bizans tarihi

bizim vakanüvisler ulubatli hasan var der bunlarin vakanüvisleri yok der...bu konuda bile didisiyoruz.

not: bnce de ulubatli hasan diye biri yok.cunku bizde tarih yaziciligi o zaman bizanstaki kadar kadar gelismemisti

prokopios gibi elimize geçebilen, hatta türkçe okuyabileceğiniz metinler varken bizans tarihini (ve diğer tatihleri) küçümsemek ne derece mantıklı bilemiyorum. bizans’ın gizli tarihi öyle bir kitap ki muhteşem yüzyıl gibi senaryo çıkar içinden. prokopiosta bizans devletinde rol almış bir isim rahmetli meral okay değil yani. ve anlattığı hikayenin de bizzat içinde yer alıyor. her deneyimin anlatılışı gibi öznel bir anlatım tabiiki. ve bu benim bildiğim bir örnek. günümüze ne kadar kaynak geldiğini düşünemiyorum.

o çok sevilen osmanlı imparatorluğu da bizans imparatorluğu da roma imparatorluğunun uzantıları arkadaşlar. bunun en basit örneği de fatih sultan mehmet neden istanbul’u, süleyman neden roma’yı fethetmek istedi? topkapı sarayı neden bizans sarayının üzerine inşa edildi? babam bu kadar güzel pasta yapmayı nereden öğrendi?

türkler, anadolu'ya indikten sonra yıkılan, efsane bir tarihi olan bir imparatorluk.

tekfur olabilmek için düşmanlarıyla bile işbirliği yapmaktan çekinmeyen entrika, zevk ve sefa devletçiğidir

bizans dediğiniz roma imparatorluğunun devamıdir dolayısı ile roma tarihi ile paralel gider aslında. ha sadece bizans tarihi okuyacağım derseniz dümdüz yarım okursunuz.

roma imparatorluğundan kalandır bizans ne eksik ne fazla. roma tarihi için kendi okuduğum iki kaynak vereyim;

stephen mitchell geç roma imparatorlugu
roma imparatorluğu tarihi, william stearns davis


daha geriye gidersek iş yunan tarihine kadar gidiyor dolayısı ile bizans hakkında yüzeysel bir şeyler öğretmenlerinin nedeni bunları anlatabilecek müfredat olmaması ve "kahpe bizans" kafası.

hem avrupa hem asya için nefret edilen romadan kopuk gorulen fakat yine de hukmettigi cografyada sonrasında kurulmuş tum devletlere hukuktan toplumsal yapıya, cinsiyet sisteminden siyasi düzene kadar her anlamda dev bir miras bırakmış; roma imparatorluğunun devamı olan ve üstüne çalışması kendilerine üstte tanımlanan her millet tarafından suçlandığı için çok zor ve titizlik isteyen ; aynı zamanda doğru kaynaklara denk gelindiğinde okuması çok keyifli yaklaşık 1100 senelik dev bir dönemi kapsayan bir tarih alanı. meraklısına en temel kaynaklar:

mango, c. (ed.). (2002). the oxford history of byzantium. oup oxford.

nicol, d. m. (1993). the last centuries of byzantium, 1261-1453. cambridge university press.

vasiliev, a. a. (1964). history of the byzantine empire, 324–1453, volume ıı (vol. 2). univ of wisconsin press.

gregory, t., a history of byzantium (chichester, 2010)

'bizans' kelimesi bir tarihçinin doğu roma imparatorluğu'na verdiği addır.
byzantin diye yazılır.

papalık müessesinim resmen gerek mutfakta, gerek salonda, bazen hipodromda yatirip yatirip sey ettigi tarihtir.

bi salmamışlar istanbulu ya. ortalığın içinden geçen moğollara bile yar etmemişler taa ki 1453'e kadar.

bu başlık sürekli olarak hortlayıp duruyor. bari bir iki cümle laf edelim de hortladığına değsin.

öncelikle bizans diye bir toplum, imparatorluk, ahali, halk yok. hatta bizans diye adlandırılanların çoğu, bizans diye bir kelimeyi duymadan ölmüş bile olabilirler. kendileri roma imparatorluğu egemenliğinde yaşamışlardır. bunlara rum diyen de var, yunan diyen de var. ama gerçeği roma imparatorluğudur.

roma imparatorluğu da bölünmeden önce çok büyük bir alana yayılıyordu. e tabii ki tüm insanlık tarihinde de gördüğümüz üzere, savaşlar, toprak kavgaları, hırs, çatışma, fikir ayrılıkları gibi bir çok nedenle bu imparatorluk da bölünmüştür. ama bu bölünme bir anda olmuyor tabii ki.

yıllar boyunca devam eden bu kargaşa sonrası imparatorluk ikiye ayrılıyor. biri dini olarak vatikan'dan yönetilen katolik batı roma imparatorluğu. diğeri de bugün bizim yaşadığımız topraklarda olan ortodoks doğu roma imparatorluğu.

görüldüğü üzere, imparatorluğun ikiye ayrılmasının ana nedenlerinden biri de o dönem bağımsız olan iki kilisenin birbirini aforoz etmesidir. yani hristiyanlığın kabulünün çok sonrasında.

kesin ayrılış öncesinde de çokça fikir ayrılığı ile karşılaşır iki kilise. fakat, 1054 yılında yaşanan ayrılıktan sonra bir daha birleşme olmamıştır.

bizans dediğimiz, yani doğu roma imparatorluğu, istanbul'un fethine kadar, o küçük bölgesinde kendinden emin bir şekilde uzun süre yaşamıştır. çünkü surları çok güçlüdür. orta çağda savunma sisteminin en önemli parçası korunaklı alandır. yani o nedenle kale ve sur çok önemlidir.

istanbul'un fatih sultan mehmet'den önce çok defa saldırıya uğraması ve yenilmemesi de onları oldukça güçlü kılmıştır. fetih öncesi, fatih sultan mehmet'e yaptırım uygulamaya çalışmasının en önemli nedeni budur. bir diğer neden de vatikan'a olan güvendir. vatikan, katolikliği kabul etmeleri halinde tüm ordularını constantinapolis'i savunmaya gönderecektir.

fakat savaş tarihi birçok hikaye ve sıradışı kahramanlık ve zeka örneği ile dolu. nitekim, yeni bir çağı başlatan bu fetih de bunlardan en önemlisi.

doğu romaya bizans denmesinin bir kaç sebebi var. elbet türkler bizansı bitirerek aynı zamanda roma'nın sonunu getirmiştir bunu reddeden yok ama bu sebepler şunlardır:
1- imparatorluğun bölünmesiyle doğuda rumların daha etkin olmaya başlaması.
2- adı byzantion olan şehirde sıkışıp kalmaları.(mora ve atina dükalığı hariç)

bu sebepler tüm durumu etkiliyor arkadaşlar çünkü dil, kültür, coğrafya her şeyi değiştiriyor. emrah sefa gürkan'ın dediğine göre bizans belirli bir süreden sonra kendilerinin doğulu mu yoksa batılı mı olduğunu tartışıyordu. dolayısıyla her ne kadar kendileri roma'nın kendisi, devamı ve varisi olsa da bu dönemi bizans olarak incelemek daha doğru.

kilise veya hristiyanlık tarihi açısından ilk 4 yüzyılını bilmek farzdır. hele de eusebius denen adamı.

cyril mango'nun bizans: yeni roma imparatorluğu kitabıyla tarihine,ekonomisine,sanatına söyle ufaktan bir başlangıç yapabilirsiniz.

isimlendirme konusunda lale devrine benzer bir duruma kurban gitmiştir. lale devri diye bir devir yoktur. bu adı hafızam beni yanıltmıyorsa yahya kemal ilk defa kullanmış ve öyle kalmıştır.

roma imparatorluğu olarak bakarsak ben daha evvel roma devletine başkentlik yapmış bir şehirde yaşayan bir insan olarak kendimi bu kültüre yakın hissediyorum çünkü arkeoloji müzesine gittim hep onlar var. yerel isimler falan hep onlardan miras.

hakkında çok bilgim yok ama kantakuzen ve çimpe kalesi olsun alp arslan ve romen diyojen olsun latinlerin istanbul’u istilası olsun hep bizim tarihimizle kesişen tarafları var.




ayrıca merak ettiğim bir sikke mevzusu var ama detayına girmiyorum.

26 ağustos 1071 öncesi ve sonrası ikiye ayırarak işlenirse fena olmaz.

çeşitli kahpeliklerle doludur.

cyril mango

bir bizans tarihi efsanesi.

sevdiğim bir alandır. bizans istanbulunu sık sık araştırırım. hatta kitap önereyim : timothy gregory- bizans tarihi( favorim)
charles w. c. oman- bizans imparatorluğu tarihi( çok da iyi değil)
georgi ostrogorsky - bizans devleti tarihi
(ağır ama iyi)
bizans hep kendine roma dedi, bizans tabirini ilk kez 16. yüzyılda alman tarihçi hieronymus wolf bizantium'a hitaben ( istanbul'un eski adlarından) kullandı.

bizans tarihi yoktur, doğu roma tarihi vardır.

ne demek bizans tarihi yoktur?! kesinlikle vardır. büyük konstantin zamanında temelleri atılan "byzantium" şehri ardıl sezarlardan sonra gelişmiş, justinianus zamaninda zirve olmuş ve herakleos zamanında ise "bizans" olmuştur. bu devleti sqor ve imperum romanum ile karsilastiramayiz. zira bu devlet doğulu bir devlet olup imperum romanum dan farklidir.