bilgisini artıran insanın üzüntüsünü de artırması

true detective'de sevdiğim bir sahne var. rust cohle diyor ki "bizler doğadaki evrimsel hatanın bir sonucuyuz. çok fazla bilinçlendik. doğa yasalarına göre varolmamamız gerekiyordu." zaten bir dedektif olan rust cohle'un suça* yaklaşımının kaynağı da bu. "suç işliyor/kötülük yapıyoruz çünkü aşırı derecede bilinçlendik. o kadar bilinçlendik ki birbirimizi sömürüyor ve kullanıyoruz"

rust'a göre kötülük probleminden kaçışın iki yolu vardır: ya cahil biri olup mutluluğa erişmek*, ya da öz farkındalığına varıp mutsuz olmak*. ikisi de çıkmaz sokaktır. rust'ı pesimist yapan da budur.

kısacası doğrudur. çok bilirseniz tiksintiniz ve mutsuzluğunuz artacaktır.

ne yaptınız yahu? herkes küçük emrah moduna geçmiş. evet katıldığım noktalar var ama bu kadar da karartmamak lazım enseyi. öğrendikçe küçülüyorsunuz, bu doğrudur. bilginizi arttırdıkça ne kadar cahil olduğunuzu fark ediyorsunuz, bu da doğrudur. ama farkındalık nimettir yahu! öpüp başınızın üzerine koymanız gerekir. yani bir şeyleri öğrendikçe aslında cehaletinizin ne kadar büyük olduğunu bildikçe olgunlaşıyorsunuz. bilgisini gerçek anlamda arttıran insan olgunlaşır. olgunlaşan insan da öyle mutsuz olup, depresyonlara gireceğim diye tutturmaz. girilecek bir durum varsa girer. yoksa girmez. asıl kötü olan şey cehaletinin farkında olmayan insanın durumudur. araştırmadıkça, öğrenmedikçe, bakmadıkça, görmedikçe, duymadıkça ham meyve olarak kalır. asla olgunlaşamaz. ham meyveyi de dalından bir güzel koparırlar. zaten nasıl koparıldıklarını bire bir tecrübe ediyorsunuz. * boş verin kendinizi bu kadar üzmeyin. ciddiyim. ben her geçen gün cehaletimin büyüdüğünü gördüğüm için gayet mutluyum. bu yaşamda beni mutlu edebilecek bir sürü şey var. eminim sizlerin de vardır. naçizane; bildiğimiz için üzüntülüyüz düşüncesinden kurtulmanız lazım. zira bu kibrin ta kendisidir...

bilginin artması insanda mutluluk yaratır. bilmenin verdiği haz bir noktada o kadar çekici hale gelir ki insan daha çok bilmek, daha çok anlamak ister. bilgi arttıkça bilgisizliğe olan tahammül azalmaya başlar. öyle bir azalma ki gerçek anlamda "bilgisiz" ile edilen sohbet artık zaman kaybı haline gelir. çünkü seninle aynı bilgi seviyesine ulaşamamış ya da ulaşmak konusunda herhangi bir istence sahip olmayan insandan alış-verişin sınırlı hale gelir. bu sınırlılık ile gelen düşünce ise "bilgi anlamında karşımdakinden bir şey alamıyorsam, karşımdakine de bir şey veremiyorsam diyalogda olmanın ne anlamı var ki" olur ve insan yavaş yavaş yalnızlaşmaya başlar. çevresinde artık çok az insan kalmıştır. o insanlarla da edeceği sohbetin kıymetini bilecektir. üzüntülü olmanın aksine bilgisini arttıran insan artık daha huzurludur.

(bkz: ignorance is bliss)

şu başlığın altına her türlü saçma sapan şey yazılmış, her türlü edebiyat parçalanmış da mâlum tümcenin nereden olduğu yazılmamış. ihtiva ettiği anlam ile bu durumun arada yarattığı keskin ironi beni baya mutlu ettti açıkçası. *

neyse, hah ne diyorduk. tümce.

tanım: incil'in vaiz* 1:18'inde geçen tümcedir. hatta şöyle der:

"kendimi bilgi ve bilgeliği, deliliği ve akılsızlığı anlamaya adadım. gördüm ki, bu da yalnızca rüzgarı kovalamaya kalkışmakmış. çünkü çok bilgelik çok keder doğurur, bilgi arttıkça acı da artar."

bilgisi artan insanın acısı bilgelikten doğmaz bu yine cehaletten doğan bir acıdır. bilgi size bilgelik kazandırmaz bilgiyi işleyememenin yarattığı bir sıkıntı halidir bu acı. felsefe yapamayan biri her şeyi bilse dahi sahip olduğu birikimi ne kullanabilir ne de değerlendirebilir. çok paranız vardır ama nasıl değerlendireceğinize dair bir vizyonunuz yoktur, süper arabalarınız olabilir ama kullanmayı bilmiyorsunuzdur bundan daha acı ne olabilir ki?

it's bullshit

geçmişle yüzleşme adına psikolojik kitaplar okuyorsan, bu sana hem yardımcı ve açıklayıcı olurken aynı zamanda da seni sürüncemeye sokar.

okudukça, öğrendikçe, bildikçe, düşündükçe, artık beynin vızır vızır çalışmaya başlar.

her şeyin derin anlamını öğrenmeye programlanırsın.

ailenden kalan travmalarının, neden ve nasıl ortaya çıktığını, bunun sana nasıl yansıdığını ve kendi çocuğuna nasıl yansıtacağını anlamış olursun.

nesilden nesile aktarılan yanlışlar silsilesini sen durursun. bilinçlenirsin.hayata bakış açın değişir.

uzun bir süre kafayı takarsın bu duruma. neden bana böyle davranıyorlar, neden problemli bir insanım, neden böyle hissediyorum dersin. bir süre sonra da kafayı yeme noktasına gelirsin. edindiğin tüm bilgiler seni geçmişinle karşı karşıya getirir. yüzleşmek zorunda kalırsın. geç kalınmış bir yüzleşmedir bu.
merak etme bu, açık ve temiz bi geleceğe yaptığın yatırımdır.

sen ancak içindeki çocuğun yaralarını sardıkça, kendini "şu anda" hissedebilirsin. bu başlıktan benim çıkardığım pay bu. bu fikre göre cahil ol mutlu kal felsefesi de çürür.

içinizdeki çocuğu siz büyütün sözlük. kendinize siz iyi gelin. acılarınızla yüzleşin. hiç bir şey aynı kalmak zorunda değil. istersen değiştirebilirsin. istersen kendini onarabilirsin. kendini suçlamak sana hiç bir şey kazandırmıcak aksine kaybettiricek. ama sen kaybetmiceksin.

aç oku. aydınlan. kabullen. kendini suçlamayı bırak. kendini ve aileni affet. sağlıklı bir geleceği hak ediyorsun. sen bu silsileyi durdurabilirsin. ebeveynlerinin yanlışını devam ettirmemek senin elinde. bir çocuğa hayat olucaksın. senin yaşadıklarını yaşatma ona. annenin/ babanın eksikliğini, başarısızlık kompleksini, özgüven eksikliğini, desteklenmemiş her özelliğini içine gömüp yüzleşmekten korkup yaşamaya devam etme.
dertleşmek isteyene de kapım açık.

ne demiş sokrates "cehalet mutluluktur." bilen insanın mutlu olma ihtimali var mı?

(bkz: cehalet mutluluktur)

bunu bilmiyorum da hatırlayamadığım filozof şöyle bir şey demişti; eğitim mutsuz insanlar için sığınaktır. bakın ne güzel demiş gevur.

bilginin artmasıyla çevredeki cahilliği "farketmeyle" de bir ilgisi olabilir.

(bkz: ne kadar çok bilirsen o kadar bela başa)

bildikçe, aydınlandıkça suyun öte yakasında yaşamaya başlıyor.. bilmek yalnızlığı da beraberinde getiriyor. öğrenince keşke bilmeseydim, deneyim etmeseydim demek kadar ruhsal bir acı var mı?

yavaş yavaş üzülmenin, hüzünlenmenin, acı çekmenin de bu hayatın bir parçası olduğunu ve bu duygulardan keyif alınabileceğini öğrenirse gerçek mutluluğu bulabilecek insandır.

ben bu yaşıma kadar çok okudum, çok öğrendim, çok doldum, çok eksildim. öğrendikçe içimde idam mahkumları ile dolu bir meydan oluştu. bir iki tatlı sözün çelemeyeceği darağaçları kuruldu zihnimde. canım yandı. insanın okuduklarından, öğrendiklerinden, hissettiklerinden kaynaklanan fiziksel acıyı sarmaş dolaş kabullenmesini yaşadım, gördüm, bildim, öğrendim.

kevin carter'ın çektiği fotoğrafla acının en derinlerinden birini gördüm, öğrendim. hem o isimsiz çocuk için, hem daha sonra kendi katline ferman yazan kevin carter için.

atıf yılmaz'ın adak filmini izlediğim zaman bildim, öğrendim. etrafımızı sarmış olan cehaletin nelere neden olduğunu. öğrenenlerin, öğrendikleri için değil öğrenmemekte direnenlerin sayısındaki artışa karşı koyamadıkları için yalnız kaldıklarını.

ama sonra canım yandıkça -ki canım çok yandı- öğrendiklerimin hepsinin beni güçlü bir insan yaptığını anladım. daha iyi bir insan olmak için savaşacak silahları bana sağlayan şeylerin bedenimde iz bırakan acılar olduğunu öğrendim.

üzüntüm arttıkça zamanlar mutluluğa daha da yaklaştım. öğrendiklerim beni ilk defa gidilen bir mekanın verdiği heyecana doğru sürükledi. her şey bir boğaz esintisi için.

hayatındaki bazı gerçekleri de öğrendiği, toz pembe dünyasından çıktığı içindir.

üzüyosa yalan yanlış bilgi olduğu kesindir zaten

jack london - martin eden
imrendiği, eğitimlerinden dolayı kıskanıp oraya ait olma gayreti ile kendini geliştirmeye adadığı yıllar sonunda, aynı zümrenin cehaletleri ile martin edenin gözünde içi boş kabuk kalmaları gibi.

doğru tespittir, hele bu coğrafya semalarında dolanıyorsan cahillik nimettir efenim.