roma imparatorluğu

akdeniz civarında hüküm sürüp üç kıtada toprakları bulunan ve mö 1. yüzyılda augustos önderliğinde kurularak dünyanın en büyük devletlerinden biri olmuştur. ms 375 tarihinde kavimler göçü nedeniyle ikiye bölünerek doğu ve batı roma diye iki farklı devlete bölünmüştür.

modern avrupa'nın temelleridir.ardından gelenler hep roma'yı taklit etmek hep o olmak için mücadele etmiştir.benim gözümde bir nevi insanlık tarihi özeti gibidir.tarih boyunca ortaya çıkmış bir çok probleme çözüm bulmuş, bu problemlerle karşılaşmıştır.din dil ve ırk olgusu tam olarak üzerine yapıştırılamayan bir imparatorluktur.roma pagan da olmuştur hıristiyan da. latince de konuşulmuştur grekçe de.fethedilen topraklardan kültür ve dini almışlar özellikle de yunan medeniyetinden etkilenmişlerdir.imparatorların ırkı geldikleri topraklar çok çeşitlidir.yani roma bir kalıba sokulabilmekten çok universel bir idea olmuştur.bu yüzdendir ki roma'nın savaştığı barbarlar(cermenler,keltler vs. ki bunlar günümüzün avrupalılarıdır.) ona öykünmüş, kendilerini roma'nın varisi ilan etmişlerdir.

bu yüzden türkiye'de tarih müfredatında roma adına bir kelimenin bile geçmemesi çok şaşırtıcıdır, cehaletin büyük bir göstergesidir. anadolu medeniyetini gösteren tarihimiz asla roma'yı ve bizans'ı anlatmazlar. eskiden bu ülkede latince öğretilen liseler olduğunu duyunca şaşırdım fakat gördüm ki bu ülkenin kurucuları, bu ülkeyi ve tarihini büsbütün tahayyül edip hem orta asya'ya hem anadolu'ya sahip çıkmışlardır.

dünyanın tek imparatorluğudur. ondan sonra gelenler sadece roma imparatorluğunu taklit etmiştir. düşünün moğollar bize roma imparatorluğuna özenmiş bir zamanlar.

sanılanın aksine toprak yüzölçümü açısından dünyanın en geniş imparatorluğu roma imparatorluğu değildir.

roma imparatorluğu en geniş zamanında yaklaşık 6 milyon km2 ye hükmediyordu. moğol imparatorluğu ise 33 milyon km2 ile dünyanın en geniş imparatorluğuydu. ( osmanlının en geniş zamanı yaklaşık 5,2 milyon km2 dir).

büyük britanya imparatorluğu moğollardan da daha büyük olup en geniş zamanında 33,7 milyon km2 ye hükmetmiş ama dünyanın muhtelif yerlerinde (kanada, avustralya, hindistan gibi birbirinden uzak yerler)

birbirine bitişik toprak olarak en büyüğü o yüzden moğol imparatorluğudur.

remus ve romulus adlı kurtkardeşlerin kurduğu bozkurt devleti. remus ve rolmulus ebeveynleri tarafından ırmağa bırakılırlar hz.musa'nın öyküsündeki gibi sonra bozkurt destanındaki gibi lupa adında dişi bir kurt bunları ırmaktan çıkarıp mağarasına götürür, bunların altını değiştirir mamasını yapar, gazını çıkartır, bıcı bıcı yapar besler büyütür. sonra remus ve romulus mağaranın olduğu bölgeyi paylaşırken kavga ederler habil kabil gibi romulus remusu öldürür ve romulus romayı kurar.

tarih ders kitaplarında bu kadar önemli bir devlete küçücük yer ayrılmış devlettir.

yere göğe sığdırılamayan kendi çalışmalarında yok olmuş ülke.

bu dünyada roma'nın yeri doldu kimin yeri dolmayacak?
muhteşem imparatorluktur neden mi?
kuzey avrupa'da insanlar okuma yazmayı bilmek bir yana hala avcı toplayıcılık yaparken güneyde çizmede romalılar modern anayasaların temellerini atıyorlardı.
londra gibi şehirleri kurmuşlardır.
ayrıca avrupadaki büyük kültürsüzlüğün sebebidir. baktığımızda avrupada sadece almanların kendi kültürü varıdır. nedeni ise almanlar ve diğer kuzey avrupalılar avrupada roma'nın kontrolüne girmemiş ırklardır.
onun dışında dil olarak bile diğer avrupa dilleri birbirine çok benzerken almanlar ve diğer avrupalıların dilleri ise tamamen ayrışır*.
almanlar, türkler ve diğer avrupalı ülkeler kendi kontrolleri altında roma imparatorluğunu kurmaya çalışmış olsalar da hiçbiri başaramamıştır.

roma imparatorluğu'nun en büyük şansı julius caesar, augustus ve 5 iyi imparator olarak anılan imparatorlardır. bu adamlar tüm büyük ülkelere ancak 1 defa en iyi ihtimal ile 2 defa gelirler fakat roma imparatorluğu'nda 7 adetti.

neden bu 7 kişi ? diğerlerinden farkı ne ?

şuan bile savunduğum monarşi sisteminin asıl nedenidir. krallıklara ve imparatorluklara bazen biri gelir ve o kişi tüm imparatorluğu kendisi yerine koyar. onu geliştirmek, büyütmek aynı zamanda kendini geliştirmek ve büyütmektir. o imparatorluktur ve imparatorluk o'dur. bu adamların hiç bir şekilde zevkle işi olmaz, çünkü hükümdarlığını geliştirmekten zevk alırlar. insanların "işte bu adam gibi adam" demesi onlar için yeterlidir. fransa için napolyon, ahameniş imparatorluğu için büyük darius, makedonlar için büyük iskender, selçuklular için alparslan, osmanlılar için mehmed ve türkiye için atatürk ne ise bu 7 kişi roma imparatorluğu'nda oydu.

işbu girdide romanın kuruluşu ve italya yarım adasında egemen olma süreci anlatılacaktır.
roma halkı ağırlıklı olarak (bkz: latin) lerden oluşmaktaydı. (bkz: etrüsk) kökenler krallar tarafından yönetilmekteydi bir şehir devletiydi..
i.ö 509 yılında latinler (bkz: etrüsk) idaresine isyan ederek kraliyet ailesini roma şehrinden kovmuş ve roma cumhuriyetini kurmuşlardır.
roma cumhuriyeti kurulur kurulmaz romalılar, halen çevrelerinde sürmekte olan etrüsk egemenliğine karşı
i.ö. 5.yy. boyunca yakın komşuları olan latin kentleriyle ortak askeri ittifaklar yapmaya başladılar böylelikle iyice zayıflamaya başlamış olan etrüsk şehir devletleri birer birer ele geçirilir. ele geçirilen veya askeri ittifaklarla kurulan kentlerde yaşayanlara vatandaşlık hakları tanıyan romalılar bölgede milli bir birlik oluşturmaya başladılar. ayrıca bu bölgelerde roma koloni kentleri kurularak birlik sağlamlaştırılmış olur.


romalılar, i.ö. 275 yıllana gelindiğinde müttefiklerini ve arazilerini güney italya’daki yunan kentlerine de yaymaya başlarlar. (bkz: tarentum) kenti ittifaka katılmaz. ancak baskılara karşı daha fazla direnemeyen tarentum ,romaya teslim olur ve böylece roma italya yarım adasının tamamını ele geçirmiş olur.
kaynak: tr.wikipedia.org/wiki/Roma_...
tr.wikipedia.org/wiki/Antik...

işbu girdi romanın batı akdeniz ve anadolu’da yayılmasını anlatacaktır.
romalılar siyasi birliklerini tamamlayım italya’da egemen olunca akdeniz’de önemli bir güç olan kartacalılarla çıkar çatışmasına girmeleri kaçınılmaz olacaktır.
hannibal barca
pön savaşları olarak bilinen ve birbirini takip eden bu savaşta romalılar galip gelerek akdeniz'de geniş topraklar elde edeceklerdir.

i. pön savaşı

264-241 yılları arasında, 17 yıl süren bu savaş sonunda (bkz: kartaca) barış istemek zorunda kaldı . sicilya adasını romaya bıraktı romalılar yeni ele geçirilen bu bölgeyi roma devletine vergi ödeyen bir vali tarafından yönetilen provincia (eyalet) haline getirecekelerdir.
bundan sonra roma devleti’ne bağlanacak bütün deniz aşırı topraklar bu yöntemle yönetileceklerdir.
kısa bir zaman sonra kartaca devleti’nde ç›kan iç karışıklıklardan fırsat bulan roma sardunya adasındaki kartaca varlığına son vererecek ve kuzeye doğru saldırgan bir politika izleyeceklerdir. roma cisalpine galyası (po vadisi) nin tamamını ele geçirdiler ve illyria (adriyatik denizinin doğusu)na doğru yayıldılar efenim…
bu yayılma politikası kartaca-roma gerilimini yeni bir savaşa sürükleyecektir.

ii. pön savaşı( iö 219-201)

bu savaşta kartaca generali hannibal savaş sanatında ustalığını konuşturarak şu an bile bazı filmlere konu olan bir hamle gerçekleştirmiştir. filleri kullandı efem. büyük bir orduyla ispanyadan fransaya geçip alp dağlarını aşarak italyaya girmiş iö. cannae meydan muharebesinde roma ordusunu yenmiştir. buradaki amaç ikmal yolları kesilen ,romayla ittifak yapan ,iyi savunulan kentlerin teslim olmasını sağlamaktı. ancak bu kentler nuh dediler peygamber demediler. bir türlü teslim olmadılar efem.
hal böyle olunca eli böğründe olan hannibal, kentleri alamamış olmanın üzüntüsüyle kartacaya geri dönmüştür.
bu olağanüstü kriz boyunca diktatör seçilen roma generali scipio iö. 210 yılında ispanya kartaca topraklarını ele geçirdi ve hannibalin ordusunun arkasından kuzey afrikaya geçerek hannibali maalesef yenmiştir.kartaca iö 202 yılında barış istemek zorunda kalmış; tüm deniz aşırı topraklarını romaya bırakmış,yüklü bir savaş tazminatı ödemiş, donanmasını fesetmiştir. kısacası roma kartacanın donuna kadar alarak onu önemli bir güç olmaktan çıkarmıştır.
hannibal, kartaca’dan kaçmak zorunda kalmıştır efenim.
kendisine müttefikler bulmak amacıyla anadolu'ya geçtiği başarısız olduğu ve izmit yakınlarında öldüğü ile ilgili spekilasyonlar vardır efenim… konu tartışmalıdır…

iii. pön savaşında

i.ö. 149’da çıkan savaşta sonunda kartaca devleti tamamen yıkılarak toprakları roma ya bağlı afrika eyaletine dönüşmüştür.


şimdi 2. pön savaşında makedonya krallığı da romaya savaş açmıştır. devir intikam devridir.
sürmekte olan savaşa seleukos kralı ııı. antiokhos makedonların yanında savaşa katıldı.
---burada .seleukos (bkz: samandağ) antikhos ise (bkz: antakya)dır---
makedon –seleukos ittifakı rodos cumhuriyeti bergama krallığı gibi krallıkların üç buçuk olmasına sebebiyet verince bunlar roma'yı yardıma çağırdılar. yunanistan’a geçen roma orduları iö 197’de kynoskephalai savaşında makedonları yendiler makedon kralıv. philippos denizli ile anadolu’daki bütün kolonilerini ter edecek haklarından vazgeçecektir. böylece makedonya tırt bir devlet olacaktır.
romalılar bütün yunanistan'da ki bütün şehir devletleri bağmsızlıklarını ilan ederek roma hegomanyası altına girmeye başlıyordu. iö.147 yılında makedonya artık bir roma eyelati olarak roma topraklarına katılmıştır. bakınız böylece roma balkanlarda da toprak sahibi olmuş oldu.
---peki antakya'dan ne haber?!---
bu arada anadolu’nun batısını büyük ölçüde ele geçiren ve yunanistan’a geçmiş olan seleukos kralı ııı. antiokhos burada romalılara yenilerek anadolu'ya çekilmek zorunda kaldı onu izleyen roma orduları iö 190 yılında magnesia-manisa savaşındaııı. antiokhos’un ordusunu yenerekseleukos krallığını yüksek bir tazminat ödemek ve torosların kuzeyindeki tüm topraklarından vazgeçmek zorunda bırakıyorlardı.
bu topraklar roma’n›n müttefikleri pergamon krallılığı ve rodos cumhuriyeti arasında bölüşüldü.
böylece romalılar anadolu’da toprak almasalar da, kendilerine bağlı eyaletler aracılığı ile etkilerini genişletiyorlardı roma artık doğu akdenizde vardı.
ilginç bir detay verelim. iö. 133 yılındapergamnon kıralıiii.attalos ölünce, krallığını vasiyet yoluyla roma'ya bırakmıştır.
böylece anadolu'da geçirilen eyaletlerle asya eyaleti de kurulmuş oldu.

evet böylece romanın yayılmasını da anlatmış olduk efenim…darısı yıkılmasına inşalla...
kaynak: tr.wikipedia.org/wiki/P%C3%...

krallık olarak kurulup cumhuriyete geçen ardından da imparatorluk halini alan devasa bir ülke. bana kalırsa imparatorluk dönemi o kadar da parlak değildir. roma'yı bugün ki hatırlanabilir haline getiren şey cumhuriyet döneminde yapılmış hizmetleridir. orada da cumhuriyet dediklerine bakmayın elit bir tabaka katılır bu seçimlere sadece.

eski amerika.

nedense fatih sultan mehmet kendine kayzeri rum ( roma fatih’i ) der.

tarihin gördüğü en istikrarlı, gelişmiş, vahşi devletidir. sınırları oldukça geniş olmakla beraber geniş sınırlarını roma devletinin kuruluş ve yükseliş dönemlerinde güçlü, disiplinli ordulara sahip devletlerle karşılaşmamış olmasına borçludur.

roma cumhuriyetinde ve imparatorluğunda tarih biliminin görmezden geldiği bir husus vardır. batıl inançlar. tabii ki batıl inanç bugün değerlendirilen bir yargıdır.
mesela yüksek mevkiye atanacak bir asker veya senatörün işaret ve baş parmakları arasındaki perdenin bir üçgen kadar keskin olması, sivri burun yapısına sahip olması gerekiyordu. elbette burçlar da bu atamalarda önemliydi.

(bkz: spqr)

romalılar kültür ve medeniyet olarak yunanlıdırlar. bildikleri her şeyi greklerden öğrenmişlerdir. bu nedenle romalılara, "latince konuşan yunanlılar" denilmiştir. antik çağda yunanlılar medeniyette en ileri noktayı temsil ettikleri gibi, askerlikte de zirveye yakalamışlardı. falanks adı verilen zırhlı piyade formasyonlarının eşi benzeri yoktu dünyada. büyük iskender, falanks birlikleri ile o zaman bilinen dünyanın büyük kısmını fethetmişti.
romalılar da yunanlılardan öğrendikleri falanks formasyonunu benimsediler. ancak onlar uzun mızrak yerine fırlatma mızrağını(ciriti) kabul ettiler ve geniş kalkan ve kısa kılıcı temel lejyoner silahı olarak kabul ettiler.
buda romanın sınırlarının genişlemesine ve çağın f35'lerine sahip olmasına yol açmıştır.

anladigim kadariyla kafa sozluk platformunun ornek aldigi imparatorluk.
kanit: #662711

tarihte her yol roma'ya çıkar. bugünü de dünü de yarını da anlamak için bu imparatorluğu anlamak gerekiyor. boşuna demiyoruz medeniyet yunandır oradan da mirası olarak avrupa'ya geçmiştir diye. islam medeniyeti de osmanlı medeniyeti de romadır. siz siz olun gerçek medeniyet doğuda hindistan'da, çin'de, arabistan'da diyenlere aldanmayın. %90 palavradır. roma'yı çözen dinlerin de siyasetin de %80'ini çözer.

kim tarafından kurulduğu tarihsel olarak bilinemeyen imparatorluk. bir de cumhuriyet, krallık, imparatorluk gibi evrelerden geçer. bu da çok kafa karışıklığı yaratır.
önce krallık idi.
sonra cumhuriyet oldu.
sezar adlı senatör ve komutan, cumhuriyet içinde gücü elinde toplayıp diktatör oldu.
onu öldürdüler. başa augustus geçti ve kendini imparator ilan etti.