atlantis uygarlığının devamı niteliğindeki çok gelişmiş bir uygarlık olduğuna inanılan ve ismi genellikle şambala ile birlikte anılan uygarlık.

efsaneye göre agartha iyilik ve dürüstlüğü temsil ederken, şambala da tam tersini temsil ediyormuş. fakat tibet'in bazı bölgelerinde ikisinin de aynı olduğu söyleniyor.

yine efsaneye göre agartha son derece gelişmiş bir uygarlıkmış. özellikle himalayalar bölgesinde yerin altında yaşadıkları ve yer altı tünellerinde son derece hızlı hareket eden arabaları olduğu iddia ediliyor. kuzey ve güney kutuplarında büyük delikler bulunduğu ve bu deliklerin de agarthalıların tünel sistemiyle bağlantısı olduğu söyleniyor.

ancak burada devreye amiral byrd denen adam giriyor maalesef. bu adam, kutuplardaki bu deliklerden birini gördüğünü iddia eden tek kişi. buraya kadar sıkıntı yok, istediğini iddia edebilir tabi, ama aynı adam dünyanın düz olduğunu, kutup olarak bildiğimiz yerin ilerisinde başka kıtaların da var olduğunu söyleyen biri olduğundan, söyledikleri ne derece ciddiye alınabilir, tartışılır. sürekli olarak farklı farklı şeyler iddia ederek dikkat çekmeye çalışan biri gibi görünüyor daha çok. üstelik gördüğünü iddia ettiği tek şey delik değil. üzerine bir de değişik varlıklarla iletişime geçip onlara ait yerlere götürüldüğünü söylemiş. onu seçmelerinin nedeni de, dünyadaki insanlar içerisinde üstün bir kişi olmasıymış. ben yorum yapmayayım, yorum sizin olsun. bir de karşılıklı bir konuşma hikâyesi * var ki, cidden güzel yazmış diyor insan. internetten bulunabilir sanırım konuşmanın tamamı.

bir de yer yüzünün içinin boş olduğunu, iç içe girmiş, kutuplarda de birer girişi olan kürelerden oluştuğunu söyleyen biri var. bu kişiye göre yer altında yaşayan kişiler, tünellerle diğer katlara (yani kürelere) geçip kutuplardaki kapılardan çıkıyormuş. bunları herkese kanıtlamak için tüm dünyadan yardım istemiş bu arkadaş. bir nevi çiftlik bank olayına imza atacaktı bence yardım toplayabilseydi.

bu arada agartha ve şambala'yı kur'an-ı kerim'deki yecüc ve mecüc ve benzer şekilde yeni ahit'teki gog ve magog ile bağdaştıranlar var.

son olarak bu konuyu, her ne kadar bilimsel olmasa da adına teori denen oyuk dünya teorisi ile birlikte değerlendirmek uygun olur. zaten yanlış hatırlamıyorsam, bunu ortaya atan kişi de yukarıda bahsettiğim kişi. yeryüzünün içinin boş olduğunu iddia eden kişi yani.

heykeltıraş nijad sirel’in kız kardeşi harika hanım'la evlenen lifij, eşi ve kayınbiraderi ile ekim 1922’de bursa’ya atatürk’ü karşılamaya giden öğretmenler arasında yer aldı.
avni lifij’i ankara’ya götüren mustafa kemal, onu erkan-ı harbiye’de dört ay misafir etti, burada fevzi çakmak’ın portresini yaptı, dönüşünde savaşın vahşetini, geride kalan yıkımı ve hüznü gösteren kara gün ve akgün tabloları üzerinde çalışmaya başladı.
bir figür ressamı olan lifij’in poşadları dışındaki büyük boyutlu kompozisyonları, simgesel bir kurguya sahiptir. rengi ve ışığı ustalıkla kullanan sanatçı, kendine özgü ışığı ile şiirsel, gizemli bir atmosfer yaratır. sanatçının ilham anını gösteren atölye, sembolik/romantik bir resimdir.