dindar olan kişi ahlaklı mıdır sorunsalı

yaşının küçüklüğü sebebiyle hayız görmeyen veya yaşlılığı dolayısıyla hayızdan kesilmiş kadınların iddeti ise talâk, fesih veya tefrik tarihinden itibaren üç kamerî aydır. nitekim kur’an’da, “kadınlarınız içinde âdetten kesilmiş olanlarla henüz âdet görmeyenlerin iddetlerinde tereddüde düşerseniz onların iddetleri üç aydır” denilir (et-talâk 65/4). hayız görmekte olan kadınların boşama iddetinin üç hayız veya temizlik olduğunu bildiren yukarıdaki âyetten sonra bu âyette de âdet görme çağının dışında kalan kadınların iddetleri belirtilmiş, âdeta üç “kar’” yerine üç ay ikame edilmiştir. islam ansiklopedisi

وَالّٰٓئ۪ يَـئِسْنَ مِنَ الْمَح۪يضِ مِنْ نِسَٓائِكُمْ اِنِ ارْتَبْتُمْ فَعِدَّتُهُنَّ ثَلٰثَةُ اَشْهُرٍۙ وَالّٰٓئ۪ لَمْ يَحِضْنَۜ وَاُو۬لَاتُ الْاَحْمَالِ اَجَلُهُنَّ اَنْ يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّۜ وَمَنْ يَتَّقِ اللّٰهَ يَجْعَلْ لَهُ مِنْ اَمْرِه۪ يُسْراً 

﴿٤﴾

﴾4﴿

 kadınlarınızdan âdetten kesilmiş olanlar ile âdet görmeyenler hakkında tereddüt ederseniz onların bekleme süresi üç aydır. hamile olanların bekleme süreleri ise doğum yapmalarıyla sona erer. kim allah’a saygısızlıktan sakınırsa allah ona işinde bir kolaylık verir.

kolektif bir şekilde yaşamanın gereklilikten çıkıp zorunluluk olduğu bir sürece girdik. yerel değil, küresel bir sorundan ve onun dayattığı yaşam biçiminden söz ediyorum. irili ufaklı iki yüz devletin yasası, binlerce mikro topluluk kültürü, gelenekler ve çatışma halindeki dinlerin yerel hukukunun bu süreci yönetmesi olanaksız. gönüllülük ve aynı zamanda disiplin gerektiren evrensel bir hukuka ihtiyacımız var. bu yeni dünyanın hukukunun evrensel ahlaki normlardan çıkacağını, çıkması gerektiğini düşünüyorum. ahlaki tutumlarımız yasalardan hızlı ve daha rasyonel değiştiği gibi insanın evrenselliğine hitap ediyor. değişimi dizginlemek için dinlerin kullanıldığını düşünürsek sınıf ve milliyetler üstü değer olan ahlakın, birlikte yaşama ve inançlarla mücadeledeki önemi ortaya çıkar. canlı varlığının tehdit altında olduğu gerçeğini kabullenemeyenler bile insani bir kriz yaşadığımızın farkında. günde yüzlerce jetin bir kişinin denizaşırı seyahati için havalanmasına hiçbir yasa engel olamazken ahlak buna razı olmuyor. ahlak, insanların toplum halinde yaşamaya başladığı dönemin hukukuydu. dinler ve kapitalizm kendi hukukunu dayattı ve insanlar toplum içindeki rolünü yitirdi. şimdi yeniden toparlanma zamanı. ve bunu ancak kurallarını insanların koyduğu ve denetlediği evrensel hukukla, yani ahlakla sağlayabiliriz.

ahlak dinsel bir kavram değil, ilkeleri de dinlerin ilkeleri değil. aksine ahlakın ilkeleriyle dinin şartları birbiriyle çelişir. ahlak, her ne kadar toplumun kendisine dahil olacak yeni kuşakları denetleme aracı olarak tanımlansa da artık öyle değil. neyin ahlaki olup olmadığına gençler karar veriyor ve eski kuşak onların değer yargılarıyla çatışmaya cesaret edemiyor. oysa inançlar öyle değil. hatta yasalar bile ahlak anlayışından daha yavaş değişime uğruyor. baba olmaya karar veren johnny ve stefan adındaki iki eşcinsel alman erkeğin spermi, bağışçısı bilinmeyen bir kadının iki yumurtasıyla ayrı ayrı döllendiriliyor; biri johnny’a diğeri stefan’a ait iki embriyonun taşıyıcı annesi (robin) amerikalı. kaliforniya’da bağışlanmış yumurtalar, amerikalı bir kadının karnında büyüyor ve doğan iki çocuğun babaları farklı. bu, her dindarı çıldırtacak bir olay gibi gözüküyor. zaten bu nedenle alman yasaları yumurta bağışına ve taşıyıcı anneliğe izin vermiyor. fakat geçenlerde izlediğim ve devletin kabullenemediği cinsel tercihi farklı iki insanın çocuk sahibi olmasını anlatan bu video haberde, koyu katolik olan stefan’ın babasını, bir yaşına basan torununun doğum gününü kutlarken izledim; en az oğlu kadar heyecanlıydı. “kabullenmek zor oldu mu?” diye soran muhabire verdiği yanıt, ahlakın değişen, dönüşen, bilimden ve yeni fikirlerden etkilenen seküler tarafını gösterir nitelikteydi: dindar dede “başlangıçta tuhafımıza gitti ancak kabullendik ve çocukları olduğu için mutluyum. evet, kilise bu durumu kabul etmiyor ama bu doğru değil!” diyordu. öğretilen ve öğrenilen bir disiplin olan ahlakın bilimden, teknolojiden, felsefeden, deneyimlerden beslendiği ölçüde rasyonelleşip laikleşmesi kaçınılmazdır.