evrende düzen mi yoksa kaos mu var sorunsalı

muhteşem bir kaosun düzenli işleyişi var gibi geliyor.

düzenden kaosa doğru giden sorunsal.
(bkz: entropi)

ordo ab chao....

(bkz: bilmiyorum wiki tekrar kapandı mı?)

tr.wikipedia.org/wiki/Kaos_...

kesinlikle bir düzen olduğunu düşünüyorum. evren yasaları da bunu açıklar zaten. insanın içindeki damarlardan şu kooskoca sistemlere kadar bir düzen yatmakta. kaos içinde bunların olması da ayrı bir düzen bence.

evrende; düzen tarafından hep ben düzen olayım isteğinin yarattığı bir kaos ortamı mevcuttur.

çalıştığına göre asgari bir düzen var demektir.

sürekli olarak artan ve düzensizleşen bir kaos, bir bozulma var. düzen namına tek şey insanın kendi soyutlama yeteneği sayesinde inşa ettiği medeniyettir. insanoğlu etrafında gördüğü, algıladığı her şeyi kendi hayatına bakarak yorumladığı için doğanın, evrenin de bir düzen içinde olması gerektiği fikrine kapılır ama bir an için durup evrenin akıl almaz büyüklüğünü ve kendisinin, kendisine özgü her şeyin bu büyüklük karşısında bir hiç olduğunu idrak edemez!

(bkz: entropi)

kaostan düzene geçiş var. tıpkı go oyunu gibi ya da korelilerin ona verdiği isimle baduk.
(bkz: baduk)

evren henüz bebeklik döneminde, galaksiler, yıldızlar, gezegenler vs. işleyen kendi içinde yaşam barındıran bir dönem. ancak evren hayatının büyük çoğunluğunu karanlık, soğuk ve kara delikler tarafından istila edilmiş olarak yaşayacak. bu açıdan bakıldığında düzen yok. düzensizlik içinde düzen de yok.

evren geçici, çok kısa süreliğine bize ev sahipliği yapacak.
hep şöyle düşünüyoruz; evrende sürekli bir kaos var ama tüm bu kaosa rağmen biz de varız. demek ki bir noktada düzen de olmalı. düzen elbette var ancak bu düzensizliğe giden yolda kısa bir zaman. entropi'den biliyoruz ki evren ben düzensiz olmak istiyorum der.

belki de kaos evrendeki düzenin doğal bir sonucudur.

kaos olmazsa duzen olmaz.once buyuk patlamalar olusur ardindan bu patlamanin etkileriyle olusan duzen gelir.gelen bu duzen sabit kalirsa ilerleme katedilemez.bundandir ki herzaman duzen kaos silsilesi vardir ve olmalidir.

evrende kaos vardır. ancak bu kaosun içinde de düzenli aralıklar vardır. işte biz de o düzenli aralıklardan birindeyiz. evrende sürekli düzenli olan kaosa karışıyor ve kaos yeni düzenler oluşturuyor. yani her şeyin sonu var. bulunduğumuz düzenli aralıkta kaosa karışacak. bu olurken başka bir yerde düzenli bir aralık oluşacak. evrenin kuralı bu.

evrende gözlemleyebildiğimiz olay ve olgulara anlamlar yükleme sonucunda oluşur.

evrenin düzen içerisinde olmasına veya kaos içinde işlediğine karar verebilmek için önce bu durumu gözlemlemek gerekir. insanlar genelde düzensiz durumda olan nesneleri bir araya getirerek veya aklında neden sonuç ilişkisi kurarak bir anlam kazandırmaya çalışır. yıldızlara bakarak onları bir canlıya benzetmek gibi. "ben nasıl oldum? beni tanrı yarattı." gibi örneklerle çoğaltılabilir. tabi bu insan perspektifinden bakıldığında değerlendirilebilecek bir durum.

bir diğer durum ise maddenin yapıtaşı olan atomların elektronları gözlemlenirken kendiliğinden belirli bir düzene girebiliyor. ancak gözlemlenmediğinde ise düzensiz bir biçimde hareket ediyor. (bkz: çift yarık deneyi)

bence asıl soru düzenin veya kaosun hakim olup olmaması değil, gözlemlediklerimizin aslında ne olduğu.

her an milyarlarca yıldızın söndüğü; koca koca galaksilerin çarpışıp yok olduğu, gök taşlarının ve astreodilerin vızır vızır gelişi güzel bir oraya bir buraya bindirdiği bir ortamda ne tür bir düzenden söz edilebilir ki diye sordurtan sorunsaldır. ha buna da bir ''düzen'' deniliyorsa orası ayrı. düzen diyince benim aklımda belli bir yasaları olan stabil bir ortam canlanıyor.

oldukca derin bir konu. bildigim kadariyla bilir kisiler soyle yorumluyor ;var olan fizik kurallarinin, kosullar degismedikce herseyi kapsadigini soyleyebiliyorsak eger, genel bir kaos oldugunu soyleyemeyiz cunku bu isleyen bir duzenin gostergesidir. hatta rutin isleyen kaosun bile aslinda bir duzen icinde olustugu ongorulur. kaos teorisinin birde kelebek etkisiyle acilimi var. bununla ilgili unlu bir soz de bulunmakta. "brezilya'da bir kelebegin kanat cirpmasi, texas' ta firtina cikmasina sebep olabilir" bu dusunceye gore kucuk olusumlar, buyuk degisimlere yol acar. eger gercekten boyle bir sey varsa, kucukten buyuge dogru tekrarlayan bir sistem soz konusu da denilebilir. peki bu sistem bir duzeni olusturmuyor mu? o zaman bu kaos teorisi kendi icinde mantik hatasina yol acmiyor mu?..(gece gece boyle konular acmayin, beyin yakiyor)

muhakkak surette kaos hakim.

elbette düzen var. kaos yaratan biziz.

kaos var. bu kaos bizim bildiğimiz gibi bir kaos değil. aslında bir düzenliliği var. bizim anlayamayacağımız derecede karmaşık bir düzen bu. kaos teorisi denmesinin nedeni budur.
sonuç: evrende bir düzen var ve bu düzen bizim anlayamayacağımız derecede karmaşık bu yüzden bize kaos var gibi geliyor.

edit: bize karmaşık gibi gözükür aslında düzenliliği vardır.

kaos olsa şu an bilim yapilamazdi. (bkz: karbon testi)