yaşar kemal

ahhh ah ince memedin mimarı. allah rahmet eylesin sana.

aslen erzurum-karayazılı, sonradan çukurovalı olmuş yazar. hayattayken kendisiyle bir defa konuşma fırsatım olmuştu. oldukça küfürbaz olduğunu düşündüren babacan üslubu, davudi ürkütücü sesi kulaklarımdadır hala. yaşar kemal, araştırmacı gazetecilikle, röportajla yazarlığa başladığı için temeli sağlamdır. fakat üstadı üstat yapan asıl mevzu, yani köylü okuyucudan kentli okuyucuya, sırça köşk aydınından fabrika işçisine, üniversite öğrencisinden ev hanımına kadar geniş okuyucu kitlesi edinebilmesinin temel nedeni, kurgusal üretimlerinin bile gerçekten ayırt edilemeyecek derecede hayatın içinden ve sahici olması, okuyucuların da bu eserlerdeki hikaye ve karakterlerle özdeşim kurubabilmesidir. çünkü yaşar kemal; ırgatlık, şoförlük, mevsimlik tarım işçiliği gibi birçok meslekte çalışırken yazdığı karakterlerin bulundukları sosyal çevreyi bire bir deneyimlemiş, içlerinde bulunmuştur. bu yüzden saha gözlemciliği güçlüdür, karakterlerini yöresel ağızlarıyla konuşturmada çok başarılıdır. dili, halkın dilidir. folklorik kültürel motiflerle doludur. yani tam da her okuyucunun aradığını bulabileceği semt pazarı gibi zengin içerikli, evrensel ve insancıldır. ince memed de bu yüzden ispanyollar tarafından filme uyarlanmıştır. fakat şiirlerini, romanları kadar başarılı bulamam. bunun da biraz imgesellikten uzak yazım tekniğinden kaynaklı olduğunu sanıyorum. şiir ne yazık ki bu tarzda derinlik bulan bir tür değil. anadolu'daki kozmopolit kültürlerin, politik hırslara kurban edilmeden önce kardeşçe yaşayıp ortak değerlere tutundukları paylaşımcı yaşam tarzlarını, masal tadında anlattığı "karıncanın su içtiği" ise benim için en özel eseridir. anısına saygılar, şükranlar olsun.

basligi solda gorunce bugunun olum yildonumu oldugunu zannettigim yazar. hayir, ne dogum ne olum yildonumuymus bugun. dogumu 6 ekim 1923 - ölümü 28 şubat 2015.
yine de hakkinda bir ekleme yapmak istedim:
sozcuk dagarcigi acisindan turkcenin en zengin yazaridir kendisi. rekorunu kiran oldu mu, bilmiyorum. yasadigi donemde 3500 turkce sozcuk kullandigi yaygin bir soylentiydi. bu sanki kullandigi sozcuk sayisi gibi algilaniyordu. oysa yalnizca ince memet uzerinde yapilan akademik calismalarda, ince memed'in dort ciltlik toplaminda -yaygin bilinenin aksine- yasar kemal'in kullandığı toplam sözcük sayısı 515.155'mis. ek ve çekimleriyle farklı sözcük sayısı ise 55.394'müş.
kaynak: kitap-lık dergisi, 2008-3(122, aralık 2008) 86-89 s.

edit eklemesi: ilk defa boyle bir aciklama yapma geregi hissettim. turkceye ne kadar hakim olsak da yazdiklarimizda pek cok dikkatsizlik yapiyoruz. yeniden okumalar bu nedenle onemli. ornegin yukarida epey degisiklik yaptim (elbette kullandigim kusurlu bilgisayari degistiremiyorum simdilik.) ve yaptigim duzeltmelerden en onemlisi birbirlerine uzak olan tamlayan ve tamlanani yanyana getirmekti.

' bu ülkede dört şey olmayacaksın.
kadın , ağaç , çocuk , sokak hayvanı . '
demiş usta.

"ince memed'e başladığımda 24 yaşındaydım. ince memed de 21 yaşındaydı. ben ince memed’in 4. kitabını bitirdiğimde 60ıma geçmiştim. ince memed daha 25 yaşında” demiş beni benden almış kürt asıllı türk yazar.

ay tövbeler olsun yazarı. adam bir cenazeyi öyle iyi anlatıyor ki ağıtçılar sanki yanımda ağıt yakıyor. hönkürerek ağlamamak için kendimi zor tuttum.

bahsettiğim kitap kimsecik üçlemesi.

yaşar kemal; gerçek adı kemal sadık gökçeli olan, ince memed (kitap) serisiyle efsane olmuş, adanalı bir yazar. yaşar kemal, edebiyatta toplumcu(sosyalist) görüşleriyle bilinirdi. ışıklar içinde uyusun çukurova'nın bağrı yanık büyük üstadı.
yaşar kemal'in gençliği
yaşar kemal'in yaşlılık hali

çukurova ve toroslardan derlediği ''ağıtlar'' kitabı çok etkilemişti , benim ıslak kitaplarımdandır.

ince memed'i 32 yılda yazmış büyük türk yazardır.

şimdikiler sıfır gözlemle bir kafede lattelerini içerek word dosyasına yazdıkları her şeyi bastırıyor ve kendilerini yazar zannediyorlar.

ki ikisini mukayese etmek de benim ayıbım.

hayatın zorluğunu bilmeyen yazar olmamalı.

kalemine aşık olduğum yazardır.

kendisi kalemiyle evrenin tüm ayrıntılarını fotoğrafını çekip paylaşan ve beyninize sokan bir illüzyonisttir... iyi ki bu dünyadan gelip geçmiştir.

ince memed üçü okuyorum. her seferinde sevdim mi sevmedim mi diye sorguluyorum kendimi. ama sevdim ya. çukurovadan yola çıkarak tüm ülke siyasi tarihini o çirkin kafaları hatta dünyada ki insanlık sınıflandırmalarını nasıl iyi anlatabilirse o kadar iyi anlatıyor yazarımız. insan kendinden utanıyor nadıl bu kadar kirli çıkar zihniyetli olabilir? tanımlamalar, çıkarımlar çok başarılı. inanılmaz bir şekilde kopamıyorsun kitaptan.

"sen iyi bir insansın. onun için seni çok öldürmüşler." sözünün sahibi.

kalemi toroslar kokar, yörüklerin hikayelerini dinlersiniz...

doğayı betimlerken senin elinden tutup o ovalarda gezdiriyor, çiçekleri koklatıyor, dağda esen rüzgarı saçında yüzünde hissediyorsun. betimlemeyi abartırsan sıkar, zayıf bırakırsan etkisini kaybeder.. işte yaşar kemal bu vasatı çok iyi yakalıyor ve seni sıkmadan, üzmeden, yormadan hayaline girip çalıştırıyor, limon yemeden tarifini yaparak ağzının suyunu akıtıyor.

ince memed'de bırak insanı, köpek öldürdüğü bir sahnede bile ağlatmış yazardır.


gerçekçiliğinin önünde ceketimin bütün düğmelerini ilikliyorum.

amerika'da doğsa ne olurdu diye zaman zaman düşündüğüm türk edebiyatının mihenk taşı isimlerinden.

hemingway burada doğsa ne olurdu diye de merak ediyorum, haksızlık olmasın.*

amerika'da doğsa amerikalı olurdu..

en büyük olmasa da çok büyük yazardir.

zaten 'en' kelimesi de isin esprisini bozan 'en' sevimsiz kelimedir.