dune: çöl gezegeni (2021)

benim gibi filmi, kitabın kurgusuna dair hiçbir bilgisi olmadan izleyenler için söylemek gerekirse; biraz youtube'dan filme dair bir şeyler izledikten sonra oturun filmin başına. yoksa 2,5 artı 2,5 yoruyor.

müzikleri de yazmamış madem kimse hans zimmer dedikten sonra bir şey demeye gerek yok sanırım.

bu evrenle zamanında kuzenin bilgisayarında olan dune 2000 adlı oyunda karşılaştım. yaş ve ingilizce bilmememden dolayı hikayesini anlamamıştım. dün 2021 çıkışlı filmini izlememle kafada karanlık olan noktalar aydınlandı. filmi genel olarak beğendim. film, hikayeyi olabildiğince net anlatmaya çalışmış ama keşke film yerine dizi olarak işe girişselerdi. evreni büyük olduğu için bunu belirli bir süreye sıkıştırmaya çalışmalarına rağmen iyi bir iş çıkarmışlar.

sıkı bir yüzüklerin efendisi ve matrix aşığı olmama rağmen, hikayeye giriş ve tanıtım bölümü olarak ilk filmlerini karşılaştırırsak, açıkçası dune filmini daha açıklayıcı ve net buldum. diğer filmler gibi en azından aklımda bin tane soru bırakmadı ama onlar kadarda içine çekemedi. hikaye açısından ise kesinlikle diğerlerinin altında kalacağına eminim.

ilk film aksiyondan ziyade daha çok politik bir savaş şeklinde geçti ki sonraki filmlerde de böyle devam edeceğini düşünüyorum. zaten ilk filmden verilen ipuçları nasıl bir yola doğru gideceğini fazlasıyla belli ediyor. sonraki filmlerini merak ediyorum ama heyecanla beklediğim söylenemez. bildiğimiz ortadoğu'da petrol arama mevzusunun uzayda geçen versiyonu.

ufak bir bilgi; oyunda mentor olarak bize yardımcı olan kişiyi canlandıran oyuncu, aynı zamanda yüzüklerin efendisinde gimli'yi oynayan oyuncudur.

alegorileri bakımından çok önemli bulduğum bu evrenin filme uyarlanmış halini, en son uyarlamadan bahsediyorum, beğendim. hele o canavar. enfesti. devamının da aynı güzellikte gelmesini çok isterim.

film kısaca güzel. burada birçok kişi hemfikirdir. ama tanımlamakta zorlandığım eksik bir şey var filmde. iyi filmlerde şöyle bir an vardır bilirsiniz; film bir yere kadar yükselir yükselir yükselir ve olaylar koptuğunda heh şimdi hikaye başlıyor dersiniz. iyi filmler, süreyi de çok iyi kullanarak bunu yaparlar. yüzüklerin efendisi serisi böyledir mesela. kalp ritmi gibidir filmde yaşanan olaylar. yükselir düşer tekrar yükselir ve seyirciyi sürekli canlı tutar.

dune için bunu söylemek zor işte. yani anlatılan hikaye çok düz bir çizgide gidiyor. o yükselme bir türlü yaşanmıyor.

yine de bize sunulan evren ilgi çekici. izlerken o evrenin varlığından hiç şüphe etmiyorsunuz. oyunculuklar iyi. kullanılan metaforlar gayet yerinde. devam filmlerinde umarım daha güzel şeyler izletirler.

not: kitaplarını hiç okumadım. müsait bir zamanda okuyup filmi bunun üstüne tekrar izleyeceğim. kitapları okuyanların genel kanısı bu kitapların filme uyarlamasının ne kadar zor olduğu yönünde. bu da cesaret isteyen bir iş olduğunu gösteriyor. sırf bu yüzden emeği geçenlere helal olsun diyorum.

kitap serisini okumadım ama filmini izledim aslında tam da izledim diyemem çok yavaş ilerliyo film ve görüntü kapkara son parlaklıkta izledim1984de yapmışlar bazı yerleri aynı replikler felah ama 2021 yapımın umarım devamı gelir yoksa izlenmeye dair birşey kalmaz

kitabını sonsuzluğa giden okuma listeme attığım, 2021 yılında yayınlanan filmdir.

filmi açmadan evvel çok tereddüt ettim. zira ben kutuplarda ve çölde geçen filmlerden nefret ederim. bu yüzden kesin sıkılırım ve çöl hiç izleyemem diye düşünürken film gerçekten iyi yakaladı.

bir kere başrolü harika. tabii kitapla uyumlu mu bilemem, şu saatten sonra kitabını okuduğumda da tüm oyuncular filmdeki gibi canlanacak gözümde. neyse efenim çok yorum kattım. paul karakteri ve annesi jessica'nın kahvaltı sofrasındaki sahnesinden yakaladı beni film. hızlı düştüm dikkat ederseniz. * ses olayı etkileyiciydi. ayrıca o sahnede annesinin be sorumlulukların, kendini arayışındaki tökezlemenin hissini aldım ben paul'den, bu yüzden yakaladı. belliydi paul'de bir numaralar vardı.

filmimiz dük leto'nun çöl gezegeni olan arrakis'e girmesiyle başlıyor. şimdi bu gezegen önemli çünkü bu çölde baharat denilen çok değerli bir madde var, bundan ötürü sürekli işgal altında bu gezegen. yani savaş olacak, kan dökülecek bu kesin, paul ile alakası nedir derseniz paul haberci rüyalar gören, vizyonlar gören yetenekli bir genç. içten içe bu arrakis ve buranın yerel halkı olan fremenler ile arasında bir bağ olduğunu, birşeyler yapması gerektiğini biliyor. paul ile beraber hissediyorsunuz bunu. başrol gerçekten başarılı ve ayrıca da yakışıklı. *

gel gelelim arrakis'e girdin, başladın baharat işine ama seni rakiplerin salar mı? salmaz elbet. harkonen ailesi denen korkunç tipler var, bir gece baskını atıp aileyi de halkı da yerle bir etti. ay fenalanıyorum. hain biri yüzünden...



paul annesi jessica'yı da alarak hayatta kalma savaşı verir bu noktadan sonra ve aynı zamanda içsel savaşını da sürdürür. mesele fremenleri bulmak, canını kurtarmak değildir sadece. gördüklerinin, hissettiklerinin anlam kazanması lazımdı. bu içsel yolculuk ve çöl yolculuğu sahneleri gerçekten efsaneydi. ba-yıl-dım.

solucanlar, aklın hayalin duracağı teknoloji, muazzam kostümler ve derinlikle işlenmiş karakterler.. gerçekten enfes bir filmdi, aslında keşke izlemeseydim de devamı geldikten sonra izleseydim dedim, bir an evvel kitabını okumam lazım.

bu arada rahibe karakteri çok efsane değil mi? onun o otoriter hükümet kadın tavırlarına bayıldım gerçekten. o karaktere değinmesem olmazdı. neydi o? evet, gerçeğisöyleten.

imax dahil beş kere izledim. kesinlikle filtreden geçirilmiş ve seyreltilmiş bir uyarlama bunu kitabı okumamama rağmen hissettim ama sorun yok zira filmde herkesin anlayabileceği şekilde güzel ve kapsamlı bir başlangıç hikayesi çekilmiş perde için. oyunculuklar çok hoştu özellikle javier bardem gözüme girdi, tek sorun zendaya'nın az gözükmesine rağmen o azıcık kısımda oyunculuk yapmaması ya da yapamaması. yönetmenin daha önce arrival filmini izlediğimde de hissettiğim zamanın ilginçleşmesi hissi ve kurguda kendi içerisine çekip seyirciyi (en azından beni) orada tutması gibi bir durum vardı. 2021'in en iyi blockbuster filmi olabilir ama ironik bir şekilde tam bir blockbuster film de değil bu.
tanım: 2021'de çıkmış denis villeneuve yapımı muhtemelen gelecekte değerinin çok daha iyi anlaşılacağı bilim kurgu filmi.

hazır akışa düşmüşken iki üç güzel detay paylaşalım filmle ilgili;

ilk olarak filmin yönetmeni denis villeneuve’ün kendi sözleri ile gomcabbar sahnesini betimlediği video’yu bırakayım



sonrasında o efsanevi dune soundtracklerinin nasıl yapıldığını hans zimmer’dan dinleyelim



son olarak da o efsanevi görselliğin ufak bir çözümlemesi

kitabın türkiye ayağında çok az kimsenin bildiği bir hikayesi var.

kitap ilk olarak mavi ada isimli yayınevinden çıkıyor. çevirilerini ise arzu taşçıoğlu ve deniz vural yapıyor. elimde ikinci baskısı olan kitap 2000 adet basılmış.

peki bu bilgi neden önemli.

arzu taşçıoğlu ve deniz vural harikalar yaratmışlar. dune gibi kendine has bir evreni olan zorlu bir yapıtı şairane bir üslupla çevirmişler. daha sonra sarmal yayınevinin çevirisi mavi ada'nınki yanında cin ali gibi kalmış.

misal sarmal yayınevi face dancer'ı surat oynatıcısı olarak çevirirken mavi ada çevirisnde sima dansçısı olarak çevrilmiş. orijinalinde kâh bürokratik üsluba geçiliyor kâh avam halk konuşturuluyor, ya da diğer ırkların ifade biçimlerine geçiliyor. bunu geçişleri mavi ada çevirisinde olduğu gibi hissederken sarmal'da hepsini tek bir üslupta görüyorsunuz. anlatım katmanları belirtilememiş. çok etkili bir eserin sadece tortusunu koklayacak kadar çevrilmiş.

uğraşıp didinip ulaştığım arzu taşçıoğlu yayınevi sahibinin kendilerine haksızlık yaptığını bu nedenle dune evrenini çok sevmelerine rağmen sömürülmemek için çeviriyi bıraktıklarını söyledi.

muhtemelen sarmal yayınevi de daha az bir ücrete çevirttikleri kitabı piyasaya sürdü yani iş gerçek ehline verilmedi. tavisyem zor da olsa özgün metninde okunması yönündedir.

kitabını okumadığım için pek uyum sağlayamayacağımı düşünmeme rağmen izlediğim ve gerek müzikleri, gerek kurgusuyla kendini sonuna kadar sıkmadan izletmiş 2021 yapımı film.

bilim kurgu ve macera dalında beyaz perdelere gelen film , frank herbert'ın aynı adlı kitabından uyarlanmıştır. bu kitap altı kitaplık bir serinin ilk başlangıcıdır. film yönetmeni devis villeneuvedir ve film vizyona 22 ekim 2021de girmiştir. belirli soylu hanedanların gezegenleri kontrol ettiği güç savaşlarının yıldızlararası toplumlarda da var olduğunu göstergesini ve bunun sonucunda kendi güçlerini keşfetmeye çalışan paul atreides'in hikayesini anlatır. filmde zendaya, timothee chamalet gibi ünlü isimler yer almaktadır.

ikinci part düşünce iyi kötü demeden izlemeye başladım. üç yıl geçtiği için hiçbir şey anlamadığımı fark edince ilk filmi izleyip ardından ikinci bölümü izledim.

kitabı okumadım içeriğini de bilmiyorum. yüzüklerin efendisi de bana hitap etmemişti bu da. izledim ama bitsin de kapatayım diyerek izledim.

merak ettiğim tek bir şey var. bu adamlar neden bıçakla savaşıyor.