141.
tarçının aslında çin odunu olduğunu biliyor muydunuz?
"dar" kelimesi farsçada odun/ağaç anlamına gelir. bu kelimenin "çin" sözcüğü ile birleşmesinden "dar-ı çin" olmuş o da zamanla tarçın haline gelmiş.
hadi afiyet olsun.
devamını gör...
142.
kozmetik= kozmos sözcüğünden gelir. düzenli, düzgün manasında.

anarşi= an arkhe, yani arkhe sözcüğünden gelir. arkhe, ilk neden ilk madde, anarkhe olumsuzluk ön ekiyle, ilkesiz, kuralsız manasında.
devamını gör...
143.
isa mesih'in gerçek ismi yeşu'dur. bu isim incil grekçeye yazıldığı için jesu olarak geçiyor grekçeye. ordan avrupa dillerine intikal ediyor. isa, kur-an'da geçen bir isimdir. adama gidip "isa" diye hitap etseniz yüzünüze bakmazdı. avrupa dillerinin kahir ekseriyetinde isa yerine jesus diye anılmasının sebebi budur. eğer müslüman olsalardı kur-an'dan bu isimleri öğrenecekleri için dışarda ibrahim, ismail, isa gibi insanlar görürdük. bu isimleri kur-an'dan değil, kitab-ı mukaddes'ten öğrendiler. dolayısıyla isimler farklı.
devamını gör...
144.
penç, farsça beş demektir. pencab=beş nehir
perşembe=penç+embe--haftanın 5. günü
pencere
devamını gör...
145.
pastör ünvanındaki pasteur;
latince koyun çobanı anlamına gelen pastor kelimesinden gelmektedir.
devamını gör...
146.
serbest kelimesi;
farsça sar-baste «baş bağı», imza ve mühür gibi hukuki bir belgenin bağlayıcı işareti” sözcüğünden türetilmiştir. bu sözcük farsça sar “baş” ve farsça bastan “bağlamak” fiillerinin bileşiğidir.
aslı “konfirme, onaylı” anlamında hukuk terimi iken osmanlı ıstılahında "bağışık, muaf" anlamını kazanmıştır.
farsça isim tamlamasından arapça +iyyet ekiyle yakın dönemde türetilen serbestiyet sözcüğü galat-ı fahiştir.
“muaf, bağışık” [fatih sultan mehmed, kanunname-i al-i osman, 1481 yılından önce]
çavuş ve kâtib timarı beğler zencirinden serbestdir, meger ki ˁumūr-ı muazzama vākıˁ ola
[meninski, thesaurus, 1680]
devamını gör...
147.
bence üzerine sayfalarca yazı yazılabilecek, sosyolojik araştırmalar yapılabilecek en ilgin kelime köy ve ondan türeyen kelimelerdir, alıntıyı olduğu gibi ekliyorum.

köylüden ağır küfür var mıdır?
gaia yunan mitolojisinde toprak ana gibi bir röle tekabül eder. adının etimilojisi açık değildir ancak yunancada toprak/yer/dünya anlamına gelen ge kökü bundan bozulmadır. jeoloji, geometri vs. bundan gelir. dünyanın şekli geoiddir demek dünyanın şekli dünyanın şekli gibi'dir civarı bir anlama gelir. kişi adı olan yorgo(s) da bundan türetmedir ve esasen çiftçi anlamına gelir. 3. yüzyılın sonlarında yaşadığı anlatılan kapadokyalı aziz yorgos hristiyan inancının en meşhur şehitlerinden/azizlerindendir. asker olduğu anlatılan aziz bilhassa haçlı seferlerinde büyük bir popülarite kazanmış ve ejderha öldürme narativi bu dönemde ortaya çıkmıştır.
ingiltere kralı iii. edward, fransa tahtında hak iddia edip yüzyıl savaşlarını başlattıktan sonra kurduğu the order of the garter'nın koruyucu azizi olarak azizi yorgos'u seçmiş ve sembolü olarak da onun haçını kullanmıştır. zamanla bu sembol ingiltere'nin bayrağı, aziz yorgos da ülkenin koruyucu azizi olmuştur. hristiyan halkların dillerindeki son derece yaygın george, jurgen, jorgen, giorgio, jorge, gheorge, georgiy, kevork vs. adları kendisine matuftur ve böylece yunanca çiftçi kelimesi büyük bir itibar kazanmıştır.
ancak diğer dillerdeki benzer kelimeler bu talihten mahrumdur.

medine arapçada kelime anlamıyla şehir demektir. bugün medine adıyla bilinen şehrin islam öncesi adı yathrib olup şehir bir dönem taybah diye anılmış dahası sonra ise direkt al-madina (the şehir) yahut al-madina-ul-munawwarah (aydınlatılmış şehir, nvr kökünden bkz. tenvir, tenevvür, buradaki münevver tdk'nın ikame olarak öneridiği aydın anlamında kullanılsa da kelime edilgen olduğundan böyle tercüme daha doğru olacaktır, kavramın ingilizce dengi olan enlightened da yine kelime anlamıyla aydınlatılmış demektir) şeklinde anılmıştır. medeni ise arapçada şehirli, spesifik olarak medineli anlamına gelmektedir ve türkçedeki civilised/civil anlamı 19. yüzyılda batılı kavramların ithali kapsamında özgülenmiştir. civil ise latince şehir anlamına gelen civitas'tan gelir ve yine esasen şehirli demektir. ingilizce city ile kökteştir. ingilizcede vatandaş anlamına gelen citizen de esasen şehirli demektir. arapçanın yakın akrabası aramicede ise kafar köy anlamına gelir. bu aynı zamanda kafir kelimesi için de en uygun gözüken kaynaktır. latince paganus da yine esasen köylü demektir ve peasant ile kökteştir. pag- kökü esasen dikmek, sabitlemek demektir ve pro-paganda (lehe-dikme), peyzaj ve pakt da bundan gelir. türkçenin en yeni kelimelerinden biri ise gundi'dir ve kelime kürtçeden (krm?) alıntı olup gund/köy'den türetmedir ve köylü demektir. gund kent ile kökteş olup kent soğdcadan ithaldir. ingilizce villain (habis), fransızca vilain (çirkin) ve italyanca villano (kaba) kelimeleri de villa ve village ile kökteş olup esasen yine köylü/toprak kölesi anlamına gelir. bunların sebebi dilin direksiyonunda şehirli elitlerin olmasıdır. bu, sıklıkla söylenen "halk osmanlı türkçesini anlamıyordu" argümanında da halktan kasıt gayri-elitler/köylüler ise (cumhiyetin ilk yıllarına dair istatistikler nüfusun %75 civarının köylü olduğunu gösterir) türkçe, osmanlıların uzun süre bilim dili olmuş arapça kelimelerin ithaliyle gelişirken bu kelimeleri bilmeyen ve anlayamayan köylülerin iradelerinin neden dile etki edemediğini de açıklar. sıklıkla "arapça ve farsça" dense de bilhassa teknik terimlerde farsça çok azdır, hukuk terimlerinde neredeyse hiç yoktur ve genel etkisi de arapça ile mukayese edilecek seviyede değildir. dili elitleri yönetmesinin bir diğer sonucu da esasen ortalamaya ve sıradanlığa işaret eden kelimelerin pejoratif anlamlar/konotasyonlar kazanmalarıdır. adi kelime anlamıyla alışılmış, normal demek iken vasat da esasen ortalama demektir. vasıta aynı kökten olup ortada/arada olan şey, araç anlamına gelir.
devamını gör...
148.
çeyrek kuruş anlamında kullanılan bir sözcük.
metalik kelimesinin türkçeye uyarlanmış halidir.
çok az bir para anlamına gelir.
devamını gör...
149.
eskiden ak güney, kara da kuzeyi temsil edermiş. yani akdeniz aslında güney denizi, karadeniz de kuzey denizi demek.
devamını gör...
150.
cengiz han'ın 13. yüzyıldaki avrupa seferleri sırasında avrupa dillerine bir çok kelime geçti. sadece ingilizcede 600 tane türkçe kelime mevcut.

ingilizcedeki horde: büyük canlı kitlesi. türkçedeki ordu kelimesiyle aynıdır. zombi istilalarında akın akın gelen zombiler için horde kullanılır. almancası da yine 'horde'dir

new : nevruz'dan gelmektedir. doğanın yenilenmesi baharın uyanması avrupaya 'yeni olan' şeklinde geçmiş. farsi bir kelime olduğu için cengiz han'ın da öncesine dayandığı mantığını kurabiliriz.
devamını gör...
151.
yeni öğrendim ve şaşırdım:
çocuk türkçe. ve domuz yavrusu demekmiş .
lugatim.com/s/%C3%A7ocuk

@ne zaman gitti tren adlı beni engellemiş (?) ama bana gayet kibar bir mesaj gönderebilmiş yazar yukarıdaki linkin çalışmadığını söylemiş.
gerçekten de telefonda çalışmıyor.
bu yüzden www.lugatim.com adresine gidip gelen sayfada çıkan arama çubuğuna "çocuk" yazarak devam edebilirsiniz. bu benim telefonda da çalışıyor.
not: normal sözlüğün yönlendirmesiyle gitmeyin. doğrudan browserden gidin.
kullanıcı tarafından yüklenmiş görsel
devamını gör...
152.
“pencere” sözcüğü penc ve re sözcüklerinin bileşiminden oluşmaz. mâbadınızdan sallama alışkanlığını derhal bırakmanızı tavsiye ediyorum.
farsça pencer/pancar (aydınlatma deliği, hava boşluğu) sözcüğünden türemiş ve türkçeye geçmiştir.

şifre sözcüğü arapça “ ﺻﻔﺮ” (şifr) yani “sıfır” sözcüğünden gelmektedir. arapça “ ﺟﻔﺮ” (cefr) sözcüğü, eski yazıda cifir, cefr olarak da kullanılmıştır, “oğlak” anlamına gelir.

mimar sözcüğü “îmar” kökünden türemiştir. sallamayalım lütfen.
devamını gör...
153.

ingilizcedeki "pain" kelimesiyle, fransızca'daki "pain" kelimesini düşündü. biri "acı", diğeri "ekmek" demekti. barbaros bunu sıradan bir tesadüf olarak değerlendirmeyecek kadar sarhoş ve yalnızdı. acı, insanın hayat tarlasında biçtiği buğdaylardan pişirdiği ekmekti. dolayısıyla sabah kahvaltısı kadar kaçınılmazdı.


hakan günday - piç
devamını gör...
154.
(bkz: otorite)

fransızca autorité “1. emir verme yetkisi, nüfuz, 2. amir, yetkili” sözcüğünden alıntıdır. bu sözcük latince auctoritas “ağalık, şeflik” sözcüğünden evrilmiştir. bu sözcük latince auctōr “1. (bitki veya hayvan) yetiştiren, besleyen, 2. aşiret reisi, ağa, şef, 3. eser sahibi” sözcüğünden +itas ekiyle türetilmiştir. bu sözcük latince augere “büyümek, yetişmek” fiilinden +(t)or ekiyle türetilmiştir. bu fiil hintavrupa anadili aynı anlama gelen yazılı örneği bulunmayan *h₂ewg- (*awg-) biçiminden evrilmiştir.
devamını gör...
155.
ingilizce gather (toplanma), yunanca agora'dan (toplanılan yer) gelmektedir.
devamını gör...
156.
kibele = anadolunun ana tanrıçası magna mater. hem erkek hem dişiydi
sibel = bir kadın adı
hübel = kabe'deki putların en büyüklerinden biri.
üçü de aynı kökenden gelir.
devamını gör...
157.
zeybek sözcüğü halikarnas balıkçısına göre ion dilindeki zai bakhon yani bakhüs'ün askerleri/rahipleri'den türediğidir.
bakhüs meşhur şarap tanrısı dionisos olup, rahipleri de bağ bozumu şenliklerine süslü kıyafetleri ile katılırlarmış...
devamını gör...
158.
mahzen-magazin
saklamaktan gelir.
devamını gör...
159.
normal ;

fransızca normale “kurala uygun, kurallı” sözcüğünden alıntıdır. bu sözcük latince normalis “gönyeli, ölçüye uygun” sözcüğünden alıntıdır. bu sözcük latince norma “gönye” sözcüğünden +al° ekiyle türetilmiştir.
devamını gör...
160.
---alıntı---

“kadın“, eski türkçede “kraliçe, hakan eşi, prenses” anlamlarına gelen “katun“dan geliyor. “hatun“un da kökeni olan bu kelime, farsçanın eski bir akrabası olan orta asya dili soğdcada ki “hvaten” kelimesinden gelmiş. kimi kaynaklara göre “hvaten“, eski yunancada gücü, erki temsil eden “krat” (bkz: otokrat, demokrat) kelimesiyle bağlantılı ve sonuna gelen “-en” ekiyle “dişi” gücü anlatmış.

---alıntı---
devamını gör...

bu başlığa tanım girmek için olabilirsiniz.

zaten üye iseniz giriş yapabilirsiniz.

"ilginç etimolojik bağlantılar" ile benzer başlıklar

normal sözlük'ü kullanarak 3. parti dahil tarayıcı çerezlerinin kullanımına izin vermektesiniz. Daha detaylı bilgi için çerez ve gizlilik politikamıza bakabilirsiniz.

online yazar listesini görmek için lütfen giriş yapın.
zaman tüneli köftehor rehberi portakal normal radyo kütüphane kulüpler renk modu online yazarlar puan tablosu yönetim kadrosu istatistikler iletişim