reşat nuri güntekin

öğretmen ve müfettiş olarak anadolu'ya gitmiş. anadolu'yu ve anadolu insanını yakından tanıma fırsatı bulmuştur. kahramanları genellikle tek yönlü ve insancıl özelliklere sahiptir. istanbul kızı adıyla kaleme aldığı tiyatrosunu sahneleme imkanı olmayınca 1922 yılında çalıkuşu adıyla romanlaştırmıştır.

"en uzun, en çaresiz geceni düşün, sabah olmadı mı?" sorusu ezberimde olan yazardır.

acımak kitabını okumanızı tavsiye ederim. en sevdiğim kitapları arasındadır.

en sevdiğim kitaplardan biri olan çalıkuşu'nun yazarı.
--- alıntı ---

yavrularını tehlikede gören bir ana kuş hırçınlığıyla üstlerine titrediğim bu şeyler, sonbahar yaprakları gibi birer birer sararıyor, dökülüyor. daha yirmi üç yaşıma girmedim; yüzümden, vücudumdan çocukluğun izleri silinmedi; halbuki gönlüm, baştan başa bütün sevdiklerimin ölüleriyle dolu.

--- alıntı ---

5. sınıfta okuduğum- daha doğrusu kitap okumayı çok seven biri olmama rağmen- pek okumadığım bu tarz kitaplarla tanışmama vesile olmuş babamın zorla(!) "çok güzel, bir oku ben de okudum yıllar önce." diyerek aldığı çalıkuşu kitabıyla o yıllardan beri gönlümde taht kurmuş yazar. kitap biraz yarım gelmiş olacak ki o zaman deli gibi devamı olmalı, ikincisi de olmalıydı diye babama söylenip durduğum, hatta gerçekten çocukça bir umutla aradığım kitabın yazarı. ne ironiktir ki daha adamın öldüğünü bile bilmiyordum ilk okuduğumda sonradan öğrenince baya üzülmüştüm, imzasını çok isterdim. şimdiyse en sevdiğim yazarlardan, belki de en sevdiğim yazar. kitaplarında özellikle sevdiğim bir olay var ki bitiyorum bu duruma. kitabın yarısına kadar belli bir düşünceyle geldiğimde ikinci yarıda tamamen alt üst ediyor düşüncelerimi ve o yeni düşünceye de çok şaşırırken ayak uydurabiliyorum. mesela çalıkuşu'nun ismini vermiyor ilk sayfalarda, sonradan öğreniyorum ki cinsiyeti benim düşündüğüm gibi değil. yaprak dökümü mesela orada da öyle isimler unisex ve kız sandığım erkek çıkıyor. acımak desen kitap ters köşe zaten anlıyorsun bir şeyler olduğunu karakterlerde ama öyle bir yazıyor ki sen de kendini karakterin yerine koyup inanmaya başlıyorsun gibi gibi...
çok seviyorum bu özelliğini. sadece hoşlanmadığım şeyler olabiliyor bazen, mesela bir cümlesine takılıyorum ya da karakterinin düşüncesine. cinsiyetçi geliyor mesela o cümle ama sonra düşünüyorum ki adam yaşatıyor o zamanı. o zamanı anlatıyor, toplumu, toplumda bazı şeylerin kapladığı yeri. bu bile çok iyi yazdığını gösterir bence. ayrıca yeni kelimeler de öğreniyorum kitaplarını okurken, hoşuma gidiyor. şimdi düşününce iyi ki dediğim yazardır, iyi ki babam ısrar etmiş kitabını okumam için. klasiklere beni yönlendiren yazar olur kendileri. 5. sınıftan bahsediyorum çocuk kitaplarının tatlı havasından beni çekip alan kitap oldu. onları okurken hayatın gerçeğini yansıtan kitapları da okumak çok şey kattı bana. çok faydasını gördüm şimdiye kadar. şimdilerde bile arkadaşlarım zorla klasikleri okumaya çalışırken ben çoğunu o yıllarda okumuş oluyorum ve hâlâ bayıla bayıla psikolojik, felsefik, klasikler, dünya edebiyatları ne varsa severek kendime bir şeyler katarak okuyorum. yalnız şimdi ki düşünceme göre "acımak" kesinlikle favorim. diğer kitapları arasında yaprak dökümü geride kalıyor bir tık. yaprak dökümüne o zaman da bayıldım diyemem ( dizisi geliyordu aklıma) gıcık alıyordum biraz ama çalıkuşu' na bu kadar ayılıp bayılmamı anlayamıyorum şu an, öyle böyle sevmemiştim çünkü. ki kitabı okurken ön yargı ve sinir olarak okuduğumu da çok iyi biliyorum. kısacası çok sevdiğim yazardır, tavsiye edilir. özellikle acımak. kitabı okurken sinir hastası oldum ama öte yandan bayıldım. acımak kitabında sonunu hak etti kadın karakter diye düşünüyorum.

acımak kitabıyla beni ağlatmayı başaran yazar.

--- alıntı ---

biz, hayır demeyi, işim var demeyi, olmaz demeyi beceremeyen insanlarız, yorgunluğumuz bitmez bizim.


--- alıntı ---
diyerek yorgunluğumun tanımını yapan yazar.

yaprak dökümü adlı romanın yazarıdır. sayfa sayısı çok az bir roman olmasına rağmen dört sezonluk dizisi yapılmıştır. biraz daha fazla yazsaydı, şu an hala yeni bölümlerini izliyor olabilirdik.*

kanal d sayesinde ufak yaşlarda öğrendiğim, fakat romandaki ali rıza beyle bağdaştırdığım kişi.

bursa'da gece olduğunda ve şehrin ışıkları manzarayı ele geçirdiğinde, şehrin içinden baktığınızda uludağ yamacında bir yol belirir. bursaslılar o yola, uzaktan bakınca aldığı şekil sebebiyle "z yolu" der. aynı ismi gibi, o yolun gittiği tek bir yer var, yolun son bulduğu yer: "z"eyniler köyü.
bursa'dayken gözüm her uludağ'a iliştiğinde z yolunu görürüm ve aklıma reşat nuri düşer. işte öyle bir şey.

acımak çok güzel bir romandır. ayşegül aldinç ve ediz hun'un başrolleri paylaştığı trt dizisi kitabın aslına sadık kalarak çekilmiştir.

çalıkuşu eseri, türk eğitim sisteminin geçmişteki sorunlarına -ki çoğu hala süregelmekte- makale kaynağı olabilecek kadar güçlü arkaplana sahip olan yazardır. eserlerinde türkçeyi çok güzel kullanması yazdıklarının okunabilirliğini arttırmaktadır. yaşadıklarını yazdığından müsebbib, tasvirleri gayet güçlüdür.

roman ve hikâyeciliğinin yanında önemli bir piyes yazarıdır. inkılâp piyesleri temalı tiyatroları vardır. istiklal, vergi hırsızı vb. eserlerini tavsiye ederim.

büyük taarruz'dan hemen önce, "çalıkuşu" adlı eseri mustafa kemal paşa tarafından keyifle okunan yazar. zaferden sonra kuracağı cumhuriyetin hayallerini bu eserle besliyordu muhtemelen.
--- alıntı ---

“biliyor musunuz, dün gece reşat nuri bey’in çalıkuşu romanını okudum, çok beğendim. ihmal edilmiş anadolu’yu, genç bir hanım öğretmenin yaşadığı zorlukları ne güzel anlatmış. bitirince ismet’e vereceğim. sonra da sizler okuyun.”

--- alıntı ---

--- alıntı ---

reşat nuri güntekin, 25 kasım 1889'da istanbul- osmanlı imparatorluğu'nda doğdu.babası askeri doktor olan güntekin, babasının mesleğinden dolayı eğitimini farklı şehirlerde tamamladı. eğitimine ilk olarak çanakkale'de başlayan güntekin'in bu dönemde okuduğu fatma aliye hanım'ın "udi" ismindeki romanı onun sanat ve edebiyata olan ilgisini arttırdı.

çanakkale'deki evlerinde, babasının kütüphanesinde vakit geçiren reşat nuri, bu dönemde yazarlığa heves etmeye başladı.
ilk olarak 1917 yılında "eski ahbap" adlı uzun hikaye ile kariyerine başlayan güntekin'e ünü getiren eseri 1922'de vakit gazetesi'nde yayınlanmaya başlayan "çalıkuşu" adlı romanıdır.

1931 yılında maarif müfettişi olan güntekin, 1939-46 seneleri arasında çanakkale milletvekili olarak türkiye büyük millet meclisi'ne girdi.

bir süre chp'nin ankara'da yayınlanan ulus gazetesi'nin istanbul kolu olan memleket gazetesini çıkardı. bu işinden sonra ise müfettişliğe döndü.

tüm bu işlerin yanında eş zamanlı olarak yazarlığa da devam eden güntekin'e, akciğer kanseri teşhisi kondu. tedavi için ingiltere'ye gitti fakat 7 aralık 1956'da yaşamını yitirdi. cenazesi türkiye'ye getirilen güntekin, karacaahmet mezarlığı'na defnedildi

--- alıntı ---

efsane romanları olan yazardır.

ösym de üniversiteye giriş sınavlarında reşat nuri güntekin'i ve eserlerini sormayı hiç unutmaz.

çalıkuşu romanı ile bilinir fakat acımak romanı da en az çalıkuşu kadar güzeldir. roman otobiyografik ögeler taşır, acıma yoksunu bir öğretmenin kişiliğinin şekillenmesinde etkili olan ailevi problemleri gözler önüne serer. babası ile olan ilişkileri onun kişilik gelişimini büyük ölçüde etkilemiştir. fakat roman geriye dönük (retrospektif) bir anlatımla baba kız arasında oluşan gerginliğin asıl temellerini ortaya koyar. insan doğasına ve psikolojisine ışık tutan, kesinlikle okunması gerektiğini düşündüğüm etkileyici bir eserdir.

büyük usta - bir kadın düşmanı.

birkaç yıl önce yaprak dökümü kitabını okumuştum. tek bir kitap üstünden yorum yapmak doğru olmaz fakat tekrar okuma isteği gelmiyor içimden. dilini ve düşünce yapısını pek sevdiğim söylenemez. diğer yazarlarının yazdıklarının yanında bir de nedenini tam anlayamadığım bir şekilde aralarda kimi durumlara laf çarpıttığını düşündüğüm için biraz rahatsız edici buluyorum.

daha önce acımak adlı romanını tek oturuşta okuyacak kadar üslup ve anlatım tarzını beğendiğim yazar. lakin şu an yazarın kitapları aşırı derece pahalı ve yetersiz bakiyemdem ötürü diğer eserlerini okumaya erişemediğim bir çok romanı olan sanatçımız