1.
kopenhag yorumuna alternatif olarak, kuantum mekaniği fizikçisi david bohm tarafından geliştirilmiş olan teori. günümüzde geçerliliğini yitirmiştir. pilot dalga teorisi olarak da bilinir.
kopenhag yorumuna göre bir kuantum sistemine ait olan dalga fonksiyonu gözlemci tarafından görülemez. yalnızca fonksiyonun çökmesi durumundaki sonuç görülebilir. ancak kuantum mekaniği bir olasılıklar fiziğidir. siz bir parçacığı gözlemleyene kadar parçacık orada yahut şurada olabilir. gözlemlediğiniz anda ise onu tek bir yerde görürsünüz. kopenhag yorumu bunun nasıl gerçekleştiğini söyleyemediği gibi, bu sorunun sorulmaması gerektiğini de söyler. "sonuçta gözlemden öncesini ölçme şansımız yok" der.
david bohm, albert einstein gibi birçok ünlü fizikçi, bu durumdan pek de hoşlanmaz. bohm bunun üzerine bir teori geliştirir. buna göre, gözlemlediğimiz şey bir dalga fonksiyonu değil bir parçacıktır. bu parçacığa bir dalga fonksiyonu eşlik eder. buna fiziksel bir alan da diyebiliriz. bohm mekaniğine göre schrödinger denklemi 2 parçaya ayrılır. bunlardan biri olasılığın korunumunu ifade edip aynı zamanda da eşlik eden dalga fonksiyonunun ne yaptığını söylerken, diğeri parçacığın konumunu söyler ki bu konum da dalga fonksiyonunun parçacığa rehberlik ettiği alana bağlıdır. ayrıca parçacığın alan içerisinde, belirli bir anda belirli bir yerde olması olasılığına ait bir varsayıma da ihtiyaç vardır. bu da 3. bir denklem gerektirir ve adına kuantum denge hipotezi denir.
aslında buraya kadar olup bitenler, günümüzde kullanılan kuantum mekaniğiyle büyük benzerlik gösterir. ancak bohm mekaniğinin farkı, parçacığın belirli bir anda tam olarak belirli bir noktada olduğunu söylemesidir. kuantum fiziğindeyse böyle bir kesinlik yoktur ve parçacığın sadece belirli bir bölgede bulunma olasılığından bahsedebiliriz.
bohm mekaniğine göre, kuantum mekaniğinde sadece olasılıklara dayalı tahminler yapabiliyor olmamızın nedeni, herhangi bir sistemin durumunu ölçmeden önce, sistemin ilk durumunda parçacığın nerede olduğunu bilmiyor oluşumuzdur. yani tek sorun, parçacığın başlangıç konumunu bilmiyor oluşumuzdur. eğer bunu ölçebilirsek, sonucu da kesin şekilde ölçebileceğimizi iddia eder. bu nedenle bohm mekaniğine göre, kuantum mekaniğindeki olasılıkların, klasik mekanikteki olasılıklardan bir farkı yoktur. bu yönüyle bohm mekaniği bir gizli değişken teorisidir. ancak yapılan deneyler sonucunda kuantum mekaniğinde gizli değişkenlerin varlığının mümkün olmadığı kanıtlanmıştır.
kopenhag yorumuna göre bir kuantum sistemine ait olan dalga fonksiyonu gözlemci tarafından görülemez. yalnızca fonksiyonun çökmesi durumundaki sonuç görülebilir. ancak kuantum mekaniği bir olasılıklar fiziğidir. siz bir parçacığı gözlemleyene kadar parçacık orada yahut şurada olabilir. gözlemlediğiniz anda ise onu tek bir yerde görürsünüz. kopenhag yorumu bunun nasıl gerçekleştiğini söyleyemediği gibi, bu sorunun sorulmaması gerektiğini de söyler. "sonuçta gözlemden öncesini ölçme şansımız yok" der.
david bohm, albert einstein gibi birçok ünlü fizikçi, bu durumdan pek de hoşlanmaz. bohm bunun üzerine bir teori geliştirir. buna göre, gözlemlediğimiz şey bir dalga fonksiyonu değil bir parçacıktır. bu parçacığa bir dalga fonksiyonu eşlik eder. buna fiziksel bir alan da diyebiliriz. bohm mekaniğine göre schrödinger denklemi 2 parçaya ayrılır. bunlardan biri olasılığın korunumunu ifade edip aynı zamanda da eşlik eden dalga fonksiyonunun ne yaptığını söylerken, diğeri parçacığın konumunu söyler ki bu konum da dalga fonksiyonunun parçacığa rehberlik ettiği alana bağlıdır. ayrıca parçacığın alan içerisinde, belirli bir anda belirli bir yerde olması olasılığına ait bir varsayıma da ihtiyaç vardır. bu da 3. bir denklem gerektirir ve adına kuantum denge hipotezi denir.
aslında buraya kadar olup bitenler, günümüzde kullanılan kuantum mekaniğiyle büyük benzerlik gösterir. ancak bohm mekaniğinin farkı, parçacığın belirli bir anda tam olarak belirli bir noktada olduğunu söylemesidir. kuantum fiziğindeyse böyle bir kesinlik yoktur ve parçacığın sadece belirli bir bölgede bulunma olasılığından bahsedebiliriz.
bohm mekaniğine göre, kuantum mekaniğinde sadece olasılıklara dayalı tahminler yapabiliyor olmamızın nedeni, herhangi bir sistemin durumunu ölçmeden önce, sistemin ilk durumunda parçacığın nerede olduğunu bilmiyor oluşumuzdur. yani tek sorun, parçacığın başlangıç konumunu bilmiyor oluşumuzdur. eğer bunu ölçebilirsek, sonucu da kesin şekilde ölçebileceğimizi iddia eder. bu nedenle bohm mekaniğine göre, kuantum mekaniğindeki olasılıkların, klasik mekanikteki olasılıklardan bir farkı yoktur. bu yönüyle bohm mekaniği bir gizli değişken teorisidir. ancak yapılan deneyler sonucunda kuantum mekaniğinde gizli değişkenlerin varlığının mümkün olmadığı kanıtlanmıştır.
devamını gör...