insan iyi midir kötü müdür sorunsalı

"ne iyiydik ne kötüydük durumumuz başta ve sonda ayrı ayrıysa başta ve sonda ayrı ayrı olduğumuzdandı" diyerek konuya noktayı koyduğum sorunsal.

(bkz: turgut uyar)

iyi ve kötü nedir bilemem ama insanlara iyi niyetle bile olsa zarar veren kötüdür bana göre. yani sonuç odaklı bakıyorum.

kadir şeker örneği hemen hemen herkesin malumu. kadını kurtarmak için hareket ettiğini düşünüyorum diyemem ama böyle bile olsa, niyeti iyi bile olsa sonuçta yanına aldığı bıçağı birine saplayıp öldüren ve evine giden biri bana göre iyi olamaz.

bir kazadır oldu diyelim. insan yardım etmeye çalışır. çarpıp kaçmaz yani. her insan önce hayvan sonra insandır. bazısı doğuştan gelen eksik donanım nedeniyle eğitilemez. bazısı donanımlı olur ama çocukluk travmaları onu psikopat yapar.

mesela dexter psikopat doğmamış psikopat olmuştur. annesini elektrikli testere ile gözünün önünde parçalara ayırdıkları için ve günlerce insan parçaları ve kanın içinde kaldığı için çocukken yaşadığı travma onu psikopat yapmıştır.

doğuştan empati ile ilgili beyin bölümü de daha küçük olduğundan travma sonrası iyice duygusuz bir katil olmuştur.

diyeceğim dexter kötüleri öldüren iyi bir adam değildir. katil katildir.

insan, kötünün iyisidir.

çoğu insanın aksine insanın iyi olarak doğduğunu düşünmüyorum. iyi ya da kötü doğmuyoruz. ama doğduğumuzda içimizde iyiyi de kötüyü de barındırıyoruz. sonrasında hangisi daha çok sulanırsa o çiçek vermeye başlıyor. ama her insanın içinde hayvani bir taraf olduğuna ve bu tarafı vicdan, ahlak, yasak gibi şeylerle kontrol altına aldığını düşünüyorum. aksi takdirde hitler zamanı binlerce insanın önceden komşusu, dostu olduğu yahudi insanları birden dışlamaya, ölüme terk etmeye kalkışması açıklanamazdı. zaten içlerinde var olan o hayvani duygu sözü geçen bir insanın sözleriyle ortaya çıkmış, böylece birçok kötülük yapılmış ancak bunu kendi gözlerinde kendileri için yapmadıkları için suç kendilerine kalmamış, vicdan rahat katılmıştır. böylece akla hayale bile sığmayacak kötülükler yapılmıştır.

iyilik ve kötülük kavramlarının gerçekte var olmadıklarını bilmemiz gerek

eğitim felsefi dersinin sınavında bugun kötüdür diyerek arınma gecesi örneğini verdiğim sorunsal.

iyi veya kötü olarak tanımlamak çok zor. bence insan bu evrendeki en büyük bilinmezliktir. bu dünyanın hastalığı da olabiliriz mesela.

cevabı net olan sorunsaldır.

kısaca açıklama gerekir ise;

john locke, "tabula rasa" teorisinde, insanların boş bir tabela olarak doğduğunu ve kötülüğü sonradan öğrendiğini söyler.

machiavelli de der ki, insanlar doğuştan kötü ve yozlaşmıştır.

idealism vs realism. oldukça uzun bir tartışma konusu gibi dursa da aslında cevabı net.

alakalı olarak, william golding'in sineklerin tanrısı isimli bir romanı vardır.

başlarında otorite olmadan kalan çocukların birbirlerine karşı olan zalimliklerini anlatır.

alakalı olarak deneylerde vardır insanların yozlaşması üzerine yapılan. stanford deneyini bilmeyen azdır.

fakat aslında soru yanlıştır. insanlar iyi veya kötü değildir. iyilik ve kötülük insanlar tarafından uydurulmuş kavramlardır.

insanoğlu yaradılış gereği hayatta kalmaya programlı bir canlıdır. hayatta kalmak için yenmeyecek şeyleri de yiyebilir, öldüredebilir.

bu tamamen ilkel beyin ile alakalı bir durumdur. bunu farkında olmadan yapar. evrimsel süreçte yok olmamamızın nedeni de budur. adapte olma yeteneğimiz.

kısacası insan iyi yada kötü değildir. insan hayatta kalandır. hayatta kalmak için her şeyi yapandır.

ek: bizim bakkal niyazi hariç, o tam bir (küfür edilmiyor)

içimizde kötü olmayan tek bir yön yoktur. her insan şeytanı ve meleği içinde taşır sınırları vardır. ihtiyaç duyduğu anlar vardır

(bkz: yin ve yang)
(bkz: taoizm)

varoluşçu felsefede varlık özden önce gelir, bu demektir ki insan bir olmaklık değil, olacak olmaklıktır. özünü kendi özgür seçimleri ile yaratacak olan insan iyi-kötü olma durumuna da bu varoluş mücadelesi içerisinde erişecektir. o halde insan başlangıçta ne iyidir, ne de kötü. aslında o seçimlerinden ibaret olan, seçimlerinin sorumluluğunu taşımaya yazgılı bir varlıktır.

(bkz: varoluşçuluk)

insanın iyi veya kötü olup olmadığını sorgulayacak varlık yine insan olduğu için asla doğru bir sonuca varılamayacağını düşündüğüm sorunsal.

insan hem iyidir hem kötüdür yalnızca birisi daha ağır basar

iyi bir kötüdür.

üstüne uzun uzun düşündüğüm konudur olay tam olarak seçimlerimizdir. nasıl mı? şöyle anlatayım mesela ben m kişisine iyi olmayı seçerken l kişisine kötü olmayı seçebilirim ve bu iki kavramı aynı anda yapıyor olabilirim bu seçimler beni iyi veya kötü yapmaz sadece insan yapar. umuyorum birbirimize iyi olmayı seçtiğimiz insanlarla oluruz her zaman.

önce insan nedir onu bir bilsek, sonra insanın yarattığı iyi ve kötü nedir onları tartışsak sonrada karar verebilsek sorunsalıdır.

insan büyük bir muammadır. çelişik özellikleri aynı anda bünyesinde barındırır. öngörülmesi zordur. çozumsuz bir denklem gibidir. insan hakkında akıl yurutebiliriz ama onu bilemeyiz. bizi şaşırtmayı mutlaka başarır. kendi için de bir bilmecedir. hayatı, siyahi rapçi, hiphopcu gamsizligiyla yaşayın. çok derine inmeyin.

her iki mizacı da içinde taşır. tamamen tercih meselesi.

insan hem iyidir hem kötüdür. yani insan hiçbir zaman "tek birsey" olamaz ki. insan karmakarışık ama muazzam bir başyapıttır. malesef günümüz koşulları bazı başyapıtların heba olmasına neden olmuştur.

bence insanların hepsi kötülüğe yatkın olarak doğar. bu biraz da "iyi" ve "kötü" derken ne demek istedigimize de bağlı. ınsanlarin ne kadar kötü olduklarını ise doğduktan sonraki faktörlerin etkileyeceğini düşünüyorum.