türkçe

deyimleri öğrenmeden asla tam öğrenelemeyecek bir dil. küfür de buna dahil.

genel kullanım kriterlerine uygun kelime sayısı 13 bin kadar olan dil.

1200 kadarı eski türkçeden, 1071 öncesi orta asya'da kullanılan türkçeden miras.
300 kadarı eski türkçe köklerden türetilmiş.
3300 kadarı arapçadan, 320 kadarı fransızca ve latinceden, 1000 kadarı farsçadan, 500 kadarı ingilizceden, 400 kadarı italyancadan, 300 kadarı yunanca ve 250 kadarı başka dillerden alınmış kelimeler mevcuttur. dil devriminden sonra yaratılan öz türkçe kelimelerin 600 küsür kadarı halen kullanımdadır. bunların dışında 250 kadar (zırt,pırt,çat, şapır) gibi kelimeler ve yine 300 dolayında kökeni bilinmeyen sözcük bulunmaktadır.

"en derin vatanım türkçedir."
mario levi

adriyatik'ten çin seddi'ne kadar olan türk dünyası'nın sınırları içerisinde konuşulan anadilimizdir.

en sevdiğim yanlarından biri -mişli geçmiş zaman. anlatılanları biri görmüş ya da duymuş. ama kesin değil. yine de olayların olduğuna inabılıyor.

orta asya' da şaman öykü anlatıcılığından geldiğini sanıyorum.

ingilizce bazı kelimelerin tam karşılığının olmadığı anadilimiz.

benzer şekilde dilimizdeki bazı kelimelerin ingilizce'de tam karşılığı da yoktur.

türkçe, sondan eklemeli yapısıyla kelimelere ekler aracılığıyla anlam kazanan bir dildir. bu özelliği, az kelimeyle çok şey anlatmaya imkân tanır, böylece iletişimde hız ve netlik kazanılır. aynı zamanda, kökleri sağlam bir ağaç gibi, eklerle dallanıp budaklanarak yeni anlamlar üretir ve kendini sürekli yenileyebilir.

yaklaşık 150.000 kelimeye sahip olduğu tahmin edilen türkçe, bu kelimelerin büyük bir kısmını eklemeli yapısıyla türetmiştir. ancak yalnızca işlevsellik açısından değil, sanatkârane ifadeye uygunluğu bakımından da güçlüdür. tarihsel gelişimi boyunca pek çok dilden etkilenerek kelime hazinesini genişletmiş, böylece anlatım çeşitliliği bakımından zengin bir dil olma özelliğini korumuştur. ünlü dilbilimci geoffrey lewis, “türkçe, eklemeli yapısıyla düşüncenin doğal akışına en uygun dillerden biridir.” diyerek bu özelliğin önemine vurgu yapmıştır.

hem günlük kullanımda pratikliği hem de edebi eserlerde derinliği ile türkçe, düşüncenin şekillenmesine ve etkileyici bir şekilde sunulmasına güçlü bir zemin hazırlar.

dünyanın en güzel dillerinden biridir.

türkçe eriyor, çürüyor; kangren oldu, ölmek üzere. ne şiir meyve veriyor, ne de romanlar. çünkü dağarcık yok, retorik yok, belâgat hakezâ...

harika bir dil. ancak bizim elimizde yok oluyor.
şu dili başka bir millet konuşsa şuan lingua franca
olacak dildi aslında.

#1045364

"kırgızistanlı biriyle tanıştım. türkiye'ye doktora için gelmiş. laf lafı açtı sohbet içerisinde. en nihayetinde de konu osmanlı türkçesi'ne geldi. kız bana dedi ki, dilinizin adı türkçe, burası türkiye. biz binyıllarıdır var olan bir toplumuz. orta asya'da öz türkçe'yi kullanan, aynı dili konuşan ülkeleriz. ama ben sizin ülkenize geldiğimde dilinizi anlamak için bile epey zorlandım. dili değiştiren, doğudan, batıdan etkilenip, kültürün bel kemiği olan dilini saf tutamayan sizsiniz. ama sizin dilinizin adı türkçe, bizimkinin adı kırgızca, azerice, uygurca. işte bunlar hep siyaset dedi. bu arada iletişim dilimiz ingilizce. mükemmel değil mi?"

bahsi geçen "kırgızistanlı" arkadaş dil içindeki lehçe, şive, ağız yani diyalekt farkı nedir biliyor muymuş keşke onu da sorsaydın? osmanlıcaya laf etmiş de orta asya'da aynı tarihlerde benzer bir lisan olan çağatayca konuşuluyordu. o da aynı osmanlıca gibi arap-fars etkisindeydi hatta tek farkı osmanlıca oğuz türkçesinden gelişirken, çağatayca karluk türkçesinden gelişti. kendi konuştuğu lisan kırgızca ise kıpçak türkçesinden gelişen bir dil. isim benzerliği dışında yenisey kırgızcası ile aynı değil onda da rusça başta olmak üzere arapça, farsça kısmen de çince, tibetce etkisi var. kendisi hiung-nu dili mi konuşuyormuş?

"düşününce doğru. biz türkçe bile konuşmuyoruz ki. farsça'dan, arapça'dan, sömürü devletleri gibi fransızca'dan binlerce kelimenin dilimize nüfuz etmesine izin vermişiz. türkiye topraklarında devşirme bir dil yaratıp adını da türkçe koymuşuz. öz türkçe başka ülkelerde, başka adlarla anılıyor. şimdi gelmiş okullarda osmanlı türkçesi öğretmeye çalışıyoruz. bunu da harf devrimi ile bir gecede "cahilleştiğimizi" düşündüğümüz için yapıyoruz. ben okuduğum bölümden dolayı üniversitede osmanlı türkçesi yazmış, okumuş, çeviri yapmış bir insanım. osmanlı tükçesi'nin türkçe olmadığını bilecek kadar dili etimolojik olarak tanıdım, öğrendim. kalkıp bana kültür, sanat, edebiyat demeyin. bu siyasi bir hareket; neo osmanlıcı tavrın eğitim sistemimize tecavüzü. adı türkçe olan dilin köküne kibrit suyunu çakmak. harf devrimi bile değil, dil devrimi bu. ülkenin dilini, yani kültürünü değiştirmeye çalışmak."

öncelikle senin okuduğun mektebin ** ona etkileşim deniliyor. eski anadolu türkçesi (eat), osmanlıca ve istanbul türkçesi diye gelişen üç aşamadan oluşuyor. eski anadolu türkçesinden kopan acem türkçesi (fars türkçesi) de sonra azerbaycan türkçesi olan dilin temelini atıyor. ingilizce'de fransızca (norman), latince, yunanca, eski iskandinav/norsca, keltce, almanca daha düşük düzeyde çince, arapça, hint dilleri ve türkçeden etkilenmiştir. şimdi ingilizce bu dillerin karması mı?

#91073

zincirleme yanlış tamlaması gibi yazı olmuş.

"ural-altay dil ailesine dahil olmayan dildir zira artık bu devasa dil ailesinin dilbilim camiasında pek taraftarı kalmamıştır. hatta altay dil ailesi hipotezi de büyük ölçüde terkedilmiştir. türkçenin kesinkes dahil olduğu bir dil ailesi varsa bu türki dil ailesidir.

sanıldığı gibi moğolca ile akraba değildir. akraba olmadığı gibi moğolcanın yanından bile geçmez."

yazıldığı aksine altay dil ailesi teorisi tamamen terk edilmiş değildir. türk ve moğol dillerini altay dillerine dahil eden, tungus, japon ve kore dillerini makro-tunguz dillerine dahil eden ve hepsini transavrasya dilleri altında toplayan görüşler de vardır. türkçe ve moğolcanın arasındaki benzerliğin daha az olmasına da (örnek olarak farsça ve ingilizce arasındaki ilişkinin olmaması gibi) altay dillerinin daha köklü olduğu için hint-avrupa ve afro-asya dillerindeki benzerliklerden daha uzak olma nedeni bu.

"bir başka yanlış da osmanlıcayı türkçenin devamı gibi görmektir. osmanlıca da türki bir dildir ama türkçe değildir, başka bir dildir. en eski latince metni 1553 tarihli de turcarum moribus'tur. 14. yüzyılda yazılmış codex cumanicus kıpçakçadır. aynı şekilde 732 tarihli orhun yazıtları da günümüzde ardılı kalmayan güney sibir koluna bağlı eski uygurca ile yazılmıştır. oğuz türkçesi ile alakası yoktur."

türki dil diye bir şey yoktur daha doğrusu türkçe ve türki diller diye bir ayrım yoktur. o sondaki /i/ eki aitlik belirtir yani türki başlı başına türkçe yani türk lisanı demektir. osmanlıca/osmanlı türkçesi/lisan-ı osmani ise standart türkçe/istanbul türkçesi yani türkiye cumhuriyetinin resmi dili olan türkçenin atası olan dil formudur. osmanlıca ise kendi içinde üç aşamaya ayrılır

•eski osmanlı türkçesi: osmanlı türkçesinin 16. yüzyıla kadar kullanılan versiyonu. selçuklu türkleri ve anadolu beylikleri tarafından kullanılan türkçe ile neredeyse aynıydı ve genellikle eski anadolu türkçesi (اسكی آناطولی توركچه‌سی) nin bir parçası olarak kabul ediliyordu.

•orta osmanlı türkçesi اورتا عثمانلی) توركچه‌سی) veya klasik osmanlıca: 16. yüzyıldan tanzimat'a kadar şiir ve yönetim dili.

•yeni osmanlı türkçesi : 1850'lerden 20. yüzyıla kadar gazetecilik ve batı odaklı edebiyatın etkisi altında şekillenen fransızcanın yoğun etkisi altındaki versiyonu.

bizim şu an kullandığımız türkçe ise eski osmanlı türkçesinden yani eski anadolu türkçesinden çok da farklılaşmayan selçuklu ve anadolu beyliklerinde konuşulan halkın konuştuğu osmanlıca'dan geliyor.

ikinci konu da orhun anıtlarında kullanılan türkçe eski uygurca değildir. göktürkce/orhun türkçesi de tıpkı eski uygurca gibi türkçenin güney sibirya koluna mensuptur fakat iki ayrı dildir.