fahrenheit 451

toplumdan toplama aktarılabilecek , insanın kendine yapabileceği en iyi şeyin kitaplar olduğunu düşünen ben ve her kitabın yakıldığını distopyayı anlatan bir kitap...
kitap okurken aklımdan canlandırdığım için biraz zordu .gizli gizli kitap okumak , kitap okuduğum ortaya çıkarsa evimin yanması...
aslında bu cümleler fahrenheit 451eseri için yeterli bilgiler olduğunu düşünüyorum. diğer yorumlarım gibi daha fazla uzatmayacağım. ele aldığımız konunu kitaplar olmasından dolayı ben duygularımı içimde tutmayı ve sadece herkese bu kitabı tavsiye etmeyi tercih edeceğim.

çevirisi çok kötü olan bir kitaptır. okurken diyalog halinde olan iki kişinin hangi cümleyi söylediğini bile anlamak çok zordur. bu sebeple herkesin öve öve bitiremediği bu kitabı ben kimseye tavsiye etmem. öyle ahım şahım bir kitap değildi bence.

distopya ve bilim kurgunun klasikleşmiş eserlerinden biridir. kitap okumadan duramayan biri olarak okurken içim bulanmış, daralmıştım.

not: yazarın çok daha sonraki yıllarda yazdığı yakma zevki: fahrenheit 451 öyküleri'ni daha başarılı buluyorum.

yakın zamanda kitabı tekrardan okudum. konusunu fazlasıyla beğenmiş olmamın yanı sıra kitapta yazarın üslubunu çok iyi buluyorum. türün en sevdiğim kitabı olduğunu iddia edemem orası ayrı.

dümdüz kitaptaki beni etkileyen kısmı paylaşıcağım için spoiler olucak
o halkın içinden biri olmamak için yapabileceğim hiçbir şey yok. her önüme geleni sorgulayamayam ki ama ne zaman toplu linç girişimleri olsa bu olay aklıma gelir.

üç yıl kadar önce okuduğum ve zihnimde yer edinmiş kitaplardan biri. kitapların yasak olduğu distopik bir dünya sunuyor okuruna. bu dünyada itfaiyeciler kitapları ve diğer yasadışı üretimleri yakma görevini üstleniyor. ana karakterimiz olan itfaiyeci montag ise kitaplar üzerine düşünmeye, onların değerini anlamaya ve yaptığı işi sorgulamaya başlıyor. kesinlikle okumanızı tavsiye ederim.

ray bradbury tarafından yazılan 500'e yakın eserden en fazla ses getirendir. 9 ayrı kısa hikâye olarak, kiralık bir daktilo ile bodrumda bir kütüphanede yazılmıştır. galaxy magazine'de parça parça olarak yayınlanmıştır. kitapları yakan yöneticilerin ve kitapları okumamayı tercih edenler yönetilenlerin totaliter bir dünyadaki yerlerini bize gösterir. anlatım tekniği okuyucuyu yormayan ve bir oturuşta kitabı bitirmeyi teşvik eder niteliktedir. hikâyeyi sistemde yerini sorgulayan ve/veya sorgulayacak olan ana karakterimizin bakış açısından okuruz. içeriğine sadece distopik demek haksızlık olur yer yer cyberpunk, bilimkurgu gibi türlerden de etkiler görürüz. bu içerik ne yazık ki artık çok da uzak olmayan bir geleceği yansıtır ama eser kendi türdeşlerinin çoğunun aksine okuyucuya hala umut var hissini yaşatır.

kitap okumanın sonlandırıldığı, hatta yasak olduğu, herkes tarafından başta yasak sonradan sıkıcı,aptalca ve duygusuz bir aktivite olduğuna inandırılmış bir toplum oluşturulmuş. sonrasında hikaye gelişiyor. okudum ve beğendim fakat hikayenin devam kitabı var mı ? okuyanlara soruyorum. çünkü başlangıç kitabı niteliğinde. devam kitabı varmış gibi.

en iyi bilimkurgu romanlarindan biri. distopya diyebilecegimiz bir dunyada gecen romanda kitaplari okumak saklamak yasaktir ve kitaplari yakmakla gorevli itfaiye gorevlilerinin asimetrik olarak gorevli diyebilecegimiz ates makinalari taşıyan kisilerden biridir roman kahramanimiz. kitaplari aldiklari emirlerle yakar. karakterin adi montagdir. ve bir gün tutusturdaklari evden bir kitap alır ve duzeni sorgulamaya başlar. roman boyle gelisir. ismini de kagitin tutusma derecesinden alır.

rad bradbury’e ait en çok bilinen kitabı.

bu kitaptan (bkz: kara dörtleme) adlı başlıkta bahsetmiştim. şahsen distopik kitapları sevdiğim için, farklı konuları olan ve rastladığım her kitabı okuyorum. bu kitapta da karanlık bir dünya var, o bir de konusu ilginç, mis gibi dedim.

ama şöyle bir durum var ki, distopik evrene adım atan bir okuyucu, her kitapta daha ve daha fazlasını ister. yani der ki: kötüyü gördüm,bana daha kötüsünü göster.

bu kitabı distopik kitaplarla henüz tanışmamış veya yeni adım atmış kişilerce beğenilmesi çok normal. çünkü farklı bir konu var. yazıldığı dönemi de baz alırsak , aslında bu dönemleri de çağrıştırıyor. baskıcı rejimlerin kitap düşmanlığı ,iskenderiye kütüphanesi’nin yıkılmasından bugünlere kadar uzanıyor.

ama bu kitap için şunu derim ki: abartılacak bir kitap değildir. evet okunur, hoşunuza da gider ama kitabı bitirdiğinizde sizi derin düşüncelere sevk etmez. ama dediğim gibi belki benim için durum böyledir; başkası uzun zaman etkisinde kalmıştır bilemem.

rad bradbury’nin uğursuz bir şey geliyor bu yana adlı kitabı , bundan daha etkileyicidir ve kitaptaki karanlığı iliklerinize kadar hissedersiniz. ama bu da abartılacak bir kitap değildir. kendisine bir şans daha vereceğim tabi; ama yine olmazsa kendisiyle vedalaşağım .

esasen bilim kurgu, fantastik kurgu, distopyalar, ütopyalar vesaire gibi konulara/başlıklara balıklama atlarım. oysa fahrenheit 451'e yazmamışım. neden yazmadığımı da karanliktakimum'un tanımını okuyunca fark ettim. zira benim için hayal kırıklığıdır. sanırım parmaklarımı yormak istememişim. şimdi parmaklarımı birazcık hareket ettireyim bari de yapılan tespite desteğimiz olsun. *

esasen konu muazzam bir konu. bir insanın aklına böyle bir kurgu geliyorsa dibine kadar, ıncığını cıncığını çıkarana kadar işlemeli derim ben. ray bradbury'a saygım sonsuz ama bu kitap ile büyük hayalleri küçük bir derede boğduğunu düşünüyorum. aslında içinde yaşadığı dönemin eleştirisini yapıyor. mccarthyciliğin ve komünist * avının çıkış noktası olduğunu kendisi de dile getiriyor. yani beslendiği kaynakları bire bire tecrübe etmiş. böyle bir yaşam tecrübesi ile yazılan eserin çok daha zengin unsurlar içermesi gerekir. evet verdiği mesaj, insanları etkilemesi ve insanlarda doğurduğu etki müspet ama edebi yönü eksik. betimlemeler, karakterlerin analizi, ilişkiler diyaloglar hep geçiştirilmiş gibi. misal montag dediğiniz adam ve edimleri benim için büyük bir hayal kırıklığı. böyle bir konuda böyle bir karakterin esasen kurgu edebiyatın en muazzam karakterlerinden birine dönüşmesi gerekirdi. ama olmuyor. hikâyenin içerisinde ön planda olmasına rağmen silinip gidiyor. karaktere dair bir şeyler bekliyorsunuz ama hep ucundan kıyısından geçip gitmek zorunda kalıyorsunuz.

özetle mesajı ile ayakta kalıyor. mesajı ile kült (!) bir eser haline geliyor. bu alemlere dalmak için sayın karanliktakimum'un söylediği gibi iyi bir giriş kitabı olabilir. daha fazlası mümkün değil. sanırım bu alemde onca muazzam eser varken, övgü payını sözlükte dahi kendisine devşirmesinin sebebi bu türe uzak olanların yaşadığı şaşkınlık. önünüzde derya deniz bir dünya var değerli arkadaşlar. madem kapıyı açtınız. daha fazla şaşırmak için içeri girin. biraz araştırma ile sözlükte bile bu kitabı fersah fersah geçen eserleri görüp tespit etmeniz mümkün. şimdiden hepinize iyi okumalar *

başlarda kitaptan bir şey anlamamanız gayet normal. bu durum beni çok sıkmıştı açıkçası ve okumakta bi nebze zorlanmıştım. ama ilerledikçe beni etkileyen bir kitap olmuştu. ikinci okuma da daha çok anlaşılacağını düşündüğüm bir kitap.

bilim kurgu klasiklerinin 32. kitabı. bir kağıdın yanma derecesinin 451 fahrenheit olduğunu öğrendiğimiz kitap. yazarın yarattığı distopyada ana karakterimiz montag yaşadığı olaylar silsilesi sonrasında hayatını sorgulamaya başlar. yaratılan distopyada hiç bir sorun yoktur, acı ve ıstırap yoktur. itfaiyecilerin yanmayan evler sonrasında görevleri insanlara acı ve ıstırabı hatırlatacak olan kitapları bulunduranların evlerini yakmaktır. kitaptaki distopyadan bahsetmek gerekirse insanlara gerçek anlamda yaşatılan sanal bir gerçeklik vardır. kimileri için her şey mükemmel, kusursuz ve eksiksiz olması gerektiği gibiyken montag gibiler için hep bir şey eksiktir. okuduğum ve sevdiğim güzel eserlerden birisi.

normalde alışılagelmiş kitaplardan farklı bir konusu vardı ,beni çeken de bu oldu açıkçası. kitap okumanın yasak olduğu, kitapların okunmak için değil yakılmak için, bu yakma işlemini de itfaiyecilerin gerçekleştidiği bir distopya. herkesin okuması gereken bir kitap olduğunu düşünüyorum. :)

klasik bir kitap başlığıdır bu. neden mi? ilk basımı 1951 yılında yayımlanmış, ülkemizde ise bundan tam 20 yıl sonra. yani 1971’de. yazar, o günden bu günü yazmış resmen. o zamanlar okunduğunda ‘yok artık abartsaydın ray (yazar)’ dedikleri belki; bugünse bu kadar mı olur, dedirten bir eser. dijital çağda okumanın unutulduğu, neredeyse yüzüne bakılmadığı hatta okudukları için sistemi değiştirebilir gözüyle bakılıp, akıllı insanların aptallaştırılması ve bunun devam etmesinin gereğine çomak sokan bir adamım hikayesidir bu başlıktaki eser. ilk bölümde yer, durum bilgisi ediniyor, ikinci bölümde uyanıyorsunuz. öyle bir kurguda ‘vay canına!’ diyerek bir uyanma hemde. üçüncü ve son bölümde ise beraber bir şeyi başarabilme umuduyla ilerliyorsunuz sona doğru. okuyun sevgili sözlük okuru. sunuşundan son sözüne kadar. e-kitapçı olmayan tüm okurlara sevgiler diyor bence. bizden de sevgiler, dediğimiz başlık.

benzersiz bir konusu olan kitap. gayet iyi başlasa da şahsi fikrim devamında yazarın isteneni veremediği.
çok güzel başlanmış bir hikaye böyle devam etmemeliydi. fazla fantastik bittiğini düşünüyorum. distopya biraz böyledir aslında ama bilmiyorum. başlangıca uyduğunu düşünmüyorum.
yine de aklıma ölene dek bir cümleyi kazımıştır:
"adam rolü yap ridley efendi!"

ray bradbury tarafından yazıldığı soğuk savaş dönemi düşünüldüğünde, kitap yakmak veya alev metaforları üzerinden genel olarak o yıllarda tüm dünya üzerinde görülen faili meçhuller ve sistematik düşünce saldırılarını işaret ettiğini düşündüren kitaptır.

bu yöntemleri kimlerin icad edip kullandığı da herkesin malumudur.
soğuk savaş döneminde sadece latin ülkerinde bizzat abd tarafından yerli işbirlikçilerle kurulup desteklenen onlarca kontrgerilla yapı, ölüm mangaları mevcuttu. bu yapılar, başta antiemperyalist öncü teorisyen kadroları faili meçhullerle temizleme görevini yürütüyorlardı. bunun haricinde nato bünyesinde yetiştirilen subaylarla yine abd güdümlü onlarca askeri darbe ve işkence tezgahları kurulmuştu. toplu kıyımlar, dünyanın her yerinde ne kadarsa bizde de o kadardı.
anti komünist bu ölüm dalgasının tetikçileri ise öldürülen insanlarla aynı topraklarda doğup, aynı havayı soluyup aynı suyu içtikleri yanı başlarındaki kimselerdi. insanlar, kimi zaman ajanlaştırılmış yakınları aracılığıyla derdest ediliyordu. nitekim kitaptaki montag da karısı tarafından ihbar edilmişti.
başkarakter montag, son kibrit çöpünü çakarak kendini kitaplarıyla yakan kadının cesaretini gördükten sonra bir değişim sürecine girer. cesaretin bulaşıcı olması gibi bir durum, evet var.
bir örnekle; şilili müzisyen ve profesör victor jara, 1973'teki darbe ile devrilen sosyalist salvador allende'nin destekçilerindendi. toplanan tüm sosyalistlerle birlikte, şili ulusal stadyumu'nda ağır işkencelere maruz kalır, bir daha müzik yapamaması için elleri kırılır. tüm bu insanlık dışı muameleler esnasında jara, hala venceremos'u söylemeye devam etmektedir. en son makineli tüfekle taranarak katledilir.
jara'nın bu tavrı, tutuklu birçok insana ilham olduğu kadar tüm dünyanın saygı ve onur belleğinde de yerini buldu.


bu kitabın salt bir kitap romantizmi üzerinden algılanması büyük haksızlık ve içinin boşaltılmasıdır. kitaplar, onları yazan insanların ve inandıkları fikirlerin metinlerle vücut bulmuş halidir.
adındaki farenheit 451, kağıt sayfaların alevlendikleri ısı derecesi olsa da özünde, abd emperyalizminin hedefine girecek düzeyde bir kırmızı çizgi, antiemperyalist düşünce eşiğidir. bu yönüyle distopik bir eser olarak değil, alegorik anlatımlı gerçekçi bir eser olarak görüyorum.

kitapların yasaklandığı, yasaklanmakla kalmayıp yakıldığı, insanların neredeyse hiç düşünmeyen/hissetmeyen/sorgulamayan varlıklar haline getirildiği bir dünyayı anlatan distopik eser.

kitaba başladığımda çok daha farklı seyredeceğini düşünmüştüm fakat sonlara doğru esere bir tür durum öyküsüymüş gibi bakmaya başladım. başı ve sonu yok diyebiliriz. ortasından bir kesit sunuyor. bu bağlamda değerlendirince ve karakterin iç dünyasına ağırlık verilmiş olması nedeniyle genel olarak sevdim.

değişimi değil de değişimin nasıl başladığını görüyoruz kitapta. bir insanı diğer tarafa geçmeye zorlayan ve usul usul filizlenen farkındalığın uyanışını görüyoruz. neler oldu ya da olacaktı bilmiyoruz. kitap bittiğinde, sanki hiç okumamış halimizden daha az bilgiliymişiz gibi hissettiriyor. çünkü çok soru bıraktı arkasında. ben şimdi bir sağa bir sola döner durur ve türlü şekillerde tamamlarım senaryoyu zihnimde. mühim değil.

yazarın anlatımına da değinmeden edemeyeceğim. kullandığı benzetmeler ve sıklıkla başvurduğu kelime tekrarları cidden akıcılığa farklı bir tat kattı. ne demek istedim şimdi? ben de bilmiyorum. yani akıcıydı ama daha bir başka akıyordu. benim ray bradbury abimin koyunları bile bir başka bakıyor! ay pardon, kitabının akışına ölürüm diyecektim.

neyse işte efendim, ben sevdim. tanımım onaylanırsa 10 üzerinden puan bile vereceğim. kaç verdiğimi söylemem ama bir ipucu; ortalamayı pek değiştirmeyecek.

yazar ray bradbury.
bu kitap benim tüm korkum aslında. kitapların olmadığı bir dünya.
kahramanımızın mesleği itfaiyeciliktir ve bu itfaiyeci bildiklerimizin dışındadır çünkü görevi kitapları yakmaktır. mekanik tazılar, sizi izleyen ve her hareketinizi denetleyen bir sistem. duygular yok, gülmek yok, sokakta hayvanlar yok. çok ütopik bir ortam anlayacağınız ve açıkçası bu kitabı okurken gerçekten çok zorlandım ve anlamakta güçlük çektim. çünkü kafama yatmayan olaylar ve konular var sanırım hayal gücüm bu kitaba yeterli olmadı. kitapta kahramanın artık kitap yakmak yerine kitapları okuması ise bir başkaldırıştır. ve yasaları çiğnemektedir. kitapları yakmak yerine okuduğunu sadece birkaç kişiyle paylaşır çünkü eğer bunu başkaları öğrenirse herkesi korkuya sürükler çünkü o dönemde işker bahsettiğim gibi farklıdır. bir insanın kitapları yakmak yerine okuması.. ancak kahramanımız kitapların zararsız olduğunu anlatmak için bir gün bir toplulukta şiir okur. bu durum beklediği gibi karşılanmaz ve dışlanır herkes ondan korkmaya başlar ve onu şikayet ederler. artık herkes tarafından aranılan ve korkulan biri olmuştur. peşine mekanik tazılar salınmıştır ve olaylar arasında haberlerde onun öldürüldüğü söylenmeye başlanmıştır. ama işler hiçte böyle değildir. ve yakın bir süre sonra iç savaş çıkar ortalık birbirine girer.
gerçekten çok tuhaf bir kitap. bu kitapla tanışmama arkadaşım vesile oldu çünkü onun tez konusuydu ve ona yardımcı olmak için defalarca okudum. yetmedi sesli kitap uygulamalarından da dinledim ancak gerçekten çok zorlandım. birkaç ay sonra tekrar okumayı düşünüyorum.
okumaya başlayacakları için şimdiden keyifli okumalar.

yıllarca okumayı ertelediğim, hakkında yazılmış en ufak bir yazıyı bile okumamaya yemin etmiş olduğum kitabı sonunda okudum. öyle ki konusunu bile tam bilmiyordum. içinde kitap yakmakla ilgili bir şeyler olduğu bilgisiyle başladım. sırf beklentim etkilenmesin diye. bu yemin canımız kitap kulübümüzde kitap seçilince son buldu. 200 sayfalık kitabı yutar gibi okudum. vaktim olsa tek oturuşta da okuyabilirdim. çok akıcı ve çok güzeldi.

düşünün ki artık düşünmeyi gönüllü olarak bırakmış bir toplum var. kimse kitap okuyup rahatını bozmak istemiyor. kalın kitaplar önce kısaltılıyor, sonra daha da kısaltılıyor, daha da, daha da. sefiller'in 5 sayfalık bir halini düşünün. kitaplar bu kadar içi boşaltılıyor işte. kimse mutsuz olmak istemiyor. herkes sadece eğlence ve mutluluk peşinde. uyuşmuş bir toplum söz konusu.



çok sevdim. benim gibi okumayı erteleyenler illa ki vardır. var dimi? okuyun. pişman olmayacaksınız.