korkuların genetik olması

sanırım ilgiltere'de yapılan bir araştırmada daha önce hiç kedi ve fare görmemiş çocuklara sırayla kedi ve fare gösteriyorlar. çocukların neredeyse tamamı o şirin fareleri görünce ağlamaya başlıyorlar ama kedileri görünce sevmeye çalışıyorlar.

avrupadaki veba salgınında insanların farelerden aşırı korkmalarını o çocukların farelerden korkmalarına bağlayıp korkuların genetik olabileceği tartışılıyordu. bence genetik olamaz çünkü bizim ailede köpekten korkan tek kişi benim. onlar ya örümcekten, ya yılandan ya da yüksekten korkar. bende bu korkuların hiçbiri mevcut değil.

korkuların genetik değil sonradan kazanıldığına dair araştırma yapan psikolog john watson konuyla alakalı korkunç bir deney yapar ve sonuç olarak koşullu korkuyu kanıtlamış olur.

deneyde küçük bir bebek kullanılır. yanına getirilen fareyi sevmeye çalışan bebek, daha sonra fareyi yanına getirdiklerinde bebeğin korkacağı şekilde ses çıkarmaya başlarlar. başlarda irkilen bebek, fareye uzanmaya çalışırken sesin devam etmesiyle korkar ve fareden uzaklaşır. deney devam ettikçe artık yanına fareye benzer renkte ve tüylü olan her şeyde korku göstermeye başlar herhangi bir ses olmasa bile.

deney başarılı olmuştur fakat bu deneyi korkunç yapan durum bebeğin ruh sağlığının bozulması ve yedi yaşını doldurmadan ölmesidir.

sonuç olarak deney genetik değil dışarıdan koşullama ile oluşan durumlarda korkuya sahip olduğumuzu kanıtlar.

(bkz: küçük albert deneyi)

kokularin genetik olmasi kadar guclu degildir

bir bilim kitabından okuduğum kadarıyla, insanlar; anne karnında iken annenin ruh hali nasılsa o insanlar da hayatları boyunca öyle oluyor. mesela benim bazen aşırı stres duymamın nedeni, anneannem annemi doğururken stresli, annemin de beni doğururken stresli olmasıymış. tanrıya şükür ki erkeğim.

korku ve kaderin diyebiliriz . sirayet eder . bizim kaderimizin başlancıgı anne babalarımız çünkü . onlar bize empoze etmeye baladıkça onlar gibi düünür onlar gibi korkar onlar gibi yaşarız . haliyle kaderimiz evrilir korkularımız genlerimize işler . şöyleki hasta ruhlu insanların çocukları cok saglıklı olamıyor , yada çok sağlıklı insanların çoçukları hasta ruhlu olamıyor . bi yerde bağdaşıyoruz bize genlerimizi verenlerle öyle işte..

kesinlikle katıldığım başlık. annemde ne var kopyala yapıştır yapmışım resmen

korkular genetik değil, öğrenilirdir. annemin televizyonda gördüğü yılandan korktuğunu hiç görmesem yılandan korkan biri olmayabilirdim.

korkular genetik degildir. edinilen tecrubeler vasitasiyla ogrenilir.

yasam boyunca edindigimiz deneyimler beynimizde limpik sistem olarak bilinen merkezde depolanir. ozellikle hipokampus ve amigdala denilen bolgeler uzun-kisa sureli anilarin ve deneyimlerin depolandigi bolumdur. depolanmis deneyimler de olusan hislerle kodlanir.
kaydedilen deneyimlerle tekrar karsilasilmasi durumunda da beyinde taramadan sorumlu olan noral aglar tarafindan tecrubeler tekrar aciga cikar.. zihin de korku dahil duygularin olusumu, hissedilmesi boyle gerceklesir. ısin teorik acilimi boyledir diye biliyorum.
konuyla alakali küçük albert deneyi basligina da goz atmanizi oneririm ayrica.

bir kısmı genetik. ama çoğu sonradan öğreniliyor. şöyle bir cümle özet niteliğinde olur:

ebeveynlerdeki korkular çocukları etkiliyor.

şu bir gerçek ki büyürken anne babayı rol modeli alıyoruz. onların durumlara verdiği tepkileri özümsüyoruz. bir örnek verilmiş çok hoşuma gitti. çocukken %20 sözel iletişim, %80 duygusal iletişim etkiliymiş. yani ses tonu, mimik, vurguları çocuk daha iyi anlıyor. bir kaza esnasında ebeveyn soğukkanlıysa çocuk güvendeyimi kodluyor. bazı tepkiler ve panik haller zaman ile üzerinde oturuyor.

korkular eğer iyi yönetilmezse kesinlikle hayatımızın büyük kısmını olumsuz etkiliyor. engellemezse onları daha da çok bulaştırılıp ileriye taşıyoruz.

çoğunun öğrenilmiş olduğunu lakin bazı ilkel korukuları da hala taşıdığımızı düşünüyorum.
arkamızda aniden beliren bir karaltıdan korkmak vb...

sülalemde olmayan ama bende tavan yapan asansör korkusu büyük büyük babamdan mı yani.

çok yüksek ihtimalli bir şey.

bazıları genetik değil öğrenilir demiş ama öğrenilen korkular olduğu gibi evrimsel zemini yani biyolojik nedeni olan korkular da vardır. tıpkı iğrenme gibi. bugün birçoğumuz kötü kokulardan, tükürükten iğreniriz ve yaşadığımız çevrede yılanlara, örümceklere rastlamasak bile trafik kazası yaşama korkusundan çok yılanlardan korkma olasılığımız daha fazladır mesela.*

(bkz: genetiğe kodlanabilen her şeyin genetik olmaması)

genetik derken anayı babayı geç 3bin 5 bin yıldan kalma genetik. karanlık. kaçma güdüsü. böcek yılan. vb..

başlığı ilk önce "kokuların genetik olması" diye okuyup içimden "eee ne var ki bunda?" diye düşündüm. sonra doğrusunu farkettim ve içimden "eee ne var ki bunda?" diye düşündüm.

korkular genetik ve evrimseldir. ve canlılar'da amigdala denen beyindeki bölümün işlevidir.


bütün canlılarda bulunmaktadır. insan da dahil. tesadüfen orada bulunmuyor. 3,5 milyar yıldan beri atalarımız ne kadar savaşımdan geçtiyse hepsi buraya işlenmiştir.

yanılmıyorsam temel işlevi de saldır-kaç yani hayatta kalmak. hayatta kalmak için ya savaşacaksın ya da topuk yapacaksın.

daniel goleman'ın duygusal zeka kitabında bununla ilgili çok güzel bir bölüm var aklımda kaldığınca özet geçeyim;

bir çekirdek aile var. anne ve baba dışarı bir yere gidecek. küçük çocukları da komşularına gitmek isteyeceğini söylüyor.

ama şöyle bir şey var. çocuk anne ve babasından habersiz onlara sürpriz yapmak istiyor ve dolaba saklanıyor.
haberleri olmayan anne ve baba eve geri döndüklerinde birinin evde bulunduğunu anlıyorlar ve baba silahını alarak kişiyi aramaya başlıyorlar(hırsız olarak düşünüyorlar). baba dolaba yaklaştığında kızı sürpriz niyetiyle korkutmak istiyor ama baba silahıyla kızını öldürüyor.

buradan neyi anlamalıyız? tam olarak korkuyu ve hayatta kalmayı. ve evrimsel süreçle nasıl tepkiler geliştirdiğimizi. o kadar da tesadüfen yaşamıyoruz. müthiş bir birikimin sonucuyuz.

en basit haliyle mesela annemde bende kirazda kurt çıkar diye tek tek içini ayırıp bakarak yiyoruz. eziyet gibi, yememeyi tercih ediliyorum şahsen.

twitterda yanlışlıkla porno beğenme korkum var
aynı korku dedem de de mi var acaba?

(bkz: yılan korkusu)

milyonlarca yıl önceki primat atalarımız yılanlardan baya korkmuş olacak ki, bize sirayet etmis bu korku.