mükemmeliyetçilik

hata yapma korkusuna ve bunun sonucu olarak da kaygı bozukluğuna yol açar. çözümü bulunmazsa bir hayata mal olabilir.

içine düştüğüm ve çıkamadığım girdabım. umarım psikiyatri tedavisine başladığım şu günlerde bu girdaptan bir şekilde çıkarak hayatıma kavuşurum.

sevgili psikiyatristim bana mükemmelliyetçi olduğumu ve bunu değiştirmem gerektiğini, hayatta hiçbir şeyin istediğim düzende gitmeyeceğini, takıntılarımı kenara bırakmam gerektiğini söylemişti. değiştirmek çok zamanımı aldı ve her seferinde kendime "sen mükemmel değilsin o yüzden her şeyin, herkesin mükemmel olmasını bekleyemezsin" deyip durdum. en basitinden önümdeki karton bardak istediğim şekilde durmasa deli oluyordum. ailem her istediğimi yerine getiren insanlar değildi, şımarık da büyümedim ve yokluğun ne olduğunun farkındaydım ama bu mükemmeliyetçilik her şeyin en iyisine sahip olmak istemek değil, senin istediğin düzende ve biçimde gitmesi. bencillikten başka bir şey değil aslında. ben fazla liderciydim, her şeyi yönetmek istiyordum çünkü kimsenin benim gibi iyi yapacağını düşünmüyordum ve her seferinde haklı çıkıyordum sonra da bu duyguya alışmaya başladım... kötü şeylerdi. neyse ki artık bunları yaşamıyorum.

(bkz: harun can) abim tedx konuşmasında; "mükemmel iyinin düşmanıdır" demişti. çok hoşuma gitmişti bu laf. dünyada hiçbir şeyin mükemmel olma ihtimali yok çünkü mükemmel olmayan, kaotik bir evrende ve dünyada yaşıyoruz. aciz insanlar olarak, yaptığımız/ürettiğimiz işlerde kaliteyi gözetirsek, zaten mükemmele yakın bir sonuç vereceğiz. bir de ölümlü dünya, çok da kasmamak gerek bazı şeyleri.

ailenin tutumu nedeniyle çocuklukta edinilmiş tutumdur. ailenin en ufak hatayı görüp, başarıları görmemesi, sevgi ve ilgi eksikliği gibi olumsuz tutumlar. veya sadece bir şey başardığında sevgi gösterilmesi. çocuk hata yapmamalıyım, eğer hata yaparsam yetersiz birisiyim düşüncesine kapılır. ve ne olursa olsun her konuda mükemmeliyetçi tavır takınır. sonucunda gerçek benlik ile ideal benlik arasında uçurum bir fark olur ve doğal olarak gerçekçi olmayan ideal benlik ulaşılamayacak, psikolojik sorunlara yol açacaktır.

mükemmellik kusurdur..

çocuklukta aşırı derecede baskı gören ve tuvalet eğitimi gibi konuların zorlama ile öğretildiği kişilerde kendine güven ile ilgili sorunlar ortaya çıkmaktadır.

bu insanlar için asla tam anlamıyla yeterli olamayacakları inancı devam ettiğinden yaptıkları işlerin asla olması gerektiği gibi yapıldığına inanmazlar.

dışarıdan bakılırsa işlerini düzgün yaparlar ama içten içe yaşadıkları belirsizlik stres ve zorlanma yapar. bu stres de tüm hastalıkların temelini oluşturan vücut yapısını bozan bir durumdur.

sulu bira ortamlarının vazgeçilmezi.

şöyle bir sahne hayal etmek gerek. tercihen leman gibi leş dekorlu bir barda 50 cl efes'i pipetle içen dombili bir hatun ve onun kankasının, rezil masasını bi hayal edin. hafif abartılı bir makyaj, bol keseden dağıttığı iğrenç bir kahkaha.

tam şüp şüp çekiyor birayı, aslıcım beni biliyorsun fazla mükemmelliyetçiyim ben ahmet'le o yüzden olmadı bla bla.

tam böyle b.ktan masaların muhabbeti bak bu. sekmez.

bu zamana kadar ne zaman mükemmeliyetçi olacağım diye kendime söz versem ve o konuyu ne kadar da iyi bilsem en saçma hataları yapmamla sonlanan durum.

sonu hezimet

başarısızlıktır.

üzerinde kontrolümü sağlamayı amaçladığım özelliğimdir. çünkü ertelememe ve mutsuz hissetmeme yol açıyor.

günlerimi verdiğim makalemi bitirip güzel not aldığım halde kendimle hiç gurur duyamadığımda anladım tehlike çanlarını çaldığını. burada bir durdum. "heh bitti sonunda, öyle çok tebrik edilecek yanı yok," dedi kafamın içi.

pardon, nasıl? üzerine saatlerimi vermişim. hiç mi azcık mutlu olmaya hakkım yok. keyif almaya, rahat hissetmeye. o sese göre yok. yapmam gerekeni yapmıştım sadece. tamam demedim ona. bir sonraki ödevime defalarca kontrol etmeden yolladım. bir başka ödeve ise üzerine saatlerce kafa yormadan. evet belki birkaç puan düşük aldım. fakat en azından enerjim tükenmedi.

bir de yetmiyormuş gibi her şeyi harika yapacağım diye bahaneler bulup ertelemeye de başlamayayım mı? allah! bildiğin bataklık. ne oluyoruz, sen kimsin mükemmeliyetçilik. kusurlarımız bizi insan yapan şeyken, bu kötü iç sesime kulak vermemeye karar verdim. önceden sabah 9' da şunu yapacağım deyip 10'da kalktıysam 9' da yapacağım işleri yapmazdım. üstüne bir de kendimi suçlar, vicdan azabı çekerdim. çünkü bir insan vaktinde uyanmadıysa diğer zamanları boş olsa bile ona zaman ayırmaya gerek yoktu. 1 saat için 15 saat boyunca kendine kızabilirdi.

şimdi kendime diyorum ki bu bu işlerim var, gün içinde uygun vakitte tamamlamaya çalışacağım. yavaş yavaş alışıyorum. bir dostumla konuşur gibi kendimle konuşmaya çalışıyorum artık. eskiden kendime merhamet etmeyi pek beceremezdim. akıllanıyorum işte. farkındalığımı, öğrendiğim bilgileri önce kendi üzerimde uygulamak eğlenceli ve zormuş. yeterince iyi olsak yeter.

sosyal psikolog pelin kesebir'in ertelemeye dair şöyle bir tweeti vardı. kulağa küpe olsun:

"bir işi yapmaktan ne kadar kaçınırsak, zihnimiz bunu meşrulaştırmak adına onu o kadar gözümüzde büyütmeye, korkutucuymuş gibi algılamaya başlar. içimizde bu kaçınma refleksini hissettiğimiz anda bunu o işi hemen yapmaya bir davet olarak görme alışkanlığı üzerinde çalışabiliriz."

fazlası zarardır

mükemmeliyetçilik

yapılan işin veya hedefin en iyi seviyede ve noksansız olmasını isteme hâli.
kısa vadeli değil uzun vadeli düşünebilmeyi gerektirir.

ömrümün törpüsü özelliğim.

vazgeçişlerin nedenidir, vazgeçişlerin bedelidir.

yaptığım bir işin en iyisi olması için uğraşıyorum hata yaptığımda sinir oluyorum ve kabullenemiyorum aslında herkes hata yapar ama niyeyse böyleyim işte .*

ileride fiziksel ya da psikolojik bir çok hastalığa sebep olacak kişilik özelliği.

iş hayatında insanın daha çok yorulmasına sebep olan mevzu. sevip ya da sevmemem önemli değil o an ne yapıyorsam en iyisini yapmaya çalışmak baya yoruyor.

"iyinin karşıtı kötü değil, mükemmeldir." diyor nihan kaya. mükemmeliyetçiliği bu kadar güzel özetleyen bir cümle duymamıştım bugüne kadar. aşırı mükemmeliyetçiliğimin etkisiyle normal şartlarda devrik cümle görmeye bile tahammül edemeyen biriyken* mükemmeliyetçiliğimi törpülemenin bir yolu olarak şimdi bile bile devrik cümleler kuruyorum* çünkü kendimi dünyada mükemmel diye bir şey olmadığı gerçeğiyle yüzleştirmek istiyorum. sen mükemmel olmadığı için bir şeyleri yapmaktan vazgeçerken, senden daha az bilgisi, görgüsü vs. olan kişilerin sırf böyle mükemmel olma kaygısı taşımadığı için senden daha başarılı olduğunu görmek, acı veriyor insana. sonuç olarak, artık kendi hayatımda geldiğim nokta şu oldu: sen bir yerlerden başla, mükemmel olsun veya olmasın, devamı gelir, yeter ki başlamaya cesaret et.