kayboluş

georges perec'in katran kadar koyu romanı. damıtılmış depresyonu yüz küsür sayfa boyunca size sündüre sündüre içselleştirtir ve içselleştirip kendi depresyonunuza döndüğünüz anda son beş sayfasıyla nakavt eder. zor kitaptır.

çok ilginçtir ki, cemal yardımcı bu eseri aynı şekilde "e" harfini kullanmadan çevirmiştir hatta türkçeleştirmiştir. zamanında çeviri eleştirmenleri tarafından çok tepki görmüştür çünkü aslında eseri yeniden yazmıştır.

hayatının bir anında bir harfi yitirdiğini düşün. kaybolan bir harf, bir daha asla ortaya çıkmayacak bir harf. ve bu harf yokluğunu hayatının bütün anlarında anlatsın sana bıkmadan usanmadan.

günlük hayatında hiçbir başka harfi ondan fazla kullanmadığını düşün. sanki aralarına doğduğun o küçük topluluğun bir parçası gibi olsun bu harf. baban gibi, bu topluluğa dahil olun öbür insanlar gibi olsun bu harf.

yokluğunu duyumsadığımız bir varlık arkasında acı bırakır; bu bir harf olabilir, bir insan da. kayboluş, bulunması zorunlu olanları aramamamıza yol açan tuhaf bir duygudur.

tuhaf sakallı fransız abimiz yazmış bu kitabı; o malum harfi hiç kullanmadan. müthiş bir fikir, müthiş bir roman.

lipogram tekniği ile yazılmış georges perec romanı. roman boyunca yazar tarafından hiç “e” harfi kullanılmamış. cemal yardımcı da hiç “e” harfi kullanmadan türkçe'ye çevirmiş. kitabın orijinalinde olmayan bölümler eklenmiş, olan bölümler çıkarılmış, bölüm başlıkları değiştirilmiş. kitabın içinde fuzuli, nabi, baki gazelleri var. olayın bir kısmı ankara'da geçiyor. çevirmenin bu derece müdahalesi sonucunda ortaya çıkan eser, “kayboluş” mu? yoksa georges perec'in kayboluşu mu? neticede benim için içinde “e” harfinin kullanılmadığ bir romandan öteye gitmemiş bir kitap. fransızca bilip orijinal dilinde okumayı çok isterdim.

ikinci dünya savaşı esnasında nihai çözüme en sadık ülkelerden biri fransa. savaşın bitimine günler kala, naziler tüm avrupa'dan atılırken bile fransa'dan kalkan trenler toplama kampına gitmeye devam ediyormuş. bu esnada hayatını kaybeden yahudilerden ikisi de, yazarın anne ve babası. yazarın, fransız dilinin en çok kullanılan sesli harfini ortadan kaybetmesi kendi ulusunun yaşadıklarına bir gönderme olabilir.

içinde "e" harfi olmayan bir roman okumak isteyenler için mükemmel bir eser. hep düşünmüşümdür, keşke şöyle hiçbir kelimesinde "e" harfini içermeyen bir roman olsa da okusam diye. kendimi bildim bileli bunu düşlemişimdir. hatta çocukken mahallede arkadaşlarım "sen ne kadar da "e" harfini içermeyen bir roman okumak istiyorsun öyle." derlerdi. komşu teyzeler: " bu çocuk büyüyünce "e" harfinin kullanılmadığı bir roman okuyacak, maşallah ." derdi. rabbim sonunda bu günleri de gösterdi. şükürler olsun. artık ortamlarda satılacak bir hikayem var, "e" harfi kullanılmayan bir roman okumadım, demem. zaten kime sorsanız "bu çocuk hiç "e" harfi bulunmayan bir roman okumamış." diyemez.

romanla ilgili konuşulacak tek konu buydu. bomboş bir kitap. bir yazarın ve çevirmenin boş yapmasından ibaret bir roman.