zaman

.
duman / aman aman (zaman)
bakmadım daha önce yazılmış olabilir. zamanı anlatan güzel bir şarkı.

işi acele olmayan insanın ve haklı olan insanın, zamanla bir derdi yoktur. telaşı bulunmaz. zamanın incittiği insanı zaman, zamanı geldiğinde kendisi tedavide eder. aynı zamanda eğer bir kişi baska bir kisiyi zamanında incitmisse, inciten kişiye de zamanında acı reçeteyi yazar.

zaman böyle kuvvetli bir şeydir işte. bana sorsanız en kuvvetli ve guclu şey nedir diye, zaman derdim. kimsenin kimseden alacağını bırakmıyor...

en kötü hesapta bile o kişi tahtalı koyu boyluyor.
zamana hiç böyle bakmamistiniz sanırım.

tebrikler, şu zamandan itibaren artık zaman, telefonunuzdaki 4 rakamdan ibaret değil.

en iyi kararı verir.

1 yanilsamadir.

felsefe ve fiziğin bütünlemeye kaldığı tek ders.. diyolla..

teorik fizikçilerden azımsanamayacak bir çoğunluk, "zaman yoktur" mitine inanıyor. myth demem yakışıksız değil aslında. bunun tersi de, bu sav da, henüz ispatlı değil. einstein babayı çok sevmeme rağmen, "resmi fizik" olarak adlandırılan ve şu an okutulan şeylerin doğruluğu da tartışılıyor, tartışılmalı. bilimsel düşüncede, sorgu şart zaten. "ay bilim ayol çomarlar defolsun 9 kez aşı oldum" diyen sözlük embesillerinden değiliz sonuçta. sosyal medya denilen saçma alanın yüzde 95'ini oluşturan slogancı beyinsiz bir muhalif değiliz. bizler, makul insanlarız. dünya da zaten, makul ve sorgulayan-merak eden insanların elinde yükselmiştir.

"zaman yoksa ne vardır peki?" sorusu geliyor akla bu durumda. buna doya doya "yyyy...rk vardır" yazıp sırıtamıyom bu sözlükte mesela. çünkü sporumuzu yapan seviyeli kişiler olmaya zorlanıyoruz. küfür yasak çünkü. bilgi dolu herkes bu nedenle. bu çok kötü bir durum ve iğrenç aynı zamanda. konu dışı bu bilgiden sonra, şöyle diyebilirim özetle:

"zaman yoktur, bilgi vardır" diyorlar. zaman sadece hilbert uzayında bilginin o an bulunduğu bir koordinattan ibarettir diyorlar. bilgi, varlığınız da dahil bilincinizle algıladığınız her şey olabilir diyorlar. cismin eskimesi diyorlar koca zamana. deterministik bir dünya istiyorlar müzeyyen! anlıyor musun bunu? ben de onu istiyom işte. geçmişte (yani aslında olmayan şeyde) bazı yanlışlarımız oldu. bunları fixlemem lazım. bir koordinat sisteminde her şeyi tam olarak aynı yere koymak, geçmişe gitmek demek sizin bildiğiniz hali ile. lakin o noktaları bulmak zor. ışık hızını geçimiyorlar hayatımlarım, o nedenle hep bunlar. çünkü resmi bilim yasakladı bazı şeyleri. ether'i çıkardılar mesela periyodik cetvelden. ne güzel duruyordu orada ether. tesla ondan enerji 'bilem' çekmişti. şimdi ise yok. kuantum mekaniği dediler 1920'lerin sonundan sonra. bakmak lazım bu işlere. ne deseler "haa çok haklılar bilim bööle diyo" diyen ekşi sığırlarından olmamak lazım bu dünyada. yaşam koçu ve sinerji eğitimi uzmanıyım ben. hobi olarak teorik fizik ve kadın çorabı ile ilgileniyorum. gözlemci uzayın hangi noktasında olursa olsun, gözlemciye göre tüm uzak noktalar gelecektedir diyorlar. zaman sadece bir değişim oranıdır ve bu oran, herhangi bir sonuç olmaksızın değişebilir diyorlar. milletin ağzı torba değil ki büzesin. hayallere dalıyoz hep, ahh be. "laplace abimizin şeytan icadı doğru olsa keşke" diyoruz içimizden. işte o zaman kontrol bende olurdu. bu bilinç ile eskiye gidebilirdim. ex'lerden birisine git derdim, birisini alıp özür diler ve öperdim. yapardım bunu. daha yapacağım 3-5 iş var ama özele giriyor.

bu aralar inanılmaz yavaş ilerlediğini düşündüğüm kavram. geçmek bilmiyor.

her seyin ilaci degildir. evet.

akıp giden; yakalayabilenin çoğu kez başarılı olduğu, yakalayamayanın işlerinin sarpa sardığı; çoğu zaman yetmeyendir. bazen hızlı geçen, bazen geçmek bilmeyendir.

ömür peynir, zaman fare,
bitirir kemire kemire.
dünya tuzak, yekpare.
fare kapılır durur habire.

bir micky.

geciyor. evet.

bekleyince yavaşlar
gecikince hızlanır
üzülünce can yakar
mutlu olunca kısalır
acı çekince bitmek bilmez
sıkılınca uzar.
ibni haldun

ilgşlenenler açısından soruyorum: doğada herşey fizik yada felsefi açıdan karşıtı ile birlikte var. peki antizaman diyebileceğimiz bir şey var mı.? veya negatif zaman..
sahi zaman tam olarak ne demek.

hayat için f(x) yazarsak, sabit çıkacağını düşünüyorum öyle dümdüz bir sabit bence.

zamanın sınırlı bölünebilirliği fikri, planck’ın hiçbir eylemin eylem kuantumu olan h sabitinin yarısından, yani bir salınım periyodunun yarısından daha küçük olamayacağını öne sürerek modelleniyor. biz faniler bu nedenle zamanı sonsuz olarak bölemiyoruz. çünkü planck'ın ispatı var kol gibi. salınım yasasına göre, bir önceki salınım periyodu tamamlanmadan yeni bir periyot başlayamaz.

bu şu demek oluyor: bu yasa, her eylemin sona erdiği noktayı tanımlayan ve bir sonraki sürecin sınırlarını çizen temel ilkemizdir. evrende, her yeni eylem (hareket, olay, ince çorap), bir önceki periyodun bıraktığı izlerle şekilleniyor. bu, evrensel bir yaşamı koruma yasası olarak düşünülebilir. yani yaşamın bütünlüğüne zarar vermemek (keşke latince çok daha cool bi isim bulsaydım ama neyse. (i: örnek: velas meja mucka satens nudas)

yani efenim, her salınım periyodu ---tıpkı bir bireyin yaşam süresi gibi-- sonunda belirli bir sonucu doğuruyor: hafızanın oluşumu ve onarıcı süreçleri, işte tam bu noktada devreye giriyor.

hafızanın oluşumu, geçmişte gerçekleşen olayların izlerinin silinmeden korunması anlamına gelir. bu, kuantum dünyasında önceki salınımın bilgisinin yeni salınımı etkilemesi, biyolojide canlıların genetik bilgiyi nesilden nesile aktarması veya evrende yıldızların patlayarak yeni yıldızlar ve gezegenler oluşturması gibi farklı biçimlerde görülebilir.

onarıcı süreçler ise, her döngünün sonunda sistemlerin kendini yenilemesini ifade eder. canlı organizmalarda hücre yenilenmesi ve ekosistemlerin kendi dengesini bulması, fiziksel düzeyde ise kaotik bir sistemin sonunda yeni bir düzenin ortaya çıkması buna örnektir. evren, geçmişin izlerini tamamen silmek yerine, onları yeni oluşumların temel taşı haline getirerek ilerler.

newton'a göre zaman mekanik bir düzlemde ileri geri alınabilirdi. newton deterministik bakardı. platon ve aristo ise; kişi aynı yaşam akışına iki kez giremez, ancak yeni bir nesil olarak ebeveynlerinin yolunu tekrar eder diyor. yani zaman sadece yeni bir dönemde tersine çevrilebilir. çocukta kalan genetik izler ayrı bir dönemdir bu düşünürlere göre. antik felsefede, eski düşünürlere göre, fiziksel zamanı var kılan asıl temel, onun geri döndürülemez akışıdır.

ps: newtoncuyum, gitcem geçmişe bigün, vurucam kırbacı. sıfır ironi. bir şey var, göremiyorum, deliriyorum.

zamanın en çok sevildiği zaman işte şimdi. ve şimdi öyle akışkan öyle güzel ki, susmayan zihnimin eşlikçisi, gözlerimin yol göstericisi, parmaklarımın hareketindeki ahenk ve kulağımdaki müziğin orta yerinden akmaya devam eden bir nehir. gökyüzünden aşağıya doğru ya da sağdan sola doğru ya da çaprazlardan açısız mekanlara akan bir nehir, binlerce küçük ipliğin ya da çizginin ya da dalganın içinde yüzen bir balık “şimdi”.

geçmişin, bugünün ve yarının efendisi.
bir an önce ve bir an sonranın sahibi, içinde biz kullarına nefes alacak anlar yaratan ve sonra boğazımızı ölesiye sıkan, tanrıların bile tanrısı, onları bile yaşlandıran evrenin tek hakimi.

öncelikle zaman diye ayrı bir olgu yoktur.

tıpkı " yer çekimi " olmadığı gibi!

yer çekimi anlatımı yanlıştır. yer çekmez , kütle çeker. şimdi zamana dönelim.

zamanda yolculuk gibi şeyler safsatadır. yapılan iş uzay - zaman ile anlatılmalıdır. eğer kütle çekiminden bağımsız olarak , doğrudan " zamanda yolculuk mümkün! " dersek yanlış anlatım yapmış oluruz.

çünkü anlatım tarzları insanların yanlış anlamasına sebep oluyor. insanlar bunun üzerine teori (komplo) bile kuruyor. (bkz: yer çekmiyormuş gök itiyormuş)

şimdi örnek vereyim. mesela benle yaşıt arkadaşım var. biz 20 yaşındayız. aynı koşullar ile yaşıyoruz. tek fark gezegen ve buna bağlı olarak fizik kuralları... arkadaşım mars gezegenine gitsin. aradan 20 yıl geçtikten sonra arkadaşımın daha genç olduğunu farkederiz. çünkü kütle çekimi mars'ta dünya'ya göre daha azdır. daha düşük kütle çekimi " zamanın " görece daha durağan " akmasını " sağladı. yani olay zamandan bağımsız şekilde fizik kuralları ile işledi. bu durumda zamanın geçmişi - bugünü - geleceği yoktur. bunlar bizim uydurduğumuz kavramlar! haliyle zamanda yolculuk kavramı da boştur.

ayrıca her şeyin evrim geçirdiğini düşünüyoruz ve biliyoruz. peki gerçekten öyle mi? her şey evrim geçirir mi? sonuçta " zaman akıp gidiyor " hiçbir şey evrimden kaçamaz!

öyle değil.

ışık evrim geçirmez. fotonlar kütlesizdir ve çok hızlı (evrenin fizik kurallarına göre kütleli bir varlığın ulaşabileceği son nokta seviyesinin bir adım ötesi , yani %99'un bir adım ötesi olan %100'lük durumu) bir şekilde dağıldığı için bi nevi uzaydan bağımlılığını kopartıyor. uzayın çekiminden etkilenmediği için haliyle geçirdiği süresi de (zamanı) yoktur.

umarım son ışık örneği ile zaman diye bir olgunun olmadığını anlatabilmişimdir.

son olarak , eğer arkadaşım mars'tan döndüğünde bana , " zamandan kaçtım , ben daha gencim , geçmişten geliyorum!" derse , ona şöyle diyeceğim:

" hayır. zamandan değil , kütle çekiminden kaçtın. "

:)

atatürk gibi oda hem sanat hem bilim hem siyasetle ilgilenirdi
siyaset falan yanında bu konudada fikirlerim var zamanla ilgili çokça yazı yazdım
zamanın olmadığı konusunda
en son devrimimde zaman manupulasyonu
zaman yoksa manupulasyon nasıl olur benim gibi dahi onuda buldu
ama benle gidicek sanırım çok büyük para ve beni diriltme konusunda garanti verilmezse söylemiyeceğim haliyle
hoş beleşe söylesem bile ilgilenilecekmi muamma.
para lazım bana önce evsizlikden kurtulup acele edersem 5 senede milyoner olursam bende elon musk gibi atılımlar yapabilirim.

paralel evren teorisi'ne gore bircok gercekligin ayni anda yasanabiliyor olmasi ihtimali de zaman illuzyonunu daha gizemli hale getiriyor. kim bilir, belki de tum cevaplar zihnimizde ancak cesitli sebeplerden dolayi ona tam erisimi henuz saglayamadik.