karşılıklı anlaşılabilirlik

t: en basit tabiriyle, bir dilin konuşurları ile başka bir dilin konuşurlarının -veya lehçelerin- arasındaki birbirlerini efor sarf etmeden anlayabilme durumu olarak açıklanabilir. bir dilin veya lehçenin "dil" veya "lehçe" olarak adlandırılmasında kullanılan ölçütlerden biridir.

bu karşılıklı anlaşabilme oranı iki dil arasında farklı derecelerde olabilir. örneğin, biz azerbaycan türkçesini, -yüzdeleri tam hatırlamamakla birlikte- %60-70 oranında, azerbaycan türkçesi konuşurları ise bizi %80-90 oranında anlamaktadırlar. bu bölgeden bölgeye bile değişmektedir. sebebi ise, kuvvetle muhtemel, azerbaycan türkçesi konuşurlarının bizden daha fazla arapça, farsça ve rusça sözcük kullanması olmalıdır. yani, sözcüksel farklardır. tabii, ufak tefek gramer farklılıkları da anlaşılma oranlarına etki edebilir. örneğin, doğu anadolu ağızları azerbaycan türkçesine hem gramer hem sözcüksel olarak daha yakındır, bu yüzden karşılıklı anlaşılabilirlik daha fazladır. şu makalede, türk dilleri arasındaki mevzu bahis konu genişçe ele alınmaktadır.

talat tekin, türk dilleri arasında karşılıklı anlaşılabilirlik oranı az olduğu için birçok türkolog'un aksine onlara "lehçe" yerine "dil" der. türkoloji eleştirileri'nde bu konu üzerinde çokça durur, türk dilleri arasında birçok cümle karşılaştırması yapar. örneğin;

karşılıkla anlaşılabilmeye çalışılan insan ile çok büyük kültür farkı varsa, normalden ve sanılandan çok çok daha zor olan olaydır. o kişiye birşeyler anlatmaya çalışırken, bir anda kendinizi ''hayat öğretmeni'' olarak buluverirsiniz.

anlaşabilmek için karşılıklılık esastır.

iki insanın anlaşabilmesi için mutlaka birinin alttan alması gerekiyor eğer karşısındaki kişi kendini afettiremiyorsa.

yanlız bi zaman sonra alttan alan kişi de buna katlanamaz.
demek istediğim karşılıklı anlaşmak için birinin hep alttan alması yetmez arada bi karşıdaki kişinin de yardımcı olmasi gerek.