kürtçe

kürt gibi cana yakın ol ama kürt gibi iş yapma demişler .

kürt arkadaşımın "bizde soru eki yok" demesiyle beni şaşırtmış dildir.

başlıkta gezdiğimde tatlı su özgürlükçülerinin yazdığını gördüm.
öncelikle resmi dil olsun saçmalığına girmiyorum bile. resmi dil türkçe'dir.
birde okutulsun diyenler var. ülkede resmi dil neyse onunla eğitim verilir. böyle bir şey karışıklık doğurur.
ayrıca romantizm tarafından bakanlar olmuş. şarkı dinleme falan...
dinliyorsan dinlersin ama bunun üzerinden şirinlik kasıp absürt düşüncelere zemin oluşturmak nasıl bir zihin sistemidir?

sözlükte ne kadar çok dilbilimci olduğunu görmemizi sağlayan dildir. bundan çok değil 15 yıl önce, öyle hem de sıradan insanlar değil kendilerine dilbilimci diyen kemalist tayfa tarafından kürtçe diye bir dilin olmadığı, farsçanın bozulmuş bir şeklinin konuşulduğuna dair yaveler söylenirdi internet ve entelektüel (!) alemde.
daha öncesi bırak kürtçe demeyi, kürtçe konuşmayı bile yasaklamıştı bu devlet. "kamber ateş nasılsın?" diye yürek dağlayan bir öyküsü bile vardır bu toprakların.
her neyse, cumhuriyetle beraber yasaklanmış bir dil olmasına rağmen türkçe'den daha fazla sözcüğe sahip bir dildir.

biliyorum ama konuşmuyorum. özellikle diyarbakırlı olduğumu öğrenen kürtler hemen kürtçe konsumaya başlıyor ben de inatla türkçe konuşuyorum.

adam kendi konuştuğu lehçenin tezlerini savunacağına ''kemalist tayfa'' söyleminin arkasına saklanıp atatürk düşmanlığı yapıyor.
türkiye'nin en güzel yörelerini tüm ilkel ve feodal dürtüleriyle haraca bağlayıp, ege ve akdeniz'in en güzel kıyılarında ayrımcılığa uğramadan yaşayıp, gelip hakkari'nin şırnak'ın dağlarına ağıt yakan cordarone gibi kürtçü amiplerin atatürk'ü ağızlarına alırken üç kere düşünmesini öğütlüyorum.
türk ve türkçe ile problemin varsa s*ktir git, barzani'nin federe devleti orada.
ülkenin rantını yiyip, ülkeye düşmanlık eden sülüklerden gına geldi artık.

bu toprakların kadim dilidir. öte yandan resmi dil olması gerekmektedir. üstteki tanımı yazan kardeşime gelek spas.
#2579145

iran dilinin kuzeybatı alt grubudur.

türk ve kürt kardeştir öylede kalacaktır. (pkk/hdp ayrı tutuyorum).
1000 yıldır bu topraklarda birlikte yaşıyoruz. kurtuluş savaşını birlikte kazandık. türkler kötü olsaydı zaten kürt ırkı tarihden silinir, yok olur giderdi.
kürt yok diyen, hepiniz türksünüz diyen, kürtçe konuşanı hapse atan chp'de iktidarda değil.
ama siz son seçimde chp'yi desteklediniz. kürtler eski günlerimi özledi?
burada hızlı chp'li geçinen amele takımına aldırmayın onlar bizden, sizden, herkesten nefret ediyorlar.

dil falan değildir. farsçanın yandan yemişidir.

kökeni tartışma konusu. zaman zaman türkçe, farsça ya da arapça kökenli olduğu söylenir.

oldukça zengin bir dil, öğrenmesi de çok zor

kökeni tartışma konusu değildir. hint-avrupa dilidir, spesifik olmak gerekirse bu ailenin hint-iran koluna aittir. umich'ten emekli olmuş doğubilimci profesör gernot windfuhr'a göre part orijinlidir ki bu da hint-iran'a işaret ediyor zaten. ezcümle farsça ile aynı ailedendir. konunun uzmanı değilseniz şöyle işlere girip suyu bulandırmaya çalışmayın yahu.

medçe, farsça, suudça, avarca, darice ve zazaca gibi irani dil gurubundandır.

hint- avrupa dil kavramı çok karmaşık ve esasen pek de ne olduğu belli olmayan bir kavram . kavimler göçü esnasında kavimlerin geçtiği bölgeler esas alınarak böyle bir adlandırma yapmışlar ama birbiriyle hiç alakası olmayan diller bile bu guruba dahil edilmiş. misal türkler o bölgeden geçmediği için o guruba dahil etmemişler ama avarcayı bir türkçe lehçesi olarak gören bile var. onunçün irani dil gurubuna sokmak bence daha mantıklı. ya da adlandırmayı bu şekilde temellendirmek en doğrusu.

kulak kanatıyor kanaatimce.

kürtçe, hint avrupa dil ailesinin hint-iran koluna ait olan bir aryan dilidir. kürtçe'nin kurmanci, sorani, kırmancki, lorani ve gorani olmak üzere çeşitli lehçeleri olup en yaygın lehçesi kurmançi'dir. kürtçe, yazı sistemi olarak arap ve latin harfleriyle yazılır. kürtler, irani bir halktır. kürtçe aslında farsçanın ilkel ve bozuk bir lehçesidir.
kürtçe'nin konuşulduğu ve kürtlerin yaşadığı yerler

başlamadan evvel belirtmek isterim ki hiçbir şekilde kürt partizanlığı,üstün ırk ideolojisi vb. bir düşünceye mensup değilim lakin eğer ortada bir yanlış varsa ve benim alanıma(çalışma alanıma yani) giriyorsa ilgilenme zorunluluğu duyarım.


farkettim ki bizim ülkemizde herkes dilbilimci, herkes tüm dilleri evlâsı raddede biliyor. bilhassa şu alpinçayırı denen eleman, farsçadan bozma bir dil olduğunu iddia etmiş.

öncelikle belirtmek isterim ki "iranî dil" demek "farsça" demek değildir buna bakarsak niye hiç kimse avestaca, mazuchi, gilaki, medce, mazenderanca, bacelan dili,sarli dili,şebek dili gibi iranî dil sınıfındaki dillere farsça demiyor?

bilin bakalım niye? çünkü bu diller bizim ülkemizde kalıntısı dahi olmayan diller ve bazıları da çoktan unutulmuş eski dünya dilleri, emin olabilirsiniz ki şayet bu dillerden her hangi biri bizim ülkemizde kullanılıyor olsaydı; bizim cahil toplumumuz buna da farsçadan bozma gibi lakaplar yakıştırırdı hâlbuki bilmez ki az önce saydığım yaklaşık 10 dilin hepsininde farsça daha doğmadan önce pertçeden de önce iranî dillerde ayrı bir kol oluşturup yaklaşık 2500 yıldır farklı nitelendirildiklerini, kendimizi sayı benzerlikleri ile kandırmayalım gençler;mesela iki saysı latince - duo, italyanca - due, rusça - dva, almanca - zwei, latışca - divi, moldavca - doy, marathice - don , beluci dilinde, farsçada, kürdçede - du “iki” demektir. bunların tamamı hint-avrupa dil ailesine mensuptur. halbuki bu aileye girmeyen pek çok dilde de aynı kelime aynı anlamıyla mevcut: endonezya, sunda, kupang, daks ve iloko dillerinde - dua, batak dilinde duva, evenk dilinde -dyur; nanay dilinde - duet; orokcada - du, aynu dilinde - tu, korecede - tul “iki” demektir.bu kadar yeterli sanırım; yoksa şimdi korece ne kadar orijinal bir dil ya? demeye başlayanlar dahi çıkacaktır. türkçede şuan en orijinal şey sayılardır kutadgu biligten tut orhun yazıtlarına kadar hepsinde geçen sayıları anlarsınız ha 47 yazar ha kırk artuki yedü yazar gayet anlaşılır değil mi? ama bu demek olmuyor ki "vay efendim bak adamların rakamları farsça ile aynı, bizimkileri binlerce yıldır bozmadık" sonra şöyle cümleler kuruluyor "ne kadar orijinal bir dil değil mi?"

dil ayrımına gelecek olursak iranî diller bölgelerine göre ayrılmıştır temel olarak yani ben öyle sınıflandıracam farklı kıstaslarda mevcuttur;
batı ve doğu iran dilleri
bu ayrımın batı dillerine mensuptur bizim konuşacaklarımız, batı iran dilleri ise genel olarak kuzeybatı iran ve güneybatı iran diye nitelendirirsede bazı kuzeybatı dilleri ile güneybatı dilleri arasında kendi gruplandırmalarındaki dillerden daha çok etnik benzerlik içerdiği için daha ayrıntılı bir sınıflandırma mevcuttur;

eski iran dilleri, orta iran dilleri, yeni iran dilleri diye falan.
kuzeybatı güneybatı ayrıştırması yaparsak şöyle olur;

kuzeybatı iran dilleri
hazar dilleri,gileki,rudbaşça,galeşçe[kendi içlerinde daha da ayrılırlar]
simnan dilleri,simnan, biyabunekçe
beluç dilleri,bugti, kasrani, leghari, marri, mazari vs.
lek-kürt dilleri,lekçe ve kürt dilleri
–kürt dilleri
-kuzey kürtçe(kurmançca yani türkiyede en çok konuşulanıdır)
—batı, güneydoğu, merkez, suriye,ırak lehçeleri vardır.
-orta kürtçe(bu soranidir kürdistan bölgesel yönetiminin resmi dilidir)
—erdelanî, silêmanî, mukiryanî, germiyanî çeşitleri vardır.
-güney kürtçe
—

merkezi iran-kirman dilleri,
komisen dilleri,
azeri dilleri*


güneybatı iran dilleri
başkart dilleri;
kuzey başkartça (garmsiri, north bashkardi) güney başkartça (garahven, gwafr, parmont, pirou, shahbavek) şeklinde ayrılırlar.


fars lehçeleri ;
ardakani, buringuni, kuhmareyce, judeo-shirazi, kalati, kondazi, masarmi, papuni, somghuni, xullari
şeklinde ayrılırlar

fars-kafkas tat dilleri,esfahani, kermani, khorasani, birjandi, damghani, ferdosi, gonabadi, kashmari, mashhadi, neyshaburi qayini, quchani, sabzevari, shahrudi, taybadi,torbate, haydariei, torbate jami,sistani, araki [ıran], gorgani, karbalai kermanshahi, ketabi [resmi], mahalati malayeri, perso-tabaric, qazvini, qomi, savei, tehrani, bandari, bushehri, fars, khuzestani, doğu farsçası [darice, tacikçe]

kafkas farsçası da vardır bir kaç bölüme ayrılır,
onun haricinde mahari, bahtiyarca , lur dilleri,dezfuli,shushtari,açom dilleri,kumzarca gibi pek çok alt dalı bulunur.

diyeceğim şu ki ben tüm kategorilere ayıramam, büyük bir dil ailesinin büyük bir kolundan bahsediyoruz iranî demek farsça değil, öncelikle bunu benimseyin, sonrasında bir dilin başka bir dilden türeme olup olmadığı hakkında delillerinizle gelirsiniz.

son olarak sadece şu resme bakın ve iranın kendi içindeki ses farklılıklarına bakın,

basitçe anlatmak gerekirse sen ben o biz siz onlar şemasının farklı ağızlarda karşılaştırmasını yapıyor.
bu ağızlar yıllardır içiçeler(iran'ın merkezindeki en çok konuşulan ağızlar bunlar öyle kıyıda köşeden de değil hani) bir de bu farklılıkların yüzyıllar önce birbirinden ayrılmış diller arasında ne kadar olabileceğini düşünün.
ayriyeten unutmayın ki özbekçe,kırgızca,tatarca gibi diller de kendi başlarına dildir, vesselam.

yararlandığım kaynakça;
lewis, m. paul (ed.), 2009. ethnologue: languages of the world, sixteenth edition.

kurdische grammatik /kurmançi-dialekt dt: germen edition

kürdoloji akademik çalışmaları, hasan karacan, 1-2 cilt.

iran ağızları farklılıkları

"bir halkın tarihi biraz da onların düşmanlarının yazdıklarına bakarak öğrenilir" sözünden yola çıkarak ahsen batur'un kürdoloji yalanları kitabından da yararlandım.

kürdolojinin bahçesinde,kürdologlar ve kürdoloji üzerine söyleşi ve makaleler, martin van bruinessen

kürdoloji belgeleri, mehmet bayrak 1-2.ciltler

peru-ispanyolca dilinde bile var ,bir ara epey oldu tabi google çeviri marifeti ile maoist ''aydınlık yol'' yapılanmasının haberlerini ve makalelerini çevirip okuyordum ,ispanyolca'dan geçtiği muhakkak ,dikkat çeken kürtçe kelimeler vardı .
kökeni nedir bilemem ama var olan bir dili efendim irani imiş ,arabi imiş.

arkadaşlar bu ülkenin mazbatası gençliğe hitabenin %70'i türkçe dilinden değil ,kürtçe'de de yabancı kelimeler olması normal.
bir kürt ulusu,dile ve azda olsa kurulmuş devletleri var ,bu insanlar türkler yokken buradalardı ,anadolu'ya girdiğimizde buradalardı.

osmanlı'da kürdistan tanımlaması var.
sen kürtçer -kürt ile uğraşacağına anadolu'da türk ulusunun ve kültürünün bekası için uğraş ,yakında türklük kalmayacak sizin bu mallığınız yüzünden.

abii kürtçe diye dil yok ,abi kırmançi var abi sorani var cahille calil oılmayacaksın.
ırkçı keko senin ayku ortalaman 86 ,sen önce kendine bak.
dünya yaşarsa türkiye baki kalırsa yakında ırk falan kalmayacak,50 yıl sonra 6 saatte dünyanın en uzağına gidilebilinecek evlilikler - göçler ırk kavramını yok edecek .
hadi güle güle.

almancayla birlikte kulağı rahatsız eden bir dil. benim kürd kardeşlerim alınmasın.

öğrenmediğim için pişmanım. en samimi dostlarım, arkadaşlarım hep kürt. ulan o kadar yanımda konuştular da öğrendiğim üç beş küfür.