kayseri'de kendini asarak intihar eden genç
insanların tahammülü kalmadı maalesef dayanacak güçleri kalmadı.
acaba nasıl bir çaresizlik içindeydi kaç gece avazı çıktığı kadar bağırdı içine içine haykırdı.
babasının yetişemedim feryadı.
diyecek söz çok ama ne desek boş olacak başlıklardan.
huzur içinde uyusun.
acaba nasıl bir çaresizlik içindeydi kaç gece avazı çıktığı kadar bağırdı içine içine haykırdı.
babasının yetişemedim feryadı.
diyecek söz çok ama ne desek boş olacak başlıklardan.
huzur içinde uyusun.
devamını gör...
dünyaya yön veren en etkin 100
not : sıralamayı ben yapmadım saygıdeğer kafa sözlük sakinleri kitaptan alıntıdır.
dünya otoriterlerince kabul görmüş michael h. hart kitabı.
içindeki sıralama ;
1. hz muhammed (571-632), islamın kurucusu,
2. isaac newton (1642-1727), modern fiziğin kurucusu
3. jesus christus (7 m.ö.-30), hıristiyan dininin kurucusu
4. gautama buddha (563-483 m.ö.), budizm'in kurucusu
5. konfüçyus (551-479 m.ö.), çinli ahlak ve devlet filozofu
6. paulus (4 m.ö.-64), en büyük hıristiyan misyoner.
7. ts'ai lun (50-114), kağıdın çinli kaşifi
8. johannes gutenberg (1400 öncesi - 1468), matbaanın kaşifi
9. christoph kolomb (1451-1506), amerika’nın en önemli kaşifi
10. albert einstein (1879-1955), 20. asrın en büyük fen bilimcisi (rölativite teorisi)
11. karl marx (1818-1883), komünizmin teorisyeni (friedrich engels ile birlikte)
12. louis pasteur (1822-1895), mikrobiyolojinin kurucusu, koruyucu aşılar yaptı
13. galileo galilei (1564-1642), teleskop astronomisinin kurucusu
14. aristo (384-322 m.ö.), batı felsefesine mantığı soktu
15. lenin (1870-1924), bolşevik gücü rusya'da başarıya ulaştırdı.
16. musa (1300 m.ö.), yahudi monoteizmini kanunlaştırdı, yahudileri mısır'dan çıkardı.
17. charles darwin (1809-1882), modern evrim teorisinin kurucusu.
18. shih huang ti (260-209 m.ö.), ilk birleşik çin devletini zorla kurdu.
19. augustus (63 m.ö. -14), roma imparatorluğunun önemli hükümdarı.
20. mao tse-tung (1893-1976), çin komünizminin kurucusu
21. cengiz han (1167-1227), moğol imparatorluğunun kurucusu.
22. öklid (365-300 m.ö.), geometrinin kurucusu
23. martin luther (1483-1546), protestan reformcu
24. nikolaus kopernikus (1473 - 1543), modern astronominin kurucusu
25. james watt (1736-1819), buharlı makinanın kaşifi.
26. büyük konstantin (280 sonrası 337'e kadar), roma imparatorluğunun ilk hıristiyan kayzeri.
27. george washington (1732-1799), abd'yi bağımsızlığına kavuşturdu; ilk amerikan başkan.
28. michael faraday (1791-1867), elektromanyetizmin, motor ve jeneratörün prensiplerinin kaşifi.
29. james c. maxwell (1831-1879), elektromanyetizmin kanunlarını keşfetti.
30. wright kardeşler, orville (1871 ila 1948) ve wilbur (1867-1912), ilk motorlu uçağı yaptılar.
31. antoine lavoisier (1743-1794), modern kimyanın kurucusu (elementar analiz).
32. sigmund freud (1856-1939). psikanalizin kurucusu.
33. büyük iskender (356-323 m.ö.), şarkta yunan kültürünü yaydı.
34. i. napolyon (1769-1821), napolyon kodunu oluşturdu, birçok modern kanun kitaplarının örneği.
35. adolf hitler (1889-1945), ikinci dünya savaşı'nı çıkardı.
36. william shakespeare (1563 ila 1616), dünya edebiyatının en önemli drama yazarı.
37. adam smith (1723-1790), klasik ulusal ekonominin kurucusu.
38. thomas a. edison (1847-1931). en başarılı kaşif (ampül, elektrik fabrikası, ses kaydı vd.)
39. antoni van leeuwenhoek (1632 ila 1723), mikropları keşfetti.
40. eflatun (427-347 m.ö.), bilgi öğretisi batı felsefesini etkiledi.
41 guglielmo marconi (1847-1937), telsiz-telgrafın kaşifi.
42. ludwig van beethoven (1770 ila 1827), onun yapıtı müziğe yeni boyutlar kazandırdı.
43. werner heisenberg (1901 -1976), kuantum mekaniğinin kurucusu.
44. alexander g. bell (1847-1922], telefonun kaşifi.
45. alexander fleming (1881-1955), penisilini keşfetti.
46. simon bolivar (1783-1830), latin amerika'yı kurtardı.
47. oliver cromwell (1599-1658), onun yönetiminde ingiltere cumhuriyet oldu.
48. john locke (1632-1704), aydınlanma felsefesinin kurucusu
49. michelangelo (1475-1564), rönesans heykel traşçısı, ressam ve mimar
50. ii. urban (1035-1099), papa, haçlı seferleri başlattı.
51. i. ömer (580-644), halife, islam imparatorluğu'nun organizatörü.
52. ashoka (273-236 m.ö.), hindistan'da budizm'i yaydı.
53. augustinus (354-430), kilise hocası
54. max planck (1858-1947), kuantum teorisini formüle etti.
55. johann calvin (1509-1564), kalvinizmin kurucusu
56. william t. g. morton (1819 bis 1868), eter narkozunu tıbba kazandırdı.
57. william harvey (1578-1657), kan dolaşımını keşfetti.
58. henri becquerel (1852-1908) radyoaktiviteyi keşfetti.
59. gregor mendel (1822-1884), kalıtım öğretisini açıkladı.
60. joseph lister (1827-1912), antiseptik yara tedavisini geliştirdi.
61. nikolaus otto (1832-1891), dört taktlı motoru inşa etti
62. louis daguerre (1787-1851), ilk kullanışlı fotoğraf yapma usulünü buldu.
63. josef stalin (1879-1953], sscb'yi vahşi bir baskı ile yönetti.
64. rene descartes (1596-1650), rasyonalizmin savunucusu.
65. julius sezar (100-44 m.ö.), jülyen takvimini yürürlüğe soktu ve galile'yi fethetti.
66. francisco pizarro (1478 ila 1541), inka imparatorluğunu fethetti.
67. hernan cortes (1485-1547), aztek imparatorluğunu fethetti.
68. i. isabella (1451-1504), ispanya'yı birleştirdi ve kolomb'u finanse etti
69. fatih wilhelm (1027 ila 1087), ingiltere'yi fethetti.
70. thomas jefferson (1743-1826). abd'nin bağımsızlık bildirisi'ni formüle etti.
71. jean jacques rousseau (1712-1778), fransız devriminin öncüsü
72. edward jenner (1749-1823), çiçek hastalığı aşısını geliştirdi.
73. wilhelm röntgen (1845-1923), ismiyle maruf röntgen ışınlarını keşfetti.
74. johann sebastian bach (1685 ila 1750), onun kompozisyonları yeni müziğin temelini attı.
75. lao tse (480-390 m.ö.), taoizm'in tebliğcisi.
76. enrico fermi (1901-1954), ilk atom reaktörünü kurdu.
77. thomas malthus (1766-1834), ilk nüfus bilimcisi
78. francis bacon (1561-1626), ingiliz ampirizminin kurucusu.
79. voltaire (1694-1778), avrupa aydınlanmasının en önemli temsilcisi.
80. john f. kennedy (1917-1963), apollo uzay programını başlattı. (aya iniş)
81. gregory pincus (1903-1967). ilk hormonel doğum kontrolü hapını geliştirdi.
82. sui wen ti (541-604), çin'in tekrar birleşmesini sağladı.
83. mani (216-276), fars maniheizminin kurucusu.
84. vasco da gama (1469-1524), hindistan'a giden su yolunu buldu.
85. büyük şarlman (742-814), ortaçağın kutsal roma imparatorluğu'nun kurucusu.
86. büyük kyros (590 ila 529 m.ö.), eski fars dünya imparatorluğunun kurucusu.
87. leonhard eller (1707-1783), matematik ve fizik arasındaki ilişkiyi buldu.
88. niccolo makyavelli (1469-1527), rönesansın devlet filozofu.
89. zerdüşt (628-553 m.ö.), farslı din kurucusu.
90. menes (3100 m.ö.), mısır'ın kuzey ve güney imparatorluklarını birleştirdi.
91. deli petro (1672-1725). rusya'yı batıya açtı.
92. meng tzu (372-289 m.ö.), aydınlanmış bir yönetimin çinli savunucusu.
93 john dalton (1766-1844), modern atom teorisinin kurucusu.
94. homer (800 m.ö.), 'ilyada' ve 'odyssee' yapıtlarıyla ölümsüz oldu.
95. i. elisabeth (1533-1603), büyük biritanya'yı bir dünya gücü haline getirdi.
96. i. jüstinyanus (487-565), roma hukukunu yazılı hale getirdi.
97. johannes kepler (1571-1630), gezegenlerin yörüngelerinin kanunlarını buldu.
98. pablo picasso (1881-1973), modern ressamlığın kurucusu.
99. mahawira (477 m.ö.), hindli jainizmin kurucusu.
100. niels bohr (1885-1962), ilk atom modelini geliştirdi.
dünya otoriterlerince kabul görmüş michael h. hart kitabı.
içindeki sıralama ;
1. hz muhammed (571-632), islamın kurucusu,
2. isaac newton (1642-1727), modern fiziğin kurucusu
3. jesus christus (7 m.ö.-30), hıristiyan dininin kurucusu
4. gautama buddha (563-483 m.ö.), budizm'in kurucusu
5. konfüçyus (551-479 m.ö.), çinli ahlak ve devlet filozofu
6. paulus (4 m.ö.-64), en büyük hıristiyan misyoner.
7. ts'ai lun (50-114), kağıdın çinli kaşifi
8. johannes gutenberg (1400 öncesi - 1468), matbaanın kaşifi
9. christoph kolomb (1451-1506), amerika’nın en önemli kaşifi
10. albert einstein (1879-1955), 20. asrın en büyük fen bilimcisi (rölativite teorisi)
11. karl marx (1818-1883), komünizmin teorisyeni (friedrich engels ile birlikte)
12. louis pasteur (1822-1895), mikrobiyolojinin kurucusu, koruyucu aşılar yaptı
13. galileo galilei (1564-1642), teleskop astronomisinin kurucusu
14. aristo (384-322 m.ö.), batı felsefesine mantığı soktu
15. lenin (1870-1924), bolşevik gücü rusya'da başarıya ulaştırdı.
16. musa (1300 m.ö.), yahudi monoteizmini kanunlaştırdı, yahudileri mısır'dan çıkardı.
17. charles darwin (1809-1882), modern evrim teorisinin kurucusu.
18. shih huang ti (260-209 m.ö.), ilk birleşik çin devletini zorla kurdu.
19. augustus (63 m.ö. -14), roma imparatorluğunun önemli hükümdarı.
20. mao tse-tung (1893-1976), çin komünizminin kurucusu
21. cengiz han (1167-1227), moğol imparatorluğunun kurucusu.
22. öklid (365-300 m.ö.), geometrinin kurucusu
23. martin luther (1483-1546), protestan reformcu
24. nikolaus kopernikus (1473 - 1543), modern astronominin kurucusu
25. james watt (1736-1819), buharlı makinanın kaşifi.
26. büyük konstantin (280 sonrası 337'e kadar), roma imparatorluğunun ilk hıristiyan kayzeri.
27. george washington (1732-1799), abd'yi bağımsızlığına kavuşturdu; ilk amerikan başkan.
28. michael faraday (1791-1867), elektromanyetizmin, motor ve jeneratörün prensiplerinin kaşifi.
29. james c. maxwell (1831-1879), elektromanyetizmin kanunlarını keşfetti.
30. wright kardeşler, orville (1871 ila 1948) ve wilbur (1867-1912), ilk motorlu uçağı yaptılar.
31. antoine lavoisier (1743-1794), modern kimyanın kurucusu (elementar analiz).
32. sigmund freud (1856-1939). psikanalizin kurucusu.
33. büyük iskender (356-323 m.ö.), şarkta yunan kültürünü yaydı.
34. i. napolyon (1769-1821), napolyon kodunu oluşturdu, birçok modern kanun kitaplarının örneği.
35. adolf hitler (1889-1945), ikinci dünya savaşı'nı çıkardı.
36. william shakespeare (1563 ila 1616), dünya edebiyatının en önemli drama yazarı.
37. adam smith (1723-1790), klasik ulusal ekonominin kurucusu.
38. thomas a. edison (1847-1931). en başarılı kaşif (ampül, elektrik fabrikası, ses kaydı vd.)
39. antoni van leeuwenhoek (1632 ila 1723), mikropları keşfetti.
40. eflatun (427-347 m.ö.), bilgi öğretisi batı felsefesini etkiledi.
41 guglielmo marconi (1847-1937), telsiz-telgrafın kaşifi.
42. ludwig van beethoven (1770 ila 1827), onun yapıtı müziğe yeni boyutlar kazandırdı.
43. werner heisenberg (1901 -1976), kuantum mekaniğinin kurucusu.
44. alexander g. bell (1847-1922], telefonun kaşifi.
45. alexander fleming (1881-1955), penisilini keşfetti.
46. simon bolivar (1783-1830), latin amerika'yı kurtardı.
47. oliver cromwell (1599-1658), onun yönetiminde ingiltere cumhuriyet oldu.
48. john locke (1632-1704), aydınlanma felsefesinin kurucusu
49. michelangelo (1475-1564), rönesans heykel traşçısı, ressam ve mimar
50. ii. urban (1035-1099), papa, haçlı seferleri başlattı.
51. i. ömer (580-644), halife, islam imparatorluğu'nun organizatörü.
52. ashoka (273-236 m.ö.), hindistan'da budizm'i yaydı.
53. augustinus (354-430), kilise hocası
54. max planck (1858-1947), kuantum teorisini formüle etti.
55. johann calvin (1509-1564), kalvinizmin kurucusu
56. william t. g. morton (1819 bis 1868), eter narkozunu tıbba kazandırdı.
57. william harvey (1578-1657), kan dolaşımını keşfetti.
58. henri becquerel (1852-1908) radyoaktiviteyi keşfetti.
59. gregor mendel (1822-1884), kalıtım öğretisini açıkladı.
60. joseph lister (1827-1912), antiseptik yara tedavisini geliştirdi.
61. nikolaus otto (1832-1891), dört taktlı motoru inşa etti
62. louis daguerre (1787-1851), ilk kullanışlı fotoğraf yapma usulünü buldu.
63. josef stalin (1879-1953], sscb'yi vahşi bir baskı ile yönetti.
64. rene descartes (1596-1650), rasyonalizmin savunucusu.
65. julius sezar (100-44 m.ö.), jülyen takvimini yürürlüğe soktu ve galile'yi fethetti.
66. francisco pizarro (1478 ila 1541), inka imparatorluğunu fethetti.
67. hernan cortes (1485-1547), aztek imparatorluğunu fethetti.
68. i. isabella (1451-1504), ispanya'yı birleştirdi ve kolomb'u finanse etti
69. fatih wilhelm (1027 ila 1087), ingiltere'yi fethetti.
70. thomas jefferson (1743-1826). abd'nin bağımsızlık bildirisi'ni formüle etti.
71. jean jacques rousseau (1712-1778), fransız devriminin öncüsü
72. edward jenner (1749-1823), çiçek hastalığı aşısını geliştirdi.
73. wilhelm röntgen (1845-1923), ismiyle maruf röntgen ışınlarını keşfetti.
74. johann sebastian bach (1685 ila 1750), onun kompozisyonları yeni müziğin temelini attı.
75. lao tse (480-390 m.ö.), taoizm'in tebliğcisi.
76. enrico fermi (1901-1954), ilk atom reaktörünü kurdu.
77. thomas malthus (1766-1834), ilk nüfus bilimcisi
78. francis bacon (1561-1626), ingiliz ampirizminin kurucusu.
79. voltaire (1694-1778), avrupa aydınlanmasının en önemli temsilcisi.
80. john f. kennedy (1917-1963), apollo uzay programını başlattı. (aya iniş)
81. gregory pincus (1903-1967). ilk hormonel doğum kontrolü hapını geliştirdi.
82. sui wen ti (541-604), çin'in tekrar birleşmesini sağladı.
83. mani (216-276), fars maniheizminin kurucusu.
84. vasco da gama (1469-1524), hindistan'a giden su yolunu buldu.
85. büyük şarlman (742-814), ortaçağın kutsal roma imparatorluğu'nun kurucusu.
86. büyük kyros (590 ila 529 m.ö.), eski fars dünya imparatorluğunun kurucusu.
87. leonhard eller (1707-1783), matematik ve fizik arasındaki ilişkiyi buldu.
88. niccolo makyavelli (1469-1527), rönesansın devlet filozofu.
89. zerdüşt (628-553 m.ö.), farslı din kurucusu.
90. menes (3100 m.ö.), mısır'ın kuzey ve güney imparatorluklarını birleştirdi.
91. deli petro (1672-1725). rusya'yı batıya açtı.
92. meng tzu (372-289 m.ö.), aydınlanmış bir yönetimin çinli savunucusu.
93 john dalton (1766-1844), modern atom teorisinin kurucusu.
94. homer (800 m.ö.), 'ilyada' ve 'odyssee' yapıtlarıyla ölümsüz oldu.
95. i. elisabeth (1533-1603), büyük biritanya'yı bir dünya gücü haline getirdi.
96. i. jüstinyanus (487-565), roma hukukunu yazılı hale getirdi.
97. johannes kepler (1571-1630), gezegenlerin yörüngelerinin kanunlarını buldu.
98. pablo picasso (1881-1973), modern ressamlığın kurucusu.
99. mahawira (477 m.ö.), hindli jainizmin kurucusu.
100. niels bohr (1885-1962), ilk atom modelini geliştirdi.
devamını gör...
kafamıza göre radyo yayını
her durumda konsepti delip trakyaya özgü bir şey katar
laf bana gelmişken araya zerrin özer kaçar
kime sataştığını bilmez tereciye tere satar
kim bilir bu yarışın galibini kim bilir?*
tam destek unutma... hem teşekkür hem özür.
laf bana gelmişken araya zerrin özer kaçar
kime sataştığını bilmez tereciye tere satar
kim bilir bu yarışın galibini kim bilir?*
tam destek unutma... hem teşekkür hem özür.
devamını gör...
vizontele
kadrosunda müthiş isimler barındıran, unutulmayan yılmaz erdoğan filmi.
devamını gör...
pan
tıpta poliarteritis nodosa'nın kısaltılmış halidir. küçük ve orta çaplı damarların nekrotizan vaskülitidir. ayrıntı için (bkz: poliarteritis nodosa)
devamını gör...
süper baba
1993 - 1997 yılları arası atv ekranlarında yayımlanan aile dizisi. başrollerde şevket altuğ, sümer tilmaç, jülide kural, şevval sam ve bennu yıldırımlar'ın yer aldığı ekranların en beğenilen ve uzun soluklu dizilerindendir. bu diziyle alakalı o kadar çok anım var ki bazen izleyip duygulanıyorum çocukluğum saklı o tarihlerde. *
devamını gör...
christopher marlowe
edward ıı adlı oyununu yazdıktan sonra siyasi nedenlerle öldürülmüştür.
devamını gör...
stratocaster
fender'in dünyada en çok taklit edilen (şeklen) modelidir. elektro gitar değince "hemen onun şekli akla gelir" strat strat strat.
devamını gör...
heisenberg belirsizlik ilkesi
werner heisenberg tarafından ortaya konan ve klasik bakış açısıyla "bir parçacığın konumunu ne kesinlikte bilirsek momentumundaki belirsizlik de o derece artar ve tersi de geçerlidir" şeklinde özetlenen ilke. aynı durum enerji ve zaman için de geçerlidir. ancak sanıldığı gibi biz onu ölçtüğümüz için değil, hem parçacık hem dalga özelliği gösterdiği için var olan bir ilkedir.
***
meraklısına biraz detay...
parçacık dediğimiz şeylerin belirli yerleri vardır. bir parçacığı aradığımızda, onu bulabileceğimiz net bir konumu olur. dalga dediğimizde ise bu geçersizdir. dalgaya bir bütün olarak bakabilir, onun dalga boyunu ve buna bağlı olarak da frekansını ve benzer özelliklerini belirleyebiliriz. ancak dalga boyunun tek bir konumu yoktur. sürekli hareket halinde olan dalga boyunca, herhangi bir yerde var olabilir. yani bulunmasının söz konusu olduğu tek bir yer değil, bir olasılıklar bütünü vardır.
yukarıda parçacık için hem dalga hem parçacık davranışı gösterir dedim ama bu aslında evrendeki her cisim için geçerli. yalnız önemli bir ayrım var: mesela bir tenis topunun karşılık geldiği dalga boyu, ölçemeyeceğimiz ve tenis topunun yanında ihmal edilecek kadar küçük. o nedenle tenis topu, bir parçacık gibi davranır ve onun dalga doğasını ihmal edebiliriz. aynı şekilde, gözümüzle görebildiğimiz her cisim için bu geçerli. fakat atom altı parçacıklarda durum tersine dönüyor ve onların dalga boyu, ölçebileceğimiz ve parçacığın kendisiyle kıyaslandığında önemli bir boyutta sayılan bir hale dönüşüyor. burada dalga boyunun, cismin momentumuyla da yakından ilgili olduğunu söylemek gerekiyor. eğer momentum büyükse, dalga boyu küçük oluyor.
bir dalganın dalga boyunu ölçebiliyorsak, onun momentumunu da ölçebiliyoruz demektir. ancak yukarıda da söylediğim gibi, konumuna ilişkin net bir şey diyemiyoruz. parçacığın ise konumunu ölçebiliyoruz ama onun da bir dalga boyu yok, dolayısıyla momentumunu ölçemiyoruz.
şu halde iki durumu birleştirip, hem momentumunu hem de konumunu bilebileceğimiz bir şey elde etmeye çalışabiliriz. bunu nasıl yapabiliriz? küçük bir alana sıkıştırılmış, dalgalı bir yapı elde ederek.
bunun için şöyle bir yöntem düşünebiliriz: farklı dalga boyu olan dalgaları bir araya getirmek. bunu yapabilirsek -fizik dersinden hatırlayanlar olacaktır- dalgaların yapıcı ve yıkıcı girişim yapacağını biliyoruz. dalgaların tepe ve çukurlarının çakışarak birbirini sönümlediği, yani yıkıcı girişim olan bölgelerle işimiz yok. bize lazım olan, dalga tepelerinin üst üste geldiği yapıcı girişim bölgelerindeki kısım.
şu görselde yapıcı ve yıkıcı girişimin ne olduğunu sembolik olarak görebilirsiniz.
eğer bu 2 dalgaya, farklı dalga boylu yeni dalgalar eklemeye devam edersek, yapıcı girişimle ortaya çıkan desen biraz daha daralır ve sivrilir. ne kadar çok dalga eklenirse, dalga o kadar incelir ve neredeyse tek bir konuma indirgenecek kadar daralır. bu kadar dalgayı üst üste yığdığımız fiziksel bölgeye dalga paketi diyoruz. şimdi ortaya öyle bir yapı çıktı ki, hemen hemen istediğimiz şeyi elde ettik diyebiliriz: hem dalga hem parçacık özelliği olan küçük bir paket. fakat...
paketi oluşturmak için birçok dalgayı birleştirdiğimiz, dolayısıyla birçok dalganın dalga boyunu bir araya getirdiğimizden ve dalgalar için net bir konum bilgisi edinemeyeceğimizi bildiğimize göre, konum hakkında yine net bir bilgimiz yok demektir. yine sadece olası konumlardan söz edebiliriz. ayrıca yine birçok dalga boyunu içeren bir paketimiz olduğu için de, elimizdeki paketin sahip olabileceği 1'den fazla momentum olasılığımız var demektir. yani momentumda da belirsizlik var.
işte belirsizlik ilkesi burada devreye girer ve der ki;
eğer bu paketteki konum belirsizliğini ortadan kaldırmak istersek, daha fazla dalga eklememiz gerekir ki, dalga piki tam olarak tek noktayı gösterecek şekilde belirginleşip sivrilsin ama bunu yapmak için eklediğimiz yeni dalgaların momentumları da, elimizdeki olası momentumlara ekleneceğinden, konumu net şekilde belirleyebilmek, momentum bilgisini feda etmek anlamına gelir.
eğer momentum belirsizliğini ortadan kaldırmak için dalga eksiltirsek, bu kez dalga pikten uzaklaşıp yayılmaya başlayacak. bu durumda da konumdaki netliği feda etmiş olacağız.
***
görüldüğü gibi heisenberg belirsizlik ilkesi, aslında ölçümden kaynaklanan bir hata ya da ölçüm kaynaklı bir sonuç olmaktan ziyade, evrendeki parçacıkların dalga - parçacık düalitesi nedeniyle ortaya çıkan, değiştirilemeyen bir fizik kanunu.
***
meraklısına biraz detay...
parçacık dediğimiz şeylerin belirli yerleri vardır. bir parçacığı aradığımızda, onu bulabileceğimiz net bir konumu olur. dalga dediğimizde ise bu geçersizdir. dalgaya bir bütün olarak bakabilir, onun dalga boyunu ve buna bağlı olarak da frekansını ve benzer özelliklerini belirleyebiliriz. ancak dalga boyunun tek bir konumu yoktur. sürekli hareket halinde olan dalga boyunca, herhangi bir yerde var olabilir. yani bulunmasının söz konusu olduğu tek bir yer değil, bir olasılıklar bütünü vardır.
yukarıda parçacık için hem dalga hem parçacık davranışı gösterir dedim ama bu aslında evrendeki her cisim için geçerli. yalnız önemli bir ayrım var: mesela bir tenis topunun karşılık geldiği dalga boyu, ölçemeyeceğimiz ve tenis topunun yanında ihmal edilecek kadar küçük. o nedenle tenis topu, bir parçacık gibi davranır ve onun dalga doğasını ihmal edebiliriz. aynı şekilde, gözümüzle görebildiğimiz her cisim için bu geçerli. fakat atom altı parçacıklarda durum tersine dönüyor ve onların dalga boyu, ölçebileceğimiz ve parçacığın kendisiyle kıyaslandığında önemli bir boyutta sayılan bir hale dönüşüyor. burada dalga boyunun, cismin momentumuyla da yakından ilgili olduğunu söylemek gerekiyor. eğer momentum büyükse, dalga boyu küçük oluyor.
bir dalganın dalga boyunu ölçebiliyorsak, onun momentumunu da ölçebiliyoruz demektir. ancak yukarıda da söylediğim gibi, konumuna ilişkin net bir şey diyemiyoruz. parçacığın ise konumunu ölçebiliyoruz ama onun da bir dalga boyu yok, dolayısıyla momentumunu ölçemiyoruz.
şu halde iki durumu birleştirip, hem momentumunu hem de konumunu bilebileceğimiz bir şey elde etmeye çalışabiliriz. bunu nasıl yapabiliriz? küçük bir alana sıkıştırılmış, dalgalı bir yapı elde ederek.
bunun için şöyle bir yöntem düşünebiliriz: farklı dalga boyu olan dalgaları bir araya getirmek. bunu yapabilirsek -fizik dersinden hatırlayanlar olacaktır- dalgaların yapıcı ve yıkıcı girişim yapacağını biliyoruz. dalgaların tepe ve çukurlarının çakışarak birbirini sönümlediği, yani yıkıcı girişim olan bölgelerle işimiz yok. bize lazım olan, dalga tepelerinin üst üste geldiği yapıcı girişim bölgelerindeki kısım.
şu görselde yapıcı ve yıkıcı girişimin ne olduğunu sembolik olarak görebilirsiniz.
eğer bu 2 dalgaya, farklı dalga boylu yeni dalgalar eklemeye devam edersek, yapıcı girişimle ortaya çıkan desen biraz daha daralır ve sivrilir. ne kadar çok dalga eklenirse, dalga o kadar incelir ve neredeyse tek bir konuma indirgenecek kadar daralır. bu kadar dalgayı üst üste yığdığımız fiziksel bölgeye dalga paketi diyoruz. şimdi ortaya öyle bir yapı çıktı ki, hemen hemen istediğimiz şeyi elde ettik diyebiliriz: hem dalga hem parçacık özelliği olan küçük bir paket. fakat...
paketi oluşturmak için birçok dalgayı birleştirdiğimiz, dolayısıyla birçok dalganın dalga boyunu bir araya getirdiğimizden ve dalgalar için net bir konum bilgisi edinemeyeceğimizi bildiğimize göre, konum hakkında yine net bir bilgimiz yok demektir. yine sadece olası konumlardan söz edebiliriz. ayrıca yine birçok dalga boyunu içeren bir paketimiz olduğu için de, elimizdeki paketin sahip olabileceği 1'den fazla momentum olasılığımız var demektir. yani momentumda da belirsizlik var.
işte belirsizlik ilkesi burada devreye girer ve der ki;
eğer bu paketteki konum belirsizliğini ortadan kaldırmak istersek, daha fazla dalga eklememiz gerekir ki, dalga piki tam olarak tek noktayı gösterecek şekilde belirginleşip sivrilsin ama bunu yapmak için eklediğimiz yeni dalgaların momentumları da, elimizdeki olası momentumlara ekleneceğinden, konumu net şekilde belirleyebilmek, momentum bilgisini feda etmek anlamına gelir.
eğer momentum belirsizliğini ortadan kaldırmak için dalga eksiltirsek, bu kez dalga pikten uzaklaşıp yayılmaya başlayacak. bu durumda da konumdaki netliği feda etmiş olacağız.
***
görüldüğü gibi heisenberg belirsizlik ilkesi, aslında ölçümden kaynaklanan bir hata ya da ölçüm kaynaklı bir sonuç olmaktan ziyade, evrendeki parçacıkların dalga - parçacık düalitesi nedeniyle ortaya çıkan, değiştirilemeyen bir fizik kanunu.
devamını gör...
normal sözlük hunidaşlar kulübü
efendiler. yok efendi değildik biz. neydik biz ya. ha buldum. hunidaşlar.
sevgili hunidaşlar. göreceğiniz üzere kulüp ismimiz hala koyu değil.
yandaş medyayı arkasına alan koldaş yönetimi sürekli kendi kulüplerinin reklamını yapıp duruyor.
haydi kollar havaya eğleniyor muyuz?
sorarız size yönetim.bakın aklımızı başımıza aldırmayın bizim.
sizden ne eksiğimiz var? aklımız almıyor bu davranışlarınızı.
sevgili koldaş bizi koyult artık. yok yapmıcaksan haberimiz olsun.
biz de devrin yaparız ona göre.
sevgili hunidaşlar. göreceğiniz üzere kulüp ismimiz hala koyu değil.
yandaş medyayı arkasına alan koldaş yönetimi sürekli kendi kulüplerinin reklamını yapıp duruyor.
haydi kollar havaya eğleniyor muyuz?
sorarız size yönetim.bakın aklımızı başımıza aldırmayın bizim.
sizden ne eksiğimiz var? aklımız almıyor bu davranışlarınızı.
sevgili koldaş bizi koyult artık. yok yapmıcaksan haberimiz olsun.
biz de devrin yaparız ona göre.
devamını gör...
gece tek başına yapılacak en güzel aktivite
müzik dinleyip yıldızlarla konuşmak, gerçekleşmeyecek hayaller kurmak..
devamını gör...
hayvanları kötüleyen atasözü ve deyimler
her türlü ayrımcılığı yapmakta sınır tanımayan insan türünün cinsiyetçilik ve ırkçılıktan önce çağlar boyunca yaptığı türcülüğe verilebilecek en alâ örneklerdir. köpekler, katırlar, eşekler, horozlar, kurtlar, kuzular... dünyayı anlamlandırmaya çalışırken günahlarını aldığımız biricik tabiat dostlarımız. dilimize çekidüzen vermenin vakti geldi de geçiyor. türcülük de diğer ayrımcılıklar gibi muhakkak kınanmalı.
ilgili kaynak
örnekler:
eşek hoşaftan ne anlar.
itle yatan bitle kalkar.
katıra (eşeğe) cilve yap demişler, çifte (tekme) atmış.
it derisinden post olmaz.
katıra baban kim demişler, dayım at demiş.
kaz kafalı .
köpeğe dalaşmaktan çalıyı dolanmak yeğdir.
ilgili kaynak
örnekler:
eşek hoşaftan ne anlar.
itle yatan bitle kalkar.
katıra (eşeğe) cilve yap demişler, çifte (tekme) atmış.
it derisinden post olmaz.
katıra baban kim demişler, dayım at demiş.
kaz kafalı .
köpeğe dalaşmaktan çalıyı dolanmak yeğdir.
devamını gör...
eargasm
bir sesin ama özellikle bir müzik parçasının, bu sesin ya da melodinin güzelliğinin, bu güzelliği algılayan ve anlayan bir kulak tarafından beyne iletildiğinde hissedilen duygu ve tatmin hissi.
devamını gör...
toksik olumlama
2021 ales'te bir soruda karşımıza çıkınca ne olduğunu bilmediğimz bir kavram. biraz araştırdım. brene brown diye biri atıyor bu kavramı. empati yapayım derken olumlama yapayım derken işleri daha da kötüye getirme anlamında kullanılıyor. kişinn olumsjuz bir durum içindeyken deneyimlemesi gereken duyguları deneymlemesine engel olarak işlevsel olabilecek bir duyguyu yok saymasına yol açıyor.
devamını gör...
30 yıl önce donan su ayısının yeniden canlanması
ben de başlıkta su ayısını görünce atladım tabi
cahillik işte.....
cahillik işte.....
devamını gör...
sözlükteki bazı kitapsızlar
acilen kitaplandırılmaları gereken yazarlardır. herkesin takas edebileceği kitaplarla bir kitap havuzu oluşturulsa, her bir kitapsız da havuzdan en fazla havuza bağışladığı kadar kitap alabilse ve bu devran, bu maskeli balo sürüp gitse bütün kitapsızları kitaplandırabiliriz. fakat asprini muayenesinden pahalı olmaması için önce kargo mevzuunu çözmemiz lazım, sonra kitaplar kimde duracak? "ben ağabeyim, altınlar bende duracak!" diyen var mı? zor iş ya vazgeçtim. ailenin akıl küpü sundu.
devamını gör...
12 mart 2021 devlet madalyalarından atatürk kabartmasının çıkarılması
bir danıştay kararıdır. neden rahatsız olunmuş bu durumdan, hangi talebe binaen böyle bir karar alınmış. tarih unutmayacak bunları.
kaynak
kaynak
devamını gör...