1.
islam oncesi araplarin yazdigi siirlerdir. 1 kismi dogrudur, 1 kismi onlara atfedilir. en azindan her ne olursa olsun, max 800'lere ait arap siiri iste. ortacag'a dair guzel 1 bakis acisi.
simdi bazi siirleri aktaricam
bu siirlerin full versiyonlarini bulamadim tabi de 1 makaleden aldim, oyle. ayrica arapca okunuslarini ben biraz uzun yolla edindim, cunku yani gorseldi, alamadim. ımage to text'ten gorseli metne cevirip yapay zekayla turkce okunusunu edindim. neyse bakalim,
etafi sef'an fi mu'arrasi mircalin
ve nu'ya ke cidmil havdi lem yatallama
gordum tencerelerin altindaki kararmis ocak taşlarini,
1 havuz gibi henuz kaybolmamis arklari
evet sacma sapan 1 betimleme gibi gelebilir ama olay soyleymis, yani bu siir lebid'e ait ki olay betimlemesi var,
simdi asagidaki dizeler de ayni sekilde cahiliye'nin en buyuk sairlerinden olan, ardindan iman edip sahabi olan lebid bin rebia'ya ait ki tahmini 550-570 yillari arasinda dogmustur. ayrica 660-661'de vefat etmistir.
rivayete gore lebid, ilkbaharda, sevgilisinin yasadigi ve goc nedeniyle terk ettigi ricam daginin etekleri ve gavl deresi kenarindaki mina'ya gelmis, orda da yagmur yagmis diye burda yabani su otlari budak budak acmis, vadinin her 2 yakasinda da ceylanlar yavrulamis, deve kuslari yumurtlamis, malum ilkbahar. yani o betimleme ondan kaynakli ki devaminda,
lebid tum bunlara bakmis, ve sunlari da eklemis siirine;
afeti'd-diyaru mahalluha famuqamuha
yemni ta'abbeda gavluha faricamuha
ruziqat marabi'an nucumi ve sabaha
vadqur ravadi cavduha farahamuha
fa'ala furu'ull ayhiqani ve
atfalat bi'l-calhateyni ziba'uha ve na'amuha
mina'da gerek gecici, gerekse daimi yurt tutulan diyardaki sevgilinin izleri silinip yok olmus
ve burdaki gavl deresi ile ricam dagi birer korku yatagi olmustur.
bu diyar, ilkbaharda yagmurlu bulutlarla sulanmis,
simsek yuklu bulutlardan gerek yere yakin yagmurlar,
gerek hizli ve yavas yagan yagmurlar inmistir.
bu yagmurlar nedeniyle bu diyarda yabani su otu dal budak salmis,
vadinin 2 yakasinda buranin ceylanlari yavrulamis, deve kuslari yumurtlamistir.
evet gordugunuz uzere lebid de boyle betimlemis sevdiceginin terk ettigi diyarlari.
ayni sekilde cahiliye'nin en buyuk sairi olarak kabul edilen, 540 civari donemde ölmüs imrul kays da sevdiceginin terk ettigi diyarlari soyle betimlemistir;
tere ba'ara l-arâmi fî arasâtiha
vaqi'âniha ka'annahu habbu fulful
sevgilinin yurdunun genis alanlarda ve ordaki su birikintilerinde,
bembeyaz ceylanlarin karabiber tanesine benzeyen gubrelerini gorursun.
yine cahiliye'nin en buyuk sairlerinden olan, 520 civari-tahmini 609 yillari arasinda yasamis zuheyr bin ebu sülma da, havmanetuc-derrac ile el-mutesellem arasindaki sevgilisi evfâ'nin izlerine soyle siir yazmistir;
bha al-ayn ve l-arâm yamşin kalfaha
ve atlâ'uha yanhadn min kulli mactami
simdi o terk edilmis diyarda iri gozlu yaban sigirlari ve beyaz ceylanlar art arda yurumekte,
yavrulari da goguslerinin altinda ziplayip durmaktadir.
yine 1 cahiliye siirinde soyle diyor,
ala ayyuha al-laylu el-tevil illa al-cali bi subhin
ve ma al-isbahu minka bi amsal
ey uzun gece, acil da sabah olsun.
sabah da senden daha iyi degil ya.
bak iste, eskiler eskiler diyonuz ama adamlarin da dertleri varmis.
esasen cahiliye'de zaman mefhumu yokmus. yani gunumuzdeki gibi dakika, saat anlayislari, yokmus.
yani onlar icin zaman, gunesin dogmasi ve batmasi demekmis. yani 1 saat sonra soyle olur, falan yok yani saat maat.
o sebepten yine cahiliyenin en buyuk sairlerinden olan amr bin külsum, ki 584 veya 600'de ölmüstür, soyle yaziyor;
ve inn ğafan ve innal yevma rehnu
ve ba'da ğadin bimâ lâ ta'lamīna
hic suphesiz yarin da, bugun de, yarindan sonrasi da senin bilmedigin olaylara gebedir.
bakin zaman yok, su gun diyemiyor, yarindan sonrasi diyor. olayi o.
yine mesela cahiliye'nin en buyuk sairi imrul kays, sevgilisiyle kavusma gecelerinden birinde, sevdicegi uneyze'nin pecesiyle kapattigi yuzunu gostermedeki cekingenligini soyle betimliyor;
tasdut ve tubdi 'an esîl ve tetqi binâzira min vahşi vecreti muṭfil
guzel yuzunu bir kapatip bir gosteriyordu,
sonra vecre'nin yavrulu ceylanlarinin bakisini andiran urkek bakislarla (etrafina bakinarak) korunmaya calisiyordu.
yine imrul kays, atini soyle betimliyor,
ale'l-dabli ceyyaşi ke'enne intizamuhu iza caşe fihi hamiyuhu 'aleyye mircali
ince belli olmasina ragmen enerjik olan, gogsunun hiriltisi ve kisnemesi, kaynayan 1 tencerenin fokurtusunu andiran atimla...
yine lebid, avlanma sirasinda, ok ve mizrakla olduremeyeceklerini anladiklari yaban okuzunun uzerine av kopeklerini gonderiyor. av kopekleriyle yuz yuze gelen yaban okuzu de boynuzlarini, av kopeklerine geciriyor. lebid de bunu soyle betimler;
felihnin ve'tekerete leha madriyeten
kesshemeriyyeti hadduha ve temamuha
av kopekleri yaban okuzune yetistiler,
o da keskinlik ve uzunlukta semher'in yaptigi oklara benzeyen keskin boynuzlarini kopeklere cevirdi.
semher de bahreyn'de yasayan ve yaptigi oklarla meshur olan 1 kisiymis.
yine amr bin külsum, sevdicegi yemame, kabilesiyle goc ettiginde onu ozler ve onu syle anlatir;
yemame, kinindan cekilen kiliclarin ellerde yukseldigi gibi yukseldi.
yine imrul kays, birlikte ava ciktigi atini soyle anlatir;
ker mifr mukbil müdir me'en tecelmü'udi sakhrin
hatâted-seylu min 'ali lehê eytlâ zabyin ve vesâka na'ametin ve irhâu sirhânin ve takrîbu tenkûli
aninda hucum eden, geri cekilen, ileri geri manevra yapabilen, selin yuksekten yuvarladigi sert 1 kaya gibi suratli ve saglam atimla.
ceylan bogru gibi 2 bogru, devekusu bacagi gibi 2 bacagi, kurdun aniden atilmasi gibi atilisi ve tilki gibi sicrayisi olan atimla.
yine lebid, yavrusunu bozkurtlara kaptiran 1 inegin meleyisini, inleyisini gorup soyle yazar;
hansa'u day'atil farira falam yarim 'urdaş-şaqa'ik tavfuha ve yaqamuha
yavrusunu yitiren ve kumluklarin arasindaki otlak yerlerde bozkurtlar tarafindan parcalanarak suruklenen, topraga bulanmis, sariya calan beyaz renkli yavrusunu aramak icin meleyen 1 yaban inegi.
yine cahiliye'nin en buyuk sairlerinden antere bin şeddad, ki tahmini 614'de ölmüstür, sevdicegi able'yi soyle betimlemistir,
vehala'z-zeb biha faleysa bibarih kef'iliş-
şaribil-muterennim hezican yahullu zira'ahu bizari'hi kadha'l-mukibu 'ala'z-zinādi'l-ajdami
sinek, able'nin bahcesinde, sarki mirildayan sarhos misali, tek basina ucarak surekli vizildamaktadir.
able, parmaklari kesik kimsenin cakmagin uzerine egilip taşlari birbirine surttugu gibi, bacagini diger bacagiyla kasimaktadir.
burda antere, sevgilisi able'nin sinegin bacagina kondugu yeri kasimasini boyle anlatmis.
yine 1 cahiliye siiri soyledir,
hafizan ala avratihi ve'n nehududi
meta ta'taruku fihi'l-fara'isu tur'adi
ve yavmi ha astu'n-nafsa 'inda 'irakihi 'ala mavtin
yakşa'l-fatā 'indahur-rada
nice savaslar vardir ki ben muharebe esnasinda kadinlari ve serefimizi korumak icin (dusmanlarin verdigi) korkuya ve tehdide karsi direnmis (ve savasa devam etmisimdir)
yigidim diyenlerin ölüm korkusuna kapildigi yerde, vurusanlarin omuzla gogus arasindaki kaslari korkudan titredigi anda ben (ayak direyip kacmamisimdir)
yine antere soyle yaziyor,
vehlil-i ganiyye terktu mucaddelen
sebakat yedayya lehu
bi-acili tane'ten
temlu ferisatuhu ke-şidki'l-a'lam
ve-reşaşi nafidaten kelveni'l-andam
ben nice dilberlerin kocalarina yer serdim ki gerdani, ust dudagi yarik kimsenin avurdu gibi islik caliyordu.
benim ellerim, ani 1 saplamada ve delip gecen vurusun fiskirttigi al kani fiskirtmakta, ondan once davranmisti.
simdi bazi siirleri aktaricam
bu siirlerin full versiyonlarini bulamadim tabi de 1 makaleden aldim, oyle. ayrica arapca okunuslarini ben biraz uzun yolla edindim, cunku yani gorseldi, alamadim. ımage to text'ten gorseli metne cevirip yapay zekayla turkce okunusunu edindim. neyse bakalim,
etafi sef'an fi mu'arrasi mircalin
ve nu'ya ke cidmil havdi lem yatallama
gordum tencerelerin altindaki kararmis ocak taşlarini,
1 havuz gibi henuz kaybolmamis arklari
evet sacma sapan 1 betimleme gibi gelebilir ama olay soyleymis, yani bu siir lebid'e ait ki olay betimlemesi var,
simdi asagidaki dizeler de ayni sekilde cahiliye'nin en buyuk sairlerinden olan, ardindan iman edip sahabi olan lebid bin rebia'ya ait ki tahmini 550-570 yillari arasinda dogmustur. ayrica 660-661'de vefat etmistir.
rivayete gore lebid, ilkbaharda, sevgilisinin yasadigi ve goc nedeniyle terk ettigi ricam daginin etekleri ve gavl deresi kenarindaki mina'ya gelmis, orda da yagmur yagmis diye burda yabani su otlari budak budak acmis, vadinin her 2 yakasinda da ceylanlar yavrulamis, deve kuslari yumurtlamis, malum ilkbahar. yani o betimleme ondan kaynakli ki devaminda,
lebid tum bunlara bakmis, ve sunlari da eklemis siirine;
afeti'd-diyaru mahalluha famuqamuha
yemni ta'abbeda gavluha faricamuha
ruziqat marabi'an nucumi ve sabaha
vadqur ravadi cavduha farahamuha
fa'ala furu'ull ayhiqani ve
atfalat bi'l-calhateyni ziba'uha ve na'amuha
mina'da gerek gecici, gerekse daimi yurt tutulan diyardaki sevgilinin izleri silinip yok olmus
ve burdaki gavl deresi ile ricam dagi birer korku yatagi olmustur.
bu diyar, ilkbaharda yagmurlu bulutlarla sulanmis,
simsek yuklu bulutlardan gerek yere yakin yagmurlar,
gerek hizli ve yavas yagan yagmurlar inmistir.
bu yagmurlar nedeniyle bu diyarda yabani su otu dal budak salmis,
vadinin 2 yakasinda buranin ceylanlari yavrulamis, deve kuslari yumurtlamistir.
evet gordugunuz uzere lebid de boyle betimlemis sevdiceginin terk ettigi diyarlari.
ayni sekilde cahiliye'nin en buyuk sairi olarak kabul edilen, 540 civari donemde ölmüs imrul kays da sevdiceginin terk ettigi diyarlari soyle betimlemistir;
tere ba'ara l-arâmi fî arasâtiha
vaqi'âniha ka'annahu habbu fulful
sevgilinin yurdunun genis alanlarda ve ordaki su birikintilerinde,
bembeyaz ceylanlarin karabiber tanesine benzeyen gubrelerini gorursun.
yine cahiliye'nin en buyuk sairlerinden olan, 520 civari-tahmini 609 yillari arasinda yasamis zuheyr bin ebu sülma da, havmanetuc-derrac ile el-mutesellem arasindaki sevgilisi evfâ'nin izlerine soyle siir yazmistir;
bha al-ayn ve l-arâm yamşin kalfaha
ve atlâ'uha yanhadn min kulli mactami
simdi o terk edilmis diyarda iri gozlu yaban sigirlari ve beyaz ceylanlar art arda yurumekte,
yavrulari da goguslerinin altinda ziplayip durmaktadir.
yine 1 cahiliye siirinde soyle diyor,
ala ayyuha al-laylu el-tevil illa al-cali bi subhin
ve ma al-isbahu minka bi amsal
ey uzun gece, acil da sabah olsun.
sabah da senden daha iyi degil ya.
bak iste, eskiler eskiler diyonuz ama adamlarin da dertleri varmis.
esasen cahiliye'de zaman mefhumu yokmus. yani gunumuzdeki gibi dakika, saat anlayislari, yokmus.
yani onlar icin zaman, gunesin dogmasi ve batmasi demekmis. yani 1 saat sonra soyle olur, falan yok yani saat maat.
o sebepten yine cahiliyenin en buyuk sairlerinden olan amr bin külsum, ki 584 veya 600'de ölmüstür, soyle yaziyor;
ve inn ğafan ve innal yevma rehnu
ve ba'da ğadin bimâ lâ ta'lamīna
hic suphesiz yarin da, bugun de, yarindan sonrasi da senin bilmedigin olaylara gebedir.
bakin zaman yok, su gun diyemiyor, yarindan sonrasi diyor. olayi o.
yine mesela cahiliye'nin en buyuk sairi imrul kays, sevgilisiyle kavusma gecelerinden birinde, sevdicegi uneyze'nin pecesiyle kapattigi yuzunu gostermedeki cekingenligini soyle betimliyor;
tasdut ve tubdi 'an esîl ve tetqi binâzira min vahşi vecreti muṭfil
guzel yuzunu bir kapatip bir gosteriyordu,
sonra vecre'nin yavrulu ceylanlarinin bakisini andiran urkek bakislarla (etrafina bakinarak) korunmaya calisiyordu.
yine imrul kays, atini soyle betimliyor,
ale'l-dabli ceyyaşi ke'enne intizamuhu iza caşe fihi hamiyuhu 'aleyye mircali
ince belli olmasina ragmen enerjik olan, gogsunun hiriltisi ve kisnemesi, kaynayan 1 tencerenin fokurtusunu andiran atimla...
yine lebid, avlanma sirasinda, ok ve mizrakla olduremeyeceklerini anladiklari yaban okuzunun uzerine av kopeklerini gonderiyor. av kopekleriyle yuz yuze gelen yaban okuzu de boynuzlarini, av kopeklerine geciriyor. lebid de bunu soyle betimler;
felihnin ve'tekerete leha madriyeten
kesshemeriyyeti hadduha ve temamuha
av kopekleri yaban okuzune yetistiler,
o da keskinlik ve uzunlukta semher'in yaptigi oklara benzeyen keskin boynuzlarini kopeklere cevirdi.
semher de bahreyn'de yasayan ve yaptigi oklarla meshur olan 1 kisiymis.
yine amr bin külsum, sevdicegi yemame, kabilesiyle goc ettiginde onu ozler ve onu syle anlatir;
yemame, kinindan cekilen kiliclarin ellerde yukseldigi gibi yukseldi.
yine imrul kays, birlikte ava ciktigi atini soyle anlatir;
ker mifr mukbil müdir me'en tecelmü'udi sakhrin
hatâted-seylu min 'ali lehê eytlâ zabyin ve vesâka na'ametin ve irhâu sirhânin ve takrîbu tenkûli
aninda hucum eden, geri cekilen, ileri geri manevra yapabilen, selin yuksekten yuvarladigi sert 1 kaya gibi suratli ve saglam atimla.
ceylan bogru gibi 2 bogru, devekusu bacagi gibi 2 bacagi, kurdun aniden atilmasi gibi atilisi ve tilki gibi sicrayisi olan atimla.
yine lebid, yavrusunu bozkurtlara kaptiran 1 inegin meleyisini, inleyisini gorup soyle yazar;
hansa'u day'atil farira falam yarim 'urdaş-şaqa'ik tavfuha ve yaqamuha
yavrusunu yitiren ve kumluklarin arasindaki otlak yerlerde bozkurtlar tarafindan parcalanarak suruklenen, topraga bulanmis, sariya calan beyaz renkli yavrusunu aramak icin meleyen 1 yaban inegi.
yine cahiliye'nin en buyuk sairlerinden antere bin şeddad, ki tahmini 614'de ölmüstür, sevdicegi able'yi soyle betimlemistir,
vehala'z-zeb biha faleysa bibarih kef'iliş-
şaribil-muterennim hezican yahullu zira'ahu bizari'hi kadha'l-mukibu 'ala'z-zinādi'l-ajdami
sinek, able'nin bahcesinde, sarki mirildayan sarhos misali, tek basina ucarak surekli vizildamaktadir.
able, parmaklari kesik kimsenin cakmagin uzerine egilip taşlari birbirine surttugu gibi, bacagini diger bacagiyla kasimaktadir.
burda antere, sevgilisi able'nin sinegin bacagina kondugu yeri kasimasini boyle anlatmis.
yine 1 cahiliye siiri soyledir,
hafizan ala avratihi ve'n nehududi
meta ta'taruku fihi'l-fara'isu tur'adi
ve yavmi ha astu'n-nafsa 'inda 'irakihi 'ala mavtin
yakşa'l-fatā 'indahur-rada
nice savaslar vardir ki ben muharebe esnasinda kadinlari ve serefimizi korumak icin (dusmanlarin verdigi) korkuya ve tehdide karsi direnmis (ve savasa devam etmisimdir)
yigidim diyenlerin ölüm korkusuna kapildigi yerde, vurusanlarin omuzla gogus arasindaki kaslari korkudan titredigi anda ben (ayak direyip kacmamisimdir)
yine antere soyle yaziyor,
vehlil-i ganiyye terktu mucaddelen
sebakat yedayya lehu
bi-acili tane'ten
temlu ferisatuhu ke-şidki'l-a'lam
ve-reşaşi nafidaten kelveni'l-andam
ben nice dilberlerin kocalarina yer serdim ki gerdani, ust dudagi yarik kimsenin avurdu gibi islik caliyordu.
benim ellerim, ani 1 saplamada ve delip gecen vurusun fiskirttigi al kani fiskirtmakta, ondan once davranmisti.
devamını gör...