pinokyo

pinokyo bence yetişkinler için bir kitaptır çocuklar için değil. neresinden tutsanız bunu çocuklar cidden okumalı mı dersiniz. insan olmak isteyen bir kuklanın türlü yaramazlıklar sonucu başından geçenler anlatılır. babası para verir okusun diye sirkte harcar, sirkte zorla tutulur kaçar bir balinanın midesinde yaşar sonra kurtulur, hikayenin bir yerinde onu asarlar ama bir peri kurtarır. yazar gazetede günlük hikayeler yazarak başladığı pinokyoyu asılıp öldürerek bitirmek ister ancak gazetenin hikayeye devam etmesini istediği için ve çocuklara uygunluğu da göz önüne alınmış olacak ki orada bitirmez ve devam eder. sonunda da kahramanımız insana dönüşür. çünkü iyi çocuklar ödüllendirilmeyi hakeder.

basit bir çocuk hikâyesi olduğunu sandığım pinokyo, benim gözümde çok daha fazlası oldu bu kitaptan ve animasyonundan sonra .ama iyi ki çocukken bilmiyormuşum pinokyo 'nun sandığım gibi basit olmadığını. çocuk hikâyesi olarak görülen şey beni bu yaşımda bu kadar etkilediyse çocukluğumda ne kadar etkilerdi bilemiyorum.

animasyon'u da en az kitabı kadar güzel ve etkileyiciydi.

tanım: çocuk klasiği diye okuduğumuz eserlerden biridir. ama yoksa madalyonun diğer yüzü biraz karanlık mıdır?..

çocukluğumuzun "ders veren" ve sempati duyulası (hatta pathos yaratan) masal kahramanlarından biridir pinokyo.

ama acaba bu "odun", o kadar masum mudur?..

italyan gazeteci ve yazar carlo lorenzini'nin (carlo collodi ismiyle yazmış) orijinal pinocchio'su hiç de öyle değildir.

bir katildir ve yaptığı diğer çocuklara kötü örnek olabilecek şeyler de, bize okutulan masallardaki gibi değildir. kendisi bir kader kurbanı değildir yani. çoğu "kötü" eylemi kendi seçimidir. evet, bir jadis gibi amansız bir kötü değildir pinokyo ama gene de genel toplumsal normlarda idealleştirilebilecek ve hatta hoş görülebilecek bir figür de sayılmaz. hoş, okulu asması vs. benim gibi çocuklar için sıkıntı değil zira ben de az okulu kırıp atari salonlarında tüm günümü geçirmedim. hehhah. gene de bu kalas bir katil yahu... (burada öldürdüğü "şey" bir insan olmasa da kendisi de tahta zaten. yani fantastik masal kontekstinde pinokyo katil kategorisine girer bence.)

ben pinokyo'nun ne mal olduğunu epey önce öğrenmiştim ama şu kaynaktaki yazıyı yeni gördüm; gayet güzel özetlenmiş durum burada:

www.historydefined.net/orig...

şu görselde de görüyoruz ki eser zaten çok tuhaf (ve kurnazca komik) başlıyor. bunun, toplumsal yergi içeren karanlık bir satir olduğunun ipuçları daha baştan veriliyor denebilir.



not: bu yazıyı başka bir sözlük için yazmıştım zamanında. fakat burada editör olduktan sonra oraya zaman ayıramadığımdan orada yazmıyorum artık. oradaki bazı böyle tanımlarımı silerek normal sözlük'e taşıyorum.