ohen yazar profili

bir zamanlar trt’de yayınlanan yolları yedi numara’lı evde kesişen üniversiteli gençlerin ve çevresindekilerin hayatlarının anlatıldığı harikulâde televizyon dizisidir.

dizinin başrollerinde; şebnem sönmez, engin alkan, gülden güney, nuray uslu, ayça mutlugil, tuba erdem, volkan girgin, okan selvi oynuyor. diğer önemli rollerde ise; ruhi sarı, özlem türkad, olgun şimşek, sedef pehlivanoğlu, çağlar çorumlu, aşkın şenol, taner ertürkler oynamıştır.

dizinin senaristliğini ve yapımcılığını oya yüce üstlenmiştir. yazar ekibinde oya yüce dışında nuray uslu, volkan girgin, ayça mutlugil ve alev toprakoğlu bulunmaktadır.

yönetmen koltuğunda sadullah celen ve haluk bener oturmaktadır.

dizi tarihimizin en güzel, en samimi, en doğal, en sıcak, en tatlı, en yalın, en hoş, en harika, en muhteşem dizilerindendir.

senaryosu harikulâdedir. diyaloglar doğal, samimi, zekice ve mizah ayarı mükemmel. küfür etmeden yeri geldiğinde keskin zekâyla yapılan diyaloglarla güldürebilen, yeri geldiğinde insanı derin hüzne boğan çok özel bir diziydi.

oyunculuklar mükemmeldi. başroller de yan roller de hepsi rolünün hakkını veriyordu. hiçbir karakter zorlama değildi. sevimli olanlar sevimliydi itici olanlar iticiydi.

zeliha yenge’nin her şeye saçını süpürge etmesi ve içinde bir sızı olarak dinmeyen çocuk hasreti, haydar emmi’nin bakkal ve mantıcı maceraları, rüya’nın umursamazlığı, ayten’in aklı bir karış havada oluşu, armağan’ın genç yaşta annesinin rolünü üstlenip kız arkadaşlarını bir anne edasıyla koruyup kollaması, cansu’nun muziplikleri ince zekâsıyla yaptığı espirileri. haydar’ın sayısal dehası, recep’in müsriflik yakınmaları, satılmış’ın ticarete atılıp erken yoldan köşeyi dönme maceraları, sabit’in ilerde bir gün cüneyt arkın, tarık arkın gibi büyük aktör olma hevesleri, asiye’nin açık sözlülüğü, berat’ın küçük üçkağıtçılıkları, yusuf güdük’ün nevi şahsına münhasır tavırları, meryem’in saflıkları ve daha fazlası. tüm detayları çok gerçekçi çok samimi çok doğal bir şekilde yansıtılmıştı.

yedi numara’ya sıradan bir televizyon dizisi demek büyük haksızlık olur. komedi süsü altında ülkenin en önemli sorunları eğitim, siyaset, sosyal çevre gibi konuları ince ince bir nakış gibi nasıl da işliyorlar. ülkemiz kadınlarının her durumda, her koşulda mutlaka eğitim alması gerektiği en yalın hâliyle işleniyor. kadınların kimseye muhtaç olmamasının, kendi iradesiyle hareket edebilmesinin, ekonomik bağımsızlığını kazanmasının ancak ve ancak eğitim alarak gerçekleşebileceğinin altını ne de güzel çiziyorlardı.

yedi numara’yı günümüz dizilerinden ayıran çok değerli bu husus var. o da hiçbir karakterin ön plana çıkmaması ve hiçbir karakterin arka plana atılmaması. oya yüce’nin ve diğer senaristlerin bu konudaki hakkâniyetini takdir ediyorum.

zeliha yenge ile vahit emmi’nin çocuklarının olmayışı ne kadar hüzünlüydü. bu eksikliğini zeliha yenge haydar, recep, satılmış, rüya, armağan, cansu ve ayten’i sanki kendi çocuklarıymış sevmesi, sahiplenmesi, özel alâka göstermesi ne kadar da nahifti. zeliha yenge’nin vahit emmi ile bu üç erkek yeğenler ve dört kız kiracıyla âdeta bir evcilik oyunu oynamasını onlara öz anneleriymiş gibi davranmasını, hayâller kurmasını hatırladıkça hüzünlenirim.

bölümlerde sürekli aynı konuların işlenmemesi, her bölüm farklı heyecanlar, hüzünler, neşeler ortaya çıkması bölümlerin büyük çoğunluğunun birbirinden bağımsız olması güzel bir detaydı.

cansu, rüya, armağan ve ayten’in pazar sabahları kahvaltıdan sonra pek çok farklı gazeteyi okuyarak hasbihâl etmeleri, dedikodu yapmaları ne hoştu.

dizi baştan sona senaryosuyla, oyunculuğuyla, yönetmenliğiyle, görselleriyle harikulâdeydi. tek bir olumsuz yönü vardı o da arka plandaki kahkaha efektleri. keşke o gülme sesleri hiç kullanılmasaydı.

dizideki espriler son derece zekice kurgulanmıştır. güncel ve siyasi konular üzerine ince hicivler yapılırdı.

dizi başlarken jenerik sırasında müzik eşliğinde arka planda olayların akışını göstermesi hoş bir detaydı.

öyle içten, öyle doğal, öyle gerçek bir diziydi ki hâlen jenerik müziğini duysam içim huzurla, neşeyle dolar, ruhum hoşnut olur..

vahit emmi’nin dizi boyunca önemli olaylardan sonra bir bilge edasıyla yaşam deneyimlerini aktarması, gençlere nasihatler vermesi takdire şayandı.

yedi numara, komedi türü görünümünün altında aslında büyük hüzünler, büyük aşklar, büyük acılar barındıran bir diziydi.

recep’in arada “hovardalık” yapıp taksi tutması veya tatlı, simit gibi yiyecekler alması ne kadar güzeldi.

yedi numara’da dikkatimi çeken şeylerden biri de aynı oyuncuları farklı karakterlerle faklı zamanlarda diziye dahil olmasıydı. bu oyuncular bu karakterleri başarıyla icra ediyordu. bu duruma daha önce rastlamıştım.

recep ile ayten’in atışmaları bazen hoş, bazen ise sinir bozucu olurdu. dizi boyunca birbirlerine fırsat buldukça sataşsalar da yardıma ihtiyaç duyduklarında da hemen birbirlerinin yardımına koşmaları çok değerliydi benim için.

trt yapımlarının en sevdiğim özelliklerinden biri de dizileri tadında bırakmasını biliyor oluşuydu. yedi numara da o yapımlardan biriydi.

yedi numara sayesinde kelime dağarcığım inanılmaz gelişmişti. yerli ve yabancı o kadar çok yeni kelime öğreniyordum ki onları bir an önce zihnime yerleştirip cümle içinde kullanmak istiyordum. meğer anadolu’da kullanılan ve benim hiç duymadığım ne kadar çok kelime varmış yedi numara sayesinde öğrendim.

bu muhteşem senaryonun, hassas konuların, harika diyalogları ancak bir kadın yazar bu kadar mükemmel yazabilirdi diye düşünüyorum. çünkü kadınlarun erkeklere kıyasla daha derin daha duygusal düşündüklerine inanıyorum.

dizinin bazen eğlendiren bazen ise düşündüren zekâ dolu ince mizahi esprilerini çok seviyordum.

zeliha yenge’nin kızamamaları ne kadar da nahifti. kaç zaman geçti hâlen onun o sıcacık anaç hâlleri hatırımdadır.

yedi numara’da oynayan konuk oyunculardan bahsetmek istiyorum şimdi. bugün ülkemizde kaliteli oyunculuklarıyla hatırı sayılır yetenekler olan bu oyuncular yedi numara’nın tedrisatından geçmiştir. bu isimler yedi numara’dan sonra çıkış yakalayan oyunculardı. yedi numara için bir nevi oyuncu yetiştirme merkezi diyebiliriz. işte o isimlerden bazıları.

demet evgar
çağlar çorumlu
ali atay
ahu türkpençe
mustafa üstündağ
engin hepileri
ilker ayrık

yedi numara, ailemizin dizisiydi. büyük bir aileyle yaşayan herkes rahatlıkla genç yaşlı aynı anda oturup bu muhteşem diziyi izleyebiliyordu.

yedi numara’nın bölümlerini trt’nin internet sitesinden izleyebilirsiniz. bu konuda bir eleştirim olacak. yobaz iktidar devletin bağımsız olması gereken ve halktan vergi alan kanalı trt’ye nasıl nüfuz ettiyse içki bardaklarını buğulandırarak sansür uyguladığı yetmemiş gibi “içki”, “şarap”, “sarhoş”, “şerefe”, “sigara” gibi kelimeleri sansürlemiş hatta iyice abartıp “içmek” gibi kelimeleri dahi yasaklayarak son derece yersiz bir sansür uyguluyor ve dizinin tüm doğallığını bozuyor ne yazık ki. iktidar değiştiğinde trt’deki bu kepazelikler sona erer umarım.

şimdi önemli karakterlerimize kısaca değinelim.

zeliha ballıoğlu: yedi numara’nın olmazsa olmazıdır. gurbette öğrencilik yapan piliçlerinin ve koçlarının kan bağı olmadan anasıdır. şöyle ki yıllarca bıkmadan usanmadan piliçlerine ve koçlarına tüm yemeklerini hazırlar, çamaşırlarını yıkardı. hatta her gece bıkmadan yedi numara’daki evlatlarına gece sütü içirirdi. yüreği sevgi ve şevkat doludur. vahit’ine sonsuz bir sadakat ile aşıktır. vahit’ine olan sevdası her zaman örnek olmuştur. evliliğinde ve mantıcıda arka planda gibi gözükür fakat her başarılı şey onun sayesinde gerçekleşir. vahit ballıoğlu’nu vahit ballıoğlu yapan kişidir.

vahit ballıoğlu: recep, haydar, satılmış ve sabit’in öz emmisidir. recep kadar olmasa da kendisi pintidir. para harcamayı sevmez, sadece sevdikleri için para harcamaktan çekinmez. zeliha yenge ile arada bir ince mizah yaparak tartışırlar. bu tartışmalardan her zaman kendisinin galip çıktığını sanır fakat her mevzunun sonunda zeliha yenge galip gelir.

ayten mutlugil: ankara pilici’dir. bakımına ve güzelliğine aşırı önem verir. şıpsevdi bir karakterdir. dizi boyunca çok fazla sevgilisi olmuştur. tartışmalarda en çok sesi çıkan karakterdir. recep ile atışmaları meşhurdur. mimiklerini ve ses tonunu olağanüstü kullanır. dizinin en yetenekli oyuncularındandır.

rüya uslu: izmir pilici’dir. aşırı duygusal bir karakterdir. pek çok şeyden korkar. cansu’nun dizi boyunca en çok uğraştığı karakterdir. sürekli ağlayarak bunalıma girmesi meşhurdur. etrafında biri bunalıma girecekse ona severek eşlik eder. “ya armağan ya” repliğiyle bilinir. başlarda doktor deniz denen gıcık bir tiple beraber olsa da ilerleyen bölümlerde hayatının aşkı evren’ini bulur. en sevdiğim karakterlerdendir.

cansu güney: antalya pilici’dir. dizinin en şakacı, en esprili karakteridir. arada yaptığı eşşek şakaları yüzünden yedi numara sakinleri tarafından cephe alındığı olmuştur. rüya’yı korkutma şakaları meşhurdur. başlarda mustafa abisiyle kötü sonuçlanan bir aşk hikâyesi olmuştur. ilerleyen bölümlerde yusuf güdük ile gerçek aşkı bulmaya yakındır dizideki en sevdiğim karakterlerdendir.

armağan erdem: bursa pilici’dir. kızlar arasında strateji üretme, karar verme, kararı anında uygulama gibi özelliklerinden dolayı lider konumdadır. duygularından çok mantığına önem verir. yedi numara’da her zaman ve her durumda en mantıklı kararları veren kişi olarak bilinir. uzun aforizmalar içeren cümleleriyle meşhurdur. ayrıca haydar ile olan aşkı dillere destandır. dizide en sevmediğim karakterlerdendi.

haydar ballıoğlu: kendisi matematik konusunda üstün zekâya sahip bir dâhidir. şöyle ki beş basamakları sayıları bile birkaç saniye içinde kalem dahi kullanmadan çarparak doğru sonuca ulaşır. “yanlış bir şey söyledim herhalde, galiba, sanırsam” sözü meşhurdur. armağan’a olan aşkı o kadar derin o kadar güçlüdür ki bu sevdadan dolayı dağları bile delebilir.

recep ballıoğlu: dizinin en pinti karakteridir. haydar’a kıyasla uyanıktır. parayı çok sever ve az para harcamak için alışverişleri çorlu’daki ucuzcu marketten yapar. “müsrifliğin lüzumu yok” repliği meşhurdur. ayten ile yıldızları bir türlü barışmaz. ayten’le dizi boyunca atışırlar. en önemli özelliklerinden biri de gideceği yerleri bulmak için sırtını daima aksaray’a verir. çünkü bu eskiden babasıyla hal’e meyve sebze indirirken geliştirdiği bir stratejidir. meryem ile sevgilidir ve mutlu sonları vardır.

satılmış ballıoğlu: haydar ile recep’in emmi oğludur. onların peşine takılıp istanbul’a gelmiştir. her zaman üstün bir ticari zekâya sahip olduğunu düşünür. istanbul’da iş kurmanın hayâlini kurar. “akarı yok, kokarı yok, temiz iş” sözüyle meşhurdur. dizide ilk on üç bölümde yer alır.

sabit ballıoğlu: recep’in ağabeyidir. diziye sonrada dahil olan ve en sevilen karakterlerdendir. aktör olmak için köydeki odun deposunu bırakarak istanbul’a gelir. kendisini tarık arkın olarak tanıtır. “bu, sanatçı duruşudur” ve “normal” sözü meşhurdur. herkesle iyi geçinir. kimseyle bir derdi yoktur. yaptığı başarılı taklitlerle yedi numara halkını güldürmüşlüğü çoktur. yanık sesiyle çok güzel türküler söyler. diziye geç katılıp erken veda edenlerdendir. en sevdiğim karakterlerdendir.

meryem*: dizideki en saf karakterdir. her şeye inanır. isimleri sürekli yanlış telaffuz etmesiyle meşhurdur. mantı şiparişleri için adres sorarken kilometrelerce yürümüşlüğü bile olmuştur. bir iki kere adları doğru söylediği olmuştu ve herkesi çok şaşırtmıştı. mantıcıda zeliha yenge’nin yardımcısı ve recep’in yavuklusudur. recep ile mutlu sonları vardır.

yusuf güdük: yedi numara tayfasına sonradan katılanlardandır. nevi şahsına münhasır bir katakterdir. kendisine özgü gülüşü meşhurdur. recep gibi cimridir. fakat mevzubahis cansu olunca akan sular durur. “nokta, bitti” sözü meşhurdur. merttir. kimseden korkmaz. sevdikleri için her şeyi göze alır. aşık olduğu kadın dahil herkese “aslanım” ön adıyla hitap eder. cansu’nun tatlı belasıdır ve uzun emekleri sonunda muradına erer. ayrıca çağlar çorumlu’nun büyük oyuncu olacağı daha o zamandan belliymiş.

asiye: diziye satılmış’tan dolayı katılmıştı. rolü gelip geçici sanmıştık fakat kalıcı oldu. karadenizlidir. zeki ve uyanık bir karakterdir. yedi numara’nın kızlarıyla ve zeliha yenge’yle arası hep iyi olmuştur. kızlara hayat tecrübelerini aktarıp pek çok konuda yardımcı olmuştur. zeliha yenge’ye de mantıcıda yardım eder. ilerleyen zamanlarda berat ile evlenir, bir de bebişleri olur.

berat çolağangiller: diziye sonradan katılmıştır. cingöz ve iş bitiricidir. başlarda iticiliği yüzünden çoğu izleyici gibi ben de kendisinden hiç haz etmemiştim. daha sonra karakterindeki iyileşmeden dolayı izleyici kendisine alışmış ve görece sevmişti. ancak ben bu karakteri bir türlü sevememiştim.

evren: diziye sonrada dahil olanlardandır. rüya’nın arayıp da bulamadığı aşkıdır. rüya gibi duygusal bir çocuktur. rüya’yla birbirlerine aşk mektupları yazıp özlü sözler söylemeyi severler. dizide sevdiğim karakterlerdendir.

doktor deniz: yedi numara’nın en sinir bozucu karakteridir. espri yapamamasıyla meşhurdur. rüya ile ilk bölümlerde sevgilidir. neyse ki rüya daha fazla düşmeden kendisinden kurtulmuştu. dizideki en sevmediğim karakterdir.

~yedi numara’yla ilgili anekdotlar~

* yedi numara’nın ilk mekânı üsküdar’dadır. ilk on üç bölüm kandilli derman sokak numara 1’deki tarihi köşkte çekilmiştir. kandilli iskelesi’nden yukarı çıkan yokuşu takip ederseniz o yol sizi bu tarihi ahşap binaya götürecektir. ilk on üç bölüm çekimlerinin ardından bu zarif ahşap konakta çekimler sona erer. artık yeni yedi numara’lı sıcak yuvamız beyazgül caddesi no:55 arnavutköy/beşiktaş adresinde bulunan tarihi ahşap binadır. dizi bitene kadar çekimler bu binada gerçekleşmiştir.

* yetmiş beşinci bölüm senarist oya yüce tarafından final bölümü olarak yazılır. zaten başta on üç bölüm olarak planlanmış fakat dizi tutunca iki sezona uzatılır. oya yüce yetmiş beş bölüm tadında kalması için yeterli, daha da uzatılırsa kalitesi bozulur, dizinin tadı kaçabilir düşüncesiyle yedi numara hikâyesini yetmiş beşinci bölümle unutulmaz bir final yaparak sonlandırır. daha sonra izleyicilerden devam etmesi için telefonlarla, mektuplarla, e postalarla müthiş bir talep olur. oya yüce kafasındaki yedi numara’yı bitirdiği için uzatmak istemez. daha sonra oyuncu ekibinden rüya, ayten ve recep yeni senaryo yazarak yaklaşık yarım sezon -on yedi bölüm- daha diziyi uzatırlar. iyi ki de uzatmışlar. tadı damağımızda kalmıştı.

oya yüce’nin yedi numara’nın bitmesine dair açıklaması

“sevgili 7 numaracılar,

tartışmaları önleyecek, merakları giderecek o cümleyi kurmak, sanırım dizinin yazarı ve yapımcısı olarak bana düşüyor.

evet, 7 numara 75. bölümüyle veda edecek…

forum’da okuduğum kadarıyla, “bitiş” fikrine çeşitli nedenler aranmakta, tahminler yapılmakta. oysa iki yıllık 7 numara serüveninin bir tek bitiş nedeni var: ben…

öyküler de tıpkı aşk gibi; eğer gelişmiyorsa geri gidiyor demektir. 7 numara benim kurguladığım bir öykü, bir düştü, o’nun aracılığıyla ve sınırları dahilinde duygularımı, yaşama bakışımı, inançlarımı gerek ekibimle gerekse de sizlerle paylaştım.

belki fark etmediniz ama siz benim dünyamı seyrederken, verdiğim tepkiler ölçüsünde ben de sizin dünyalarınızı, düşlerinizi, beklentilerinizi seyrettim. sonuçta kurmaca bir öykü, bir dizi üzerinden iletişim kurduk. böylece yüzlerini bile görmediğim binlerce tanıdığım oldu. belki sizlerle hiç karşılaşmadık ve karşılaşmayacağız ama biz tanıştık…

iki yıl sonunda, 7 numara benim içimdeki yolculuğunu tamamladı. sırf tutulduğu için onu daha fazla uzatmak, hepimizi tanıdık kılan bir anlamın içini boşaltmak, 7 numara’yı; tadını tükettiği ama para getirdiği için sürdürülen bir dizi olarak görmek istemiyorum. tanışıklığımıza duyduğum inançla; kalitesini yitireceği anı kestiremeyip artık gitmesi gerektiğini anlayamayanların bönlüğüne düşmeden; dizimizi bitirme kararını benim kadar savunacağınızdan eminim. bırakalım ortak yaşadığımız bir aşk, en ateşli hâliyle anılarımızda kalsın. o’nun zaman içerisinde yıpranıp eskiyişini yaşamak, bana olduğu kadar size de acı verecektir.

her bitiş, yeni başlangıçlara gebedir… ben ve yol arkadaşlarım bundan böyle yeni başlangıçlara imza attıkça, sizlerle tanışıklığımız kaldığı yerden devam edip gelişecek, hatta dostluğa dönüşecek umudundayım.

ekip olarak kendi aramızda yakaladığımız 7 numara ruhunu bizimle paylaştığınız için, bir dizi aracılığıyla birbirimize dokunabildiğimiz için çok mutluyum.
hoşçakalın ve merheba...”

oya yüce

07.07.2002

* recep ile meryem dizi çekimlerinde tanışıp gerçek hayatta evlenmişler.

* senarist oya yüce* ve yönetmen sadullah celen* dizide kısa süreli konuk oyuncu olarak görünmektedir.

* zeliha yenge* ile sabit* gerçek hayatta 1994-2000 yılları arasında evliymiş.

* ayten* ile evren* de gerçek hayatta evliymiş. ayça mutlugil ile taner ertürkler sanıldığı gibi yedi numara’da tanışıp evlenmemişler, aralarındaki aşk lise yıllarına dayanıyormuş. tanışma öykülerini ayça mutlugil’den dinleyelim.
“taner ile lisede tanıştık. taner o dönem okulun en popüler ve en yakışıklı genciydi. hatta arkadaşlarımla taner’i elde edip edemeyeceğime ilişkin iddiaya bile girdik. neticede ikna ettim. taner okul nöbetçisi olduğu gün bacağımı sahte alçıya alıp benimle ilgilenmesini sağladım. o sayede tanışıp arkadaş olduk. sonra sonra da birbirimize aşık olduk.”

* yedi numara sakinlerinden kimsenin cep telefonu olmamıştır. bu durum da dikkatimi çeken bir detaydı.

yedi numara bir televizyon dizisinden çok daha fazlasıdır..

aşağıda yedi numara hakkında uzun ve detaylı bir yazı yazacağım. hatırımdaki bazı sahnelere değineceğim. izlemeden önce ayrıntıları öğrenmekten hoşlanmıyorsanız aşağıda yazılanları okumanızı önermem. yok benim için sorun değil diyorsanız buyurun, başlıyoruz.

[[spoiler]]

zeliha yenge ile vahit emmi arasındaki diyaloglar çok güzel çok özeldi. şimdi o sahnelerden hatırımda kalanlardan bazılarını sizinle paylaşmak istiyorum.

on ikinci bölümde zeliha yenge satılmış ile meryem’i evlendiremedikleri için komşusu behiye’ye mahcubiyet hisseder ve bu mahcupluğu gidermek için haydar’la recep’ten birini komşusu behiye’nin akrabası meryem ile evlendirmeyi düşünür ve bunu kocası vahit’e söyler. ve diyaloğumuz başlar.

— olmaz zeliha! başımıza ne dertler geldiğünü bilüyon. biz burada meryem’e koca yetiştirme çiftliği değilüz.

— beni düşünmüyorsan, behiye’yle meryem’i düşünmüyorsan bari oğlanları düşün vahit’im. bir daha meryem gibisini nerden bulacaklar.

— haklısun. onun için gönlüm rahat ya.

— meryem kız gamlara düşsün, behiye yüzüme bakmasın, benim için parım parım paralansın, bir sen sözünden dönme.

— zeliha! ben duygu sömürgesi miyüm sömürüp sömürüp duruyon.

— asıl sen benim duygularımı sömürüyon, şahsiyetimi kemiriyon, semirdikçe semiriyon.

— son kısmın kafiyesi fena değildü, ama duruma pek uymadu. üstersen bir de serbest hece dene.

— iyi bak serbestçe heceliyom. ben çok ü-zü-lü-yom.

— seni de serbest bırakmaya gelmiyor be.

şimdi de zeliha yenge ile vahit emmi arasındaki ince mizah içeren bir diyaloğu paylaşmak istiyorum.

on üçüncü bölümde vahit emmi yedi numara’nın müze yapılacağı haberini telefonla ağabeylerine bildirir ve zeliha yenge’yle arasında şu sıcacık ince espriler barındıran şahane diyalog başlar.

— ee ne diyorlar vahit’im?

— evin parası ödenince abülerime paylarını yolluycaz. haydar’la recep’e de ev tutacaz.

— e piliçler, piliçler n’olacak?

— onlar da kiralik bir ev bulurlar elbet.

— ya bulamazlarsa, ya karda kışta ayazda sokakta kalırlarsa, ya kötü adamların ellerine düşerlerse, ya kötü adamlar bunları sağda solda dilendirirlerse?

— kibritçi kız yazıldı, artık başka bir konu bul üstersen.

— vah benim koçlarım vah benim piliçlerim! bir şeyler yap vahit’im!

— istersen oğlanlarla kızları komple nüfusuma geçüreyim zeliha.

— e geçir.

— nüfusumda izdiham mı yaratmak istiyon zeliha. daha mantıklu bir teklifte bulun.

— iyi. hepsini bizim eve alalım.

şimdi emmi oğullarının kavulleşmesini hatırlayalım.

“dağlar, taşlar, kurtlar, kuşlar kavlini tutmayanı cadılar dürtüşler”

yedi numara’nın müze olacağı için ev sakinleri eşyalarını toplamak zorunda kaldığı gün ne hüzünlüydü. hele eşyalarını toplarken birlikte yaşamış oldukları iyi-kötü anıları gözlerinin önünden film şeridi gibi geçirmeleri beni derinden etkilemişti.

zeliha yenge’nin çocuk hayâli dizi boyunca beni en çok etkileyen hususlardan biriydi. etrafta annelik duygusundan yoksun, anne olmaması gereken pek çok kadın varken o kadar anaç, kalbi o kadar sevgi, şevkat dolu bir insanın çocuğu olamamasını bir türlü kabul edemiyordum. keşke zeliha yengem ile vahit emmimin çocukları olsaydı be sözlük.

yirmi altıncı bölümde zeliha yenge hayâl dünyasında hamile oluyordu. bu durumu bütün yedi numara sakinleri neşeyle karşılıyordu. daha sonra gebe kalmadığı gerçeğiyle yüzleştikleri sahnede vahit emmi’mle birbirlerini teselli ederlerken ki sahne son derece duygusaldı. o sahnede vahit emmi’min zeliha yenge’me söylediği şu sözler hâlen hatırımdadır.

— bana uyanıkken tatlı rüyalar gördürdün ya zeliha’m. rüyaların en güzeli senin olsun. sen sabah uyan ama bırak ben bu rüyadan hiç uyanmayayım.

yedinci bölümde zeliha yenge piliçleriyle şarap, vahit emmi de yeğenleriyle rakı içmektedir. o sırada armağan, zeliha yenge’ye vahit amca’yla nasıl tanıştınız diye sorar ve o unutulmaz sahne vahit emmi’nin tiradıyla başlar.

vahit emmi: anasıyla babası, yirmi yaş büyük birisiyle sözlemişlerdi tanıştığımızda. ben kasaba pazarına elma indirdiydim. o da elma almaya geldi.

zeliha yenge : baktım, bu elinde elma kasası, arkası da bana dönük, öyle duruyor. “şurdan iki kilo elma versene” dedim. o zaman bana yüzünü döndü.

vahit emmi: dönmemle, yüreğim yüreğine zincirlendi sanki. gözleri ürkek bi ceylan, yanakları gül yaprağı gibiydi. sıkılaraktan güldü. ben de güldüm.

zeliha yenge: öyle bir gülüşü vardı ki. yani sanki böyle dağların tepelerinden gürleyip gürleyip gelen sular böyle aktı aktı aktı aktı taa böyle içime doldu. şöyle kana kana seyredeyim istedim. ikimiz bir öylece kalakalmışız. sonra bana dedi ki.

vahit emmi: “yolu yok! benim kadınım sen olcan!” dedim.

zeliha yenge: “ya olmaz!” dedim, “ben başkasına sözlüyüm” dedim. “öyleyse seni kaçırıcam!” dedi.

vahit emmi: “bizi vururlar” dedi. dedim, “vursunlar!”, biz birbirimize böyle vurulduktan sonra ne yazar.

zeliha yenge: dedi, “eğer elin elimde olacaksa, bayram yerine gider gibi giderim ben ölüme” dedi. “ee madem öyle, kaçır beni” diyivermişim.

vahit emmi: kaçırdım ben de. istanbul’a geldik. tam üç sene bir akrabamın yanında tek göz odada yaşadık. o oda var ya çocuklar...

zeliha yenge: o odaya biz kocaman bir sevda sığdırdık. o oda bizim peri sarayımızdı. sobamız bile yoktu ama birbirimize sarılıp öyle güzel ısınırdık ki... bir çocuğumuz olsun istedim, olmadı.

vahit emmi: yoksulluk... amelelik yaptım... zeliha’mı doktor doktor gezdirdim. ne fayda... zeliha’m kısır çıktı.

zeliha yenge: aslında kısır olan vahit’ti. ona hiçbir zaman diyemedim. diyeydim, kendini hiç bağışlamazdı yoksa. amaaaan, varsın dedim beni kısır bilsin.

vahit emmi: bizim memlekette, kısır kadına hor gözle bakarlar, biliyorsunuz... zeliha’mı üzmesinler diye, burda aç kaldım, yine de memlekete geri dönmedim. sevda ince iştir evlatlar...

haydar ile armağan arasında yedinci bölümde aşk/sevda üzerine geçen muhteşem bir diyaloğu paylaşmak istiyorum şimdi.

— hava mı alıyorsun?

— hı hı sıkıldım biraz. sabahtan beri aynı mevzu.

— nasıl?

— bizim kızlar. akılları fikirleri aşkta meşkte. başka hiçbir şey düşündükleri yok. oysa hayatta daha ciddi şeyler de var. bunları niye sana anlatıyorum ki. belki seni de kendime benzetiyorum da ondan. senin de önceliğin okuyup adam olmak. aşk, meşk bunların benim için değeri sıfır.

— sıfır bir değer değildir. bir sayı bile değildir. anca başka bir sayının yanına gelince değer yaratır. tıpkı sevda gibi. sevdanın da tek başına bir değeri yok. ille de biri olmalı. sıfır ne kadar çoksa sevda o kadar çoğalır. sevda ne kadar çoksa insan o kadar çoğalır büyür.

— sen ne kadar güzel şeyler söylüyorsun böyle haydar.

— biri dese ki sevdamı al kendine ekle, bir ömürle çarp, sonra sonsuza eşitle. yine değeri sıfır mı olur senin için?

— bilmem ki. bana daha önce kimse böyle bir şey söylemedi.

— bugün söylüyor işte.

armağan, rüya’nın kafaya taktığı ressam adviye hulusi hakkında ayten’in sanat tarihi konusunda donanımlı sevgilisinden bilgi aldıktan sonra hüzünlenir ve bahçeye çıkar. kendini ve ülkemizdeki kadınların durumunu düşünür, hüzünlenir. o sırada müştemilattan gelen haydar ile rastlaşırlar ve aralarında geçen hüzünlü, yaralayıcı, insanı derinden etkileyen diyalogları başlar.

— neyin var?

— hiç. düşünüyordum.

— neyi düşünüyorsun?

— kadın olmak ne zor diye. kendimi, kızları, asiye’yi, zeliha yenge’yi, meryem’i düşünüyordum. biz de varız diyebilmek için ne çok mücadele ettiğimizi düşünüyordum. adliye hulusi yaşarken de böyleymiş, bugün de değişen hiçbir şey yok. o hep bu değişmeyen kadın yüzlerini çizmiş işte.

— o da kim?

— o bulduğunuz resimlerin sahibi.

ahh armağan ahh! bu sözlerinin üzerinden yirmi iki yıl geçti. kadınların durumunun daha iyi olması beklenirken bağnaz iktidar yüzünden daha da kötüleşti. ancak inanıyorum ki yakında güzel ülkemizin güzel yürekli kadınları “güneşli güzel günler” görecek.

yetmişinci bölüm en güzel en keyifli hoş en samimi en naif bölüm sonlarından biriydi. o sahneyi izlerken içime huzur, neşe dolmuştu.

on birinci bölümde asiye’nin yedi numara kızlarına anlattığı hayat hikâyesi ne de üzmüştü hepimizi. o sahneden.
“okuma yazmam yok benim. istedim, kız çocuk okumaz dediler. hemen evlendirdiler. beş çocuk ettim. sonra kocam öldü. uşakları koca tarafım aldı. beni de yolladılar yine baba evine. dul kadın dediğin iki kat eksik. daha bir eğildi boynum. okusaydım ya, hiç evlenmezdim. kadın dediğin zaten adamdan sayılmaz, bir de elinde mesleği yoksa uyy iyice erkeğin oyuncağı. erkek ondan sonra ister atar, ister satar, ister kandırır. kalmaz beş paralık değerin. söyleyin ona evlenmesin. okusun önce. kendine sahip çıkamayan kadın başkasından sahiplik aranır çünkü.”

emmi oğulları mor koyun meler gelir türküsünü ne çok severdi. hatta arada bir söyledikleri amanini mor koyun türküsünü kızlara da öğretmişlerdi, birlikte söyemişlikleri de vardı. ne de güzeldi.

armağan ile haydar arasında diyalogların bazıları beni etkilemişti. aralarında geçen konuşmalardan hatırımda kalanları paylaşmak istiyorum şimdi.

dördüncü bölümde haydar, armağan’ların fatura parası çıkışmadığı için doğduklarından beri yanından ayırmadığı kadim dostları, can yoldaşları paskal ile ferit’i* satmak durumunda kalarak armağan ve arkadaşları üzülmesin diye fatura paralarının eksik olan kısmını tamamlaması ne erdemli bir davranıştı. hâlen hatırımdadır o sahne. haydar ile armağan arasında geçen o harikulâde diyalog.

— faturaları ödemişsin ama bizim biraz eksiğimiz vardı.

— ay başında verirsiniz. arkadaşların sevindi mi?

— çok.

— ya sen?

— hem de çok. peki ama eksik parayı nerden buldun?

— iki eski arkadaşımdan.

zeliha yenge’yle vahit emmi’nin tartışmalarında vahit emmi her defasında zeliha yenge’ye karşı çıkardı, senin dediklerin olmayacak derdi, fakat günün sonunda hep zeliha yenge’min dediği olurdu. bu da hatırımda kalan hoş bir ayrıntıydı.

ikinci finali* ilk finalden* daha çok sevdiğimi söyleyebilirim.

ellinci bölümde bayram vardır. yedi numara’nın piliçlerle koçları bayrama ailelerinin yanlarına gidince zeliha yenge ile vahit emmi koca evde başbaşa kalırlar. zeliha yenge koçlarla piliçlerinin bayramdan erken dönüp vahit emmi’yle kendisine sürpriz yapacağını düşünür. daha doğrusu içinden hep öyle olmasını ister. ve bayramın ikinci gününün gecesi koçlarla piliçleri asiye ve berat’la birlikte plan yapıp zeliha yengeleriyle vahit emmilerine muhteşem bir bayram sürprizi yaparlar. eski zaman bayramlarındaki hacivat ve karagöz oyunları, bu bekarlıktan bıktım usandım kantosu, geleneksel türk tiyatrosu’nun seyirlik oyunlarını oynayarak zeliha yenge’ye vahit emmi’ye unutamayacakları bir bayram yaşatmışlardı. aynı zamanda izleyiciye de unutulmaz çok hoş anlar yaşatmışlardı.

cansu’yla haydar’ın yedi numara halkıyla yaptığı çatıdan düşme şakasına en çok armağan içerlemişti. hatta haydar’a o kadar çok darılmıştı ki onu bir türlü affedemiyordu. haydar’ın armağan’a olan aşkla dolu yüreği bu küslüğe dayanamıyordu. bu süreçte beni en çok etkileyen sahneyi paylaşmak istiyorum şimdi. haydar, öz güvenini toplayarak bir demet papatya almış af dilemek için armağan’ın okuluna gitmişti. hem de bunu -bir kadına çiçek almayı- hayatında ilk defa yapıyordu. tüm cesaretini topladı, zemheri ayında edindiği papatyaları alıp armağan’ın karşısına çıkıp, “son bir kez özür dilesem affeder misin?” demişti. armağan ise gururuna yenik düşerek haydar’ı affetmemişti. haydar ızdırapla masanın üstündeki papatyaları aldı, kapıya doğru yöneldi ve armağan’ın kabul etmediği cıvıl cıvıl papatyaları çöp kutusunun üzerine bırakarak ağır ağır adımlarla ilerleyerek oradan uzaklaşmıştı. bu sahne hâlen hatırımdadır ve hâlen yüreğime dokunur.

sabit’in ve cansu’nun arada seyircilere göz kırpması alışık olduğumuz bir durum değildi, fakat benim hoşuma giderdi.

elli dördüncü bölümde yedi numara halkı hafta sonu evde sağlam bir temizliğe girişmişti. bu özenli temizliğin ödülü ise hafta sonunun kalan zamanında herkes istediği şeyi yapacak, istediği yere gidecek, istediğini alacaktı. fakat ne yazık ki evdeki hesap çarşıya uymadı. dışarı çıkan herkes hayat palalılığından şikâyetçiydi. recep ile meryem sinemaya gitmek için biletlerin, mısır patlağının pahalılığından, haydar market fiyatlarının artmasından, alt tarafı çay şeker gibi gıda maddeleri alayım derken market kasasında vurgun yediğinden, ayten ile rüya giyim ve kozmetik ürünlerinin pahalılığından, yüzde elli indirime giren ürünlerin sadece yüzde yüz kârla satılanlar olmasından, cansu’yla armağan bilet bulamadığı için üzgündü ve boşuna yol parası verdikleri için ve dışarıda yedikler sandiviçin pahalılığından şikâyetçiydi. onları böyle üzgün gören asiye eğlencelerinin kursaklarında kaldığı için üzülmüştü. armağan, ot gibi yaşarsan sorun yok diyordu. rüyâ, okumazsan, eğlenmezsen gezmezsen, cansu ise yemezsen, içmezsen gelişmezsen sorun yok diye hoşnutsuzluklarını belirtiyordu. ahh çocuklar ahh. iyi ki bu dönemde öğrenci değildiniz. o zamanlar da hayat pahalı olsa da üniversite öğrencileri veya diğer gençler harçlıklarıyla bir şekilde eğlenebiliyordu. alım gücü vardı. bugün gençler harçlıklarıyla değil eğlenmek sadece hayatta kalmaya çalışıyorlar ne yazık ki. siz bu iktidardaki zamları hayat pahalılığını görseydiniz yaşama sevincinizi kaybederdiniz. neyse efendim konumuza dönelim. bu karamsar havayı kırmak için armağan, “madem eğlenmeye gidemiyoruz, eğlenceyi eve getirelim.” önerisinde bulunmuştu ve eğlencenin maliyetini en aza indirerek evde eğlenceli bir hafta sonu geçirmişlerdi. harika bir sunumla âdeta sinemayı eve getirmişlerdi.

şimdi de piliçlerin kavulleşmesini hatırlayalım.

“hoptiri hoptiri hop hop hop, zoptiri zoptiri zop zop zop”

on ikinci bölümde recep, meryem’in kendisine uygun olup olmadığını ilk buluşmada test etmek ister. ilk buluşmalarını dışarıda müsriflik olmasın diye evde gerçekleştirirler. asiye’nin demlediği çayı içip yanında da meryem’in yaptığı poğaçaları yerler. o sıra aralarında geçen harika diyaloğa bakalım şimdi.

— kaç şekerli içiyon?

— hh şeker kullanmam.

— güzel. şeker sağlığa ve keseye zararlıdır. keseye zarar gelirse sağlık bozulur. sağlık bozulursa keseye zarar verir.

— poğaçaları beğendin mi?

— güzel, eline sağlık ama malzemeyi biraz bol tutmuşun.

— yoo behiye yengemin artan unundan yaptım. peyniri de kalıbın kırıntılarından toplayıverdim.

ardından recep hayatının kadınını bulmuşçasına gülümseyerek

— kıyafetin pek yakışmış. hangi mağazadan?

— sağ ol. hırkayı kendim ördüm. elbiseyi de behiye yengemin artan kumaşlarından diktiydim.

bu sözleri duyan recep sevinçten elindeki çayı kafasına diker ve

— benimle evlenir misin meryem?

meryem de heyecandan çayı fondip yapar ve

— olur recai.

işte böyle hoş bir sahneydi.

günümüzde aynı evde kalan dört kız üç erkek öğrenci olsa yobaz iktidar tarafından topa tutulur, çirkin iftiralara maruz bırakılırdı. neyse ki bu mükemmel dizi gününüzde yayınlanmadı. bu dizi o kadar içten, o kadar temizdi ki o dönem bu durumdan kimse rahatsız olmuyor şikâyet etmiyordu.

otuz dördüncü bölümde recep çarşıya erzak almaya çıkmıştı. erzakları aldıktan sonra eve döneceği sırada yolda iki kişi kendisine adres sordu. recep her zamanki gibi aksaray’a sırtını verdiği tarifini yaptı. ardından çok yorulduğu ve susadığı için markete su almaya girdi. o sırada cüzdanının üzerinde olmadığını fark etti. yana yakıla o az önce adres soran o kişileri aradı, ancak nafile. isyan ede ede eve geldi. o sırada da ev sakinleri kendi dertleriyle uğraştığı için recep’in derdini kimse dinlemiyordu. mutfağın kapısına oturdu ve köyünden gelen erzağını hüzünle koklamaya başladı. o sırada ağabeyi sabit eve geldi ve ağabeyine içini dökmeye başladı. işte o buruk sahneden.

— ne yapıyon burda sansar?

— memleketi düşünüyom.

— nerden çıktı şimdi bu?

— bu istanbul öyle bir istanbul ki sabit abi, sokaklar korku filmi gibi. insanlar kan emiyor, betonların altında kalıyon. paran yoksa susuzluktan ölüyon. iteleniyon, kakalanıyon, soyuluyon. bizim memlekette herkesin birbiriyle selamı vardır. nereye baksan yeşillik sudur. ben memlekette hiç korktuğumu bilmem. burda korkuyom, bazen dönesim geliyor.

onuncu bölümde recep, kızlara çok içerlemişti. çünkü recep’e göre kızlar haydar’ı okuldaki kızlarla tanıştırarak haydar’ı başka biri yapmaya çalışıyorlardı. ayrıca okuldaki kızların bu ilgisi haydar’ı kendinden ve satılmış’tan uzaklaştırdığını düşünmesine neden oluyordu. yine bir akşam haydar’ı kızlar çağırmış ve haydar onların yanına gitmişti. recep bu duruma çok bozulmuştu. o sırada recep, armağan’la karşılaşmıştı. işte o sarsıcı sahneden.

— haydar gitti mi?

— gitti! ne yapacaktın? ders almak isteyen başka arkadaşların mı var?

— neyin var recep?

— arkadaşların vizelerden sonra haydar’ı savurup atacaklar. ama eski haydar’ın yerinde yeller esecek.

— ben mi suçluyum yani?

— sen de suçlusun, öbürleri de! çünkü siz şehir demeksiniz de ondan. örfünüz, adetiniz yok. olanı da hor görüyonuz! medeniyet medeniyet dediğiniz acayip karmakarışık bir şey. ama renkli. satılmış’la haydar’ın gözünü boyadı. boyası akınca altından çıkacak hiçbir şey yok.

— sakin ol recep.

— biz memleketteyken bu şehir hayatını hiç bilmezdik. satılmış’la uçurtma uçururduk, haydar’la sığırcık kovalardık. beraber tarla sürdük, beraber hasat kaldırdık. hiç ayrılmadık. ama şimdi nerdeler? bak... yoklar. siz aldınız onu benden! şehir aldı!

yetmiş üçüncü bölümde rezzan hoca’nın kızı hiclâl, yedi numara’dan gizlice kaçar. herkes hiclâl’i aramaya koyulur. haydar’la armağan’ın hiclâl’i buldukları o yağmurlu gecede haydar, armağan’a karşı beslediği hisleri, uzun zamandır içinde biriktirdiklerini yağan yağmurla birlikte toprağa bırakır. gündöndünün güneşe, güneşin de gündöndüye aşık olduğu o unutulmaz sahneden.

— ben, seni seviyom armağan.

— ne?

— seni seviyom dedim. seni doğduğum, nefes aldığım günden beri, toprağın sıcağı avuçladığından beri, ağacın dibine oturup yaktığım türkülerden beri seviyom. hiç görmeden bildiğim, görünce tanıdığımsın. yanımda yokken sen bende varsın. yanımda varken ben sende yok oluyom. işte söyledim armağan. iki yıllık sessizliğimin mührünü söküp attım. gerisi sana kalmış.

ardından armağan gitmeye kalkar, haydar armağan’ın elinden tutar ve...

— dur. bir şey demeden yollamam seni.

— sana ne diyim bilmiyorum.

— bana neden kızgın olduğunu söyleyeceksin.

— söyledim ya, hiclâl’e acı çektirdin.

— hiclâl benim onu kardeş gibi sevdiğimi biliyordu.

— sana duyduğu aşk hoşuna gidiyordu. sana dokunması, sana sarılması, sana sığınması.

— hayır. rezzan hocam içindi. peki sen niye beni hiclâl’e doğru ittin?

— ben vicdanımın sesini dinledim!

— diğer bacılar dururken niye en çok sen bağrına bastın?

— çünkü çok çaresizdi.

— sen hiclâl’i kıskandın.

— madem böyle düşünüyordun onu niye eve getirdin?

— söyle armağan hiclâl’i kıskandın değil mi?

— hayır!

— kıskandığın için vicdanın seni ayıpladı değil mi?

— hayır!

— kendinden sakladığın hayâletler hiclâl gelince hortlamadı mı?

— hayır! evet! evet kıskandım! evet kıskandım! evet kıskandım!

— niye peki?

— çünkü sen benimdin. sen benim parçamdın, onun değil.

— sana son defa soruyom. bir daha da sormayacağım. benim bir parçamsın ne demek armağan?

ardından armağan yine gitmek ister ve haydar, armağan’ı yine bırakmaz ve..

— ne demek armağan?

— kabul etmekten deliler gibi korktuğum için kırk kilide vurup sakladığım her şey demek. yitirdiğim çocukluğumdan saklı kalan masumiyet demek, bir türlü yol bulup da yüreğimden dilime gelmeyen o cümle demek! ben de seni seviyorum haydar demek. ben de seni seviyorum demek!

ardından yağan yağmurda birbirlerine sırılsıklam sarılırlar. daha sonra taksiye binip yedi numara’ya giderler. kapının önünde yaşanan nahif diyaloğa bakalım şimdi de.

— haydar. bu geceden sonra yedi numara’da daha farklı yaşansın istemiyorum.

— bizi yalnız yağmur duydu zaten. peki ama yağmurun duyduklarını ara sıra ben de duymak istersem.

— konuşmak için illa konuşmamız gerekmez.

ardından armağan, haydar’ın elini tutar ve haydar’ın avucuna tıpkı hiclâl’in yaptığı gibi işaret diliyle yazar. armağan’ın işaretle yazdığı cümle, “seni seviyorum”dur. bunu gören haydar tebessümle armağın’ın elini tutar ve o da aynı işaret diliyle armağan’ın avuç içine, “ben de seni...” yazar ve bu harika sahne sona erer.

ilk önce satılmış’ın vedası, daha sonra ise sabit’in vedası beni olumsuz etkilemişti. iki karakteri de ayrı severdim. volkan girgin’in 2005’teki söyleşisine göre satılmış* kişisel tercihinden dolayı, sabit* ise başka projelere katılacağı için diziden ayrılmış.

elli dokuzuncu bölümde vahit emmi’nin memlekete gitmesi gerekiyordu. vahit’ini köye gönderen zeliha yenge sürekli onu düşünüyordu. hatta vahit’i rüyalarına giriyordu. fakat gelin görün ki vahit emmi zeliha yengeyi değil de sürekli dükkânını düşünüyordu. maalesef arap kültürü o kadar nüfuz etmişti ki toplumumuza kadınları her zaman yüce ve değerli gören türk kültürünün yerini kadını aşağılayan ve yetersiz gören arap kültürü alıyordu. bu durum dizide de ne yazık ki kendine yer buluyordu. ben bu durumu o gün de bir türlü kabullenemiyordum, bugün de kabullenemiyorum, bundan sonra da kabullenemeyeceğim. neyse efendim konumuza dönelim. vahit emmi her telefon konuşmalarında zeliha yengeyi onu yapma bunu yapma diye tembihliyordu. fakat bu durumun zeliha yenge’yi üzeceğini/üzdüğünü düşünemiyordu. vahit emmi’nin bu konuşmaları zehiha yenge’yi yetersizmiş gibi, sanki vahit olmadan hiçbir şey yapamayacakmış gibi hissettirip yaralıyordu. vahit’ine, “bana güvenmiyon mu?” diyerek içerliyordu. ve devam ediyordu, “korkma sen” diyordu. “kadın aklım yetmese bile yanımda iki tane aslan gibi elçilerim* var evelallah. onlar erkek, benim kadın aklımın ermediği yerde onlar her şeyi halleder.” diyerek ne kadar alındığını gösteriyordu. telefonu kapatmadan önce de tıpkı kendisi gibi vahit’ine beni rüyanda gör diyordu. zeliha yenge vahit’inin kendisine karşı güvensiz tavırlarına o kadar alınıyordu ki kadir bebeği uyutmaya giderken recep’in, “noldu yenge? yüzün döndü.” sözüne, “yok bir şey. gideyim de kadir’i uyutayım. benim aklım erse erse anca buna erer, neye erecek!” diyerek kırıldığını onlara da belli ediyordu. o kadar darılmıştı ki vahit’ine kadir bebeği uyuturken bebeğe, “seni kız istediydim ama iyi ki de erkek olmuşun. kız olaydın kocan bile yarım insan diye bakacaktı sana. kendin de korkacaktın kendinden. ya tabii, camcı dükkânındaki fil gibi ay bir yanlış yapar mıyım, ay her şeyi berbat eder miyim diyerekten ya.” sözlerini söyleyerek kadir bebekle dertleşiyordu. zeliha yenge’nin bu durumu içime dert olmuştu. sizinle de paylaşmak istedim.

altmış birinci bölümde recep, haydar ve yusuf birbirlerine sevdiği kadınların onlara olan tavırlarından, onları bir türlü anlamadıklarından yakınırlar. ardından vahit emminin de bu tayfaya katılıp zeliha yengeden yakınması eklenince hep birlik fena hâlde üzülmüşlerdi. recep, “filmin resimlerine bakarken elini bilem tuttum. yine de bana küstü yav” diyordu. haydar, “hem projesine yardım ettim hem suçlu ben oldum. sabahtan beri beş karış surat asıyor.” diyordu. yusuf ise “o çiçekleri eminönü’ndeki en pahalı nayloncudan aldıydım. toptan fiyatına versin diye de bir saat de pazarlık ettim. fakat kraliçam neye kızdı anlamadım ki. acaba paraya kıyıp bir düzine mi alaydım?” diyordu. o sırada haydar’dan şu harika replik gelir. harhubet* denklemini yarım günde çözdüm, armağan’ı iki senedir çözemedim.”

yusuf güdük’ün her zaman her şeyin farkında olması fakat çoğu zaman anlamamazlıktan gelerek saf ayağına yatması dikkatimi çeken ayrıntılardan bir tanesiydi.

otuz dördüncü bölümde yeni mantı dükkânı açma fikrine soğuk bakan vahit emmi’yi zeliha yenge’nin ikna ettiği sahne muhteşemdi. ikinci dükkânı aklından bile geçirmeyen vahit emmi’yi zeliha yenge nasıl ikna etmeyi başarmıştı bir hatırlayalım. mesai sonrası dükkânı kapamaya hazırlanırken zeliha yenge’yle başbaşa kalan vahit emmi hasılatı sayar ve sahne başlar.

— hasılat galiba güzel vahit’im.

— nazar değmesin zeliha, bu hafta iyi gittik.

— aman, berat’ın aklına uyup ikinci dükkânı istememekle çok iyi ettin vahit’im.

— iyi yaptım tabii. başımıza dert açacaktı zıpır oğlan.

— tabii canım. şimdi orası böyle güzel iş yapacaktı mesela.

— işin yoksa otur bir saat deste deste para say. aman, kim uğraşacak değil mi?

— yok canım sayılmasına sayılır da.

— yok yok. o bankalarda tırr tırr diye para sayan makinalar yok mu, onlardan almak lazım. ama onlar da dünyanın parasıdır şimdi. durup dururken masraf. berat sen mi canım, toy daha düşünemiyor işte.

— he cücük kadar beyniyle. zaten ikinci dükkânın iş yapacağı ne malum?

— bir şeyin şubesini açtın mıydı millet rağbet eder, orası burdan fazla işler de. aman, yok yok nemize gerek. dediğin doğru.

— elbet ya.

— sen şimdi parayı bol bulunca araba da almaya kalkacaksın hem de en bir gıcırından. şimdi böyle ikimiz kurulup gezinirken aha küt!

— n’oldu?

— geldi çarptı adam. hayda! şimdi kavga ettiğine mi yanacaksın arabanın masrafına mı yanacaksın. berat bunları düşünemiyor ki işte.

— körün taşı gibi koca istanbul’da bula bula bizim arabayı mı buldu herif?

— olur olur. sonra parayı bulunca çoluğun çocuğun başında da duramaz insan. almanya senin japonya benim gezmelere de kalkarız biz. eyvah hadi bakalım buyurun.

— n’oldu şimdi?

— elin memleketinde kalabalıkta birbirimizi kaybettik!

— japonya’ya gidersek kaybetmeyiz birbirimizi. kalabalıkta seni hemen ayırt ederüm.

— bana bak. ben o dondurmalı kadın heykelini de görmek istiyorum.

— o japonya’da değil amerika’da zeliha. ayrıca kadın, dondurma değil meşale tutuyor. özgürlük anıtı diyolar.

— aman canım neyse. bak gördün mü? çok para kazanınca insanın başına ne dertler çıkıyor. berat bunları hesap edemiyor, çocuk işte. o sen mi?

— canım, o kadar da değil. kafası işliyor oğlanın.

— yok yok. sen onun aklına uyma. bak biz ne güzel kıt kanaat geçinip gidiyoruz böyle. bak, bir iki bir iki. hiç zenginlik lazım değil, yeter bunlar bize.

— ya dur be kadın. kadın aklınla sen ticarete karışma bir kere. hadi bakalım. ben gidip şu oğlanla bir konuşayım bakalım. hakkaten devir parası istemiyorlar mıymış?

— yok.

— hesabı kitabı iyi yaparsak neden zengin olmayacakmışız. karışma sen, karışma sen, her şeye karışma.

seksen sekizinci bölüm sonu harikulâdeydi. cansu ile yusuf adına çok sevinmiştim.

finalden sonra yayınlanan bölümlerde vahit emmi’nin oyunculuğunda düşüş gözlemledim. o eski bölümlerdeki içtenliği sanki biraz azalmıştı. yetmiş altıncı bölümden sonra vahit emmi’yle birkaç karakter daha bana bazı sahnelerde biraz zoraki oynuyormuş gibi geldi.

yetmiş altıncı bölümde ayten’in o unutulmaz soluksuz tiradına ne demeli. bihter ziyagil’in henüz esamesi okunmazken ayten sinema ve televizyon tarihine unutulmaz bir sahne bırakmıştı. ayten’in o mükemmel sahnesinin tek seferde çekildiği söylenmektedir.

işte ayten’in o uzun ve soluksuz efsane tiradı.

“hikâyede durmadan inandırıcılık arayarak, bencil meraklarını tatmin etmeye çalışacağına; bari, berat’ın yardım ihtiyacına cevap vermeye çabalayan ve maalesef senin gibi kendi egosunun gölgesinde yaşadığı hâlde, etrafını bencillikle suçlayıp durmayan insanların yolunu tıkamasan, ayrıca, üstelik bir de sencil havalarda ortalıkta dolaşmasan daha iyi olmaz mı rüya?”

sahneyi hatırlamak isteyenler ve merak edenler için unutulmaz sahneye giden yol..

altmışıncı bölümde ayten, recep’in bağlama hocasına aşık olur. recep, hocasıyla sevgili olmak isteyen ayten’i uyarmasına rağmen ayten aldırış etmez. ayten bir gün lokalde hocayla görüşmeye gittiğinde hocanın kötü niyetini anlar ve aralarında tartışma çıkar. bu sırada hoca ayten’e tokat atar ve ayten oradan hızla uzaklaşır. dışarı çıktığında recep’in oraya geldiğini görür. ayten’i ağlarken gören recep içeri girip hocaya ayten’e attığı tokatın diyetini ödetmek ister. fakat ayten buna engel olur. ardından bir kafede oturup dertleşmeye başlarlar. işte o hüzünlü sahneden.

— ben bunu hak ettim. ismet ne de olsa anadolu erkeği. sen de öyle düşünüyorsundur mutlaka.

— bizim memlekette erkekler kadınları döver. daha sekiz yaşında falandım. babam gözümün önünde anneme bir yumruk vurunca kendimi dışarı attım. etrafıma baktım. tavuklar, köpekler, koçlar, sığırlar. hiçbir hayvanın erkeği dişisine kuvvetini denemiyor. o zaman dedim ki dişisine vuran erkeğe hayvan bile demek yanlış. hayvanlara haksızlık.

sabit’in yanık sesiyle ara ara türküler söylemesi nahif bir anı olarak hatırımdadır.

kırk sekizinci bölümde recep, yusuf güdük’e; “sana cansu’dan hayır gelmez.”, haydar’a da “sana da armağan’dan hayır gelmez, ikiniz de hayâl kuruyonuz.” demişti. yusuf güdük de cevap olarak, “bana o senin kuruntun gibi geliyor.” demişti ve “sen şehirden korkuyon herhalde” diye eklemişti. recep de; “şehirden korkulur. taşından, toprağından, havasından, suyundan hatta kızından bile korkulur.” diyordu. recep’in bu sözlerine ise yusuf güdük, “ne korkacağım aslanım, şehir benden korksun!” diyordu.

on üçüncü bölümde yedi numara’yı müze yapmak için bakanlığın gönderdiği yetkililer evi kontrol etmeye, ölçüler almaya gelir. yetkili bir kadın haydar’la recep’in odasına girer, arkadan tabii bizimkiler de gelir. görevli kadın, küçümser bakışlarıyla evi süzer ve yetkili kadın ile asiye arasındaki kısa ama eğlenceli diyalog.

— burası sizin mi?

— içeri buyursaydınız.

— ıyy bundan daha berbat bir şey görmedim.

— dur ben sana bir ayna getireyim.

aynı bölümde asiye ile yetkili kadın arasındaki başka bir sahneye geçelim. görevli kadın evi kontrol ederken asiye merdivenleri süpürür ve tozları bilerek kadının üzerine doğru süpürür ve keyifli şu diyalog başlar.

— çek kızım şunu!

— pisliği atmayalım mı ablacığım da.

— bırak şimdi pislik kalsın.

— buyur kal. başım üstüne.

yedi numara’nın yetmiş altıncı bölümde bitmemesine en çok sevinenlerdenim. her ne kadar senaryo eskisi kadar güçlü olmasa da birkaç bölüm de olsa uzaması güzel olmuştu. çünkü tadına doyum olmuyordu. ayrıca finalden sonraki bölümlerde yusuf güdük’ü görünce sevindim. özlemişiz, iyi ki askerliği bitmiş. nevi şahsına münhasır tavırlarına kaldığı yerden devam etmişti.

haydar ile recep masum saf köy çocukları olduğu için istanbul’a gelmeden köy ahâlisine istanbul’u sormaları köy sakinlerinin kimisi tecrübelerini kimisiyse kulaktan dolma bilgilerini haydar ve recep’le paylaşması çok nahifti.

sekseninci bölümü başka sevmiştim. o bölümün sonu harikulâde bölüm sonlarından biriydi. kapanışta atamızın en sevdiği bestelerden biri olan vardar ovası’nı çalarak atamızın ruhunu yâd etmeleri ne kadar da anlamlıydı.

elli altıncı bölümde bir sahne vardı. ayten’i okuldan bir arkadaşı doğum günü partisine bara davet etmişti. ayten de rüya, armağan, cansu, recep ve haydar ile birlikte davete icabet ederek bara gitmişti. ardından meryem ile yusuf güdük de sürpriz yapıp mekâna gelmişti. hep birlik eğlenirlerken birkaç serseri gelip ortamın huzurunu kaçırmış kadınlara sarkıntılık yapmıştı. recep ile haydar beklediğimiz gibi kız arkadaşlarını ve diğer kadınları savunmuşlardı. aynı sahnede yusuf güdük ise öne atılarak yüreğini ortaya koyup sevdalısı olduğu cansu’yu ve diğer kız arkadaşlarını korumak için bu gangsterlere meydan okumuştu, hem de serserilerden birinin elinde sustalı varken. bu sahneden yusuf güdük’ü takdir etmiş ve sevmiştim. mert çocukmuş, bıçaklanmayı göze alarak serserilere yiğitçe meydan okumuştu. bu olaylardan sonra polisin mekâna gelmesiyle huzurla eve dönmüşlerdi. mekândan çıkarken rüya’nın mekândaki erkeklere dönüp, “sizi sosyal kahramanlar sizi!” diyerek tepki göstermesi, oradaki erkeklerden biri, “neyse geçmiş olsun, benim tadım kaçtı, hadi buradan başka bir yere gidelim ayten” demesi üzerine ayten’in dönüp, “size iyi eğlenceler biz evimize gideceğiz. zaten eğlence anlayışlarımız da pek uymuyor öyle değil mi? çok iyi dans ediyorsunuz ama hiçbiriniz halay çekmeyi beceremiyorsunuz!” diyerek tepki göstermesi önemli mesajlar içeriyordu. bu da hatırımda kalan kıymetli sahnelerdendi.

seksen birinci bölümde cansu’nun senaristlerin acemiliğine gönderme yapması ne kadar içten bir dizi olduğu bir kez daha gösterdi.

ellinci bölümde recep, yusuf güdük’e, onlar şehir kızları, bizim gibi taşralı değil. onlarla aynı melekette yaşıyoz aynı havayı soluyoz ama aynı dili konuşmuyoz. kültürümüz örfümüz adetimiz her şeyimiz farklı. bu sevdadan vazgeç gibi söylemlerle kendince haklı olduğu zerzenişte bulunuyordu. fakat yusuf güdük sevdasından vazgeçmiyordu ve hiçbir zaman da vazgeçmedi. en sonunda da mükâfat olarak cansu’nun gönlünü kazanmıştı.

seksen yedinci bölümde haydar’la yusuf güdük’ün sahildeki çay bahçesinde sevda üzerine sohbeti ne etkileyiciydi. haydar’ın söyledikleri hem yusuf’u hem de beni derinden etkilemişti. işte o sahneden.

— insanın her zaman istediği olmuyor.

— neden olmasınmış? iş ki istemeyi bilesin, iş ki kendine hak göresin.

— bizim aha şu gençlerden -arka masadaki çifti göstererek- ne eksiğimiz var?

— eksiğimiz değil yusuf, farkımız var. bazen düşünüyom da sevmek, hem de canından çok sevmek neye yeter ki.

— iki gönül bir olunca samanlık seyran olurmuş. öyle mi?

— ben onu demiyom. yani, bir kere sen köyde yetişmişsin, o şehirde. geleneklerin, alışkanlıkların farklı. onun ailesinde yeri geldi mi herkes söz söyler. bizde baba ne derse o olur. biz abimizin bile elini öperiz, onlar tokalaşır. onun anası askılı entari giyer, seninki yemenisiz kapıdan adımını dışarı atmaz. bizim derdimiz mahsuldür, topraktır. yağmur bizim karnımızı doyurur. şehirlinin ise paçasının kiridir.

— sevdalı adam hiç korkar mı haydar kardeş?

— ya cansu bacının karşısına başka biri çıkarsa? ya başkasına sevdalanırsa? o zaman ne yapacaksın hiç düşündün mü?

ardından hüzünlenen yusuf elindeki zarları atar, düşeş gelir, sahne sona erer.

henüz lost’un esamesi okunmazken yedi numara finaliyle lost’a göz kırpmıştı.

elli dördüncü bölümde haydar’a michigan üniversitesi’nde tam burs çıkar. rezzan hoca haydar’a bu fırsatı kaçırmaması için telkinlerde bulunur. başta bu fikre soğuk bakan haydar, yaptığı üzücü şakadan sonra armağan’la araları bozulunca gitmeye karar verir. haydar gitme kararı verdiği gece armağan’la bir kez daha konuşur ve araları düzelir. gitmekten vazgeçtiğini rezzan hoca’ya telefonla bildirir. rezzan hoca şaşırır ve bunun doğru olup olmadığını anlamak için yedi numara’ya gelir. haydar’la rezzan hoca arasında geçen diyalogta haydar’ın harika replikleri unutulmazlarım arasındadır. işte o sahneden.

— haydar, oğlum. yarım saat önce beni arayıp söylediğin şey doğru muydu?

— evet. doğruydu hocam.

— ama daha dün akşam amerika’ya gitmek istediğini söylemiştin. niye fikir değiştirdin?

— eğer kendime anlatabilseydim size de anlatabilirdim hocam. kusuruma bakmayın.

— çok üzüldüm. büyük bir balık kaçırdın.

— balıklar her zaman bulunur hocam. ben galiba deniz olmak istiyorum...

heyhat! bu dünyadan bir yedi numara geçti

[[/spoiler]]

italya-fransa ortak yapımı dram/tarih türünde sinema filmidir..

filmin yönetmen koltuğunda italyan sinema üstadı giuseppe tornatore oturmaktadır..

başrollerde fransız sinemasının önemli ismi philippe noiret ve salvatore cascio, marco leonardi, jacques perrin oynuyor. diğer önemli rollerde ise; pupella maggio, enzo cannavale, agnese nano, leopoldo trieste, leo gullotta, antonella attili, nicola di pinto oynuyor..

bu harikulâde film ülkemizde “cennet sineması” olarak gösterime girmiştir..

filmde küçük bir italyan kasabasında yaşayan sinema tutkunu salvatore di vita* ile kasabadaki sinema salonunun makinisti alfredo’nun dostluğu anlatılıyor..

bu muhteşem filmimizin naif müzikleri büyük bestekâr ennio morricone’a aittir..

cinema paradiso’da filmlerle mutluluk bulan insanların, filmlerle büyüyen çocukların, filmlerle gülen ve filmlerle üzülen kasabalıların bazen neşeli bazense hüzünlü, ancak her zaman hayat dolu, aşk dolu öyküsünü izliyoruz..

film italyan yeni gerçekçiliği’nden etkilenmiştir. ikinci dünya harbi sonrası italyanların sosyal, siyasi, kültürel yapısı en yalın, en doğal hâliyle işleniyor filmde..

filmde modernizm ve teknolojiyle gelişen dünyanın toplumları nasıl değiştirdiği, samimiyetin yerini resmiyetin aldığı, hiçbir şeyin artık eskisi kadar güzel, içten, nahif olamayacağı muazzam işlenmiş..

cinema paradiso o kadar büyüleyici ki sanki sinema filmi izliyor gibi değil de “sine’masal” izliyor/dinliyor gibi hissediyorsunuz..

filmde yaşam ile sinema ilişkisi muazzam anlatılıyor. filmler insanları ne kadar etkileyebilir, filmler insanlar üzerinde ne kadar iz bırakabilir bunu görüyoruz..

filmi ülkemiz insanının ayrı seveceğini düşünüyorum. kültür olarak italyanlarla pek çok benzer özelliklere sahip olduğumuzdan dolayı filmi amerikalılara veya kuzey avrupalılara göre daha içten bulup daha çok sahiplenebiliriz diye düşünüyorum..

alfredo ile totò’nun aralarında o içten o nahif bağ çoğu baba-oğul ilişkisinde olamayacak kadar derin ve güçlüydü. alfredo’nun totò’yu adetâ öz oğlu gibi sahiplenmesi çok etkileyiciydi..

salvatore di vita karakterinin çocukluğunu, gençliğini, yetişkinliğini görüyoruz filmde. ben en çok çocuk totò karakterini sevdim..

bazı filmler vardır, o filmi anlatmaya açıklamaya çalışırsın ancak hiçbir kelime hiçbir cümle o filmi anlatmaya yetmez. filmi sadece hissedebilirsin, yaşayabilirsin. işte cinema paradiso o filmlerden..

film o kadar içten, o kadar sıcak, o kadar doğal ki cennet sineması’nda herkes kendinden bir şeyler bulabilir..

filmde değinilen en önemli hususlardan biri de zaman kavramı. çocukken hiç büyüyemeyecekmişiz gibi gelir ya hani, bir an önce büyümek isteriz. büyüyünce de dünyadaki kötülükleri, haksızlıkları, adaletsizlikleri görünce hiç de büyümeye değecek bir yer olmadığını anlarız ya işte o duyguyu yaşatıyor bu film izleyiciye. ayrıca çocukluktan gençliğe geçiş küçükken çok uzun gibi gelse de aslında bu sürecin ne kadar hızlı geçtiğini görüyoruz. gençken de hiç yaşlanlamayacakmışız gibi hissederken birden bire olgunluğa yaşlılığa nasıl geçildiğini görüyoruz filmde..

filmi izlerken eski insanların ne kadar hisli, anlayışlı, düşünceli olduklarını en ufak mutlulukların ne kadar değerli olduğunu anlıyorsunuz..

cinema paradiso, yabancı dilde en iyi film oscar’ı, cannes film festivali jüri büyük ödülü, altın küre en iyi yabancı dilde film ödülü, bafta yabancı dilde en iyi film ödülü, avrupa film ödülleri jüri özel ödülü dahil toplamda yirminin üzerinde ödüle layık görülmüştür. aldığı bütün ödülleri hak ettiğine inanıyorum. hatta bu harikulâde filmin aday olup da alamadığı bütün ödülleri de kazanmış sayıyorum..

cinema paradiso’yu henüz izlememiş sinemaseverleri kıskanıyorum doğrusu. sil baştan izleyip tekrar ilk günkü gibi mest olmayı ne çok isterdim..

bu büyüleyici sanat eserini bana öneren ve izlememi sağlayan hayatımda özel bir yeri olan kişiye buradan teşekkürlerimi gönderiyorum..

cinema paradiso her şeyiyle insanlığa, beyaz perdeye armağan edilen bir başyapıt..

cinema paradiso bir sinema filminden çok daha fazlasıdır..


filmle ilgili dipnotlar

*film, yönetmen tornatore’nin sicilya’daki memleketi bagheria’da ve cefalù’da çekilmiş.

*cinema paradiso, imdb’de 8,4 ortalama puanı ile imdb’nin en iyi 250 film listesinde 52. sırada yer almaktadır. rottentomatoes’ta hakkında yazılan eleştirilerin sadece yedi tanesinden olumsuz yorum alarak %90 taze olarak değerlendiriliyor. ayrıca rottentomatoes seyirci puanı ortalaması %97’dir.

*giuseppe tornatore’nin ikinci ve en çok ses getiren filmidir.

bu muhteşem filmi sinema aşığı herkesin izlemesini öneriyorum..

aşağıda film hakkında bazı ayrıntılardan bahsedeceğim. izlemeden önce detayları öğrenmekten hoşlanmıyorsanız aşağıda yazılanları okumanızı tavsiye etmem..

[[spoiler]]

alfredo ile küçük totò arasında geçen harika diyalog.

— alfredo, babamı tanıyor muydun?

— tabii tanırdım. sana anlatayım. uzun, zayıf, iyi huyluydu. benimki gibi bıyığı vardı. her zaman gülümserdi. clark gable’a benzerdi.

— büyüdüm artık alfredo. beşinci sınıfa geçiyorum. kabine geleyim demiyorum, ama hiç değilse arkadaş olamaz mıyız?

— “arkadaşlarımı görünüşlerine, düşmanlarımı zekâlarına göre seçerim.” sen benim arkadaşım olmak için fazla akıllısın. çocuklarımı arkadaşlarını nasıl seçtiklerine dikkat etmeleri için hep uyarırım.

— senin hiç çocuğun yok ki.

— olduğu zaman söyleyeceğim.

alfredo’nun totò ile dertleştiği ve nasihatler verdiği sahneden.

— onu hiç gördün mü?

— hayır. kimse nerede olduğunu bilmiyor.

— belki de böyle olması gerekiyordu. herkesin peşinden koştuğu bir yıldızı vardır. terk et burayı. bu topraklar lanetlendi. devamlı burada yaşayınca, burayı dünyanın merkezi sanıyorsun. hiçbir şeyin değişmeyeceğine inanırsın. sonra bir ya da iki yıllığına gidersin. döndüğünde her şeyi değişmiş bulursun. aradıklarını bulamazsın. eskiden senin olanlar çoktan gitmiştir. buradan çok uzun süreliğine gitmelisin. yıllarca kal. kendi insanlarına doğduğun yere tekrar dönmeden önce hayatını yoluna koymalısın. ama artık mümkün değil. şu anda benden daha körsün.

— bunu kim demiş? gary cooper? james stewart? henry fonda?

— hayır, totò. hiçbiri demedi. bu defa söyleyen benim. hayat filmlerdeki gibi değil. hayat çok daha zor. git buradan! roma’ya git. daha gençsin. gelecek senin. ama ben yaşlıyım. seni daha fazla duymak istemiyorum. hakkında söylenecekleri duymak istiyorum.

bir annenin otuz yıl oğlunun yolunu gözlemesi, bir delikanlının doğduğu büyüdüğü topraklardan tam otuz yıl uzak kalması, bir anneyle bir oğulu tam otuz yıl sonra buluşturan şeyin ise o delikanlının hayatına yön veren adamın yaşama vedası olması beni derinden etkilemişti.

filmle ilgili bir yazarın şu etkileyici yorumunu paylaşmak istiyorum.

“alfredo hem kendi çocukluğunu hem de olmamış çocuğunun çocukluğunu onunla doldururken, totò da hem babasının hem de karşısında yaşanan bu büyülü beyaz perde dünyasının ona verdiği hayâl gücüyle yoksulluklarının yoksunluğunu gidermeye çalışacaktır. totò ve alfredo’nun yaşadıkları ikinci dünya savaşı sonrası günlerinin “gerçek” bir yaşam kesiti olarak sinemanın büyülü vizörü ve “cinema paradiso” adlı bir kasaba salonundan “sinemasal” dünyanın metaforu bağlamında “yaşam” ve yaşamın bir tür belgeseli olarak sinema vizyonuyla seyirciye gösterilecektir. sinema ve hayat iç içe geçerek birbirlerinin yerini alacak, ‘hayat sinema’ ve ‘sinema hayat’ olacaktır. bunu da italya’nın meşhur adası sicilya’da bir kasabanın “yaşam avlusu” olan ana meydanı içindeki bir sinema salonunda mekânsallaştırarak yapacaktır. bu sinemada yaşam tam da o günkü gerçek hayattır. insanlar beyaz perdenin buğulu ve büyülü dünyasına bayılmaktadırlar. sinemada buluşup, konuşup tanışırlar. hep beraber gülerler, birlikte ağlarlar. ilk aşklar hep orada başlar, filizlenir ve tamamına orada erer. üst kattakiler aşağıdakileri küçümser, alttakiler ise hep sabreder. çocukların eğlencesi, büyüklerin dinlencesi ve sosyaliteleri hep bu salonda yaşanır. haberler burada takip edilir, sicilyalı balıkçıların hayatlarına bakılırken ilk “cigara”lar tüttürülür, şarlo’nun(charlie chaplin) sessiz filmleriyle kendinden geçilir, kasabanın sosyolojik, siyasi ve ekonomik faaliyetleri bu hayâl salonu etrafında şekillenir. piyangoda kazanan da her şeyini kaybedip aklını yitiren de hep bu meydandadır. western’ler, savaş hikâyeleri, aşk filmleri, edebiyat klasikleri, hayata ve sanata dair o gün ne varsa hep bu sinemadadır. hayatın nabzı bu sosyallik içinde toplumu bir araya getiren ve yaşamın acılıklarına karşı bir var oluş ve direnme gücü sağlayan bir dinamodur adetâ. minik kahramanımız babasının gittiği savaştan geri gelmeyeceğini yine sinemadan haber alacak ve teselliyi yine sinemada bulacaktır. hep beraber gülerek kasabalılarla birlikte yaşama bu cennet sinemasından tutunacaklardır. anneler çocuklarını burada emzirecek, sevgililer burada buluşacak, insanlar en komik şakalarını birbirine burada yapacaklardır. totò, okul dışındaki tüm zamanını geçirdiği bu alanda hem yaşamı anlayacak, sinemayı tanıyacak hem de sinemacılığı öğrenecektir farkında olmadan...”

totò ile elena’nın salata yedikleri sıradaki tabak olarak kullandıkları bitkinin adını bilen var mı?

alfredo’nun totò’ya anlattığı o büyüleyici aşk hikâyesi sahnesinden.

— bir zamanlar krallığın birinde bir kral, güzeller güzeli prensesi için bir ziyafet vermiş. en güzel prensesler oradaymış. kapıda bekleyen asker kralın kızını görmüş. oradaki kızların en güzeli oymuş. ve asker daha ilk görüşte aşık olmuş prensese. fakat basit bir kapı görevlisinin kralın kızıyla ne işi olabilirdi? asker, en sonunda prensese ulaşmış ve onsuz hayatının bir anlamı olmadığını söylemiş. prenses, askerin aşkından o kadar etkilenmiş ki, “eğer balkonumun altında yüz gün yüz gece beklersen senin olacağım” demiş. bunun üzerine asker gitmiş, birinci gün beklemiş, ikinci gün beklemiş, üçüncü gün, yirminci gün… her gece prenses dışarı bakar askeri izlermiş. asker, yerinden hiç kımıldamazmış. yağmurda, rüzgârda, karda o hep oradaymış. kuşlar kafasına pislemiş, arılar sokmuş ama o kılını bile kıpırdatmamış. doksanıncı gecenin sonunda zayıf ve hâlsiz düşmüş. gözlerinden yaşlar süzüyormuş. uykusuzluğa dayanacak gücü kalmamış. tüm o günler boyunca prenses askeri uzaktan öylece seyretmiş. nihayet doksan dokuzuncu günün sonunda asker ayağa kalkmış, silkelenmiş, sandalyesini almış ve gitmiş.

— ne? tam sonuna gelmişken mi?

— evet, tam sonunda. ve ne anlama geldiğini bana sorma. çünkü bilmiyorum. bir gün anlarsan sen bana söylersin.

aradan biraz zaman geçer, totò aşktan muzdarip olmuştur. hüzünlüdür. elena ile yolları ayrılmıştır. yine bir gün deniz kıyısında alfredo ile dertleşirler. o sahneden.

— bana anlattığın hikâyeyi hatırlıyor musun? askerin yaptığı şeyi neden yaptığını biliyorum. çünkü biliyordu ki, eğer yüzüncü günde prenses sözünden dönerse askerin kalbi kırılacaktı ve kederinden ölecekti. bu yüzden doksan dokuzuncu gecede ayrılmayı tercih etti, böylece prenses onu sonsuza kadar hatırlayacaktı.

filmde pek çok duygusal sahne vardı. fakat bir tanesi beni yüreğimden yakaladı. küçük bir kasabanın bir zamanlar en büyük eğlencesi, sevinci, mutluluğu olan cennet sineması’nın yıkıldığı sahne bambaşka izler bıraktı yüreğimde. o sahnede değerli büyüğüm spaccafico ile beraber ben de gözyaşıma hâkim olamadım. filmin en hüzünlü sahnesiydi diyebilirim.

cennet sineması başlı başına harika bir filmdi ve bazı sahneleri asla unutamam. bu sahnelerden biri de yılbaşı gecesi saat on ikiyi vurduktan sonra italyanların evlerinin camlarından ve balkonlardan yerlere kırılabilen materyaller atma ritüeliydi. böyle bir olayla ilk defa bir filmde karşılaşıyordum. bana oldukça ilginç gelmişti.

alfredo yaşama veda etmeden önce totò’ya bıraktığı armağan ne büyük vefaydı. kasabanın din adamının öpüşme gibi erotik sahneleri istemediği için yıllarca filmlerde sansürlenen öpüşme sahnelerini biriktiren üstad alfredo, küçükken totò’ya bu filmler senin demişti. ve son yolculuğuna çıkmadan önce totò’ya hiçbir zaman unutamayacağı o sahneleri birleştirdiği filmi hediye olarak bırakması ne unutulmaz bir sahneydi. totò’nun alfredo’nun bıraktığı filmi izlerken tıpkı alfredo’nun yaşama veda ettiği haberini aldığı açılış sahnesindeki gibi tüm hayatı film şeridi gibi gözünün önüne gelmesi ne muhteşem bir sondu..


[[/spoiler]]

dram/gizem/psikoloji türlerinde yerli sinema filmidir..

filmin yönetmen koltuğunda büyük yönetmen ömer kavur oturuyor..

başrollerde zuhal olcay, fikret kuşkan ve rutkay aziz’i izliyoruz..

filmde rüyalarında gördüğü gizemli yüzü arayan bir kadının hikâyesi anlatılmaktadır..

filmimiz yazar orhan pamuk’un kara kitap adlı eserindeki hikâyeden yola çıkılarak senaryolaştırılıp beyaz perdeye uyarlanmıştır. şahsi görüşüm iyi ki de yapılmıştır. bu muhteşem eseri okumanın yanı sıra sinemada da izlemek ne büyük bir haz..

oyunculuklar enfesti. genç ve soğuk fotoğrafçıyı fikret kuşkan başarıyla canlandırmış. gizemli saatçi rolünde türkiye’nin en karizmatik ve en klas oyuncularından olan rutkay aziz harika bir performans ortaya koymuş. düşlerinde gördüğü fotoğrafı arayan gizemli, soğuk kadını zuhal olcay muhteşem icra etmiş. buradan tüm oyuncuları tebrik ediyorum..

bir edebi eseri sinemaya uyarlamak çok zor ve risklidir. sinemamızın en önemli yönetmenlerinden üstad ömer kavur yine harika bir iş çıkarmış bu filmle..

film başlı başına mükemmel bir yapım. diyaloglar büyüleyiciydi. birbirinden derin aforizmalar da içeriyor filmimiz. bazı sahnelerde derinden etkilenmemek mümkün değil..

film o kadar etkileyici, o kadar büyüleyici ki ne zaman başladı ne zaman bitti farkına varamıyorsunuz izlerken..

muhteşem filmimiz antalya film şenliği’nde en iyi film ve en iyi senaryo ödüllerinin yanı sıra montréal yeni sinema festivali’nde de en iyi film ödülü’nü kazanmıştır. böyle önemli ödüller kazanmasına rağmen ülkemizde izleyeni yok denecek kadar azdır..

saatler ile ilgili çok güzel sahneler bulunuyor. filmi izledikten sonra saatlere bakış açınız değişebilir..

filmin izleyen herkeste izler bırakacağını düşünüyorum. ancak babasıyla anıları eksik kalmış kız çocukları için filmin çok daha anlamlı hisler uyandıracağını düşünüyorum..

filmden ilginç ve zarif tabirler öğrendim. rüyam mavisi tabirini ilk defa bu filmde duydum ve çok hoşuma gitti..

filmi o kadar çok benimsedim ki bazen bencillik yapıp sadece ben izlemeliyim diyorum. bu yüzden harikulâde filmimizin pek bilinmemesinden, fazla kişiye ulaşmamasından hoşnutum..

türk sinemasının gizli başyapıtıdır gizli yüz..

aşağıda film hakkında bazı detaylar paylaşacağım. izlemeden önce filmdeki ayrıntıları öğrenmekten hoşlanmıyorsanız aşağıda yazılanları okumamanızı öneririm..

[[spoiler]]

gizemli kadın ile fotoğrafçı arasında geçen harika diyalogtan.

gizemli kadın: başka fotoğrafı var mı bu adamın?

fotoğrafçı: hepsi burada.

gizemli kadın: başka?

fotoğrafçı: yok, başka çekmedim.

gizemli kadın: niye?

fotoğrafçı: ötekiler gibi bir yüz.

gizemli kadın: değil. yüzü hikâye anlatıyor. anlamlı bir yüzün hep bir hikâye anlattığını söylerdi babam.

fotoğrafçı ile saatçi arasında geçen o unutulmaz o büyüleyici o harikulâde diyalogtan.

fotoğrafçı: hayatta ne olmasını isterdin en çok?

saatçi: insanlara saatleri anlatmak isterdim... mekanizmaların inceliğini, yayların korkunçluğunu, çarkların karanlığını... şimdi kimse saat nedir farkında bile değil. belki bunun için insanlar kederli, belki bunun için kendi hikâyelerini bile anlatamıyorlar. akreple yelkovanın arkasında nasıl bir can var hissetmiyorlar bile. insanlara saatlerin sırrını anlayabilmek isterdim. o zaman uykudan uyanır gibi dünyaya yeniden gözlerini açarlar, kederlerinden kurtulurlar, belki kendi hikâyelerini bile anlatırlar...

son olarak.

— söylesene cancağızım, hayatta insan her istediğini elde edebilir mi hiç?

— edemez.

[[/spoiler]]

japon taş sanatçısıdır.

sanatçı japonya’nın saitama eyaletinin sayama şehrinde yaşamaktadır.

akie nakata nehir kenarlarında bulduğu taşlara çeşitli hayvan resimleri çizmekte, sanatını bunun üzerine geliştirmektedir.

sanatçı eserlerini akrilik guaj boya ve minyatür fırçalar kullanan yapmaktadır.

sanatçının çalışmaları kuşlar, kaplumbağalar, balıklar, koalalar, köpekler, baykuşlar, kediler, kuzular, filler, keseli fareler, aslanlar, ayılar gibi çeşitli hayvanları içeriyor. sanatçı taşlarda en az ahtapot imgesiyle rastlaştığını belirtiyor. şimdiye kadar sadece beş taşta ahtapot imgesiyle karşılaştığını söylüyor.

akie nakata’nın taş boyama fikri üniversite günlerinde bir nehir kıyısında yürürken oluşmuş. orada yürürken tavşana benzeyen bir taşla karşılaşmış. o taşın şeklini çok sevmiş ve alıp eve götürmüş. daha sonra ise taş kendisini yönlendirmiş, o da taşı boyayarak bir tavşana dönüştürmüş.

akie nakata’nın taşlara resim çizme yolculuğu 2010’da başlamış.

akie nakata, “çizmeyi, doğal taşları ve hayvanları, tüm canlıları her zaman sevmişimdir.” diyor.

sanatçının çalışmaları gerçekçi hayvanların ayrıntılı görüntülerini içeren avuç içi büyüklüğünde nehir taşlarından oluşmaktadır.

nakata, taşlarını saitama’daki birkaç favori nehir kıyısında topluyormuş. buraya gittiğinde taşlarla iyi karşılaşmalar umuyormuş. bu karşılaşmalar sayesinde hayvan imgeleri aklına geliyormuş.

sanatçı, taşlar için, “taşlar benim için tuval değil; nehir kıyılarında karşılaştığım işbirlikçi ortaklar” diyor. eve dönerken çoğu zaman, iyi karşılaşmalarla kutsandığına inanıyormuş ve bu karşılaşmalar sonrası eve birkaç güzel taş götürüyormuş. ancak her zaman o kadar şanslı olmuyormuş.

akie nakata’nın sanatsal süreci belirli bir hayvanı boyama niyetiyle başlamıyormuş. gördüğü taşlar kendisine rehberlik ediyormuş. bu süreci, “taşın içinde olduğunu hissettiğim hayvanı, taş üzerinde görünen omurga ve vücut yapısını takip ederek çiziyorum” diye açıklıyor. ayrıca, “neyin boyanacağına benim değil, taşın karar verdiğine inanıyorum. taşların içinde hissettiğim hayvanları yüzeyde tezahür etmelerini sağlamak için renklendiriyorum.” diye açıklıyor.

çizim ve boyama sürecine dair şöyle söylüyor akie nakata,
“çizmek istediğim şey, taşlarla diyaloglarım aracılığıyla elimde yeni doğan bir şey. taşta hissettiğim hayvanların “hayatını” resmetmek istiyorum” diyor. ayrıca çizdiği hayvanların gözlerini en son boyadığını söylüyor. “sadece gözlerin canlı olduğunu ve doğrudan bana baktığını gördüğümde eserlerimin tamamlandığını düşünüyorum. bana göre, bir işi tamamlamak sadece detay çizimde değil, taştaki hayatı hissedip hissetmediğim ile ilgili. bir taş bulduğumda, o taşın beni de bulduğunu hissediyorum. taşların kendi niyetleri var ve onlarla olan karşılaşmamın bana bir ipucu verdiğini düşünüyorum” diyor.

nakata, çalışma prensibini şöyle açıklıyor,
“bir çalışma tarzı olarak taşın şeklini hiçbir zaman değiştirmemek(cilalama/zımparalama) veya herhangi bir astar malzemesi uygulaması yapmamak benim için önemlidir.”

sanatçı, üniversite eğitimi sanat üzerine almamış. ortaokul öğretmeni olmak için eğitim bölümünde okumuş. resim sürecinde doğuştan gelen yeteneğiyle kendi kendini yetiştirmiş.

akie nakata, kendini tam zamanlı olarak zanaatına adamış. 2021 yılındaki hedefi yüzden fazla eser yaratmakmış. ancak iş yükünün veya üretkenliğinin galeri sergileri olup olmamasına bağlı olarak değiştiğini söylüyor.

akie nakata çizimlerini üç boyutlu olarak ve göz yanıltıcı biçimde resmediyor.

akie nakata için deyim yerindeyse taşlara hayat veren kadın diyebiliriz.

sanatçı taşları âdeta bir tuval gibi kullanıyor ve inanılmaz eserler ortaya koyuyor.

akie nakata, taşlarla öyle mükemmel sanat eserleri yapıyor ki gerçek olmadığı sadece dokunarak anlaşılabiliyormuş.

nakata, çalışmalarını tokyo’daki seizan galerisi ve ginza mitsukoshi mağazası aracılığıyla satıyormuş. bunun dışında sosyal medyadan da eserlerinin satışını gerçekleştiriyormuş. akie nakata bu keyifli alışveriş eylemini “evlat edinmek” olarak tanımlıyor.

akie nakata’nın el emeği göz nuru taşlarını facebook’ta satması bazen on dakika civarında, bazen ise iki dakika kadar sürüyormuş. hatta bir çalışmasının fotoğrafını paylaştıktan sadece birkaç saniye sonra bir hayranı onu satın almak için hemen adım atmış.

sanatçının eserleri 300 ila 1.500 amerikan doları arasında satılmaktaymış.

sanatçının çalışmalarından bazıları


















aşağıdakiler de öncesi ve sonrası









sanatçının sosyal medyadaki hayranları da her geçen gün artıyormuş. an itibarıyla facebook’ta 90 bin, twitter’da 22.8 bin, instagram’da 113 bin takipçisi bulunuyor. takip etmek isteyenler için aşağıya sosyal medya hesaplarını bırakacağım.

feysbuk hesabına giden yol..
tıvitır hesabına giden yol..
instagram hesabına giden yol..

yararlanılan kaynaklar

kaynak 1, kaynak 2,
kaynak 3, kaynak 4, kaynak 5

amerika birleşik devletleri yapımı biyografi/dram/macera türünde sinema filmidir..

filmin yönetmen koltuğunda julian schnabel oturmaktadır..

başrolde jeffrey wright oynuyor. diğer önemli rollerde claire forlani, david bowie, benicio del toro, dennis hopper, gary oldman, parker posey, michael wincott oynamaktadır..

filmde sıra dışı ressam jean-michel basquiat’ın ünlü olmadan önceki hayatına ve ünlü olduktan sonraki yaşamına tanıklık ediyoruz..

oyunculuklar harikaydı. jean-michel basquiat rolündeki jeffrey wright son derece başarılıydı. kesinlikle rolünün hakkını vermiş. oyunculuğunu zaten boardwalk empire’deki dr. valentin narcisse karakterini izlediğimden beri sever, takdir ederim. müthiş yetenekli bir oyuncu. basquiat’ın sevgilisi rolündeki gina karakteri de muhteşemdi. claire forlani, gina karakterini oynarken çok doğaldı. mimiklerine, tepkilerine bayıldığımı söylemek istiyorum. claire forlani’ye masum, hüzünlü, durgun rolleri çok yakıştıyorum. basquiat ile karşılıklı tüm sahnelerini beğendiğimi söyleyebilirim. basquiat’ın arkadaşı benny rolünde benicio del toro oldukça doğal ve başarılıydı. basquiat’ın hayatında çok önemli bir yere sahip olan andy warhol karakterinde ise david bowie harikaydı. bowie, andy rolünü oynamıyor âdeta yaşıyordu. david bowie için andy warhol’ı andy warhol’dan daha iyi oynamış desem sanıyorum yalan söylemiş olmam. tıpkı ressam jean-michel basquiat karakteri için jeffrey wright’ın seçilmesi ne kadar mükemmel bir tercihse ressam andy warhol rolü için de david bowie’nin seçilmesinin kesinlikle nokta atış bir tercih olduğunu düşünüyorum..

müzikler çok güzeldi. âdeta nostalji rüzgârları estiriyordu şarkılar. izleyenleri seksenlere götürüyor müzikleri..

filmde bohem hayatı yaşayan bir resim sanatçısını izliyoruz. keyfine düşkün, hayatı pek ciddiye almayan, sigara ve içkiyi seven ayrıca uyuşturucu batağına düşmüş bir sanatçıyı görüyoruz. bu uyuşturucu batağı kendisinin henüz yirmi yedi yaşında yaşamına son vermesine neden oluyor ne yazık ki..

jean-michel basquiat, uluslararası tanınırlığa sahip ilk afroamerikan ressam olmuştur. bu bakımdan oldukça önemli bir sanatçıdır..

filmin açılış sahnesi oldukça etkileyiciydi. sıra dışı bir sanatçının filmi izleyenleri de sıra dışı bir açılış sahnesiyle karşılıyor. keza kapanış sahnesi de çok etkileyiciydi..

siyahi olduğu için toplumda hor görülmeyi sindiremiyordu bir türlü basquiat. hem de artık ünlü bir ressam olmasına rağmen. insan olmak için ten renginin değil düşüncelerin ve hislerin önemine inanıyordu..

basquiat, düşüncelerini, hislerini resmetmeyi seven bir sanatçıdır. ayrıca düşüncelerini, tepkilerini duvar yazılarıyla herkese gösterir. duvar yazılarındaki toplumsal mesajları ve politik göndermeleri manidardı..

jean-michel basquiat’ın bir şahsı değil bir ırkı temsil ettiğini görüyoruz filmde. yıllarca ezilen, aşağılanan, köleleştirilen, ötekileştirilen yok sayılan siyahi ırkın temsilcisini..

basquiat, özel yaşamıyla da sanatı gibi gündem olmuştur. aralarında ünlü şarkıcı madonna da dahil olmak üzere adı pek çok aşk dedikodularına karışıyor..

basquiat filminin hak ettiği ödülleri almadığına inanıyorum. böyle kaliteli bir filmin sadece birkaç küçük ödülle geçiştirilmesi beni hoşnut etmedi açıkçası. bence çok daha fazlasını hak eden bir film..

izlediğim en samimi, en sıcak biyografi filmlerinden biriydi. aynı zamanda en gerçekçilerinden..

basquiat’in parayı bulunca değişmemesi bence çok önemliydi. çoğu sanatçı veya ünlü olmuş kişi parayı görünce değişmekte ve şımarmaktadır. bu bakımdan jean-michel basquiat’ın ayrıca saygıyı hak ettiğini düşünüyorum..

sanat dünyasında bir türlü aradığını bulamayan basquiat’ın, “ben bir yıldız olmak istiyordum, galeri maskotu değil.” sözleri oldukça manidardır..

filmi beni duygusal anlamda beklediğimden çok daha fazla etkiledi. jean-michel basquiat’ın başından geçenler, yaşadığı zorluklar bende derin bir etki bıraktı..

basquiat filmini bir bütün olarak çok başarılı ve etkileyici buldum. izlemeye değer bir film olduğunu düşünüyorum..

aşağıda film hakkında bazı detaylara değineceğim. izlemeden önce ayrıntıları öğrenmekten haz etmiyorsanız aşağıda yazılanları okumanızı önermem..

[[spoiler]]

jean-michel basquiat’ın ilk büyük resim sergisindeki iç sesinden.

sanata bu denli önem vermemize sebep olan şey nedir? sanat yoksullardan saygı görür, çünkü yaptıkları şey birilerinin aydınlattığı yoldan yürüyerek o varoşlardan kurtulmanın dürüst bir şeklidir. kazanılan para, dayanıklılık, o bireyin, sanatçının saflık ve basitlik derecesi. bir anne cezaevindeki oğlunun yaptığı resmi güzelliğin en kötü şartlarda dahi var olabildiğini kanıtlamak için duvarına asar. bu sanatın hile ve yağma olduğu fikrinden çok daha farklı bir eğilimdir. ancak tanrının bu hediyesini özgürlüğünüz için kullandığınızı, bunu köleleştirmek için kullanan birisine anlatamazsınız.

gina’nın basquiat ile tanıştığı sahne ne kadar da etkileyiciydi. aralarında çekim çok hoştu.

jean-michel basquiat ile gazeteci arasında geçen diyalog.

— 23 kişisel sergi açtın. zürih’ten tokyo’ya kadar 43 toplu sergide yer aldın. hakkında yazılmış 50’nin üzerinde makale var. birçok kez galeri değiştirdin. en popüler kulüplerde dj’lik yaptın. whitney bienali’nde yer alan en genç sanatçılardan birisi sensin. bir rap albümü yaptın. kadınlarla aranın gayet iyi olduğu söyleniyor. madonna’yla birkaç ay beraber oldunuz değil mi? bütün bunları 24 yaşında yaptın. jean-michel basquiat’ın yapmadığı bir şey kaldı mı? seni sabahları yataktan çıkmaya iten şey tam olarak nedir?

bu sorulardan çok sıkılan hatta nefret eden basquiat bu soruları geçmesini ister gazeteciden ve röportaj devam eder.

— bize bunların anlamını açıklar mısın?

— açıklamak mı?

— birkaç kelime o kadar. bunlar kimin sözleri? demek istediğim nereden buluyorsun onları?

— bilmem. bunu bir müzisyene sorsana. miles’a sorar mıydın mesela o notaları nereden buldun diye? demek istediğim sen bu kelimeleri nereden buldun? anlatabildim mi? her yerden.

ardından gazeteci bir resmi gösterir.

— pekalâ. şu nedir, şu üç daire olan?

— buradaki mi?

— evet.

— bu bir pire.

— tavuğa benziyor.

— inan bana o bir pire.

— ya şu, siyah kutu içindeki?

— onlar parazitler.

— pire, parazit, 46 ve 47 sayıları?

— bak. sülük yazıyor. onlar bu dünya üzerindeki binlerce sülük arasından 46 ve 47 numaralı olanlar.

— aralarındaki fark ne?

— pire parazit ve sülük arasında mı?

— neredeyse yok.

— insanları neden çok kabaca çiziyorsun?

— çoğu insan kaba olmak için elinden geleni yapıyor. gerçekten de tanıdığım kibar insan sayısı fazla değil.

— kendini bir çeşit ilkel dışa vurumcu olarak görüyor musun?

— primat mı demek istiyorsun? maymun falan gibi.

— kendini bir ressam olarak mı yoksa siyahi bir ressam olarak mı görüyorsun?

— ben onlarca renk kullanıyorum. sadece siyahı değil.

basquiat ile andy arasında geçen hoş diyalogtan.

— geçen gün bir paket sigara almak için iki dolar karşılığında resim çizdim. bir hafta sonra da bu galeri beni çağırdı ve aynı resim için birileri beş bin dolar istiyor, alalım mı diye sordu. ben de tabii alın benim için hava hoş dedim.

— tabii ki alsınlar, iyi alışveriş.

basquiat, andy’nin atölyesine gelir. o sırada andy’nin yardımcısı yerdeki bir resmin üzerine işemektedir. o sahnede basquiat ile andy’nin arasında geçen ilginç diyalog.

— ben geldim.

— selam jean.

— bu peruklar da neyin nesi?

— noel için insanlara vereceğim.

— sence bu iyi bir hediye mi? kim kullanılmış peruk ister ki?

— evet, tabii.

— ahh çiş resmi!

— çiş resmi değil, jean. oksidasyon sanatı.

— aslında fırçaları temizlemekten ben de nefret ediyorum.

— ben bunlardan biraz daha yapacağım. frank bu biradan içiyor ve bu muhteşem yeşil tonu yakalıyor.

— kendin neden işemiyorsun?

— bira sevmiyorum.

filmde ara ara görünen siyah beyaz film sahneleri oldukça güzel bir detaydı.

basquiat ile rene arasında geçen diyalog.

— rene, madem o kadar akıllısın bu bodrumda benimle ne işin var söylesene?

— sen habersin. ben de diğerlerini atlatmak istiyorum. bak, ben bir şey söylersem kimse bana inanmaz. ne zaman ki yazarım, o zaman doğru olduğunu anlarlar. sanat tarihi boyunca cidden önemli addedilen hiç zenci ressam olmadı. bunu biliyor muydun?

— sen yazar mısın? yoksa beyaz bir yazar mısın?

— beyaz olabilirim, ama ben bir zenciyim. kime istersen sor.

basquiat ile andy’nin arasında geçen unutulmaz diyalog.

— en başında kimse bunu yapabileceğimi beklemiyordu. başardığımda ise dediler ki, tamam ama arkasını getiremez. şimdi de kendimi öldürdüğümü falan söyleyip duruyorlar. ama sonra kendimi düzelttiğimde de sanatı öldü diyecekler. her neyse umurumda değil. şu an temizim ve gayet iyiyim.

jean-michel basquiat’ın arkadaşı ve bir nevi hocası andy’nin yaşama veda haberini aldığı sahne çok hüzünlüydü. bu durumu daha da hüzünlü yapan şey ise andy’nin yaşama veda haberini aldığında basquiat’ın elinde andy’nin küçükken çok sevdiği oyuncak ördeklerden olmasıydı. basquiat, kara haberi alınca elindeki oyuncak ördeği caddenin ortasında düşürmüştü. bu detay bence filmin en anlamlı ve en hüzünlü sahnelerindendi. basquiat bu haber üzerine evinde andy ile birlikte çektikleri videoları izlerken gözyaşlarına hâkim olamaması son derece dokunaklıydı. daha birkaç gün önce andy’e onunla hawai’ye gelmesini istemişti ve oradaki güzel planlarını anlatmıştı. şimdi ise artık andy hayatta değildi. ve bundan sonra ihtiyaç duyduğunda hiçbir zaman yanında olamayacaktı. o andan sonra basquiat için artık hiçbir şey eskisi gibi olmayacaktı.

[[/spoiler]]