en sık yaptığımız ameliyatlar genital sarkmalar afrika'da. beslenme yetersizliği, çok sayıda art arda doğum, tıbbi bakıma ulaşamama nedenleriyle doğum travmalarına bağlı rahim, mesane, barsak sarkmaları. yine aynı sebeplerle komşu genital organ yaralanmalarına bağlı fistüller. yani vajinadan gayta ya da idrar gelmesi sonucu kadınların koku nedeniyle tecrit edildiği, çadırlara kaldığı durumlar.

bu ameliyatları yapıyoruz orada en çok; sabah başlayıp hava kararana kadar. fotoğraf da orada canım ameliyat hemşirelerimle yorgunluktan düştüğümüz anlardan. doğum değil yani jinekolojik ameliyatlar. geçen yıl etiyopya, afar bölgesine gitmiştik @taddafrika gönüllü sağlık ekibi olarak.

ameliyata başlayacağım. idrar kanalının altında bir saman çöpü var. genital bölge tüm dudaklar ve klitoris çıkarılmış haldeydi. tüm kadınlar öyleydi zaten. yani sünnetliydi. daha önce kadın sünneti (tıbbi adı "female genital mutilation" yani kadın genital sakatlama) ile ilgili neler yapıldığını paylaşmıştım sizinle. okumak isteyenler için o yazılarımı tekrar storye koyacağım.

neyse... bu ne diye sordum bize yardımcı olan yerel görevlilere. sünnetli kadınların idrar kanalı, kesilip kendiliğinden zırh gibi kapanan dudak dokusunun içinde kaldığından idrar yapacakları zaman saman çöpüyle iterek yapabiliyorlarmış. kadın sünneti ortalama 10 günlük bebekken yapılıyor ve kadıncağız 50 yaşında. bunca yıldır bu şekilde idrarını yapıyor yani.

neyse ameliyatımı yaptım. rahmi alıp sarkan dokuları, bardağı ve idrar kesesini yukarı astım. bunları vajinal yolla yapıyoruz mümkün oldukça hem daha kolay iyileşme, daha az hastane yatışı (biz gidene kadar takip edebilelim) hem o şartlarda anestezi riskini azaltma için belden uyuşturma yapabilme adına.

vakayı bitirirken şu idrar kanalını da açayım, kadıncağız rahat etsin dedim. tam sünnetli alanı açacağım yerel görevli gelip bağırarak bir şeyler anlatmaya başladı. çevirmenlere sordum. "sakın. yapamazsınız, sünnetini bozamazsınız." diyormuş. neden diye sordum; sünnetsiz bir kadın olarak dışlanır artık kirli olur dedi.

hastane bahçesinde fırsat buldukça nasıl yanlış bir şey olduğunu anlatıyordum yaşlı kadınlara. onlar yapıyordu çünkü işlemi. her defasında tartışma büyüyor, sevimsiz bir hal alıyordu. buraya döndüğümde de bu konuyla çok uğraştık dernek olarak. yerel resmi merciler kanalıyla toplantılar düzenledik ama asla hiçkimse yanaşmadı ve katılmadı.

neden diye sorduğumda yaşlı kadınlara; yapmazlarsa kız çocuğu haz almasını öğrenir ve evlenmeden önce ilişkiye girebilirmiş. evlendiği gece eşi bıçakla açıyor sünnetli bölgeyi çünkü. doğumda ise bebek çıktıktan sonra tekrar dikiyorlar aynı yeri.

anladınız mı şimdi; afrika'da kadın sünneti bizde kızlık zarı benzetmemi... onların "kızlık zarı" diye bir şeyden haberi yok mesela. siz okurken lanet ettiniz biliyorum ama ben her gün onlarca böyle kadını ameliyat ettim. kahrolarak...