cemal süreya

her şiirinin de güzel olmadığını düşündüğüm popüler kültür etkisinde kalmış bir yazar.

bir çok aşkın hayatınıza girebileceğinin kanıtıdır cemal süreya. hepsini doyasıya yaşamış. verdiği değeri şiirleeine atmıştır. hele on üç günün mektupları yaşamın içinden aşkı gösterir.

asıl adı cemalettin seber olan cemal süreya; zeki, çalışkan ve aydın bir şairdir. dört defa evlenen bunların dışında üvercinka diye adlandırdığı kişi ve tomris uyar da dahil olmak üzere çeşitli ilişkiler yaşamış. eserlerinde sıkça kadın, aşk, yalnızlık, ölüm ve tanrı düşüncesi konularını görmek mümkündür. şeker koması sonucunda hayatını kaybetmiş, bizlere çok özel, çok güzel şiirler bırakmış. sevdiğim bir şiirden:
--- alıntı ---
böylece bir kere daha boynunlayız sayılı yerlerinden
en uzun boynun bu senin dayanmaya ya da umudu kesmemeye
lâleli’den dünyaya doğru giden bir tramvaydayız
birden nasıl oluyor sen yüreğimi elliyorsun
ama nasıl oluyor sen yüreğimi eller ellemez
sevişmek bir kere daha yürürlüğe giriyor
bütün kara parçalarında
afrika dahil

aydınca düşünmeyi iyi biliyorsun eksik olma
yatakta yatmayı bildiğin kadar
sayın tanrıya kalırsa seninle yatmak günah, daha neler
boşunaymış gibi bunca uzaması saçlarının
ben böyle canlı saç görmedim ömrümde
her telinin içinde ayrı bir kalp çarpıyor
bütün kara parçaları için
afrika dahil
senin bir havan var beni asıl saran o
onunla daha bir değere biniyor soluk almak
sabahları acıktığı için haklı
gününü kazanıp kurtardı diye güzel
birçok çiçek adları gibi güzel
en tanınmış kırmızılarla açan
bütün kara parçalarında
afrika dahil

birlikte mısralar düşünüyoruz ama iyi ama kötü
boynun diyorum boynunu benim kadar kimse
değerlendiremez
bir mısra daha söylesek sanki her şey düzelecek
iki adım daha atmıyoruz bizi tutuyorlar
böylece bizi bir kere daha tutup kurşuna diziyorlar
zaten bizi her gün sabahtan akşama kadar kurşuna
diziyorlar
bütün kara parçalarında
afrika dahil

burda senin cesaretinden laf açmanın tam da sırası
kalabalık caddelerde hürlüğün şarkısına katılırkenki
padişah gibi cesaretti o, alımlı değme kadında yok
aklıma kadeh tutuşların geliyor
çiçek pasajında akşamüstleri
asıl yoksulluk ondan sonra başlıyor
bütün kara parçalarında
afrika hariç değil


--- alıntı ---

"sonsuza kadar konuşabileceğimizi hissettiğimiz insanlar en güzelleri."

--- alıntı ---

eylül’dü.
di’li geçmiş bir zamandı yaşadığımız
adımlarımızın kısalığı bundandı

--- alıntı ---
dizelerinin sahibi şair.

çok az kişi bilir ama kendisi ülkesi için cesaretle ölmeyi göze alan büyük bir vatan şairidir.

cemal süreya, yeni yaprak dergisinin kasım 1989 sayısında öykücü muzaffer buyrukçu'yu da kışkırtarak dönemin "reis-i cumhur"u turgut özal'a şiirli bir öneride bulunur. şiir şöyledir:



çok değil ben de on fava aynı fedakarlığı göstereceğim.

beğendim bekliyorum. senin iskemleyi ittirme görevini bana verebilirsin.

"tabiat ahlakı kovuyor. nerde bir ahlak türemişse, orda tabiatla ahlak çatışma halinde. sanatı doğuran mutlaka bu çatışmadır demiyoruz. ama sanatı besleyen bu çatışmadır diyoruz. tabiat sanatla kurulu düzene baş kaldırıyor. itiyor onu. hafife alıyor. bozuyor. " sözleri ile 'şiir anayasaya aykırıdır' diyen şairdir.

şiirin belirli kalıplara hapsedilerek yazılamayacağını, geleneğin yeterli olmayacağını ifade etmiş; kendine has bir üslup ile kapalı, hatta bazen anlaşılmayan imgelerle örülü bir şiir geliştirmiştir.
anlam arayanlar, anlamaya çalışanlar için de cemal süraya'dan şu alıntıyı bırakalım.

"umut belki de gelecek sayfadadır. kapatma kitabı."

yarın ölüm yıldönümü

(bkz: cemal süreya)

ne zaman hürlüğün barışın sevginin aşkına
bir cigara atmışsak denize
sabaha kadar yandı durdu

bugün ölüm yıl dönümü olan büyük şair. insana dair, aşka, sevgiye dair, yaşama dair birçok duyguyu kusursuz şekilde kelimelere dökebilen sayılı edebiyatçılardan biri. ruhu şad olsun.



biliyorum sana giden yollar kapalı
üstelik sen de hiçbir zaman sevmedin beni

ne kadar yakından ve arada uçurum;
insanlar, evler, aramızda duvarlar gibi

uyandım uyandım, hep seni düşündüm
yalnız seni, yalnız senin gözlerini

sen bayan nihayet, sen ölümüm kalımım
ben artık adam olmam bu derde düşeli

şimdilerde bir köpek gibi koşuyorum ordan oraya
yoksa gururlu bir kişiyim aslında, inan ki

anımsamıyorum yarı dolu bir bardaktan su içtiğimi
ve içim götürmez kenarından kesilmiş ekmeği

kaç kez sana uzaktan baktım 5.45 vapurunda;
hangi şarkıyı duysam, bizimçin söylenmiş sanki

tek yanlı aşk kişiyi nasıl aptallaştırıyor
nasıl unutmuşum senin bir başkasını sevdiğini

çocukça ve seni üzen girişimlerim oldu;
bağışla bir daha tekrarlanmaz hiçbiri

rastlaşmamak için elimden geleni yaparım
bu böyle pek de kolay değil gerçi...

alışırım seni yalnız düşlerde okşamaya;
bunun verdiği mutluluk da az değil ki

çıkar giderim bu kentten daha olmazsa,
sensizliğin bir adı olur, bir anlamı olur belki

inan belli etmem, seni hiç rahatsız etmem,
son isteğimi de söyleyebilirim şimdi:

bir geceyarısı yazıyorum bu mektubu
yalvarırım onu okuma çarşamba günleri.

cemal süreya.

hangi sözünü en sevdiğime karar veremeyip buraya yazmak için bile kendimi birini seçmeye çalışırken zorlandığım şairdir. bir iki tanesini bırakıyorum buraya :)
------------------------
küçük bir çocuğu yokuş aşağı koşması gibi seni düşünmek.
biraz heyecan biraz da düşecekmiş korkusu
------------------------
bazı adamlar incitmeden sevemezdi.
kırardı, dökerdi, yangınlar bırakırdı arkalarında.
bazı adamlarsa tüm geçmişi unutturur,
parmak uçlarından öperdi.
-------------------------
yüzüm kime dönük olursa olsun yüreğim hep sana dönük
ben senden başkasına kapı nasıl açılır bilmiyorum
------------------------

bugün ölüm yıl dönümü olan usta şairimizdir. mekanı cennet olsun.

birden fazla aşk ev sahipliği yapan ruh.

ölüyorum tanrım
bu da oldu işte.

her ölüm erken ölümdür
biliyorum tanrım.

ama, ayrıca, aldığın şu hayat
fena değildir...

üstü kalsın...
sevgi, saygı ve özlemle.

bugün ölüm yıldönümü imiş. bir sözünü bırakalım o zaman..
özgürlüğün geldiği gün,
o gün ölmek yasak!

öyle sevdim ki seni
öylesine sensin ki !
kuşlar gibi cıvıldar
tattırdığın acılar .
( park )

--- alıntı ---

cemal süreya ve sezai karakoç üniversitede sınıf arkadaşıdır ve sınıflarında 'muazzez akkaya' isminde bir de kız varmış. ikisi de bu kızı gizliden gizliye severlermiş. sınıfta gün boyu aynı kıza duydukları ilgiyi birbirlerine anlatırlarmış. hatta muazzez'e yazdıkları şiirleri birbirlerine okurlarmış. sonra bu aşk, zamanla kızışmış ve birbirlerine 'ben elde ederim, sen edersin' derken 'kim elde edecek?' diye iddiaya tutuşmuşlar. kaybeden büyük bir bedel ödeyecek demişler. ve bu bedel ömrü boyunca üzerinde kalacak. bedene fiziksel bir zarar olmayacak diye de karar kılmışlar. ve sonunda adını değiştirmeye gelmiş olay.

cemal sürey(y)a kazanırsa ;sezai karakoç'un soyadı 'karkoç' olacak.

sezai karakoç kazanırsa ; cemal süreyya'nın soyadı 'süreya' olacak.

tahmin ettiğiniz gibi kızı sezai karakoç elde eder ve onunla çıkmaya başlar. cemal süreyya da gidip tek 'y' harfini attırır soyadından... işte süreyya'dan süreya'ya geçiş dönemi böyle olmuştur.

peki sonrasında ne oldu?

muazzez akkaya sezai karakoç'un kendisi ile bir iddia sonucu çıktığını öğrenir. biraz da sorunları olan muazzez bunu kaldıramaz ve okulu bırakıp ve memleketi olan geyve'ye gider. sezai karakoç bu duruma çok üzülür ve muazzez akkaya'ya ithafen mona rosa'yı yazar. şair karakoç,1950 yılında mülkiye'de öğrenci iken yazmıştır ancak 2002 yılına kadar yayımlanmamıştır.



--- alıntı ---

tomris ne güzel bir isim, cemal süreya bana hep tomris uyar'ı hatırlatır.