son akşam yemeği

leonardo da vinci'nin en dikkat çeken fresklerinden biridir. milan'daki santa maria delle grazie adlı manastırda yemekhane bölümünde bulunmaktadır. isa ve 12 havarisinin isa çarmıha gerilmeden önceki akşam yedikleri yemeği anlatmaktadır. tabloda isa'nın "içinizden biri yarın bana ihanet edecek." dediği sahne resmedilmiştir. havarilerinin yüzündeki şaşkınlık da bu yüzdendir. bir diğer iddiaya göre de isa "bu ekmek benim bedenimdir bunu yiyiniz, bu şarap benim kanımdır bunu içiniz." demektedir. tablonun renginin alışılmadık biçimde solmasının nedeni ise leonardo'nun yenilikçi bir kişi olarak resmini ıslak sıva üzerine değil de kuru sıva üzerine yapmasından kaynaklanır. aynı zamanda eserin yemekhanede bulunması da bu aşınma olayını tetiklemiştir, önlem olarak nemi azaltması için tablonun altına bir kapı yapılmıştır; bir söylentiye göre leonardo yapılan kapıyı görünce oldukça üzülmüştür.

leonardo da vinci tarafından yapılan, hristiyan inanışına göre isa’nın romalı askerler tarafından yakalanıp çarmıha gerilmesinden bir gün önce havarileriyle yediği son akşam yemeğini anlatan tablo.

kimin kim olduğu ile ilgili çeşitli teorilerin olduğu da vincinin yine ardında birçok gizem bıraktığı eserlerdendir.

incil’de anlatılan, hz. isa’nın 12 havarisine aralarından birinin kendisine ihanet edeceğini söylediği son akşam yemeğidir. nitekim bir sonraki gün aralarından bir havari isa’nın yerini açık ederek çarmıha gerilmesine sebep olmuştur.
en eski tasvirlerini bizans dönemindeki fresklerde görebiliyoruz.
birçok ressam tarafından da resmedilmiştir; en ünlü eser ise leonardo da vinci’ye aittir.

ortaya koyduğu sembollerle tarihin en önemli sanat eserlerinden kabul edilen leonardo da vinci tablosu.

hepimiz bir gün son akşam yemeğimizi yiyeceğiz, farkında olmadan.

her insanın farkında olmadan yediği veyahut yiyeceği yemektir.

kokoreç idi. 3,5 senedir ağzıma koymadım bir daha. yiyeceğimi de sanmıyorum.

l'ultima cena.
da vinci'nin en bilindik tablolarından biridir, isa'nın havarileriyle yediği son akşam yemeğini tasvir eder.
yemeğin masada yenmesi oldukça tartışılmıştır/tartışılır*.

sforzalar için yapılmıştır ve milano'dadır.

da vinci eseridir . bu yemekte hain havariler isa'nın yemeğini boğazına dizmişlerdir.

bu akşam yemeği, 15. yüzyılda milano'daki leonardo da vinci tarafından duke lodovico sforza'nın isteği üzerine zaman makinesini icat edip o güne gitmesi sayesine resmedilmistir.

fısıh yemeği'dir. bu yemekte isa mesih hem fısıh kurbanının kendisi olduğunu ve ölüp dirileceğini hem de havarilerden birinin kendisine ihanet edeceğini daha önce de yaptığı gibi tekrar bildirir. ayrıca bizi kendi bedeni ve kanıyla yani kendi varlığıyla besleyeceğini anlatır. bizim için "komünyon"u bırakır.
komünyon, yalnızca vaftizli imanlılar içindir. çünkü sofraya yanlış biçimde yaklaşan kişi kendisine zarar vermiş olur. (1. korintliler 11:27-32)

ayrıca komünyon simgesel değildir. bazı kendini hristiyan sanıp kutsal kitap'tan haberi olmayan kişiler bunun yalnızca simgesel olduğunu söylüyor. ancak "siz kutsal yazıları ve tanrı'nın gücünü bilmediğiniz için yanılıyorsunuz."

"tek" incilin içindeki ilk dört bölüm olan matta, luka, markos ve yuhanna'da anlatılır. ayrıca 1. korintliler bölümünde de anlatılmaktadır.
matta bölümünden olan anlatım:
mayasız ekmek bayramı'nın ilk günü öğrenciler isa'nın yanına gelerek, “ fısıh yemeğini yemen için nerede hazırlık yapmamızı istersin?” diye sordular. isa onlara, “kente varıp o adamın evine gidin” dedi. “ona şöyle deyin: ‘öğretmen diyor ki, zamanım yaklaştı. fısıh bayramı'nı, öğrencilerimle birlikte senin evinde kutlayacağım.’ ” öğrenciler, isa'nın buyruğunu yerine getirerek fısıh yemeği için hazırlık yaptılar. akşam olunca isa on iki öğrencisiyle yemeğe oturdu. yemek yerlerken, “size doğrusunu söyleyeyim, sizden biri bana ihanet edecek” dedi. bu söz onları kedere boğdu. teker teker, “ya rab, beni demek istemedin ya?” diye sormaya başladılar. o da, “bana ihanet edecek olan” dedi, “elindeki ekmeği benimle birlikte sahana batırandır. insanoğlu , kendisi için yazılmış olduğu gibi gidiyor, ama insanoğlu'na ihanet edenin vay haline! o adam hiç doğmamış olsaydı, kendisi için daha iyi olurdu.” o'na ihanet edecek olan yahuda, “ rabbî , yoksa beni mi demek istedin?” diye sordu. isa ona, “söylediğin gibidir” karşılığını verdi. yemek sırasında isa eline ekmek aldı, şükredip ekmeği böldü ve öğrencilerine verdi. “alın, yiyin” dedi, “bu benim bedenimdir.” sonra bir kâse alıp şükretti ve bunu öğrencilerine vererek, “hepiniz bundan için” dedi. “çünkü bu benim kanımdır, günahların bağışlanması için birçokları uğruna akıtılan antlaşma kanıdır. size şunu söyleyeyim, babam'ın egemenliğinde sizinle birlikte yenisini içeceğim o güne dek, asmanın bu ürününden bir daha içmeyeceğim.”
matta 26:17‭-‬29

bu nedenle kim uygun olmayan biçimde ekmeği yer ya da rab'bin kâsesinden içerse, rab'bin bedenine ve kanına karşı suç işlemiş olur. kişi önce kendini sınasın, sonra ekmekten yiyip kâseden içsin. çünkü bedeni fark etmeden yiyip içen, böyle yiyip içmekle kendi kendini mahkûm eder. işte bu yüzden birçoğunuz zayıf ve hastadır, bazılarınız da ölmüştür. kendimizi doğrulukla yargılasaydık, yargılanmazdık. dünyayla birlikte mahkûm olmayalım diye rab bizi yargılayıp terbiye ediyor.
1.korintliler 11:27‭-‬32

bu konuyu işleyen en bilinen eser da vinci'nin eseridir ancak birçok ressam son akşam yemeğini eserlerinde işlemiştir.

da vincinin gizemini koruyan son derece güzel tablosunun ismidir. masadaki erkekler arasında tek bir kadın var magdanalı meryem'di sanırım adı. da vinci'nin şifresi kitabında okuduğuum kadarıyla kutsal kase aslında o kadınmış falan filan

en sevdiğim fotoğraftır.
yemek yenilen restoranın sahibini ve isa'nın kulağına fısıldayan abiyi tanıyorum. fotoda görünmüyor biliyom. zamanla kalitesi bozuldu fotonun. 25. kare mare hak getire görünmüyor eleman birkaç kişi biliyo sadece.

şimdi fotoyu çeken arkadaş davinci adlı bi karaktersiz. fotoyu çekip kaçtı bu arada. zaten dikkatli bakarsanız kimse poz vermiyo. isa'yı fişlemek için yaptı bunu. bu arada isa o isa değil. salak herif gerçek isa sanıyodu. ulan o isa senden bin yıl önce yaşadı mal. zorla katolik yapmışlar bunu küçükken o da isa'yı suçluyomuş. öyle duyduk biz.

çok hengameli ve curcunalı bi gündü. bitti de kurtulduk iyi ki. hesabı da ödemeden kaçtılardı zaten.
gerçekler böyle arkadaşlar. resmi tarih yalandır.

başta (bkz: dan brown) denen şarlatan olmak üzere, birçok komplo teorisyeni tarafından ucuz makalelere konu edilen; (bkz: leonardo da vinci) 'e ait bir başyapıt.

1495'te yapımına başlanmış olup, yaklaşık üç sene içerisinde tamamlanmakla beraber; 9 metre uzunluğunda, 5 metre genişliğinde devasan bir eserdir. (ölçüleri küsuratı küsuratına hatırlayamadım. ama düz hesap böyle nitelendirirsek yanlış olmaz sanırım.)

esasen bu duvar resmi, (bkz: batı resim sanatı)'nın kırılma noktalarından biri; aydınlığın, batı kültürünün bir sembolü gibidir.

resmin konusuna gelirsek; (bkz: matta incili)'ne göre (bkz: hamursuz)'un birinci gününde(bkz: on iki havari), isa'nın yanına gelirler ve bayram yemeğini nerede yiyeceklerini sorarlar. isa'dan aldıkları yanıt neticesinde belirlenen yerde toplanırlar. tabii bu sırada 30 gümüş karşılığında isa'ya ihanet eden (bkz: yahuda iskariyot) da masada bulunmaktadır. matta incilinde ki anlatıya göre;
"akşam olunca isa, on iki öğrencisiyle yemeğe oturdu. yemek yerlerken, 'size doğrusunu söyleyeyim; sizden biri bana ihanet edecek' dedi. bu söz onları kedere boğdu. teker teker, 'ya rab, beni demek istemedin ya?' diye sormaya başladılar. o da 'bana ihanet edecek olan' dedi, 'elindeki ekmeği benimle birlikte sahana batırandır. insanoğlu, kendisi için yazılmış olduğu gibi gidiyor ama insanoğlu'na ihanet edenin vay haline! o adam hiç doğmamış olsaydı, kendisi için daha iyi olurdu.' dedi. bunun üzerine yahuda iskariyot, 'rabbi, yoksa beni mi demek istedin?' diye sordu ve isa'dan aldığı cevap 'söylediğin gibidir.' şeklindeydi."

referans : (bkz: matta)26: 20,25, (bkz: the bible society in turkey), yeni yaşam yayınları

yani son akşam yemeği, matta incili'nden alınan bu pasajın verdiği ilham ile yapılmıştır. esasen gerek leonardo'dan önce, gerekse sonra aynı konu birçok kez yorumlanmış, farklı şekilde resmedilmiştir. bu eserlere bakıldığı zaman genellikle genç havari (bkz: yahya)'nın başını, isa'nın göğsüne koymuş şekilde görürüz. bunun sebebi de bu sefer (bkz: yuhanna)'dan alınan şu sözlerdir;
"isa bunları söyledikten sonra ruyhunda derin bir sıkıntı duydu. açıkça konuşarak 'size doğrusunu söyleyeyim; sizlerden birisi bana ihanet edecek' dedi. öğrenciler kimden söz ettiğinği merak ederek birbirlerine baktılar. öğrencilerden biri isa'nın göğsüne yaslanmıştı ve isa onu severdi."

referans : (bkz: yuhanna)13; 21,23, the bible society in turkey, yeni yaşam yayınları

leonardo'nun yorumundaki temel fark ise; "içinizden biri bana ihanet edecek" dediği o 'anı' resmetmiş ve bir ilke imza atmıştır. esere bakar bakmaz en amatör okuyucu bile isa'nın cümlesini yeni bitirdiğini fark eder. aynı konuyu tasvir eden diğer eserlerde statik bir şekilde yemek yiyen figürler görülürken, burada önemli bir ana tanıklık ettiğimizi hissederiz.

ayrıca (bkz: on iki havari)' nin hepsinin (bkz: antik yunan) filozofları gibi görünmesi ise (bkz: rönesans)'ın, antik yunan ve (bkz: antik roma) sanatına sürekli gönderme yapması ile ilgilidir. mesela resimdeki tavan figürüne baktığımızda, antik yunan döneminde uygulanan bir mimari teknik olan "(bkz: kaset tavan)" özelliği taşıdığını görülür.

bir diğer benzersiz özelliği ise oran ve orantı olarak (bkz: sanat tarihi)'nin en başarılı kompozisyonlarından biri olduğunu söyleyebiliriz. isa'nın başına baktığınız ve onu merkeze aldığınız vakit, resmin her köşesine eşit uzaklıkta olduğunu fark edebilirsiniz.

yapıt, normalde (bkz: fresko tekniği) ile yapılması gerekirken; bilinmeyen bir sebepten ötürü (bkz: tempera tekniği) kullanılarak yapılmıştır. tempera, ortaçağ'dan beri kullanılan eski bir teknik olmakla beraber; tutkallı su ve boyanın, çoğu zaman da yumurta akıyla karıştırılmasından elde edilen bir boya türüdür. bu yöntemle beraber oldukça kalın bir boya katmanı elde edilir. lakin manastır'ın yemek salonunda eserin resmedildiği duvarın hemen ardında, epey büyük fırınlı bir mutfak vardır ve yapının altından da milano'nun su kanalları geçmektedir. bu da yapı içerisindeki ısının baya yüksek olduğu yönünde bulguları ortaya koyuyor. haliyle rutubete çözüm bulunamadı, nefes alamayan resmin yüzeyi çatlayıp kabarmaya başladı. fakat bu başyapıt, fresko tekniği ile yapılsaydı herhangi bir sıcaklık sorun haline gelmeyecekti. haliyle bugün (bkz: yuhanna) figürü, (bkz: mecdelli meryem)'e benzetilmeyecek ve (bkz: dan brown), birtakım şifreler içerdiğini iddia ederek, popüler kültürün ucuzluğuna bu eseri alet edemeyecekti.

muhakkak yanlışlarım vardır; sanat tarihi uzmanları muhakkak uyaracaklardır diye düşünüyorum.

yararlandığım kaynaklar;

(bkz: sanatın öyküsü) - (bkz: ernst gombrich)
(bkz: uygarlığın ayak izleri) - (bkz: celil sadık)
(bkz: the bible society in turkey)
(bkz: art history)- (bkz: marilyn stokstad)

leonardo da vinci'nin kullandığı yeni tekniğin uygun olmaması sebebiyle zor zamanlar geçirmiş ve yavaş yavaş yok olan, ''ünlü bir hasta'' olarak nitelendirilen eseri.*
öyle bir sanatçı ki ''hata''lı eseri sanat tarihinin en ünlü, en önemli eserlerinden.

buradan
ilgilisine ve meraklısına ilaç gibi gelecek bir video.

gördüğümde da vinci’yi değil the office dizisini aklıma getiren tablodur. dwight, andy’nin bahçe partisinde canlandırmıştır tabloyu. *

kapak fotoğrafı olarak beğendiğim shoplu bir halini koydum bu tablonun. çünkü çoksel.

bu eserdeki tek dikkat çeken unsur, eski dönem sanatçılarının benzer aziz teması içeren eserlerinin aksine hiçbir karakterin kafasının üstünde ''ruhani ışık: hale'' sembolü bulunmamasıdır.
bu da, masadaki herkesin sıradan bireyler biçiminde betimlenmiş olduğu manasını taşır.
işte bu eserin en büyük ayırt edici özelliği bence budur: