türkiye'de tartışma kültürü

yoktur demek kolay ama neden yok olduğunu da açıklamak lazım. öncelikle konu kavga etmekse iyiyiz ama ''bizde tartışma kültürü yok'' denirse onun adı tartışma değil. kast ettiğimiz şey türkçe'de kelime olarak karşılığı var mı bilmiyorum ama münazaradır. yoksa kavga vs anlaımdaki tartışma konusunda çok iyiyiz. haksızken bile kavga ederiz.

münazara yani fikirlerin tartışılması konusunda neden kötüyüz? fikirlerimizi neden savunamıyoruz? ona güvenmiyor muyuz yoksa kendimizi ifade etmekte mi sorun yaşıyoruz?

sorunu biraz geçmişte aramakta fayda var. 60lardan 1980 darbesine giden süreçte. günümüzün apolitik y kuşağına sebep olan o döneme. fikirlerin insanların ölümüne sebep olduğu o döneme.

vizontele'de nejat uygur'un meşhur olan ''olaylara karışma'' repliğine. evet, o dönemde ''olaylara karışma'' denen gençler bizlerin anne babası. günümüzüm yaşlıları, 50 yaş üstü kitlesi.

1969da çakılan kıvılcımlar 1980 darbesine kadar yangınlara dönüşmüştü ama 1980 darbesi ile büyük bir patlamaya dönüştü. yananlar, yaralananlar, etkilenenler ve en önemlisi, ''aman çocuklarımızın canı yanmasın'' diye sindirlenler. o sinenlerin çocukları olan bizler nasıl mı yetiştirildik 90larda ve 2000lerde? ergenliğe kadar hangimizin fikri vardı ülkede olup bitenlerle ilgili? hatta çoğumuzun ergenlik sonrasında bile bir fikri yoktu.


bizlere fikirlere sahip olmamamız, olsa da ifade etmememiz gerektiği öğretildi 1980 ve öncesindeki acıları yaşayan ailelerimiz. ''aman yavrum siyasi olaylara girme'' tembihi ile üniversitelere gönderilmedik mi 2000lerde?

çocukluk ve ergenlik boyunca dünyanın ve siyasetin işleyişi ile ilgili bir fikrin olmaması için yetiştirildin. hem ailen tarafından hem de devlet. 90ların renkli dönemlerini hatırlarız hep. tvlerde, radyolarda, sokaklarda hep o renkli hayatlar vardı. doğu ve güneydoğuda halkı devlete düşman etmek için yapılan zulümler, batıda hizbullah'ın infazları ve gazeteci/siyasilere düzenlenen suikastler. tvlerde göremezdiniz, gösterilse bile aileniz sizi tv başından kovardı.

biraz meraklı olup ''lan bunlar benden ne gizliyor'' dedi isen ne ala, yoksa bir fikri olmadığının farkında bile olmayan insanlar olup çıkarsınız, çıkmışsınızdır daha doğrusu. geçmiş olsun.

sonra ''tartışma'' denince aklınıza sadece kavga gelir.

yoktur. net bilgi.

en büyük iletişim problemi; muhattabımızı anlamak için değil, karşılık vermek için dinliyoruz. hatta dinlemiyoruz bile...

türkiye'de tartışma = var
türkiye'de kültür = var
tartışma kültürü = var
türkiye'de tartışma kültürü = error 404 page not found

(bkz: olmayacak şeyler)

türkiye de tartışılmaz herkes üstte çıkmaya çalışır çünkü benim için bile geçerli olan bir durum bu çünkü karşındakinin tavırlarına göre mecburen bir tavır alıyorsun.

üste geçme kültürü olarak hayatına devam etmektedir.

böyle bir kültür ülkemizde yoktur.
en fazla 5 dakika sonra karşılıklı hakaretler havada uçar.
bizde fikir tartışması değil,fikrini karşıya dikte etme tartışması vardır.

(bkz: türkiyede tartışma küfürü)

sen abdülhamid'i savundun!!!!

(bkz: 404 not found)

yoktur.
karşı taraf yalnızca kendi işine gelen kısmı seçer alır söylediklerinizin. ya da sözlerinize cevap veremiyorsa whataboutisme sarılır. küfretmeye başlar.
buyrun bir örnek:
- köpeklerin yaşam alanlarını işgal ettik. canlar aç kalıyor. o yüzden saldırganlaşıyor.
- siz çadırda yaşamıyorsunuz sanırım. siz öncülük edin yaşadığınız evi canlara bırakıp çadır alıp dağa çıkın. tabi insanların yaşam alanını da tanımlamanız gerekiyor. tam olarak neresi insanların yaşam alanı
- ağzınızdan çirkef akıyor. allah sizi bildiği gibi yapsın. inşallah başınızı sokacak bir yuvaya muhtaç kalırsınız.
ya da
- kuran namaza yaklaşmayın diyor.
- hacı ben müslüman değilim ama onun aslı "sarhoşken, ne dediğinizi bilene kadar ve cünüpken, yolcu olan müstesna, gusledene kadar namaza yaklaşmayın"
- heh heh.

tartışma aynı zamanda yeni bir şeyler öğrenme fırsatıdır. kafaları ezberle dolmuş, başka bir şeye yer kalmamış insanla ne tartışırsınız ki? işte arada yapıyoruz ama boşa kürek çekmek.

çıkar göster nidası içerir.

tartışma olumsuz algılandığı gibi, kendini haklı çıkarma rekabetine dönüşmekte türkiye’de. yani gerçek bir tartışma sanatının, bizim anladığımız rekabetsel münakaşa ile doğrudan bir bağlantısı yoktur.

türkiye'de olan diğer olaylar gibidir, yoktur veya az vardır.

bir kere tartışmak olumsuz zannedilir. olumsuz zannedildiği için öfkeli şekilde devam eder. tartışmak istediğin fikir hep sabittir, asla değişmez, iyi bir tartışmadan düşünceni değiştirerek çıkmazsın. karşıda bulunan kişiye hak vermek ve düşünceni değiştirmek kötü olarak düşünülür.

türkiye'de tartışma kültüründe, aaa sen haklısın demek ölümden beterdir.

tartışma kültürünün içinde fikirlerine en sert biçimde muhalif edilme durumu da vardır.

misal toplumun en hassas olduğu noktalar vardır.
bunlardan birisi de kadınlardır.
dolaylı yollardan sen göçmenlerin kadınları taciz etmesinin hakkı olduğunu savunursan
"aaa beyfendi ama..." gibi kibar cevap beklememelisin.
çünkü canı yanmıştır, kalbi kırılmıştır vs. vs.
eleştiriye başlarken bu kırgınlığı hesaba katarak başlamalısın.

ø*.


türkiye'de bir konu hakkında tartışacaksanız sizden iki şeyden birini yapmanız beklenir: ya bu taraftan ol ya diğer taraftan. bunun bir ortasının da var olabileceğini kabul edemeyen dar görüşlüler yüzünden de durduk yere yanlış anlaşılıp saçma sapan şeylerle itham edilirsiniz.

son zamanların en revaçta olan konusu üzerinden örnek vereyim: sokak köpekleri meselesi.

ya köpeklere düşman olmanız ya da onları ölümüne savunup insanlara zarar vermelerini kabullenmeniz gerekiyormuş gibi tartışmalar görürsünüz. kardeşim, ben hem sokak köpeklerini sevip hem soruna insanca bir çözüm bulunmasını isteyemez miyim? neden manyak gibi "öldüreliiiğğğm asalııığm keseliğğğm hınaaarghh" diye bağırmak zorunda kalayım? öldürmeyelim ama sokaklarda cirit atmalarına ve çoğalmalarına da makul ve mantıklı bir çözüm üretebilmek için oturup düşünelim dersen suçlusun.

bu tek bir örnek. hemen hemen her konuda iş böyle. ya o ya bu. ötesi olamaz, zinhar!

- kadınsan eğer, mutlaka instagram'ı yarı çıplak fotoğraflarını paylaşmak için kullanıyorsundur. aksi olamaz.
- instagram kullanıyorsan kesin tiktok da kullanıyorsundur. aksi olamaz.
- ülkeni seviyorsan mutlaka bir partiye üyesindir. ötesi olamaz.
- akp'yi eleştirirsen chp'li; chp'yi eleştirirsen akp'lisindir. ötesi olamaz.
- otobüste kitap okuyorsan ilgi çekmek içindir. ötesi olamaz.
bla bla bla...

meeeh! sıktınız ama ha!

2000’li yıllardaki siyaset tartışmalarına bakıyorum da tamamen zıt görüşlü olan insanlar bile ne kadar naif ve saygılı konuşuyor. şimdi bırakın siyasetçilerin birbirini hedef almalarını, halka bile sü*tük diyecek kadar alçaldılar.

vardır diyen ne içiyor dedirtir.
tartışmadan anlaşılan bağırmak ve kavgadır.