fetret devri

osmanlı devleti’nin 4.padişahı 1.bayezid ya da bilinen adıyla yıldırım bayezid, 1402 yılında ankara savaşını kaybedip timur’a esir düştükten sonra 1413 yılına kadar hayatta olan oğulları arasında geçen döneme “fetret devri” ya da “bunalım devri” adı verilmiştir.
timur ile yıldırım bayezid arasında geçen ve osmanlıların yenilgisi ile sonuçlanan savaşın ardından yıldırım bayezid’in üzücü sonu, osmanlı hanedanın da osmanlı devletinin muhafazasına ve birliğine dair inancı bile temelden sarsmıştı.


zira yıldırım bayezid’in oğulları, büyük düşmanları geri çekildikten sonra, eski şanlarının ve eski büyüklüklerinin hatırasına birleşik kuvvetlerle ve şahsi fedakarlıklarla atalarının imparatorluğunu tekrar kurmayı düşünmek yerine, her biri sadece bu kötü zamanlarda kılıç ile kurtulabilecek ne varsa kurtarmayı düşünüyor ve gerçek ya da sözde haklarını osmanlı hanedanının şanı için feda etmekten ziyade, baba mirasının küçük bir bölümünü ebedi kardeş nefreti ve amansız düşmanlık karşılığında satın almayı yeğliyordu.


ankara savaşı sonrasının artçı sancıları olarak ortaya çıkan ve osmanlı devletinin talih yıldızı tarafından devletin eski gücünü, büyüklüğünü ve bütünlüğünü tekrar kurmak üzere seçilen biri dışında diğer kardeşlerin hepsinin ölümüne kadar da bitmeyen, devleti yıllarca bölünmüş halde tutan ve aralarında mücadeleye yol açan amansız kardeş kavgalarının yaşandığı bir dönemdir fetret devri.



yıldırım bayezid, akşehir’de esaret altında hayata gözlerini yumarken, ailesinden hala altı erkek ve bir kız çocuğu hayattaydı. bunlar: süleyman, isa, musa, mehmet, kasım, yusuf ve fatma’dır. kızkardeşleri fatma ve en küçük iki erkek kardeş, osmanlı imparatorluğu tarihinde önemli bir rol oynamamaktadır. yıldırım bayezid’in en küçük oğlu yusuf, babasının ölümünden önce bizans’a götürülmüştü. burada imparatorun oğlu ioannes’le üst düzey bilimsel eğitim aldı. rum bilginliğine duyduğu hayranlıktan dolayı, imparatorun istememesine rağmen hristiyanlığa geçti fakat ancak ölüm döşeğinde, ısrarlı isteği üzerine imparatorun da rızasıyla vaftiz edildikten sonra, sultan 1. mehmed’in tek başına saltanatı’nın ilk yılında vebadan dolayı vefat etti.



ankara savaşından sonra ağabeyi süleyman’ın girişimleri ile avrupaya kaçan şehzade kasım, daha sonra yine süleyman çelebi tarafından bizans’a rehine olarak imparator manuel’in yanına gönderildi. kardeş kavgaları döneminde burada kaldı fakat daha sonra eğitimini tamamlamak için bursa’ya getirildi ve burada sırra kadem bastı. bilinen bir mezarı yahut türbesi daha sonra neler yaptığına dair bir iz yoktur.



böylece imparatorluğun çeşitli bölgelerinde hükümdarlık için verilen müzaele sadece 4 kardeş arasında geçti. en büyükleri olan süleyman çelebi, devletin ileri gelenleri ile birlikte edirne’ye yerleşmişti. diğer üç kardeş anadolu’da kalmıştı. musa çelebi germeyanoğulları beyliğinin himayesin’de kütahya’ya yerleşti. isa çelebi, bir süre ortalarda dolaştıktan sonra bursa yakınlarına gizlenmişti ve timur’un geri çekilmesinden sonra çıkan karışıklıkta imparatorluğun başkentini ele geçirmek için bir fırsat kolluyordu. mehmet çelebi ise, tokat ve amasya’da sağlam bir konum edinmiş ama babasının ölüm haberini ve timur’un doğuya doğru geri çekildiğini haber aldığında oda batıya doğru ilerlemiş ve bolu’ya kadar gelmişti.



10 yıl boyunca kardeşler arasında sürecek bu savaş ilk olarak isa çelebi ve mehmet çelebi arasında başladı. tek başına hükümdarlık hakkı kimin önce doğduğuna bakılmadan, elde silahlarla savaşarak alınacak ve mutlaka kardeş kanıyla mühürlenecekti. yaş olarak daha büyük olan isa çelebi atalarının mezarları ile kutsanmış başkent bursa’da, daha donanımlı bir ordu ve yetenekli komutanlara sahip olan mehmet çelebi ise bolu’da bulunuyordu. ayrıca mehmet çelebi diğer kardeşlerinin aksine askeri dehasını kanıtlamış bir kumandandı ve bu özelliği onu ilerde devletin ikinci kurucusu yapacaktı.


böylelikle 10 yıl süren çarpışmalar sonucu mehmet çelebi ağabeyleri isa ve musa’yı ortadan kaldırdı, diğer büyük kardeş süleyman çelebi’yi ise sığındığı köyde köylüler katletti. 1413 yılında sona erdi ve osmanlı imparatorluğu yıllar içinde eskisinden daha güçlü hale geldi.

14 mayıs 2023 de bitiyor.
(bkz: akp'lilerin bavul hazırlamaya başlaması)

fetret kelime manası ile iki peygamber arasında peygambersiz geçen süre,iki padişah arasında padişahsız geçen süre,iki olay arasındaki süre,hükûmet gücünün gevşediği bir yerde düzenin yeniden kurulmasına kadar geçen süre,islam dinine göre hz. isa ile hz. muhammed arasında geçen süre anlamlarına gelir.

buradaki her bir oğul, hristiyanlığın 7 günahından her birine benzer.

en büyükleri süleyman ile başlayalım, en büyük olduğu yetmiyormuş gibi savaş başlamazdan önce rumeli gibi devletin en sağlam kalan bölgesine çökmüştür. babasının kadroları da onun safındadır büyük ölçüde. yine de bu iş bilmez şehzade sultan olamamasını bilmiştir çünkü kardeşlerinin üstüne gittiği zaman bir çeşit gözdağı verip gerisin geri dönmektedir, keyfetmek ağır basmaktadır. netekim kardeşi musa edirne'yi bastığında hamamdadır, kaçmaya çalışsa da hayatını kaybedecektir.

kendisini obur veya şehvetli olarak görebiliriz.

onun bir küçüğü isa ile devam edelim. isa abisi kadar olmasa da talihlidir, devletin belkemiği olan bursa havalisine çökmüştür fakat bunu devam ettirememiş; en küçükleri olan mehmet'e yenilmiştir. buradan sonra ise dur durak bilmeden mehmet'e yaptığı hücumları görürüz, ha süleyman'ın ha civar anadolu beyliklerinin desteğiyle. inanılmaz bir azim sahibidir ancak bu azmi mehmet'in gittikçe öfkelenmesine, nihayetinde ağabeyinin canını almasına sebep olmuştur.

kendisi açgözlülüğün vücut bulmuş hâlidir.

sırada dönemin en ilginç aktörü musa var. musa epeyce talihsiz bir başlangıç yapmıştır zira bırakın kötü bir yere çökmeyi, hiçbir yere çökememiştir; timur mustafa ile onu semerkand'a götürmüştür. sonraları bir punduna getirip anadolu'ya yollanmış, süleyman tarafından amasya dolaylarına sıkıştırılan mehmet'in yanına gelmiştir. mehmet gırtlağına çökeceğini düşündüğü süleyman'ın dikkatini dağıtmak için musa'yı rumeli'ne salmış, musa başta tökezlese de üstte bahsettiğim baskınla süleyman'ı oyun dışı bırakmıştır. buradan sonra zamanında yanına sığındığı mehmet ile mücadeleye girişmiş, başta üstünlük bile kurmuştur ancak çok sinirli/öfkeli yapısı zamanla etrafındaki adamları ona küstürmüştür. böylelikle de payına yalnızlık ve ardından urgan düşmüştür.

kendisi apaçık öfke ve kibirdir.

biraz da galibimiz mehmet'e değinelim. muzafferdir ancak iki kardeşinin kanı doğrudan ellerindedir. "lakin o kanlı tahtta huzur bulamamıştır."* çünkü affedici, "tokat atana diğer yanağını dönen" biri değildir. mücadeleyi kazandıktan sadece 8 yıl sonra, osmanlı padişahları için bile genç denebilecek bir yaş olan 30 civarlarında vefat etmiştir.

kendisi zalimliğinin bedelini ödemiştir.

ortaya en son çıkan kardeş mustafa ile noktalayalım girdiyi. mustafa musa gibi timur ile semerkand'a götürülmüş ancak onun tersine ortaya çıkmamıştır, en azından mehmet hayattayken. mehmet öldükten sonra ise oldukça genç, 19, olan yeğeni murad ile çarpışmıştır. ortaya oldukça geç çıktığı için ise değişen gündemde yer bulamamıştır, ona yönelik bir inanç ya yoktur ya da zayıftır. murad bundan yararlanarak onun yıldırım'ın oğlu olmadığını, düzmece olduğunu söylemiştir. bu söylentinin yayılmasıyla kabak gibi ortada kalmaya başlayan mustafa yeğeni tarafından darağacında sallandırılmıştır, yağlı urganla boğulmamıştır çünkü hanedandan değildir. yine de kanı dökülmemiştir ama*.

mustafa tembellik ile birlikte yaratılmıştır.

hz. isa ile hz. muhammed arasinda gecen 600 yillik donemin adidir.

m.s. 1 ile 610 yili arasi.

kimi alime gore bu donemde yasamis putperest tek tanrici fark etmeksizin cennete gider, kimine gore bu donem araliginda yasamis tek tanrici olanlar cennete gider.

bu donem peygambersiz gecen 600 yil, yani 6 asirlik 1 donemdir.

başlığı altındaki şu entry duygulandırmıştır..

#2470685

ah ulan be, olmasaydı sonumuz böyle.

tarihte fetret devri olarak adlandırılan birçok olay yaşanmıştır. ilk akla gelen örneklerden biri ise osmanlı padişahı olan yıldırım bayezid'in 1402 tarihinde ankara savaşı'nı kaybetmesiyle başlayan ve 1413 yılına kadar süren dönemdir. tarih sahnesine damga vurarak çıkan osmanlı devleti 1402-1413 yılları arasında adeta dağılma tehlikesi geçirmiştir. özellikle kendine bağlı küçük beyliklerin fırsattan istifade bağımsızlıklarını ilan etmeleri neticesinde ciddi problemlerle karşı karşıya kalmıştır. bu dönemin baş aktörlerinden musa çelebi ve mehmet çelebi arasında gerçekleşen mücadeleleri mehmet çelebi kazanmış ve osmanlı devleti ikinci kez kurulmuştur. osmanlıların ihtişamlı tarih sergüzeşti böylelikle yeniden başlamıştır.

fetret devri, 1402-1413 yılları arasında yaşamış 11 yıllık bir yıkım süreci olup 1. mehmed'in iktidarı ele geçirmesiyle bitmiştir. fetret devri'nde osmanlı imparatorluğu'nun başkenti, balkanlar'daki edirne'de olduğu için osmanlı, şansına yıkılmamıştır. ayrıca timur'un donanmasının olmayışı da osmanlıların bir başka avantajıdır. fetret devri'nin en önemli toplumsal olayı, şeyh bedreddin isyanı'dır. şeyh bedrettin; düşünceleriyle islam tarihindeki ilk komünist düzeni savunmuştur, yine aynı şekilde müritleri börklüce mustafa ve torlak kemal de yıldırım bayezid ile emir timur arasındaki siyasi çekilmeden uzak kalarak kendi tarikatını kurmuştur.
yıldırım bayezid, timur'a esir düştükten sonra semerkant'a götürülür ve 1. bayezid'in dört oğlu arasında iktidar kavgaları başlar. işin tuhaf yanı da osmanlı hanedanı'ndan musa çelebi, şeyh bedrettin cenahını destekler fakat mehmet çelebi, şeyh bedrettin isyanı'nı bastırır ve diğer üç kardeşini idam ederek padişahlığını ilan eder, ardından osmanlı bir daha kurulur.