ali şeriati

1933 yılında iran'da doğan müslüman sosyolog, aktivist, düşünür ve yazar. özellikle din sosyolojisi ve çağdaş islam düşüncesi üzerine eserler vermiştir. mevlana ve muhammed ikbal'den büyük ölçüde etkilenmiştir. bir dönem devleti yıkmakla suçlanmıştır. 1977 yılında ingiltere'de vefat etmiştir. otopsi sonuçlarında kalp yetmezliğinden öldüğü belirtilse de ali şeriati'nin savak* ajanları tarafından şehid edildiği kanaati oldukça yaygındır.
bazı sözleri:
-sadece devletin konuşma hakkına sahip olduğu bir memlekette hiçbir söze inanmayın.
-bir yerde yangın varken biri seni ibadet etmeye çağırıyorsa, bil ki bu bir hainin davetidir.
-her yerde olan fakirlik açlık ya da açıklık değildir. fakirlik para ve altına sahip olamama da değildir. fakirlik, sahafta satılmamış bir kitabın üzerindeki tozdur. fakirlik, kağıt imha makinasında, gazete parçalayan bir bıçaktır. fakirlik, arabanın camından dışarıya atılmış muz kabuğudur. fakirlik yemeksiz geçirilen bir gece değildir, fakirlik “düşünmeden” geçirilen bir gecedir.
-camide olup ayakkabılarımı düşünmektense, yolda yürüyüp allah'ı düşünmeyi tercih ederim.
-allahım! inancımı kompleksimden koru.
-sonradan ilahi adalet diye adaleti göklere çıkardılar ki, yeryüzünde ondan söz edilmesin.
-bir müslüman görürüz; sesini çıkarmaz, olup biteni dinlemez, hiçbir şey umurunda değildir; ama kendi düzeni ve tezgahı en küçük bir darbeye uğrasa feryadı arşa yükselir. her gün yaşanmakta olan facialar onda, bir gazete haberi kadar bile merak uyandırmaz. ‘allahım kereminle bizi…’ diye dua etmesinin ne etkisi olur? bizi ne demektir?
-dindar bir toplumu ancak din adına, din alimleri kandırabilirdi ve öyle de oldu.

marksizmden yaptığı alıntılar ve çağdaş islam ile bu düşüncelerinin sentezi sonucu iran islam devriminin baş düşünürlerinden olduğu söylenir. islam'ın özüne dönüş ile ilgili tezleri vardır. islam'ın sosyolojik bir okumasını yapmıştır eserlerinde.

kendisine ait dua ile bitirelim;

ey allahım!
alimlerimize mes'uliyet,
halkımıza ilim,
dindarlarımıza din,
mü'minlerimize aydınlık,
aydınlarımıza iman,
tutucularımıza kavrayış,
kavramışlarımıza tutuculuk,
kadınlarımıza bilinç,
erkeklerimize onur,
yaşlılarımıza bilgi,
gençlerimize asalet,
öğretmenlerimize inanç,
öğrencilerimize de inanç,
uyuyanlarımıza uyanıklık,
uyanıklarımıza irade,
muhafazakarlarımıza hareket,
suskunlarımıza feryad,
yazarlarımıza güvenirlik,
sanatçılarımıza dert,
şairlerimize şuur,
araştırmacılarımıza hedef,
tebliğ edicilerimize gerçek,
kıskançlarımıza şifa,
bencillerimize insaf,
sevenlerimize edeb,
mezheblerimize vahdet,
halkımıza kendini bilme,
tüm milletimize,
samimiyet
himmet, özveri,
kurtuluşa yaraşırlık
ve izzet bağışla.

fatıma fatımadır ve dine karşı din kitaplarıyla bildiğim, 'sizi rahatsız etmeye geldim' mottosuyla hareket eden
iran'lı güzeller güzeli adam. özellikle muhammed'in hayatına sosyolojik yaklaşımıyla yeni bir pencere açmıştır.
işte bu videosu ve bu sözü.
''insan, hayatı boyunca kazandıkları ölçüsünde değil, aksine kendisinde hissettiği ihtiyaçlar ölçüsünde insandır.''

islam'da gelenekselleşen ve din diye önümüze konulan herşeyi korkmadan eleştirmiş, insanların uyanması için gerçekleri yaşadığı onca güçlüğe rağmen söyleyebilmiş, çok sayıda kitaplar yazmış ve bir çok kişiye ufuk açmış, hala açmaya devam eden, malesef geçmiş zamanlarda kitapları yasaklanmış kendiside acımasızca katledilmiş, bir çok kitabını okuduğum ,kitapları ve fikirleri ile tanıştığım için kendimi şansli hissettiğim büyük bir insandir ali seriati (allah rahmet eylesin )
hiçbir çaba bosuna değildir..

20. yüzyılın en büyük islam alimlerinden biridir. takım elbise giymesi, islam alimi profiline uymasa da, bu gerçek değişmez.


ilk kitabı "ebuzer" dir. (en sevdiğim kitaplarındadır.) arapça dan çevrilmiş ve kendi şerhi ile yayınlanmıştır. oturup yazdığı tek kitap; "kevir" dir (çölden iniş).
konferanslarının hemen hemen hepsi kitaplaştırılmıştır.(kitapları aslında konferanslarından derlenmiştir.)

marksizm etkisinden bahsedilmiş olsa da; marksizmi eleştirdiği müthiş konferansları mevcuttur. "dinler tarihi" kitabı marksizme yönelik eleştirileri için kaynak gösterilebilir.

şii toplum tarafından sünni olmakla, sünni toplum tarafından şii olmakla suçlanmıştır. kendisi muvahhid bir müslümandır. safevi şiiliğine de, emevi sünniliğine de karşıdır.

"sizi rahatlatmak için, duymak istediklerinizi söylemek için gelmedim. sizi rahatsız etmeye, duymak istemediklerinizi söylemeye geldim." diyecek kadar açık sözlüdür.

üç tarihi şahsiyetin etkisi altında kaldığını söylersek yanlış olmaz.
biri imam hüseyin(as) dir. biri seyyide zeynep(sa) tir. biri de ebuzer(as) dir.

konferanslarının eleştirisini o dönemin alimlerinden olan murtaza mutahhari nin yapmasını arzu etmiştir.

1977 yılında, şah rıza pehlevi nin özel infaz birimi savak tarafından ingiltere de şehid edilmiştir. şam da çok sevdiği seyyide zeynep(sa) türbesinin yanında defnedilmiştir.

"bu neslin yüzlerce modern ideoloji, felsefe, sosyal ve bilimsel akımın karşısında dayanacak gücü kalmadı. bu nesil için bir şeyler yapın..."
"düşmanlık ile tarafsızlık dışında üçüncü bir yol var. o da fikri sorumluluktur. bu muhtaç olduğumuz bir şeydir. "
diyerek haykırmış (bkz: büyük insan)

görüşleri, düşünceleri beni ilgilendirmez ama müslümanların durumunu çok güzel özetleyen bir cümlesi var;
"doğuya gittim müslüman gördüm, ama islâm yoktu! batıya gittim islâm'ı gördüm ama müslüman yoktu.”

senin ismail'in kim diye soran üstat.

modern zaman ebu zer'idir. yazıp söyledikleri islam dünyasına sesli okunsa yeridir.

söylediği sözler ince edebiyat oyunları değil, binlerce sayfanın süzgeçten geçmesiyle dökülenlerdir. altı dolu bilginin sözüne değer biçmek haddimize düşmesede "tek sözüne yekpare acem mülkü fedadır" dedirten filozof ve islam alimidir.

inandığı allah'tan dindarlara din nasip etmesini ister.

"descartes'in şu cümlesi oldukça meşhurdur: "düşünüyorum, o halde varım". bu, descartes'in şüphesidir. descartes, önce her şeyden şüphe etmiş, sonra böyle demiştir. fakat şüphe etmekte olduğum hususunda şüphe edemem. öyleyse ben varım ki şüphe ediyorum, şu halde ben varım. sonra da "düşünüyorum, o halde varım." cümlesiyle tanındı, ünlendi ve bütün öğreti veya doktrinini bu cümlesine dayalı olarak ispatlayıp geliştirdi.
ikinci söz gide'in sözüdür: "hissediyorum, o halde varım".
üçüncü söz de albert camus'nun şu sözüdür: "başkaldırıyorum, o halde varım". bu daha doğrudur. aslında "var" olmanın bu üç ölçütünden her biri doğrudur. o, düşünüyor; vardır ki düşünüyor. duyumsayan, hisseden kimse vardır ki hissediyor. başkaldıran kişi vardır ki başkaldırıyor, isyan ediyor. fakat burada üç tane "imek" (var bulunmak) vardır. insana özgü olan en üstün var oluş, "başkaldırıyorum, o halde varım" dır. "

düşünmenin, hissetmenin, sorgulamanın ve hatta baş kaldırmanın insana özgü bir yükümlülük olduğunu anlatır.

"çünkü devrimci din, gerici dini kendiliğinden yok eder...
tipki ilmin cehaleti, ışığın karanlığı...yok ettiği gibi."

ve ebuzer'i şöyle anlatır;

büyük bir inkılapçıdır; soyluluğa, baskıya, zorbalığa, adam kayırmacılığa, yoksulluğa ve imtiyaza karşıdır!
phroudhon'dan daha iyi konuşan bir kimse. hedef şudur:
"bu halk uyansın ve dinin, onlara yutturulan ve çıkar için araçsallaştırılan bir şey olmadığını bilsin!" ayrıca hayatin da onların yaşadığı hayat olmadığını bilsin. ebuzer'in şu mesajını halka ulaştıralım:

"evinde yiyecek ekmeği bulunmadığı halde insanlar üzerine yalınkılıç yürümeyen kişiye hayret ederim."

"sizi rahatsız etmeye geldim...!"

din istismarcılarını, cahilleri, düşünmeyenleri, hakkını bilmeyenleri, hakkını aramayanları, kula boyun eğenleri rahatsız etmeye gelmiş devrimci bir düşünür.

"okuyun diyor, okuyun.
çünkü mürekkebin akmadığı yerde kan akıyor."

'bir yerde yangın varken biri seni ibadete çağırıyorsa bu bir hainin davetidir ' demistir.

ali şeriati eşi puran şeiati'ye: " allah seni bana vermekle, bana vermediklerini tamamlamıştır" demiş...

daha özgür bir ortamda yetişse çok daha aydın olabilecekti.

"din halk yığınlarının afyonudur" söyleminin etrafında dolaşmış olan yazar neredeyse aynı noktaya farklı zaviyelerden yaklaşarak adeta bu söylemi teyit eder nitelikte görüşleri kaleme almıştır.

iranlı sosyolog ve yazar.
sartre'ın tabiri; bir tanrı'ya inansaydım ali şeriati'nin tanrısı olurdu.
özellikle dine karşı din kitabı geçerliliğini korumakta olup korumaya da devam edecektir.

tarihteki son mutasavvıflardan. yalnızlık sözleri kitabı hususî tavsiyemdir.


"onlar yaşamaya bağlandılar, ben yaşama. onlar adlarını ekmeğe sattılar ben adımı suya verdim..."

"sizi rahatsız etmeye geldim" sözüyle birlikte andığım zeki kişi.
okuduğum kitaplarından hareketle, türkiye koşullarında biraz daha yaşasaydı deist veya ateist olma ihtimali olduğu kanaati hasıl olmuştur bende.
her ne kadar çoğu fikirlerine katılmasam da üslubu ve sorgulaması takdire şayandır. islam'daki tezatları, uydurmaları daha iyi görmemi sağlamıştır.
sonuca değil ama gidiş yoluna puan veririm.
inandığı tanrısının rızasına mazhar olmasını temenni ederim.

fakirlik satılmamış bir kitabın üzerindeki tozdur.fakirlik,kağıt imha makinesinde kağıt parçalayan bıçaktır.fakirlik,araba camından dışarıya atılan muz kabuğudur.fakirlik yemeksiz geçirilen bir gece değildir, fakirlik “düşünmeden” geçirilen bir gecedir… cümlelerinin sahibi çok iyi bir sosyolog

çok sevdiğim bir sözü vardır; sadece devletin konuşma hakkına sahip olduğu bir memlekette hiçbir söze inanmayın.

ıranli sosyolog yazar.