1.
the carnian pluvial event
232-234 milyon yıl önceki, 1 ila 2 milyon yıl arası bir süre boyunca dünyamıza sürekli yağmur yağan dönemdir. kuraklıktan sonra gelen bir dönemdir ama milyon yıllık yağmur nedir allasen? *
20. yüzyılın sonlarında, çok eski zamanlardan gelen kayalardaki tortu katmanlarının incelenmesi sonucunda bu keşfedilmiştir ve bilim çevrelerinde büyük yankı uyandırmıştır.
doğu alpler'den birleşik krallık'a... farklı farklı coğrafi bölgelerde buna yönelik kanıtlar bulunmuştur ve bu da, bu dönemde dünyanın yağmurlar tarafından domine edildiğine işaret etmektedir.
bu, dünyadaki yaşayışı derinden etkilemiş ve dramatikçe değiştirmiş bir dönemdir ve dinozorlar çağının başlamasıyla da çakışmaktadır. bu "ıslak" koşullar ve dinozorların dünyaya bir nevi hükmetmesi arasındaki korelasyon, karniyen yağmur dönemi'nin, bu tarih öncesi varlıklar ve aynı dönemde çıkan dünyadaki başka karasal yaşam formlarının evrimsel başarısı için bir katalizör görevi görmesi ihtimalinin yüksek olduğuna işaret etmektedir ve dünyanın biyolojik tarihinde bir dönüm noktası olduğunu göstermektedir.
karniyen yağmur dönemi'nin ana tetikleyicisinin, orta-güney alaska'dan british columbia'nın kıyı şeridine kadar uzanan wrangellia büyük magmatik bölgesi'ndeki devasa bir volkanik patlama olduğu düşünülmektedir. bu olayı araştıran jacopo dal corso, bu devasa patlamanın atmosfere muazzam etkilerinin olduğunu, karbondioksit gibi sera gazı salınımlarını doğurduğunu ve küresel ısınmada da ani yükselişler yarattığını aktarmaktadır.
bu tırmanan volkanik aktiviteler dönemi, pangea denen, dünyanın yüzeyini domine eden süper kıta ile de zamansal olarak kesişmektedir.
pangea'nın coğrafi konfigürasyonu zaten, okyanuslardan gelen nemli havanın içeri alındığı, burada serinleyip yoğun yağmurlara dönüşeceği muson şartlarına olanak sağlayan bir yapıdaydı.
leeds üniversitesi profesörü paul wignall, new scientist'e bu zamandaki denizlerin sıra dışı bir mahiyette ılık/sıcacık olduğunu, bunu "sıcak çorba"nın ısısına benzeterek aktarmıştır.
bu okyanus ısısının, ilgili şartları daha şiddetlendirip daha sık ve yoğun muson şartları yaratarak emsali görülmemiş yağışlara yol açabilecek bir etkisi vardı.
yine de, karniyen yağmur dönemi'nin yaşam açısından zararlı etkileri de yoktur denemez. journal of the geological society'de yayımlanan bir araştırma bu bağlamda, bu dönemdeki çevresel zorluklar hakkında korkunç ve karanlık bir portre çizmektedir.
bu dönemin tetikleyicisi olduğu düşünülen volkanik patlamalar asit yağmurlarına da neden olmuştu ve bununla bağlantılı olarak fazladan sera gazı salınımları meydana gelip bunlar çok hızlı iklim değişikliklerine yol açmıştı.
bu "şok ısınma"nın, toprak ve bitki örtüsünün yerlerinden sökülmesi, okyanuslardaki anoksi (oksijen yetersizliği) ve asitlenme gibi çeşitli yıkıcı sonuçları olmuştu. bu ekstra zorlu koşullar, kitlesel nesil tükenmeleri ile neticelenerek ekolojik dünyayı yeniden şekillendirmişti.
en nihayetinde, karniyen yağmur dönemi'nin meydana getirdiği köklü iklim değişiklikleri, yeni yaşam formlarının ortaya çıkması ve çeşitlenmesinin yollarını döşemiştir ve dinozorların dominasyonuyla birlikte modern karasal faunanın dünyada hüküm sürmesinde de başrol oynamıştır.
bu olaylar/dönem, yıkıcı çevresel değişimler ve evrimsel süreçler arasındaki kompleks ilişkiyi de vurgulamaktadır ve bizlere, dünyadaki yaşam söz konusu olduğunda direnç ve adapte olabilme gibi konuların iç yüzünü anlayabilmemiz için değerli bir yol gösterici ve ışık tutucu görevi görmektedir.
şuradan çeviri yaptım [program kullanmadım. parmak ve beyin emeği *]: www.earth.com/news/earth-en...
not: başta tam çeviri yapmayacaktım. ama okudukça ve yazdıkça, yazının diğer yerleri de gözüme önemli gözüktü. bir yerden sonra tam çevirisini yaptım. başlarda da atladığım önemli bir yer yok ama.
yazıyı da bir opeth şarkısı bırakarak sonlandırayım.
opeth - eternal rains will come (sonsuz yağmurlar gelecek)
232-234 milyon yıl önceki, 1 ila 2 milyon yıl arası bir süre boyunca dünyamıza sürekli yağmur yağan dönemdir. kuraklıktan sonra gelen bir dönemdir ama milyon yıllık yağmur nedir allasen? *
20. yüzyılın sonlarında, çok eski zamanlardan gelen kayalardaki tortu katmanlarının incelenmesi sonucunda bu keşfedilmiştir ve bilim çevrelerinde büyük yankı uyandırmıştır.
doğu alpler'den birleşik krallık'a... farklı farklı coğrafi bölgelerde buna yönelik kanıtlar bulunmuştur ve bu da, bu dönemde dünyanın yağmurlar tarafından domine edildiğine işaret etmektedir.
bu, dünyadaki yaşayışı derinden etkilemiş ve dramatikçe değiştirmiş bir dönemdir ve dinozorlar çağının başlamasıyla da çakışmaktadır. bu "ıslak" koşullar ve dinozorların dünyaya bir nevi hükmetmesi arasındaki korelasyon, karniyen yağmur dönemi'nin, bu tarih öncesi varlıklar ve aynı dönemde çıkan dünyadaki başka karasal yaşam formlarının evrimsel başarısı için bir katalizör görevi görmesi ihtimalinin yüksek olduğuna işaret etmektedir ve dünyanın biyolojik tarihinde bir dönüm noktası olduğunu göstermektedir.
karniyen yağmur dönemi'nin ana tetikleyicisinin, orta-güney alaska'dan british columbia'nın kıyı şeridine kadar uzanan wrangellia büyük magmatik bölgesi'ndeki devasa bir volkanik patlama olduğu düşünülmektedir. bu olayı araştıran jacopo dal corso, bu devasa patlamanın atmosfere muazzam etkilerinin olduğunu, karbondioksit gibi sera gazı salınımlarını doğurduğunu ve küresel ısınmada da ani yükselişler yarattığını aktarmaktadır.
bu tırmanan volkanik aktiviteler dönemi, pangea denen, dünyanın yüzeyini domine eden süper kıta ile de zamansal olarak kesişmektedir.
pangea'nın coğrafi konfigürasyonu zaten, okyanuslardan gelen nemli havanın içeri alındığı, burada serinleyip yoğun yağmurlara dönüşeceği muson şartlarına olanak sağlayan bir yapıdaydı.
leeds üniversitesi profesörü paul wignall, new scientist'e bu zamandaki denizlerin sıra dışı bir mahiyette ılık/sıcacık olduğunu, bunu "sıcak çorba"nın ısısına benzeterek aktarmıştır.
bu okyanus ısısının, ilgili şartları daha şiddetlendirip daha sık ve yoğun muson şartları yaratarak emsali görülmemiş yağışlara yol açabilecek bir etkisi vardı.
yine de, karniyen yağmur dönemi'nin yaşam açısından zararlı etkileri de yoktur denemez. journal of the geological society'de yayımlanan bir araştırma bu bağlamda, bu dönemdeki çevresel zorluklar hakkında korkunç ve karanlık bir portre çizmektedir.
bu dönemin tetikleyicisi olduğu düşünülen volkanik patlamalar asit yağmurlarına da neden olmuştu ve bununla bağlantılı olarak fazladan sera gazı salınımları meydana gelip bunlar çok hızlı iklim değişikliklerine yol açmıştı.
bu "şok ısınma"nın, toprak ve bitki örtüsünün yerlerinden sökülmesi, okyanuslardaki anoksi (oksijen yetersizliği) ve asitlenme gibi çeşitli yıkıcı sonuçları olmuştu. bu ekstra zorlu koşullar, kitlesel nesil tükenmeleri ile neticelenerek ekolojik dünyayı yeniden şekillendirmişti.
en nihayetinde, karniyen yağmur dönemi'nin meydana getirdiği köklü iklim değişiklikleri, yeni yaşam formlarının ortaya çıkması ve çeşitlenmesinin yollarını döşemiştir ve dinozorların dominasyonuyla birlikte modern karasal faunanın dünyada hüküm sürmesinde de başrol oynamıştır.
bu olaylar/dönem, yıkıcı çevresel değişimler ve evrimsel süreçler arasındaki kompleks ilişkiyi de vurgulamaktadır ve bizlere, dünyadaki yaşam söz konusu olduğunda direnç ve adapte olabilme gibi konuların iç yüzünü anlayabilmemiz için değerli bir yol gösterici ve ışık tutucu görevi görmektedir.
şuradan çeviri yaptım [program kullanmadım. parmak ve beyin emeği *]: www.earth.com/news/earth-en...
not: başta tam çeviri yapmayacaktım. ama okudukça ve yazdıkça, yazının diğer yerleri de gözüme önemli gözüktü. bir yerden sonra tam çevirisini yaptım. başlarda da atladığım önemli bir yer yok ama.
yazıyı da bir opeth şarkısı bırakarak sonlandırayım.
opeth - eternal rains will come (sonsuz yağmurlar gelecek)
devamını gör...