dünyada yeryüzünden silinen (eradike edilen) ilk ve tek insan hastalığıdır. etkeni olan 2 virüs, variola major ve variola minor 1975 ve 1977 yıllarında tamamen ortadan kalkmıştır.

1975 yılında bangladeşli 3 yaşında bir çocuk olan rahima banu çiçek tanısı almış, smallpox eradication program ekipleri bölgeye ulaşana kadar çocuğun evinin kapısında 24 saat nöbetçi dikilmiş, ekip bölgeye ulaştıktan sonra da 1.5 mil çapındaki bütün evlere aşı yapılmış, böylece bu hastalığın son taşıyıcısının bulaştırıcılığı engellenmiştir. böylece 1975 yılında 2 etkenden biri olan variola major yeryüzünden silinmiştir.


rahima banu, annesinin kucağındayken. bangladeş, 1975.

diğer etken variola minor ise en son 1977 yılında somalili bir erkek olan ali maow maalin'de tespit edilmiş. kendisi hastane aşçısıyken 2 çiçek hastasıyla birlikte aynı aracı kullandığı için hastalığa yakalanmış, etkili ve efektif tedavisi sonrası sağlığına kavuşmuştur. 2013 yılında ise sıtmadan ölmüştür (yani çiçekle hiçbir alakası yok adamın ölüm sebebinin).


ali maow maalin, somali, 1977.

türkiye bildiğim kadarıyla son çiçek aşısını 1982 yılında yapıp sonradan aşı takviminden çıkardı. bu kadar fazla süre aşılamaya devam edilmesine gerek yokmuş aslında fakat yukarıda anlattığım son 2 vaka doğal yoldan enfekte olan insanlar (gerçi somali vakasına hasta insandan bulaşmış. bangladeşli çocuğa nerden bulaştığını bulamadım). yine de mevcut hükümet 5 yıl daha insanları aşılayarak 1 nesli daha güven altına almışlar, helal olsunlar, çok tebrikler kendilerine.

bakın bu çiçek aşısı nasıl çalışıyor size onu da anlatayım. ilk doz aşıdan 10 gün sonra, ikinci doz aşıdan 7 gün sonra kanda yüksek miktarda koruyucu antikor titresi elde edilmeye başlanıyor. tarihsel olarak incelendiğinde %95 oranında koruyucu olduğu saptanmış aşının (mrna aşıları olan moderna ve pfizer/biontech aşılarının yüzdelerini hatırlayın). covid aşıları gibi değil, çok daha uzun süre bağışık yanıt oluşturuyordu (3-5 yıl) çiçek aşısı, hatta üçüncü doz ile çok daha uzun yıllar koruyuculuğu olan antikor yanıtları elde ediliyordu. hatta şöyle söyleyeyim,

hastalıktan 10 yıl önce aşı olan insanlarda ölüm oranı %1.3
hastalıktan 11-19 yıl önce aşı olan insanlarda ölüm oranı %7
hastalıktan 20+ yıl önce aşı olan insanlarda ölüm oranı %11 iken
aşı olmayanlarda ölüm oranı %52 idi.

yani daha ne kadar anlatabilirim aşının gerçekten işe yaradığını, (bkz: batı'da ana akım medyanın aşılar konusunda korkunç itirafı) gibi başlıklara itibar etmeyip gidip paşa paşa aşınızı olmanız gerektiğini, aşının sadece bireysel değil toplumsal bağışıklıkta da önemli olduğunu... gidin olun aşınızı.

yani kırk yıl düşünsem pandeminin başında "aşı çıksa da olsak hayat normale dönse" diyen adamların aşı çıkıp devlet tarafından ücretsiz şekilde vatandaşlarına verilmesine rağmen "aşılar çipliymiş hastalık yapıyomuş" diyeceğini hayal edemezdim. azıcık mantıklı konuşun.

bakın konuyla ilgili bir haber koyayım şuraya: evrimagaci.org/mezenformasy... (ki evrim ağacından nefret ederim ama haklılar). okuyun, kararınızı kendiniz verin (ve aşı olun)

kaynak
çiçek hastalığının tarihçesi: www.cdc.gov/smallpox/histor...
aşı sonrası ölüm yüzdeleri: academic.oup.com/jid/articl...
aşının nasıl eradike ettiğiyle ilgili makale: asm.org/Articles/2020/March...

tanımlarımı okumadan oyladığınız zaman üzülüyorum. bi' okuyun severseniz oylayın.

insan olamaz böylesi. ahlak, şeref yoksunu bir mahlukat.

yarayı derinlemesine deşen ilişki. pişmanlık ile sonuçlanması mümkün olabilir.

turgut uyar'ın "sibernetik" şiiri gelir akıllara:

üç kere üç dokuz eder
bilirsin
birin karesi birdir
kare kökü de
bilirsin
"mutlu aşk yoktur"
bilirsin


ama baharda ya da dışarda
sonsuz göğün altında
aşkın aşkla çarpımı
nedendir bilinmez
garip bir biçimde
hep sonsuzdur

kare kökü de yoktur

fırat

kendisi öz kardeşim olur

olmadık bir durum yaşanmasın diye ortamdan uzaklaşmak için kullanılabilecek bir bahane cümlesi.

mesela bir arkadaşınıza şaka yapılacak. senaryo hazır, roller dağıtılmış. siz şakayı ele verip ortamı bozmaktan korkan kişisiniz ve bu cümleyi patlatıyorsunuz:
- ay ben gülerim!

ayrıca çok keyif alınması muhtemel olaylarda yahut bir şeyi becerememekten korkulan durumlarda da kullanılabilir. bir yiğit özgür karikatüründe olduğu gibi:


milk ukdesidir.

başka nasıl aklımda tutacağım ki? gerçi bunu da tutamıyorum ama neyse.

kafayı görmezseniz güzel resim aslında

güleni dövüyorum.* *

bir japonya vatandaşı ile evlenerek bir kaç yıl içinde japon olmasanızda japonya vatandaşı olabilirsiniz.

ingilizce adıyla: mind bending. bu türde oldukça fazla içerik tüketmeme rağmen hala bıkmadığım ender film türlerinden biri.

-fight club
-exam
-forgotten
-el cuerpo
-ıdentity (kesinlikle izleyin)
-donnie darko
-memento
-the sixth sense (çok tutuldu amma velakin filmi 5.dakikasında anlamıştım ben)
-1403
-orphan
-gone girl
-the uninvited
-basic instinct
-sliver
-şah mat
- girdap (twisted 2004)
-mystic river
-the others
-vanilla sky
-ex machina
-upgrade

evet, hepsini izledim.

edip cansever ile birlikte çağdaş türk şiirinin en yetenekli iki sairinden biri. teknik açıdan ise en iyi şairimiz olan melih cevdet anday'dan geridedirler. üretkenlik olarak, cemal süreya bu üç ismi yakalayamamistir yazık ki.

az önce derste etkinlik yaptırıyorum. fiilde çatı buluyorlar. sıra sıra soruyorum.
bir öğrencim var. anne-babasını trafik kazasında kaybetmiş. sıra ona geldi. cümle şu :
"anneni bu kadar zamandan sonra görünce, çok özlediğiniz için birbirinizle sıkı sıkı kucaklaştınız mı?"
sustu kızım. mikrofonunu açtı ama konuşmadı. nasıl panikledim bir bilseniz. acısını hatırlatıyorum gibi geldi. normalde cümleyi tam okur, ona göre açıklama yaparım. hemen kucaklaşmak işte, nasıl olur, ben sana sarılırım, sen bana sarılırsın karşılıklı yaparız,işteş bu yüzden, kucakladı deseydi o zaman da etken olacaktı dedim bir solukta. hemen diğer öğrenciye geçtim. benim yüreğime taş oturdu. ahhh be, bari çocuklara adil olsan dünya!..

kaybetmeyeceğimi bildiğim insanlara karşı çok çabuk sinirleniyorum. her şeye çok çabuk üzülüyorum. hemen herkese her şeyimi anlatıyorum...

ekonomi çok iyi. doğalgaz da bulduk. her ay gelen %1’lik zamlar ney o halde diye sorduğum haber.
buradan

ben telefonumun şarjı da bittiği için, biraz ön yargılı olduğum, düğün dernek filmini izlemek zorunda kalmıştım, ve çok gülmüştüm,
tüpçü adamın bir yerde su içip, yüzünü buruşturup, "musluk suyu değil bu" demesine çok gülmüştüm.

kulübümüz sayesinde minik bebeklere süt anne bulduğumuzun mutlu resmi.

özel tenekesi diye okudum.
o kadar uzağım ki bu konuya...*

küçükken köye gidince evcilik oynardık boş yağ tenekeleriyle, artik boş yağ tenekem bile yok. özel teneke deseler bile çıkamazmışım.
(bkz: yaran yanlış okumalar)

orhan veli kanık - karşı.

göğüs hastalıkları dersi dinliyordum hocanın odasında akciğer tablosu vardı(olsun yani) ve o tablonun da yukarısında atamın resmi vardı çok hoşuma gitti gerçekten. mutlu oldum. çok anlamlı ve çok güzel bir yerdeydi.