plüto

cok kucuk oldugu icin gezegen olmaktan cikarildiktan sonra, nasa'ya soyle bir mektup yazmis:

sevgili nasa,

anan 'yeterince buyuk' demisti.

sevgiler, pluto

orijinali:

dear nasa,

your mom thought i was big enough.

love, pluto.

ben boyle cevirmeyi uygun gordum.

bugün plütonun gezegenlikten çıkarılıp cüce gezegen kabul edilişinin yıldönümü. unutmadık, unutturmayacağız!*

plüton’un bundan yıllar önce gezegenlikten çıkarıldığını duymuştuk. bunun ilk nedeni boyut ve kütlesinin bir gezegene göre çok çok küçük ve çok az olmasıydı. diğer nedeni ise güneş sistemi’ne alakasız yörüngesiydi. yüzlerce yılda neredeyse güneş sistemi’nin dışından dönerek güneş’in etrafında dönüyordu. ancak bu yörünge gerçekten güneş sistemi’ne ait değil gibiydi. bu nedenle de cüce gezegen sınıfına düşürüldü.

plüton çok ama çok uzakta bir yerde. kuiper kuşağı’nın en yakınındaki yapılardan bir tanesi. önceki zamanlarda plüton'un fotoğraflanması da çok zordu. ancak 2006 yılında fırlatılan "new horizons uzay aracı" bizlere plüton’un en net görüntülerini ve yüzeyini aktarmıştı ve bu görüntülerden sonra plüton’un ne kadar soğuk olduğunu anlayabildik.



cüce gezegen sınıfında bulunan plüton'un dış görünüşü new horizons uzay aracının marifetiyle kayıt altına alındıktan sonra, dünyamızın üzerinde bulunan dağlar ve tepelerle karşılaştırılması mümkün olabilecek ve yükseklikleri 3500 metreye kadar çıkabilen dağların varlığı bilim insanları için çok büyük bir veri kaynağı oldu. açıkçası plüton'un yüzeyini kaplamış olan metan ve azot buzlarının bu yüksekliklere mukavim olacak kadar güçlü olmadıkları bilinmekte, bundan dolayı bilim camiası plüton'daki bu yükseltilerin buz tutmuş bir su üzerinde olabileceğinden şüphe duymaya başladılar.

plüton'un yüzeyi ile ilgili en çok bilinen şekil ise tombaugh regio diye adlandırdığımız, kalp şeklinde görülen açık renkli bir bölgedir. görüntülenen bu bölgedeki kalbin her iki yarısı da parlak olmasına karşın, farklı iki jeolojik bölgedir. kalbin batı tarafı olan ve sputnik planum diye adlandırılan bölge doğu tarafından çok daha pürüzsüz ve düz denebilecek bir yapıdadır. boylamasına ölçüldüğünde kalbin yüksekliği 1590-1600 kilometre büyüklüğündedir. eski araştırmalara göre bakıldığında, bahsettiğimiz bu batı tarafı, donuk azot karı ile dolmuş olan bir çarpışma krateridir. bu bölgede, ölçümü yapılmış olan en yüksek karbonmonoksit yoğunluğu bulunmaktadır.

plüton ile ilgili videolar çeken new horizons aracı ise büyük bir hızda yoluna devam ediyor. şu an bizlere uzaklığı yaklaşık olarak 50 au. 1 au, güneş ve dünya arasındaki mesafeye eşit. ne kadar uzakta olduğunu düşünmeniz neredeyse imkansızlaşıyor.

new horizons uzay aracının güneş sistemi'nden çıkabilmesi yaklaşık 9.5 yıl sürdü. saatte yaklaşık olarak 58 bin kilometre hızla giden bu araç oldukça önemli bir konumda. ancak hala güneş rüzgarları new horizons uzay aracına etki edebiliyor. yaklaşık 25 sene daha yolculuk yaparsa bizim güneş’imizin rüzgarlarının etkisinden çıkıp diğer yıldızların rüzgarlarına maruz kalabilecek kadar uzağa gitmiş olacak.



new horizons kelimesinin, türkçe karşılığı “yeni ufuklar” anlamına geliyor. bir piyano büyüklüğündeki bu uzay aracı kuşkusuz insanlık için önemli araştırmalara imza atıyor.

kaynakça:
1- www.astronomievi.com/cuce-g...
2- tr.wikipedia.org/wiki/Pl%C3...

plüton'un yörüngesi konusunda çok değişik teoriler ortaya atılmıştır. güneş sistemi'nde olan ancak kuiper kuşağına çok yakın olan plüton'un keşfedildiği tarihten beri halen güneş etrafındaki turunu tamamlamamış olduğu biliniyor. peki gezegenlik sınıfından çıkarılan ve cüce gezegen sınıfına düşürülen plüton'un ne kadar ilginç olduğunu biliyor muyuz ?

güneş sistemi'nde olan ancak güneş sistemi'nden zaman zaman bağımsızmış gibi hareket eden plütonun keşfedilmesi oldukça zor olduğu ortada. oldukça küçük bir boyuta sahip olması ve kuiper kuşağı'na çok yakın olması nedeniyle kalabalık bir alanda bulunan bu gezegenin keşfedilmesi de oldukça zor tabii ki. ilk olarak 2006 yılında gezegenlikten çıkarılan ve cüce gezegen sınıfına düşürülen plüton'a bunun reva görülmesinin sebebi ise boyutunun küçüklüğü ve yörünge konusundaki kararsızlığıydı. boyutunun oldukça küçük olması ve hatta onun bir göktaşı kadar dahi büyük olmaması, plüton'u gezegenlikten çıkarmaya yeterliydi ancak bu gök cisminin bir gezegen gibi uyduları da olduğu biliniyor. işte tam olarak bu sebepten dolayı, gezegen ile göktaşı arasındaki sınıf olan cüce gezegen sınıfına düşürüldü.

bunun yanında esasında daha merak uyandırıcı olan kısım plüton'un yörüngesi. keşfedildiği 1930 senesinden beri henüz güneş etrafındaki bir turu tamamlamamış olan plüton, yapılan hesaplamalara göre 23 mart 2178 tarihinde güneş etrafındaki ilk turunu tamamlamış olacak. yani keşfedildiği tarihteki ilk konumuna geri gelmiş olacak. şu da bir gerçek ki, keşfinden önceki 4,5 milyar yılda elbette bir çok dönüş tamamlamış olabilir. ancak insanların onu keşfetmesinin üzerinden henüz 1 plüton yılı dahi geçmemiş durumda.



güneş etrafındaki 1 tam turunu, yani 1 yılını dünya hesaplamasına göre bakarsak 248 yılda tamamlayan plüton gerçekten güneş sistemine mi ait ? bu anormal yörüngesinden sebep onun güneş sistemine ait olmadığını söyleyenler olduğu gibi bir de kuiper kuşağı'nın ardındaki keşfedilmemiş karanlık kısımda saklanan ve plüton'un yörüngesine etki eden, yörüngesinden saptıran bir gezegen veya bir cisim olduğu da komplo teorileri arasında yer almaktadır. hatta bu gezegenin ismine de "x gezegeni" adı verilmiştir. lakin bu gezegenin varlığı asla kanıtlanamadı. yani var olduğu söylemden öteye halen geçmemiş durumda.

plüton'un yörüngesini tamamlama süresi, insan aklına ve yaşamına göre elbette oldukça uzun bir süre. ancak uzaysal zaman algısına göre oldukça normal ve kısa sayılabilecek bir süre. bu gezegenin bir güneş sistemi gezegeni olduğu da aşikar, aksi kanıtlanamıyor. sistemimizde ve orada tüm soğukluğuyla anormal yörüngesini takip etmeye devam ediyor.

yörüngesi, gunes sistemindeki tum gezegenlerin aksine ters yondedir ve diğerlerinin yorungesi ile 30 -40 c açı yapacak şekilde eğiktir, ayrıca kendi etrafında yorungesine dik bir şekilde doner, yani bir tekerleğin yuvarlandığı gibi. bu karakteristik ozellikler sebebiyle, gunes sisteminin cekimine kapılmış bir astroid olduğu düşünülür.

kırk yıllık plüton oldu sana plüto. o ne la öyle köpek ismi gibi. insanın gel kuçu kuçu diyesi geliyor.

- pluto'da gezegenlik vasfi yok bir kere abi. istedigi kadar gokcismi olsun, farketmez.

(orta anadolu'da bir koy kahvesindeki konusmadan)

ezel bayraktarın yıldızlar arası karşılığıdır, her an jüpiterin kılığına girip bizden intikam almaya çalışabilir

sana yapılan bu haksızlığı kabullenemiyorum. sen benim için hep gezegen olarak kalacaksın. sıradaki maltanamı senin şerefine içiyorum.

bir garip gezegenmidir nedir belli olmayan gezegen.
(bkz: yazık la kimin çocuğuysa)

benim için her zaman gezegen olan gezegen. yarı boyundaki bir kütleyi (charon) kendisine uydu yapacak kadar delikanlı olan bir gök cismi gezegen olmayacak da hiç uydusu olmayan merkür, venüs mü olacak. bak daha micro uyduları nix, hydra, kerberos ve styx'e gelmedik bile.
buzul kütlelerinin altında mikrobik bir yaşam olabileceği düşünülmektedir.

ezilen, horlanan, küstah dünyalıların gereksiz dışlamasına maruz kalan gök cismi. hatırlıyorum da ne anılarım olmuştu plütonla, plüton kadar
uzak demiştim de arkadaşlarımı güldürmüştüm, neşe kaynağımdı benim ama artık yok.

ismin olmayınca cismin de olmayacak değil ya! varlığın yeter.

kucuk gezegen

gezmeyen.