islam'ın köleliği yasaklamaması

islâm’ın köleliği muhâfaza edip devâmını sağladığı şeklindeki bir düşünce son derece yanlış ve hatâlıdır. islâm, köleliği ibkâ etmemiş, aksine mevcut olan bu uygulamayı tedrîcen kaldırmıştır. ancak islâm, kölelik müessesesini ictimâî bir karışıklığa meydan vermeden gönüllü olarak ortadan kaldıracak bir yol açmıştır. zîrâ o zamanlar kölelik bir harp hukukuydu ve birden kaldırılması imkânsızdı. islâm’ın bu güzel metodu tatbik edilmeye başlanınca, bir köleye sâhip olmak külfet hâline gelmiş ; asırlarca mevcut olan ve toplumda iyice yerleşmiş bulunan bu müessese, hiçbir zorlama olmadan gönüllü olarak ortadan kalkmaya başlamıştır.

islâm, 23 senelik bir zaman zarfında insanları mükemmel bir medeniyet ufkuna taşımıştır. islâm’da en büyük hürriyet kulun rabbine köle olmasıdır. en kötü kölelik de kullara kul olmaktır.

burada bilhassa hazreti ömer’in köleliğe karşı verdiği şiddetli mücâdele dikkat çekicidir. o, kölelik müessesesini kaldırmak için çok büyük gayretler sarf etmiş ve birtakım tedbirler almıştır. üstün gayretleri neticesinde arabistan’da köleliği tamamen kaldırmaya muvaffak olmuştur.

hazreti ömer hilâfete gelir gelmez muhârebelerde ele geçirilen erkek ve kadın arap esirleri tamamen serbest bırakmıştır. eskiden bu gibi esirler köle ve câriye muâmelesi görürdü.

yine hazreti ömer mısır ve ırak gibi memleketlerde hiç kimsenin esir ve köle muâmelesi görmesine müsâade etmemiştir. bu hususta yapılan ısrarları da dikkate almamıştır. bir defâsında islâm askerleri tarafından mısır’dan getirilen köleleri serbest bırakarak tekrar memleketlerine göndermişti.

hala islam köleliği kaldırmıştır diyorlar yahu şaka gibi. hangi ayet veya hadis ile kaldırılmış bir de onu söyleyip biz cahilleri aydınlatsaydınız keşke. köleyi azat etmek köleliği kaldırmak değildir. islam'ın hiçbir devrinde de kölelik kaldırılmamıştır. arap ülkeleri köleliği en son kaldıran ülkelerdir. örneğin suudi arabistan 1962'de kaldırmış. vahiylerin tamamlanmasından sonra 1200 yıl boyunca da son derece yaygın bir şekilde devam etmiştir kölelik. osmanlı'da bile saraydaki cariyeden tut, yeniçerisine kadar hepsi köle. istanbul bursa gibi şehirlerimizde 20. yy'a kadar köle pazarları kuruluyordu.

bu konu, islamda kölelik kavramı görsellere dökülürken hep sahiplerin erkek oluşu vurgusuyla(yanıltmasıyla) kapışır. niye datlum? ben finansal gücü olan hür bir kadın olarak iki erkek köle alamıyor muyum? bence alabiliyorum kitaba göre. hazreti hatice'nin erkek kölesi vardı hatırlarsan. adı meysere idi.

sonra hazreti ayşe'nin köle olarak satın aldığı bir kadın vardı adı berire idi. sonra azat ettiydi falan.

bu bahsettiğim kadınları sizin inancınıza saygı duyarak şu tespitin dışında tutuyorum. bir kadın figürünün bir çocuk köleye yapabilecekleri inanın erkek figürünün en iğrenç sapıklığından bile öte izler bırakır. ruhu, kadın zorbalığı görmüş bir çocuk tanırsanız anlarsınız aslında sapık erkekten bile daha kalıcı zararlar bıraktıklarını...ki konuştuğumuz köle çocuklar. kadınların alıp satabildiği hatta miras olarak bırakabildiği çocuklardır kimi zaman.

kolelik o donemin gercegiydi hatta 100 yil ononcesine kadar devam eden bir gerceklik.
ıslamda o donem kosularinda,gercekliklerinde yazilmis.
“kendince” o donem sartlarina gore adalet,hukuksal bazi konulara aciklama getirmis bir kitap.
donemsel gerceklere gore yazilmis olan evrensel olmayan ya da gelecekle ilgili ilerici olmayan insan urunu kitaplarin donemsel ve bolgesel guncellemesi.

üst edit: olumlu ve olumsuz yönleriyle, konuyu yorumlama çabalarıma rağmen; #1775492 nolu tanımda geçen ve hiçbir argüman sunulmadan sadece eleştiri amaçlı yaklaşımlara cevap hakkımı kullanıyorum.

toplum gerçekliğinden uzak bir yaklaşım ile eleştiri yapmak kolaydır. bilinen bir karşıt argümanınız varsa; sizin de kendi argümanınızı sunmanız, tartışılan konu hakkında konunun takipçileri için ufuk açıcı olacaktır. kendi delillerinizi getirmeniz bizim açımızdan da faydalıdır. gerçeklikle uyumlu eleştirilere herzaman açık olduğumu bilmenizi umuyorum.

islamdaki köle anlayışı; "medeni toplum" diye yutturulan toplumların, kendi halklarına tanımadığı hakları, asırlar önce kölelere tanımıştır. köle iken islamı seçen kölelerin azad edilmesi, bir müslümana okuma yazma öğreten kölelerin azad edilmesi; bu duruma örnektir.

bugün medeni toplum diye lanse edilen yönetimler; insanlığın büyük bir kısmını o dönemin kölelerinin yaşam standardının çok altında bir hayata mahkum etmiştir. "medeni toplum;" halkları kandırırken, özgür olduğu yalanını kullanmıştır. günümüz özgürlük anlayışı, sadece kimlik bilgilerinde yer alan bir yanıltmacadır. günde 16 saat çalışıp evini geçindiremeyen, çocuğunun ısınması için eline saç kurutma makinesi sıkıştırıp, intihar eden insanların olduğu bir coğrafyada yaşayıp, hala yaşadığı toplumda köleliğin olmadığını savunmak, ütopik bir dünyada yaşadığınızın tezahürüdür.

editlenmeden girilen ilk tanım aşağıdadır;

köleliği meydana getiren şey; dönemin ihtiyaç ve koşullarıdır.

kölelik dönemin en önemli ticari gelir kaynağıdır.

öreğin;

günümüz insanı; oturduğu evler, bindiği arabalar vs vs ile yaşam standardını belirliyor iken, o dönemin insanı ise; kölenin çokluğu ve devenin çokluğu ile yaşam standardını belirliyor idi. köleler, o dönemin lüks eşyaları gibiydi.

köleler genel manada kazanılan bir savaşın ganimeti, kabileler arası kaçırılma olaylarının ganimeti ve başka milletler ile yapılan ticaretin ganimeti konumundaydı.

gelelim konumuza;

köle teriminin arapça karşılığı abd *terimidir. abd teriminin karşıt terimlerinden biri rab * terimidir. rebib teriminin kökeninden türemiştir. rebib teriminin kökeninden türeyen diğer terimler; mürebbi, mürebiye, erbab vs. vs dir. bizi ilgilendiren terim; rab terimidir. bu terim; mutlak otoriteyi temsil eder. islami hiçbir kaynakta rab terimi insan için kullanılmamıştır.

abd teriminin ikinci karşıt terimi ise; veli terimidir. bu terimden; mevla, vali, velayet vs. vs gibi terimler türemiştir. bizi ilgilendiren terim: mevla terimidir. mevla terimi ise sınırlı otoriteyi tanımlamak için kullanılır. bu terim islami kaynaklarda insanlar için kullanılan bir terim olduğu gibi, allah için de kullanılmıştır.

bu gerçekle hareket edince, kölelik teriminin karşıtı olan, iki çeşit egemenlik durumu ortaya çıkmış olur;

islami anlayışta kölelik;

islami anlayışta köle teriminin zıddı ; efendi ve sahip gibi anlamları olan mevla terimidir. mevla, vly kökeninden türemiş; canından ve malından kıymetli anlamına gelir. yani biri size mevlam dediği vakit; canımdan ve malımdan kıymetli olan demiş olur. islami literatürde kölelerin durumu kısaca böyledir.

islamiyet öncesi kölelik;

islamiyet öncesi kölelik anlayışı ile islami anlayışta kölelik anlayışı birbirinden farklıdır. bu kölelik teriminin karşıt terimi ise; rab terimidir. rab terimi, köle karşısında mutlak hakimiyeti ifade eder.

bu iki kavram arasındaki farkı anlamak için, ikinci halife hz. ömer'in kudüs şehrinin sembolik anahtarını teslim alırken; şehrin sembolik anahtarını teslim eden rahibin, hz. ömer' in ve kölenin kimliklerini karıştırması durumunu örnek gösterebiliriz.

bu hikaye kısaca şöyledir;

kudüs' e atın üstünde giren kişi köle, atın ipini çeken kişi ise halife ömer'dir. bu durum karşısında halife ömer'i hiç görmemiş olan rahip, köleyi halife zanneder ve şehrin anahtarını köleye uzatır. anahtarı alan köle ise; halife ömer'in kimliğini belli edecek şekilde anahtarı halifeye teslim eder.

yukarıdaki hikayeye dikkat edilirse; köle üzerinde hak sahibi olan halife, mutlak hakimiyet sahibi değil*, bilakis kısmi hakimiyet * sahibidir.

başka bir açıdan konuyu ele alırsak;

islamı ilk kabul edenler bilindiği gibi; genç insanlar ve kölelerdir. bu durum bile, islamın kölelere bakış açısının, islamiyet öncesi kölelik ile bir benzerliğinin olmadığının kanıtı niteliğindedir.

köleliğin kaldırılması mevzusuna gelir isek;

kölelik, dönemin koşulları gereği savaşı kaybeden orduyu cezalandırma yöntemlerinden biridir. savaşı kazanan ordu için ise savaş ganimetidir. kazanan taraf için savaş ganimeti ve savaşı kaybeden taraf için kesilen diyettir. nasıl ki; günümüzde iki ülke arasında savaş meydana gelince; kaybeden taraf diyet ödemek zorunda ise; o zaman için savaş diyeti kölelerdir.

günümüz savaşlarında; savaşı kazanan taraf, savaşı kaybeden tarafın yeraltı kaynaklarını vs vs sömürüyor ise, o dönemde meydana gelen savaşlarda; savaşı kazanan taraf, savaşı kaybeden tarafın insan gücünü sömürüyordu.


islam köle azad etmeyi ibadet saymış, günahlara kefaret olacağını bildirmiştir. hz. ali'nin (as), peygamberimizin(saa) vefatından sonra, 25 yıl kadar bir süre içinde, medine hurmalıklarından kazandıklarıyla, 1000 köle satın alıp, azad ettiği şii tarih kitaplarında nakledilmiştir.

köle azad etmeyi ibadet saymış olan bir dinin, köleliğin savaş ganimeti olarak değerlendirildiği bir ortamda, köleliği tamamen yasaklaması mümkün değildir. çünkü toplumsal realite buna müsait değildir.


arap toprakları iskan ve ziraat açısından verimli olsaydı, kölelik; diyet veya ganimet olarak değerlendirilmez idi. bedeviliği ile övünen arap toplumunda, toprağın ve imarın değeri; köle kadar değer görmemiştir. çünkü; bedevi hayat felsefesi imar üzerine değil, göç üzerine kuruludur. göç felsefesi; insan gücü ve hayvan gücüne dayalı bir felsefedir.

bu durumun; sosyolojik altyapıdan kaynaklandığını düşünmek en yapıcı yaklaşımdır.

çünkü islam, kölelik ve teslimiyet üzerine kurulu bir dindir.

o dönemin sosyolojik yapısı müsaade etmiyorcular da gelmiş. ben de nerede kaldılar diyordum. cahiliye döneminin her adetine çözüm bulan allah iş köleye gelince cannonball kasabası şerifi lloyd'a dönüşüveriyor: "yavaş yavaş kaldırıyok yeğenim..." koskoca omnipotent allah her şeyi yapabiliyor ama iş köleye gelince yasaklaması mümkün değildi. bir de arabistan ziraate uygun değilmiş... biz de bu din bütün insanlığa ve bütün çağlara geldi zannediyorduk. itiraflar için teşekkürler.

islam sınıfsız toplum vaat eder diye bir kaç ortamda çıkıştım. hep tersi tepkiler aldım. yasaklasa dert yasaklamasa dert. kölelik belki de istenilen bir şey bilmiyorum. şimdiden iyi midir? bir köle standardizasyonu var mıdır? bilmiyorum. güvensiz bir dünyada güçlü bir insanın kölesi olmak, hür ve savunmasız olmaktan kötü müdür? kavramlara çok takılıyoruz o zamanın bir köle gerekliliği içinde olup olmadığına bakılmalı. yazdıklarımı okudum da hiçbir bütünlük yok. neyse köle konusuna biraz ara verip sevdiğim bir şarkıdan bahsedeyim. zaten vazgeçemediklerimizin kölesi değil miyiz? sahip olduğumuzu sandığımız şeyler bize sahip ve bizi manipüle ediyorsa bundan kaçışın into the wild olmayacağı kesin. bir yerlerde bir çıkış vardır. vardır da hemen farkedilemeyecek bir yerdedir.

kuran köleliği yasaklamıştır: emre1974tr.blogspot.com/201...

islam köleliği kaldırmadı. ama kölelik de hiç bir zaman kalkmadı zaten. günümüzde köle olmadığını düşünen, sadece hiç efendi olmamıştır. hele olsun bak, bir efendi, kölelik günümüzde var mı yok mu ona göre karar verir.

geçen burada tartışılıyordu. ben de şöyle yazmıştım. "islam köleliği kaldırmadı. ama kölelik de hiç bir zaman kalkmadı zaten. günümüzde köle olmadığını düşünen, sadece hiç efendi olmamıştır. hele olsun bak, bir efendi, kölelik günümüzde var mı yok mu ona göre karar verir."

bugün ise şöyle bir şey geldi önüme:
buradan

"görünen o ki, 19. yüzyılda abd'de yaşayan ortalama bir köle günümüz ortalama insanından çok daha iyi/sağlıklı besleniyormuş.

günlük ortalama bir köle diyeti: 300 gram domuz eti, mısır unu, mevsimine göre patates, bezelye, meyve, sebze ve pirinç."

islam aşağı islam yukarı. sıkıldım. başka dinlerle uğraşalım. şintoizme sarsak nasıl olur?

tatlısu müslümanlarının zoruna giden yadsınamaz acı bir gerçektir. islamiyet, köleliği kaldırmamıştır aksine kölenin şartlarını bir nebze olsun iyileştirmiştir. "kölelerinize iyi davranın" demek, "köleliği ortadan kaldırın" anlamına gelmez. tarih bize bu durumun tam tersini söylemektedir: köleliği en son kaldıran ülkeler, müslüman ülkelerdir. hatta öyle ki suriyede kölelik suriye'nin 1920'de fransız sömürgesiyken kaldırılmış; suudi arabistan, köleliği 1962'de amerika birleşik devletlerinin zorlamasıyla kaldırmıştır. o tarihlere kadar araplar, kölelik ve cariyeliği el altından sinsice devam ettiriyordu. siz kime masal anlatıyorsunuz? osmanlı devletinde kölelik, tanzimat fermanı sayesinde bir nebze olsun kaldırılmıştır. 1923'te cumhuriyet'in ilan edilmesinden sonra ilk cumhurbaşkanı mustafa kemal atatürk, türkiyede köle ve cariye pazarlarını kapatmış ve köleliği yasaklayan bütün uluslararası antlaşmalara imza atmıştır. (bkz: kuran-ı kerim'in açıkça köleliği tasdik etmesi)
bazı müslüman ülkelerde köleliğin kaldırılması tarihi
köleliği onaylayan nisa 24

kölelik islam'ın dayandığı noktadır, var oluş nedenidir. en başta herkes allah'a kul, köledir. köle olmak için yaratıldınız; öyle özgür olayım, mutlu olayım vs bunlar yasaktır. hayattan zevk almak yasaktır. burası sınanma yeridir, mutlulukla sınanmayacaksınız, sınanmak zorluk, eziyet gerektirir.

mezheplerin yasaklamayıp serbest bıraktığı mevzu.

allah, kula kul olmayı reddeder. aklını ve fikrini kemalizme ya da mezheplere kaptıranlar bunu bilmezler.


ha burda ben kendi dinim adına cevap veriyorum ki, kur'an'da tarihten gelen geleneksel kölelik kaldırılmıştır. sadece savaş esirliği vardır. o da muhammed suresi'nin 4. ayeti ile belirlenmiştir. esirler ya karşılıksız ya da fidye karşılığında serbest bırakılır. esirler köleleştirilemez. cariyelik kur'ani bir kavram değildir. cephede esir alınmış kadın askerler ile nikahsız ilişki de kurulamaz, zorla da bu nikah kıyılamaz.

nahl suresi 75. ayet der ki:

'' bir yanda, bir şahsın kölesi olup kendine ait hiçbir yetkisi ve herhangi bir şey üzerinde tasarruf hakkı bulunmayan âciz bir adam; diğer yanda ise tarafımızdan kendisine güzel ve bol bir rızık verdiğimiz ve bu güzel rızıktan gizlice ve açıkça harcayan hür bir adam! hiç bunlar birbirine eşit olabilir mi? ''

tabii ki cennet var denecek. yoksa bu ötekileştirmeye kim razı olur?