insan iyi midir kötü müdür sorunsalı

insanın doğuştan edindiği bazı karakterler vardır, mesela iyihuylu olmak gibi yada bencil olmak gibi. ama iyi yada kötü olmak bildiğin sonradan (toplumsal) açıdan edindiğin yada kaybettiğin bir ahlaktır aslında. iyi ve kötü ahlaksal bir yargıdır. peki insanlar iyi veya kötü olmayı kendileri mi seçerler? bu tartışılması gereken ana konudur. bunun dışında insan hem iyidir hem kötüdür ama sorun şu, gerçekte insan iyi davranmayı ister mi yada kötü mü gözükmek ister. aslında bütün davranışlarımız iyi ve kötü diye değerlendirilir. örneğin yardımlaşma ve dayanışma ile ilgili bütün teoriler (sosyalizm) insana iyi olmasını öğütlerken, bunun dışında kalan öğretiler (kapitalizm ;) insana kötü olmasını ve kötülüğünü tanımasını öğütler. işin ilginci dinlere göre de insanlar kötüdür ve inanç gibi yada yapılmasını istediği eylemler (namaz, dua, vaftiz) gibi araçlarla affedilmeyi bekler ve tanrıya yakarır. işin temeli bunlardır aslında.

ıyi veya kötüden ziyade ilk başta saftır.yani john locke'un dediği gibi boş bir levhadır.küçük cocuklara bakarak bunu net bi şekilde görebilirz hepsi anne ve babalarının birer kopyası gibi.onun için herkes çocuk sahibi olmasın diyenler çocuk sahibi olmak için ehliyet gerekli diyen arkadaşlar yerden göğe kadar haklı.

insanoğlunun içinde hem iyilik hem de kötülük yatar. fakat hangi tarafıyla hareket edeceğine birey karar verir.
netice olarak, insan işine gelirse iyi işine gelmezse kötüdür denilebilir.

kendi yaptığı şeye mazeret uydurmak için insanı tartışmaya atma çabasıdır.

insan iyi olamaz, ancak kötülükten uzak kalabilir

insan, ying-yang enerjisinin bütününü taşıdığından salt iyi ya da kötü olması beklenemez.

insan doğuştan iyidir ancak bu durum insanın kendiyle aynı ilgilere sahip olması durumunda değişebilir. yani biz kendimize benzeyenlere karşı daha iyiyken, bize benzemeyenlere karşı doğuştan kötüyüz. bu durumun evrimsel olabileceği düşünülüyor, çünkü herkesin kendi neslini devam ettirme içgüdüsü var. kimse itiraz etmeden önce şuraya konuyla ilgili yapılmış olan deneyi bırakıyorum, en sevdiğim deneylerden biri.
ama insan büyüdükçe diğerlerine saygı duymayı ya da diğerlerine cömert olmayı öğrenebiliyor. bu da yaklaşık olarak ergenlik çağlarına denk geliyor. yani birbirine saygı duymayan,ötekileştiren, bencil yetişkinlerin olayı tamamen kendi seçimleri, kendi ayıpları.

insan menfaat doğrultusunda hareket eden varlıktır. bu yüzden iyi yada kötü diye sınıflandırılması yanlıştır (bkz: bence)

kotu olmasa iyi olmazdi.

şu günlerde aklımdan silemediğim bir dize var ki onu buraya bırakmak isterim.

zaman gösterdi ki;
cennet ucuz değil,
cehennem dahi lüzumsuz değil.

kötülüğün kimilerin hayatında normalleşmesidir bizi hayretlere düşüren.

her insanın içinde iyilikde kötülükte barınır.. yeter ki şerefsiz olmasın...

* insan mücadeledir. daimi bir mücadeledir. kolay değildir. varlığının üzerine daima inşa etmesi gerekir. öyle özel bir yanı yoktur. o kadar uzun zamandır bu iştedir ki ilk bakışta varlığının özel bir yanı olduğunu düşündürtür. oysaki özel diye nitelendirilen şeyler insana has olsa da özel değildir. yalnızca çok eskidirler, vakti zamanında insanlar tarafından inşa edildikleri unutulacak kadar üstelik. unuttuğumuz fakat aslında kanıksadığımız bu özel şeyler bizim için nefes almak gibi olmazsa olmazımız olduğu için unutuldu ve yine nefes almak gibi olduğu için yani birebir nefes almakla eşdeğer olmadığından biraz huzursuzuz. bize sürekli inşa etmemiz gerektiğini, mücadele etmemiz gerektiğini hatırlatıyor, içten içe. kolaya kaçıp inşa ettiklerimize bakarak biz özeliz diyoruz. kolaya kaçmak hepten kötü bir şey değil, biraz da dinlendirici bir şey.

mücadeleden kaçıp kendini pohpohluyorsan kötüsün. bundan az ya da çok uzak kalırsan iyisindir.

insan iyinin ve kötünün ötesindedir. içinde kötülük de iyilik de barınır çünkü bu yalnızca soyut bir kelimedir.

demir gri midir? evet. peki ya ısıtırsak ? turuncu sarı vs gider. peki kime göre turuncu veya gri? insan gözüne göre.
milyarlarca insan yaşamış , doğmuş büyümüş ve ölmüş.

çok eski zamanlarda birisi dünya yuvarlak demiş. taşa tutmuşlar.
günümüzde yasa kabul edilen birçok şeyi , önceden söyleyeni avrupada idam etmişler. neye göre? o kafa yapısına göre.

daha yakın tarihlere gelelim. sizler evet evet yazarlar sizler nerede yaşıyorsunuz bilemiyorum. belki kraliyet ailesindensinizdir ama bizim gibi anadolu kökenli insanların dedeleri, onların babaları vb büyüklerin zamanında toplum içinde ''çocuk'' sevilmez , kötü karşılanırmış. şimdi ise ''ne iyi anne-baba'' diyoruz değil mi? peki bu dedeler kötü müydü? yobazlık gerilik diyebilirsiniz. ama o zamanda onlara 'efendi, terbiyeli'' gibi sıfatlar yakıştırılıyordu. biz o zaman yaşasak kötü olacaktık. her şey her zaman değişiyor.

insan için kitap yazacak olsak ; 8 milyar insan = 8 milyar kitap yazmak gerekirdi. hepimiz birbirimizden farklıyız. toplumlar birbirinden farklı. bakın bizim bayramda kestiğimiz hayvanı hinduizm kutsal sayıyor. onlara göre biz ''kötüyüz''. biz ise 'iyiyiz'' kendimizce çünkü yaratıcıya karşı görev yerine getirdik. peki biz iyi miyiz? bize göre evet.

tanım: en üstteki demir örneğindeki sabit ve belirli şartlar altında değişmeyen demir atomu bile her an farklı şekilde yorumlanabilirken, yüzlerce değişken içeren ''insan''a iyi kötü diyemeyiz. bir kalıp , bir model belirlenemez.
not: yazı tamamen şahsi görüşlerimi içermektedir.

çıkarları doğrultusunda belki iyi karşı tarafın çıkarları doğrultusunda belki de kötüdür.
ınsan insanın kurdudur.

komik.. sadece yin yang

insan her şeyden birazdır. biraz iyilik, biraz kötülük, belki merhamet, bolca içgüdüdür. hiçbir şey tamamen kötü ya da iyi değildir. keşke o kadar kesin çizgiler olsaydı da kötüleri fark etmek kolay olsaydı. keşke iyiliklerin hatrına yapılan onca kötülüğü sırtlanmak zorunda kalmasaydık.

müdür müdür dürüm müdür? cevabı, insan iradelidir ama iyiye eğilimlidir olan soru. bebelere deney yapmışlar bu konuda ille de biberon demiş.

insan üstü bir ahlaki sistemi var saymayı gerektiren sorunsaldır.

günlük değişir o. sabah iyi kalktın ise iyisindir kötü kalktın ise kötüsündür.