orhan veli dizeleri
ah aydınlıklardan uzaktayım
kafamda dağılmayan sükûn.
ölmedim lâkin, yaşamaktayım
dinle bak vurmada nabzı ruhun.
t: güneş şiirinden bir dize.
devamını gör...
betelgeuse
avcı takımyıldızı'nın ikinci, gökyüzünün 10. parlak yıldızı olan kırmızı süper dev yıldız. çıplak gözle görebildiğimiz, yaklaşık 550 ışık yılı uzaklıkta bulunan büyük bir yıldız betelgeuse. mutlak parlaklık değeri -6 kadir civarında. [ (bkz: kadir sistemi) ]
yıldızın adının nasıl okunduğunu merak edenler için link
saniyede yaklaşık 30 km hızla hareket ediyor uzayda. fotosfer ölçümleri yıldızın pulsasyon dediğimiz kalp atışı benzeri hareketleri gerçekleştirdiğini doğruluyor. bu da yıldızın dış yüzeyinin küresel değil, şekilsiz olduğu anlamına geliyor çünkü sürekli olarak bünyesindeki plazmayı uzaya fırlatıyor.
bu yıldızın kütlesi, güneş kütlesinin 15 katından daha fazla. bu da onu bir süper dev yapıyor. süper dev yıldızların en önemli özelliği yaşamlarının çok kısa sürmesi. tabii burada kısadan kastımız milyonlarca yıl ama evren için bu gerçekten kısa bir süre. özetle bu yıldızlar hızlı yaşayıp genç ölüyorlar. yine bu kadar büyük yıldızların sonu da bir süpernova oluyor. bu nedenle bu yıldızın da sonunun bu şekilde geleceğini biliyoruz.
***
özellikle son yıllarda yapılan gözlemler yıldızın parlaklığının hatırı sayılır miktarda düştükten sonra yeniden arttığını gösteriyor.
parlaklıkta gerçekleşen düşüş o kadar büyüktü ki, değil gökyüzünün 10. parlak yıldızı olmak, ilk 20'den bile çıkardı betelgeuse'u. bu parlaklık düşüşü bazılarında epey heyecan yarattı çünkü bir süpernova patlaması nadir yaşanır ve buna tanıklık etmek her zaman mümkün değildir.
ancak yıldızın parlaklığı yeniden arttığında hayaller de bir anlamda suya düşmüş oldu. bu tür patlamaların tam olarak ne zaman gerçekleşeceğini bilme şansımız yok. yine de tahmini olarak önümüzdeki 100 bin yıl içerisinde herhangi bir zamanda olabileceğini düşünüyoruz. ancak şu an bile gerçekleşseydi, yaklaşık 550, hatta belki biraz daha fazla ışık yılı mesafeden buraya gelecek olan ışığını görmek bize nasip olmayacaktı ne yazık ki.
2019'da gözlenen kararma durumu, yıldızın uzaya fırlattığı büyük miktardaki plazmanın, yıldızın önüne geçmesinden ve soğuduktan sonra onun ışığını perdelemesinden kaynaklanıyor diyenler oldu. fakat yapılan çalışmalara göre bu kararmanın nedeni, yıldızın manyetik alan kaynaklı lekeleri gibi görünüyor. [ benzer konu için (bkz: güneş lekeleri) ]
***
patladığında dünya zarar görmeyecek çünkü arada çok fazla mesafe var. ancak patladıktan sonra dünya üzerinde, geceleri onu yarım ay kadar parlak görecek insanoğlu. tabii gündüz de görülebilecek kadar büyük bir parlaklık anlamına geliyor bu. büyük ihtimalle 3 ay kadar bu derece parlak görünüp, ardından yaklaşık 8-9 ay kadar da daha sönük şekilde görülebilecek.
***
özetle, şu an için bu görsel şöleni izlemek gibi bir şansımız olmadığı görülüyor.
bu, bir kırmızı süper devin yüzeyine ilişkin simülasyon
bu da betelgeuse'un orion'daki yeri (altta, sarımsı renkte olan):
yıldızın adının nasıl okunduğunu merak edenler için link
saniyede yaklaşık 30 km hızla hareket ediyor uzayda. fotosfer ölçümleri yıldızın pulsasyon dediğimiz kalp atışı benzeri hareketleri gerçekleştirdiğini doğruluyor. bu da yıldızın dış yüzeyinin küresel değil, şekilsiz olduğu anlamına geliyor çünkü sürekli olarak bünyesindeki plazmayı uzaya fırlatıyor.
bu yıldızın kütlesi, güneş kütlesinin 15 katından daha fazla. bu da onu bir süper dev yapıyor. süper dev yıldızların en önemli özelliği yaşamlarının çok kısa sürmesi. tabii burada kısadan kastımız milyonlarca yıl ama evren için bu gerçekten kısa bir süre. özetle bu yıldızlar hızlı yaşayıp genç ölüyorlar. yine bu kadar büyük yıldızların sonu da bir süpernova oluyor. bu nedenle bu yıldızın da sonunun bu şekilde geleceğini biliyoruz.
***
özellikle son yıllarda yapılan gözlemler yıldızın parlaklığının hatırı sayılır miktarda düştükten sonra yeniden arttığını gösteriyor.
parlaklıkta gerçekleşen düşüş o kadar büyüktü ki, değil gökyüzünün 10. parlak yıldızı olmak, ilk 20'den bile çıkardı betelgeuse'u. bu parlaklık düşüşü bazılarında epey heyecan yarattı çünkü bir süpernova patlaması nadir yaşanır ve buna tanıklık etmek her zaman mümkün değildir.
ancak yıldızın parlaklığı yeniden arttığında hayaller de bir anlamda suya düşmüş oldu. bu tür patlamaların tam olarak ne zaman gerçekleşeceğini bilme şansımız yok. yine de tahmini olarak önümüzdeki 100 bin yıl içerisinde herhangi bir zamanda olabileceğini düşünüyoruz. ancak şu an bile gerçekleşseydi, yaklaşık 550, hatta belki biraz daha fazla ışık yılı mesafeden buraya gelecek olan ışığını görmek bize nasip olmayacaktı ne yazık ki.
2019'da gözlenen kararma durumu, yıldızın uzaya fırlattığı büyük miktardaki plazmanın, yıldızın önüne geçmesinden ve soğuduktan sonra onun ışığını perdelemesinden kaynaklanıyor diyenler oldu. fakat yapılan çalışmalara göre bu kararmanın nedeni, yıldızın manyetik alan kaynaklı lekeleri gibi görünüyor. [ benzer konu için (bkz: güneş lekeleri) ]
***
patladığında dünya zarar görmeyecek çünkü arada çok fazla mesafe var. ancak patladıktan sonra dünya üzerinde, geceleri onu yarım ay kadar parlak görecek insanoğlu. tabii gündüz de görülebilecek kadar büyük bir parlaklık anlamına geliyor bu. büyük ihtimalle 3 ay kadar bu derece parlak görünüp, ardından yaklaşık 8-9 ay kadar da daha sönük şekilde görülebilecek.
***
özetle, şu an için bu görsel şöleni izlemek gibi bir şansımız olmadığı görülüyor.
bu, bir kırmızı süper devin yüzeyine ilişkin simülasyon
bu da betelgeuse'un orion'daki yeri (altta, sarımsı renkte olan):

devamını gör...
allahsız yazarlar veri tabanı başlığının sol frame gelmesinin engellenmesi
nedir sürekli bir şeyleri sansürleme anlayışı. bu başlığın neyinden rahatsız oldunuz ki, cidden merak ediyorum. mantıklı bir açıklaması olduğunu asla düşünmüyorum. sözlüğün özgür olduğunu iddia edip, başlık sansürlemek, gerçekten çok özgür bir sözlük. o kadar özgür ki başlıklar sansürlenmiyor. hep kendimizi kandırıyoruz.
devamını gör...
bengaripsengüzeldünyaumutlu ile dünyadan uzak
merhabalar sevgili portakallar!
yayına son 10 dakika kalmışken hem hatırlatma hem gecenin yıldızlarının afişini bırakmaya geldim. çok heyecanlıyım ben yine, peki siz?
kağıt mendiller ve kolonyalar hazırsa, gelsin gecenin yıldızları!

ps: afiş için alıştığımız üzere sevgili gomercan'a sonsuz teşekkürler.
yayına son 10 dakika kalmışken hem hatırlatma hem gecenin yıldızlarının afişini bırakmaya geldim. çok heyecanlıyım ben yine, peki siz?
kağıt mendiller ve kolonyalar hazırsa, gelsin gecenin yıldızları!

ps: afiş için alıştığımız üzere sevgili gomercan'a sonsuz teşekkürler.
devamını gör...
annelik
doğurmak değildir. doyurmak da değildir. koşulsuz şartsız sevmektir. dünyada sevginin koşulsuzluğunu mümkün kılan tek varlık olmaktır. tam da bu yüzden dünya, çocukları olan ve yapması gerekeni görünürde yaptığı halde anne olmayı beceremeyen insanlarla dolu. ve aynı zamanda çocuk doğurmamış olsa da anne olabilmiş insanlarla.
ne mutlu anne olabilen kadın ve erkeklere! tabi onların evlatlarına!
ne mutlu anne olabilen kadın ve erkeklere! tabi onların evlatlarına!
devamını gör...
normal sözlük yazarlarının süper güçleri
istemediğim,kafamdan atmak istediğim her türlü anıyı ve insanı silebiliyorum hafızamdan.bazen istemsiz yapsam da bunu gerçekten işime yarıyo doğrusu.
devamını gör...
çok fazla tanım girilmiş başlığa tanım girmeme
benim yaptığımdır. tanım yazmam için diğer yazılmış tanımları da okumam lazım ki aynı şeyleri yazmayayım. çok tanımlıların hepsini okumak zor oluyor.
devamını gör...
cadı kazanı
devamını gör...
insanların anlaması gereken şeyler
emek harcamadan yemek olmaz.
devamını gör...
kitap okuyoruz
evet güzel olacağını tahmin ettiğim başlık. ve yönetimden tek ricam böyle amacı belli başlıklarda amacına uygun dolu dolu olan tanımlarda birden fazla tanıma müsamaha etmeleri. başlıktaki her birden fazla tanıma değil sadece bu kültürel faaliyete katkısı olanlara.
devamını gör...
birine söylenecek en kötü söz
"seni hiçbir zaman sevmedim aslında..."
devamını gör...
kitap kargosu açma heyecanı
lunaparkta gondola binme heyecanıyla özdeşleştirdiğim o nadide heyecan etkisidir. beklemesi ayrı, açması ayrı bir ekoldür. sizi kişisel nirvananıza ulaştırır. lakin bir yerden sonra koleksiyon yapma eylemine dönüşmeye vardığı için, kendimi frenlediğim eylemdir.
bir zaman önce koleksiyonumu ya hediye ettim ya da çeşitli kütüphanelere bağışladım. bunu yaparken aldığım haz, kargosunu açarken yaşadığım hazdan daha da öteydi. şimdilerde (genel olarak) kütüphaneleri ve e-kitapları kullanıyorum. e-kitap, doğaya olan saygımla buluşmamı sağlayan bir farkındalık ve çaba iken; kütüphane, başlı başına serüvendir benim için. her ne kadar aynı tadı vermese de, kütüphane kitaplarının atmosferi bir başkadır dostum.. kaybolmak ve gregor samsa olmak isteyenlere, şiddetle önerilir.
bir zaman önce koleksiyonumu ya hediye ettim ya da çeşitli kütüphanelere bağışladım. bunu yaparken aldığım haz, kargosunu açarken yaşadığım hazdan daha da öteydi. şimdilerde (genel olarak) kütüphaneleri ve e-kitapları kullanıyorum. e-kitap, doğaya olan saygımla buluşmamı sağlayan bir farkındalık ve çaba iken; kütüphane, başlı başına serüvendir benim için. her ne kadar aynı tadı vermese de, kütüphane kitaplarının atmosferi bir başkadır dostum.. kaybolmak ve gregor samsa olmak isteyenlere, şiddetle önerilir.

devamını gör...
aristokrates
mesajı bir dakika açabilir mi dediğim yazar.
edit: neyse şey diyecektim, aynı başlığa birden fazla entry girerse flooddan silinir, uzaklaştırma bile alır, sonraki entrylerini ilk entrye edit olarak toplamasını tavsiye edecektim.
edit: neyse şey diyecektim, aynı başlığa birden fazla entry girerse flooddan silinir, uzaklaştırma bile alır, sonraki entrylerini ilk entrye edit olarak toplamasını tavsiye edecektim.
devamını gör...
irlanda
michael collins gibi bir halk kahramanının ingilz imparatorluğu'na meydan okuyup, bağımsızlığı kazandırdığı yeşil ada ülkesi. 1916 paskalya ayaklanması sonrasında collins tarafından kurulan ira'nın britanya imparatorluğu ile asimetrik savaşa girmesinin neticesinde ülke ilk etapta bağımsız cumhuriyet olmuş, krallığa bağlılık yemini etmiştir. 1945'ten sonra ise tamamen commonwealth'den falan da çıkmışlardır. açıkçası çok saygı duyduğum insanlar. kimseye eyvallahları yok. siyasi anlamda da ''irish neutralism'' diye bi görüşleri vardır. ne ikinci dünya savaşına katılmışlardır ne de soğuk savaşta taraf olmuşlardır. öyle ki nato üyesi bile değiller.
yaa de valera kardeş ne güzel konuşuyordun zamanında... nooldu valera ? cebrayıl rayonuna yol geçiyordun skjdghj
bu arada de valera; dediğim zıbık ilk cumhurbaşkanlarıdır. collins ile girdiği iç savaşı kazanmıştır. collins ölmüştür ancak kendisinin de kabul ettiği gibi kimse günümüzde irlanda deyince de valera'yı hatırlamaz.
bunların bir de guinness diye bir biraları var. senelerce pilsen ve lagere alışmış biri olarak yabancılamıştım. ama içilmeyecek gibi de değil.
edit: bir de bunların drogheda united isminde bir takımları vardır ki logoları evlere şenlik. bildiğiniz ay yıldız logosu vardır. bunun da sebebi irlanda'ya 1847 yılında kıtlık yaşadıkları bir dönemde osmanlı imparatorluğu ciddi miktarda tahıl ve gıda yardımı yapmıştır. irlandalı kardeşlerimiz güzel bir vefa örneği göstermişler, fada beo na héireann, brits amach !!!
yaa de valera kardeş ne güzel konuşuyordun zamanında... nooldu valera ? cebrayıl rayonuna yol geçiyordun skjdghj
bu arada de valera; dediğim zıbık ilk cumhurbaşkanlarıdır. collins ile girdiği iç savaşı kazanmıştır. collins ölmüştür ancak kendisinin de kabul ettiği gibi kimse günümüzde irlanda deyince de valera'yı hatırlamaz.
bunların bir de guinness diye bir biraları var. senelerce pilsen ve lagere alışmış biri olarak yabancılamıştım. ama içilmeyecek gibi de değil.
edit: bir de bunların drogheda united isminde bir takımları vardır ki logoları evlere şenlik. bildiğiniz ay yıldız logosu vardır. bunun da sebebi irlanda'ya 1847 yılında kıtlık yaşadıkları bir dönemde osmanlı imparatorluğu ciddi miktarda tahıl ve gıda yardımı yapmıştır. irlandalı kardeşlerimiz güzel bir vefa örneği göstermişler, fada beo na héireann, brits amach !!!
devamını gör...
hiçbir kulübe katılmayan asosyal kafa sözlük yazarı
birincisi disçort değil discord. önce bunu öğrenelim, sonra millete faydalı tavsiyeler vermeyi öğreniriz.
ikincisi herkes kulüplere katılmak zorunda değil? kafa sözlük kulüpleri katılmak isteyen tüm yazarlara açık bir etkinlik. istemeyen yazarlar da benim, onun gibi sessiz sedasız dolanır sözlükte. bu bizi asosyal veya başlık sahibinin ithafıyla ezik yapmaz.
size iyi eğlenceler diliyorum. *
katılanlar katılmayanlara, katılmayanlar katılanlara, katılanlar katılanlara ve katılmayanlar katılmayanlara* saygı gösteririse ortada bir sorun kalmayacak.
ikincisi herkes kulüplere katılmak zorunda değil? kafa sözlük kulüpleri katılmak isteyen tüm yazarlara açık bir etkinlik. istemeyen yazarlar da benim, onun gibi sessiz sedasız dolanır sözlükte. bu bizi asosyal veya başlık sahibinin ithafıyla ezik yapmaz.
size iyi eğlenceler diliyorum. *
katılanlar katılmayanlara, katılmayanlar katılanlara, katılanlar katılanlara ve katılmayanlar katılmayanlara* saygı gösteririse ortada bir sorun kalmayacak.
devamını gör...
otomatik leyla ekartörü
prof. dr gazi yaşargil'in beyin ameliyatlarında kullanılmak üzere tasarlamış olduğu alet. hikayesini şöyle anlatıyor kendisi:
''beyne girmek çok zordur. çünkü kafatasını açtığınızda kemiği bir külçe gibi karşınıza çıkar. fakat sizin girmek istediğiniz yer bu külçenin altındadır. hocalarımız 1920 senesinde bu külçeden çok korkmuşlar. ilk önde gidenler, ilk defa alın
kısmını yavaşça kaldırıp, şakağı kaldırıp, lobar traksiyonlar yapmışlar, yani beyin loblarını çekmişler. bizler bunu yaparken, genç asistanlara bir spatula verilir. asistan bunu elinde tutar ve belli bir dengede çeker ki hoca rahatça çalışabilsin. ben de bunu hocamdan öğrendim. en azından iki yıl o spatulayı sadece tuttum. hayatım onu tutmakla geçti. ama 10 dakika sonra bu elinizdeki mafsal bir acımaya başlar ki sormayın. o acıyı yenmek zorundasınız; çünkü yenemezseniz duramazsınız. duramazsanız ameliyatı engellersiniz. o acıyı yenip, işinizi yapmak zorundasınız. bu bir maharettir. acıya dayanmak. ben bir yandan bu görevimi yaparken düşünüyordum da: neden bunu otomatik bir şekilde tutamıyoruz diye? kızım o senelerde 6-7 yaşlarında. annesinin inciden yapılmış boyunluğunu almış, kafasından geçirmeye çalışmış. tabii bu sırada kolye kopmuş, inciler etrafa saçılmış. bana koştu. bak bunlar koptu dedi. beraberce gittik kolyeyi toparlamak için. ben, kolay olsun diye naylon ipliğe geçirdim incileri. fakat naylon ipliğe düğüm atmak çok zor. kaymaz, tutmaz, oturmaz. tam bu sırada bir parçasını çekerken bir de ne göreyim: o boncuklar teker tekerken birden bire bütün bir zincir oldu. oluşan zincir bambaşka bir kıymet demek. kendine mahsus fiziki kıymet. kendi kendine durabiliyor. işte buldum dedim. spatulanın yerine geçecek, kendi kendine durabilen şeyi. sonra o boncukları çelikten yaptılar. içerisine bir zincir soktular. bu zincire ekartör deniyor. ben ona leyla adını verdim''
anlaşıldığı üzere leyla, gazi yaşargil'in kızının ismidir. gazi yaşargil'in bir de oğlu vardır: can. onun hikayesi ise bambaşkadır...
''beyne girmek çok zordur. çünkü kafatasını açtığınızda kemiği bir külçe gibi karşınıza çıkar. fakat sizin girmek istediğiniz yer bu külçenin altındadır. hocalarımız 1920 senesinde bu külçeden çok korkmuşlar. ilk önde gidenler, ilk defa alın
kısmını yavaşça kaldırıp, şakağı kaldırıp, lobar traksiyonlar yapmışlar, yani beyin loblarını çekmişler. bizler bunu yaparken, genç asistanlara bir spatula verilir. asistan bunu elinde tutar ve belli bir dengede çeker ki hoca rahatça çalışabilsin. ben de bunu hocamdan öğrendim. en azından iki yıl o spatulayı sadece tuttum. hayatım onu tutmakla geçti. ama 10 dakika sonra bu elinizdeki mafsal bir acımaya başlar ki sormayın. o acıyı yenmek zorundasınız; çünkü yenemezseniz duramazsınız. duramazsanız ameliyatı engellersiniz. o acıyı yenip, işinizi yapmak zorundasınız. bu bir maharettir. acıya dayanmak. ben bir yandan bu görevimi yaparken düşünüyordum da: neden bunu otomatik bir şekilde tutamıyoruz diye? kızım o senelerde 6-7 yaşlarında. annesinin inciden yapılmış boyunluğunu almış, kafasından geçirmeye çalışmış. tabii bu sırada kolye kopmuş, inciler etrafa saçılmış. bana koştu. bak bunlar koptu dedi. beraberce gittik kolyeyi toparlamak için. ben, kolay olsun diye naylon ipliğe geçirdim incileri. fakat naylon ipliğe düğüm atmak çok zor. kaymaz, tutmaz, oturmaz. tam bu sırada bir parçasını çekerken bir de ne göreyim: o boncuklar teker tekerken birden bire bütün bir zincir oldu. oluşan zincir bambaşka bir kıymet demek. kendine mahsus fiziki kıymet. kendi kendine durabiliyor. işte buldum dedim. spatulanın yerine geçecek, kendi kendine durabilen şeyi. sonra o boncukları çelikten yaptılar. içerisine bir zincir soktular. bu zincire ekartör deniyor. ben ona leyla adını verdim''
anlaşıldığı üzere leyla, gazi yaşargil'in kızının ismidir. gazi yaşargil'in bir de oğlu vardır: can. onun hikayesi ise bambaşkadır...
devamını gör...
astral seyahat
düşük bütçeli gezme yöntemi. yalnız geri dönememe ihtimalini de barındırır.
devamını gör...
durduk yere insanı mutlu eden şeyler
bebek gülümsemesi.
dünyadan bir haber, hiçbir şeyi anlamıyor ama o yeni çıkmış 2 dişiyle tatlı tatlı sırıtıyor size. gerçek sevgiyi hissettiğinizi biliyorum minik böcekler sizi.
dünyadan bir haber, hiçbir şeyi anlamıyor ama o yeni çıkmış 2 dişiyle tatlı tatlı sırıtıyor size. gerçek sevgiyi hissettiğinizi biliyorum minik böcekler sizi.
devamını gör...