fyodor mihayloviç dostoyevski

evet, bir insanı değerlendirmek ve onun ruhunu tanımak istiyorsanız nasıl sustuğuna, nasıl konuştuğuna ya da nasıl ağladığına;
hatta en soylu idealler konusunda nasıl heyecanlandığına değil, onun nasıl güldüğüne bakın.
eğer güzel gülüyorsa o insan güzel bir insandır.*

evet, bir insanı değerlendirmek ve onun ruhunu tanımak istiyorsanız nasıl sustuğuna, nasıl konuştuğuna ya da nasıl ağladığına;
hatta en soylu idealler konusunda nasıl heyecanlandığına değil, onun nasıl güldüğüne bakın.
eğer güzel gülüyorsa o insan güzel bir insandır*

ağır karaktersiz babaları yerleştirir. her ağır romanında mutlaka ama mutlaka kucağında ağlanacak bir güzeller güzeli kadın vardır. hatta karamazov kardeşler'de heykel gibi kadınlar vardır. büyük abi karamazov'a aşık olan ama başkalarının hayranlıktan ellerini öpeceği ve mahkemede yürüyüşü bile sanki siz oradaymışsınız gibi anlatılan kadın da fyodor'un tipik bir karakteridir. tıpkı fiziken müthiş güçlü olan ama manen bir erkeğe kapılacak kadar zayıf olan jane eyre gibi. 2 hafta önce çok eski bir evde kalmıştım. önce aklıma suç ve ceza'nın pedofili geldi, otel odasında yalnız kalan, sonra güzel genç kadının kucağında ağlayan raskolnikov geldi. dostoyevski gibi bir piç olan raskolnikov tıpkı yaratıcısı gibi namussuz bir ukalaydı. malum sokakta "sen misin beni yakalayacak olan?" diye bağıra bağıra kendi kendine alay ettiği komiser belki de dostoyevski'nin namussuz düşüncelerinde aklının köşesinde fikirlere karşı gelen ufak bir iyilik parçasıydı.

dostoyevski kumar alışkanlığından ötürü aşırı derecede borçlanmıştır. o sırada ortaya stellovski adında bir yayıncı çıkar. dostoyevski'ye şunları söyler: “bak senin bütün borçlarını kapatacağım. sana iki yıl yetecek kadar da para vereceğim. fakat bir sözleşme imzalaman gerek.

senden bir kısa roman istiyorum. bu kısa romanı bana bu sözleşmeyi imzaladıktan tam 24 ay sonra vermeyi kabul edeceksin. istediğim sürede bitirip bana teslim edersen sorun çıkmayacak. fakat eseri bir gün bile geç verecek olursan bundan önce yayımladığın ve bundan sonra yayımlayacağın bütün eserlerin hakları benim olacak.” çok fazla borcu olan dostoyevski sözleşmeyi mecburen imzalar.

aradan 23 ay geçer fakat tek bir cümle bile karalamamıştır. durumdan haberdar olan fransız yazar stendhal, dostoyevski'ye “ben 'parma manastırı' romanımı dikte ettirerek (söyleyerek yazdırmak) yazdırdım, sen neden denemiyorsun?” der. başka çaresi olmayan dostoyevski kabul eder.

o zamanlar rusya'da bir dikte etme okulu vardır. okulun en yetenekli öğrencisi grigoryevna snitkin adında isveç asıllı genç bir kızdır. kız bu görevi yapmaktan gurur duyacağını söyler ve dostoyevski ile eseri yazmaya başlarlar.

eseri son gün bitiren dostoyesvki hemen stellovski'nin yanına gider. dostoyevski'nin yazma sürecini baştan sona takip eden uyanık yayıncı stellovski dostoyevski eseri teslim edemesin diye ofisini kapatıp gitmiştir. o zamanlar rusya'da noter yoktur. noter görevini polis karakolundaki memurlar yapıyordur. dostoyevski eserini polis karakolundaki memurlara onaylatır. daha sonra bu olaydan dolayı yayıncı ile davalık olsalar da davayı dostoyevski kazanır.

her rus gibi dostoyevski de zaferi kutlamak için bol votkalı bir davet verir. davete bütün dostları ile birlikte romanı dikte ettirdiği genç kız grigoryevna snitkin'i de çağırır.

gecenin ilerleyen saatlerinde dostoyevski genç kıza “senden bir konuda fikir almak istiyorum “der.

bu durum genç kızın gururunu okşamıştır.

“memnuniyetle, ben size nasıl bir fikir verebilirim merak ettim” diye karşılık verir.

dostoyevski şöyle der: “ben bir roman yazmaya çalışıyorum. romanın başkarakteri korkunç biri… sara nöbetleri geçiren, kumar bağımlısı, düşman kazanmaktan çekinmeyen bir adam. bu adam kendinden genç bir kıza aşık oluyor. sence bir evlenme teklifi kaleme alacak olsam bu gerçekçi olur mu?”

kız ise şöyle der: “evlenme teklifinizi kabul ediyorum bay mihayloviç…

o kız dostoyevski'nin ikinci eşi anna grigoryevna snitkin'dir. yazdıkları eser ise ünlü roman “kumarbaz”dır.

rusya tprakjlarını tam özümsemiş bana göre en iyi rus yazarı, tolstoy'dan üstün olduğunu herkes kabul etmez fakat gerçek budur.
rus edebiyatı muazzam bir kültür hazinesi kabul etmek lazım, benim en sevdiğim romanlar rus romanlarıdır.
okuyabildiğim kadar okudum .
dostoyevski değişik bir yazar okurken bırakıp bir daha bu yazarı okumam diyorsunuz ama kitabı bitirip diğerini almaya gidiyorsunuz.

bir yazar için bohem yaşam felsefesini eleştirmemek gerekir yazılar o yaşamdan çıkıyor ..
benim iidolüm n london'dur kısa ömründe muazzam bir edebiyat hazinesi bıraktı bize ,hayatının önemli bir kısmı yollarda bazen de dizlerde geçti ve mücadelede iyi yazar böyle çıkıyor,entelektüel birikim böyle kazanılıyor.

elif şafak -pamuk gibi yazarda var ,sırça köşklerinde mevlana'ya domates yediren.

bilgili birisine benziyor.

yiyecek sektörüne girmiş diyorlar.

1821/ 1881 yılları arasında yaşayan rus yazardır; cemal süreya ise "dostoyevski okuduktan sonra eskisi gibi olamadım" benzeri şeyler söyler.

çaresiz bir hayat sürdürdüğü söylenebilir, babası cerrah ve ayyaş, annesi ise hastadır.
ilk kitabını 25 yaşında yayınlar, bazı gerekçelerle hapis yatar ve idam edilmek üzere iken affedilir.
kendisi de hastalanır, nöbetler geçirdiği ve durmadan yazdığı söylenir.

ciğer kanaması yüzünden hayatını kaybetmiştir.
ardında sayısız eser bırakmış ve insan ruhunun haritasını çıkarmış bir yazardır.

zeki demirkubuz'u başımıza bu ihtiyar rus sardı. bu yönünü hiç sevmiyorum.

syf. 317
karamazov kardeşler

kişilere göre değişmekle birlikte şahsım adına kitaplarını okumaktan büyük keyif aldığım ve son derece saygı duyduğum (ki bütün dünya kendisine aynı derecede saygı duymuştur), 1821-1881 yılları arasında yaşamış mühendis ve roman yazarıdır.

'the mystery of human existence lies not in just staying alive , but in finding something to live for...'

sözünün sahibi usta yazar.

karamazov kardeşler'in ana karakterilerinde kendi yaşamının farklı dönemlerine ışık tutan usta yazar.

“nerede okumuştum, hani bir idam mahkûmu ölümünden biraz önce şöyle söylemiş ya da düşünmüştü: "yüksek ve sarp bir kayalıkta, ancak iki ayağımın sığabileceği, dar bir çıkıntıda, dört bir yanım uçurumlar, okyanuslar, sonsuz bir gece, sonsuz bir yalnızlık ve hiç bitmeyecek bir fırtınayla sarılmış durumda yaşamak zorunda olsam ve bütün ömrümce, bin yıl boyunca, hatta sonsuza kadar o bir karış toprakta ayakta durmam da gerekse o şekilde yaşamak, şu anda yarım saat içinde ölecek olmaktan çok daha iyidir. yaşamak, her şeye rağmen yaşamak...“

beni çok etkileyen bu kesitin sahibidir.

zapiski iz podpolya türkçe mealen yeraltından notlar eseri psikolojimi bozan eser. herkes kendinden bir şeyler bulur belki ama bildiğin benim başka alemlerde yaşadığım dünyanın yazıya dökülmüş hali gibiydi. herkesten gizlediğim rol yaptığım benimle alakası olmayan kişiliğimi kral çıplak dercesine gözler önüne seren bir eserdi.

ülkecek kendisi hakkında çok hassas olduğumuz ve aşşşırı(3ş'li) sevdiğimiz doğrudur.