paradoks

kökleşmiş inançlara aykırı olan düşünce, aykırı kanı.

doğru gibi görünen bir önerme veya fikir, tamamen yanlış olarak karşımıza çıkıyor.

sokrates'in paradoksu,
bilidiğim tek şey hiçbir şey bilmediğimdir.

kısırdöngü de diyebiliriz. düşünsel yanılsamaya sürükler.
bir berber, bulunduğu köydeki erkeklerden, yalnızca kendi kendini tıraş edemeyen erkekleri tıraş ediyor. berberi kim tıraş edecek?

görsel olarak paradoksun anlatımı galiba böyle bir şey olmalı.

evet. en meşhur paradoksumuz. buyurunuz.*

bu ne yaman çelişki anne.

türk milletinin sürekli yaşadığı durum. kendisini soyanlara, hırsızlara, uyuşturucu baronlarına, yolsuzlara, zalimlere, fırsatçılara vs laf ederler ama bunların hepsini yine kendileri yaparlar.

şu durum hiç sekmez. uygun koordinatlar oluştuğunda "karşı çıktıklarını" yapacak millettir bu millet. amin dediklerine ihanet eden millettir. (çok azı müstesna)

başındaki adama bağır çağır, bizi soyuyorlar bıktık vs diye. ama yine kendileri en yakınındakine aynısını yapar.

bağırmayacaksın koçum. sen nasılsan öyle yönetiliyorsun. sen hırsızsan, seni hırsız yönetir. sen kendini düzelt, seni yöneten de düzelir.

al sana paradoks.

kitap okurken okumayı yarıda bırakıp "kitap okurken dikkat eksikliğinin nedenleri nelerdir?" diye google araştırması yapmak.

bankaya kredi çekmeye gittiğinizde, yine aynı bankaya, o paraya ihtiyacınız olmadığını ispat etmeniz gerekir.

size bir dilek hakkı veren lambadan çıkan cin'den, dileğinizin ''kabul olmamasını'' dilemenizdir.

denklemin başladığı yere geri dönmesi, kendiyle çelişmesi..

sizin için iki tane bırakıyorum

timsah paradoksu:
timsahın biri nil kenarında çamaşır yıkmakta olan bir kadının bir anlık gafletinden yararlanarak onun çocuğunu yakaladı. kadın çocuğunu geri vermesi için timsaha yalvardı. timsah, "çocuğuna ne yapacağımı doğru olarak tahmin edersen, onu sana veririm, aksi halde onu yerim," dedi.

kadın, "ay! yavrumu yiyeceksin," diye bir çığlık attı.

timsah, "pekala," dedi, "artık onu sana veremem, çünkü böyle yaparsam sen yanlış tahminde bulunmuş olursun. halbuki sana yanlış tahminde bulunursan onu yiyeceğimi söylemiştim."

"tam tersine," dedi kadın, "yavrumu yiyemezsin, çünkü onu yersen doğru tahminde bulunmuş olurum ve doğru tahminde bulunduğumda onu bana vereceğini söylemiştin."


benzer bir paradoks da şöyledir: kral adama, "bana bir şey söyle, doğru çıkarsa seni astıracağım, yanlış çıkarsa senin boynunu vurduracağım." adam, "benim boynumu vurduracaksın," dedi.

fransızca paradoxe sözcüğünden türetilmiş olup, çıkmaz-çelişki anlamına gelir.

verilen ifadenin çelişmesi durumudur.
örneğin şu resim bir paradokstur, hangi elin hangi eli çizdiği çelişki yaratmaktadır.

fyodor mihayloviç dostoyevski'nin kumarda yüklü miktar kaybettiği için, kumarda kaybeden, sonra yüklü miktar kazanan bir karakter içeren kumarbaz'ı, senetlere karşılık kısa sürede yazması ve yayınlaması; kazandığı parayı tekrar kumarda kaybetmesi. kaybettiği parayı tekrar kazanmak için kitap yazması, sonra kumar oynayıp bir daha kaybetmesi, sonra bir daha kit...

yaşamayan yoktur herhalde. hayat paradokslarla güzel. onları sevin. çelişkilerine gülebilmeli insan.

sırf butik olduğuna inandığın için yazdığın normal sözlükte, normal hayatta senle asla muhatap olamayacak tiplerin kendinde sana hakaret edebilecek cüreti buluyor oluşu da enteresan bir paradokstur.
bu paradoksu kırmanın yöntemi de vardır, gerekirse örnekli açıklamalı anlatılır.
edit: harf eklemesi

"gözlemlenen, gözlemleyebilenin kendisi değildir"

en sevdiğim paradokslardan birisi de şudur:
(dark dizisinde görmüştüm)
bir bilim insanı olduğunuzu ve bir zaman makinesi yaptığınızı düşünün, ancak makine ile uğraşırken bir türlü yerini bulamadığınız bir parça var ve bu yüzden makineyi tamamlayamıyorsunuz.
bir anda kapıdan içeri bir insan geliyor ve size gelecekten geldiğini ve sizin şu anda yaptığınız makinenin tam halini elinde tuttuğunu söylüyor. siz de yaptığınız makinenin gelecekteki haline bakarak eksik parçanın yerini buluyorsunuz ve makinenizi tamamlıyorsunuz.

şimdi asıl soru şu. makinenizin gelecekteki halini görmeseydiniz makineyi tamamlayamazdınız. o zaman makineyi yapan kim?

çelişkili gibi görünürler fakat "hakikat" her zaman onların arkasındadır. arkasına bakın.

en iyi tasarruf harcama yaparak yapılır .
paradoksa bir örnek.

"kafa karıştıran şey" demek değildir.

doğru kabul edilen iddianın neticesinin, iddianın kendisini yanlış çıkarması anlamına gelir.

ama karizmatik laf olduğu için her nanenin sonuna "paradoksu" eklemek moda oldu. bir ara "kuantum" böyleydi. ilgili ilgisiz yapıştır.

sürekli yeni şeyler öğrenince aslında ben bir şey bilmiyormuşum diye çelişkiye düşmekte olabilir.

gözlerin inatla kapanmak istiyor fakat uyursan yeniden uyanacağını düşündükçe ürküyorsun. öylesine tuhaf bir çelişki.