insan

fakat insan ölse 40 yıl yasını tutacağı birinin
kor alevler içinde yanmasın nasıl ister
hangi duygunun sonuçu bu..?

hata yapabilen, akledebilen, pişman olabilen, şükredebilen, sevebilen, çabalayabilen, anlayabilen, anlatabilen, koruyabilen, inanabilen, iletişim kurabilen, çözüm arayabilen müthiş bir varlıktır. zıtlıkların biraraya gelip insan gibi bir canlıyı varetmesi yaratıcının büyük bir mucizesi.

aristoteles'e göre "toplum olmadan yaşayamayan politik/sosyal bir hayvan" troçki'ye göre "tembel bir hayvan", mark twain'e göre "makineden başka bir şey olmayan bir varlık", islam'a göre ise "eşref-i mahlukat yani yaratılanların en şereflisi"dir. kendi tanımıma göre ise "tüm sorunların kaynağı olan ve kendi yarattığı sorunlardan şikayet edip duran, üstüne üstlük işleri daha da berbat hale getiren, cennet ve altın çağ hayalleriyle dünyayı cehenneme çeviren yaratık."

ruh ve bedenden oluşan varlık..
düşünen, konuşan, öğrenen, şüpheci, tartışan, her şeye alışan, öfkeli, uysal, tutarsız, sabırsız, seven, itiraz eden, mücadeleci vs...
bir çok filozof bunlardan birini seçip sonuna hayvandır demiş. insan teori koyan hayvandır gibi.. sonunu hepsi hayvana bağlamış hatta niçe direkt hayvandır demiş. 'insan düpedüz hayvandır.'

insan, çok karmaşık. tanımını bile tam yapamadık.

düşünebilen ve düşünebildiğini bilen dünya üzerindeki tek varlık.

etten kemikten yaratılmış bir aciz varlık.

hayvani ve ruhani olmak üzere iki yanı olan, hayvani arzuları besledikçe daha çok acıkıp hayvanlaşan, ruhani yönünü besledikçe -ki bunda oldukça tembeldir- yücelen varlık. dünya üzerinde düşünceyi geliştirebilen, tartışabilen, sorgulayabilen, araştırabilen tek canlı türü.

en azından benim şahsi görüşüm.

overrated bir tür.

hikayesi cennette başlıyor. her türlü noksanlıktan, eksiklikten uzak bir yer. korkunun, hüznün, acının olmadığı bir yer. ancak tek bir yasak var; bir ağaç. aslında bu ağaç, bir kapı aynı zamanda. çöle açılan bir kapı. bu kapıyı açmaya ne memur olan melekler, ne de mağrur olan iblisler cesaret edebilir. bu kapıyı ancak insan açmaya cesaret edebilir.

ve açtı.

çöl yalnızlığında arayışa başladı, neyi aradığını bilmeden. bulduğunu sandı, ancak yanıldı. çünkü aradığı o değildi. imar etti, inşa etti, tımar etti; yine de neyi aradığını bulamadı. aradığı şeye özgürlük* dedi. aradığı şeyin adını koydu, ancak tarif edemedi. özgürlüğü tarif edemeyince; özgürlüğün zıddı olan, mahkumluğu tarif etti.

ve mahkumluğu başladı.

önce, doğanın onu mahkum ettiğini düşündü. kuşlar gibi uçmayı bile denedi, başarılı da oldu. ancak doğanın kalıplarından sıyrılmakla mahkumiyetinin sonlanmadığını fark etti.

başka bir yol düşündü.

toplumun yaptığı ritüellerin, mahkumiyeti sonlandıramadığını fark etti. toplum zindanından firar ederek, mahkumiyetinin son bulacağını düşündü. ancak yine başarılı olamadı.

bir yol olmalıydı... bir yol... buldum dedi! buldum!

mahkumiyetinin, geçmiş ile alakalı olduğunu düşünüyordu. tarih ile alakalı bir şeydi bu. önceki nesillerin yapmadığı, yapamadığı birşeyler denemeliydi. denedi, denedi, denedi...

en sonunda fark etti ki; kendini hapseden şeyin kendisi olduğunu!

insan; bu dünyanın mahkumudur. etrafında görünmez parmaklıklar olan bir mahkum. özgürlüğü tanımladığı zaman, mahkumiyeti sonlanacaktır.

bir süperorganizma. kendisini diğer canlılardan ayıran en temel özelliği; mantıksal çıkarımlar ve seçimler yapabilmesidir. özetle düşünenebilmesi ve analiz ederek hayata geçirebilmesidir. topluluklar şeklinde yaşayıp, ülkeler kurarak birbirlerine savaş açmak konusunda ustadırlar..

korkunç varlık.

hikayesi dünyada başlamış ve bir sürpriz olmazsa dünyada sona erecek olan canlı, sapiens. kısa varoluşunda zekası ve bilinç düzeyi aşırı derece artmış, bunun sonucunda doğayı anlamaya ve onu kendi rahatını artıracak şekilde manipüle etmeyi başarmıştır.

aynı aşırı zeka yüzünden kendi türünü manipüle etmesini de öğrenmiş ve kötülüğü icat etmiştir. icat ettiği kötülüğü yine kendi icadı olan tanrılar ve dinlerle durdurmaya çalışmış fakat onu da eline yüzüne bulaştırmıştır. sadece din değil, uluslar, etnisiteler ve ideolojiler de icat etmiştir. evrimin bir hatası olan bu kanser tür, muhtemel gezegeni kendi eliyle sonlandırıp bu ızdıraba da bir son verecek gibi görünüyor.

sevmeyi beceremediği için mutsuz olup bundan yakınan, mahvetti dünyadan şikayetçi olup düzelmesini isteyen ama yine hiçbir şey yapmadan bekleyen, acı çekmesine rağmen güzelleşmeyen... varlık.

bu aşağılık düzene karşı şikayet hakkı olmayandır, yarattığın bir şey için şikâyette bulunamazsın.

pazarlığa açık bir varlıktır. bu, hem iyi haberdir, hem de kötü haber.

sadi şirazi'ye göre;

"insan üç beş damla kan ve bin bir endişedir."

değişik varlıklarız. iyisi var kötüsü var. neden herkes iyi olamıyor acaba ? her insan, insan olamayabiliyor.

doğar büyür ve ölür. doğduktan sonra adı konur, adı konduktan sonra din, dil, milliyet, ırk gibi kavramları öğrenir. bunlarla yaşar doğrusuyla ya da yanlışıyla.

her seyi yaparım diyen ama üşenen. kafası çalışan ama onu kullanmayan.robotik gibi sadece içine birkaç duygu yüklemesi yapılmış birde kusursuz olmayandır. yeri gelir tüm kötülüklerin ana babası olur. bazende yeni bir şeylerin başlangıcı.

öncesiz ve sonrasız, tanımsız, sessiz ve kadim olanın; konuşan, savaşan, arzulayan, sonlu kişide kendini izlemesidir ama aynı zamanda sonlu kişinin kendi içinde sonsuz ve kadim olanı izlemesidir de.