sobalı evde büyümek

çocukluğumda kaloriferli evde büyüdüm.
ama üniversite hayatımın son 2 yılında, sobalı evde yaşadım.
o da böyle şehrin göbeğinde müstakil villa bulduk (ısıtması olmayan) öyle yani.

derdi dertt, yalan yok.
sabah kalktığında buz gibi bir ev vs, akşam geldiğinde yine ısınmak için yarım saat beklemek zor işler.
ama keyfi de başka bir şeyde yok o namussuzun.
çıtır çıtır sesleri, ışıkları kapattığında tavana vuran kırmızı ışığı, sıcaklığı, mutfak sanatına katkısı vb...
özlenmiyor değil ara ara, bu tadı yaşayan herkesin arayışı.
2 sene önce havalar yine soğukken, mis gibi ısıtmalı otelin kendisinde değil de sırf sobası var diye bungalov evinde kalmışlığım var.
yine geldi o özlem ama bu sene farklı planlarım var, seneye görüşürüz sevgili soba.

nostaljik yada güzel bir şey değildir. tek bir oda ısınır, tuvalete giderken giyinirsin, duş yapmak keyif değil eziyettir, başka odada yatmak ders çalışmak işkencedir. mutfakta yemek yapan anne için hiç te romantik değildir. külü taşıyan baba için lanettir. tek esprisi kestanedir. başka da bi şey değildir

"odalar salona açılmasın" salaklığıyla yapılan şimdinin evlerinde olmayacak şeydir.

kestane , limon /portakal kabuğu kokusu demektir. sobada yanan odunun kömürün sıcaklığından ziyade maaile bir arada olmanın sıcaklığıdır. yemekler hep beraber bir arada sobanın sıcağında yenir hele o kahvaltılar sobanın üstünde duran çaydanlıktaki çayın lezzetini hiç bir yerde alamamışımdır ben. ekmekler ısıtılır üzerinde sıcacık üstüne tereyağı offf. okuldan gelirsin, işten ya da çarşıdan buz keser her yerin biran önce yansın diye beklersin yanana kadar tüten dumanın kokusu sarar etrafını kıpır kıpır yanmasını bekler durursun yanana kadar ısınırsın zaten ama o ilk alevi gördüğünde başlar için ısınmaya. kıvrılır yatarsın bir köşesine ders yapmamak için en güzel mayışmadır o saatler. zahmetlimi zahmetli ama en güzel şeylerin yolu da hep zahmetli değil mi? o sıcaklığa o kokuya o kızıl ateşe hasretliktir sobalı evde büyümek.

iliklerine kadar ısınırsın. hatta salon fazla ısınır da kapıları açarsın bütün ev ısınsın diye.
neyse sonra büyürsün ve...

bu ilk kazam da değil, çocukluğumda

askerde kışın koğuşun kapısını açık bırakanlar olurdu. adam giriyor çıkıyor koğuş kapısını açık bırakıyor. bir gün birisine dedim. sen kaloriferli ev de mi büyüdün.
evet abi nerden bildin dedi.
ee sobalı evde büyüyenler dikkat eder kapının açık olup olmadığına ya. kapatır hep içeri soğuk gelmesin.
işte bu bin yılın tespitini yaptım efendim.

tek bir odada ısınmanın ne demek olduğunu bilen, sobanın üzerine tükürdüğümüzde o çıkan çozzzz sesinin verdiği keyfi bilen, kestane patlatmanın keyfini bilen çocuktur.
sobalı evdeki en büyük çileyi anneler çeker. çocuklarım üşümesin diye habire içine odun, kömür, kağıt atan en çok annelerdir.
sobalı evde büyümenin güzel tarafları olsa da zor tarafları da çok vardı.

insanın yakmadığı yerini bırakmamasıdır.

herkesin içinde annenizin sizi leğende yıkamasıdır.

mandalina kabuklarını sıkarsın ,böyle suyu coss eder.bir de güzel koku verir.
kestane patlatırsın ohh mis!
ekmek kızartırsın ,yeme de yanında yat.

1.abdest,namaz var ise çok çok sıkıntılı iştir. 2.abdest namaz yoksa sıkıntılı iştir.
3.üstümüzü geçtim hava bile kötü kokuyordu. 4.haa benim odada soba olmadığı için sobada ısıtılmış tuğlayı yatağa koyar yatmadan önce yatağı ısıtmasını beklerdim.
5.oğlum 6 yaşındayken çizgi filmden görüp bu nedir diye sormuştu. xx2 nesli sobayı bile bilmeyecek galiba.

akşamları sobanın üzerinde kaynayan demlikten birkaç damla su kızgın sobanın üzerine düşer. ressam olaya renk katmak ister . turuncu mandalina kabukları odaya hem renk hem koku verir. saat geceye evrildikçe ışıklar söner, alevin duvarla dansı başlar. genleşen soba ve yanan odun senfoni oluşturur. çocuksundur, yorgan ağırdır ama omuzlarında yükler yoktur.

okul mendil ve yakalarının sobanın telinde kuruması demektir, pazar günü tüm evin hacı şakir sabunu kokması demektir. sobanın yanındaki mavi leğende annenizin sizi çizmesi demektir. mutlu çocukluk demektir özetle …

pislik, sıkıntı ve çiledir.

bu pislik, sıkıntı ve çile anneye yıkılınca, -yok çıtırdadı yok gürüldedi- geyiği güzel gelir.

ha bir de tuvalete gitmeye çekinmektir allah belasını versin.

sobasız odadan sobalı odaya gelen yorganın soğukluğunu özler mi insan?
özlüyor.

leblebi gibi toplar artı oyları böyle mazi anıları.

kestane.. evet.. allahın belası kestane bu iş için yaratılmış ve bol limon kabuğu..

cıztt cıztt gelen sesler arasında yan odanın soğuğunda birileri uyumaya çalışırdı. banyo var. leğen var.

bunlar hep kafadan 20 artı oy. not edin.

hayatımın en güzel yılları

o sobaya akşamleyin yenen mandalina ve portakal kabuğu konur. mis gibi kokar. o sırada çaydanlık da sobanın üstünde fokur fokur kaynamatadır. kardeşin, annen ve babanla beraber televizyon izliyorsundur. ben en çok da bu anları severdim. hatta annem sobadaki közler üzerinde bize kepab dahi yapmıştı. 10 parmağında 10 marifet.

sobanın olduğu odada tüm evin topluca oturması kalkması yatması demektir bu. özel alan yok, bireysellik yok, komün hayatına atılan ilk adımdır sobalı evde büyümek.

sonra insan arar o yakınlığı, samimiyeti. hanginizin babası uyurken ağzına osurdu bi söyleyin, kaçınız biliyorsunuz kardeşinizin altına işediğini? banyo yaptıktan sonra soğuk odadan sıcak odaya koşarken kaçımızın havlusu düştü?

işte bunlar hep samimiyet, hep birlik olma duygusu. buram buram romantizm.

çokta şey etmeyin gençler. geçmişte kalan, özlem duyulan bir obje olsa da soba çok konforlu değildi.

zaten muhtemelen çocukluğunuzda kaldı ve o dönemki güzel anılarınız ile irtibatlı olduğu için özlemle anıyorsunuz.

yoksa sobanın yandığı dönemde büyük olsaydınız şuan çokta özlemezdiniz. yok odunu kırılacak, yok kömürü taşınacak, yok tutuşturulacak, sönünce külü boşaltılacak vs vs.

bunlar ilk anda aklıma gelenler. büyüklerin kabusu bir sürü durum vardı soba ile ilgili.

mesela çocuklu aileler soba yanarken çocukları bırakıp tuvalete bile gidemezdi. çünkü çocuklar sobayla oynarken kendilerini yakabilirlerdi.

hatta sobanın üzerine güğüm koyup ısıtan aileler daha da telaş ederdi. zira kaynar su dökülürse haşlayabilirdi.

gece soba yanarken uyunmazdı, eee ya zehirlerse?

tüten soba odayı dumana boğardı…

gürleye gürleye yansa altta bulunan kapaktan kıvılcım sıçrardı. bu kıvılcımın evi yakması işten bile değildi.

neyse daha da moralinizi bozmayayım. siz yine mutlu olduğunuz çocukluğunuzu özleyin. ben de özlüyorum.

ama başrol soba olmasın. o sadece obje. size o mutlulu anımsatan bir ses, bir ışık veya bir detay olsun.