transaksiyonel analiz

insanlar arası ilişkiler analizidir. psikoterapide bireylerin kişiliklerini, iletişimlerini ve birbirlerine oynadıkları oyunları anlayarak farkındalık kazanmak için kullanılan yararlı bir yöntemdir.

bir kişilik kuramıdır. transaksiyonel analiz (ta), bireyin 3 farklı ego durumu olduğu söyler: yetişkin, ebeveyn, çocuk. bu yaklaşıma göre, ''iki kişi konuşurken aslında 6 kişi konuşur.''. sağlıklı bireyler bu 3 ego durumunu da dengeli bir şekilde kullanır.

transaksiyonel analiz hakkında fikir edinmeye başlayınca, sorunlu ebeveynliklerin hayati önemi daha çok anlaşılıyor. çoğu davranışlar daha anlam kazanabilir hâle geliyor. genelde çocukluk döneminde ebeveyn rolü üstlenen kişilerin sizin tarafınızdan gözlemlenen hareketlerinin karakterinizi etkileme şekli hakkındaki incelemedir. çoğu travma sonucunda oluşan korku veya baskıcı tutum arkasında bu sebepler bulunabilir. psikolog ile görüştükten sonra kontrollü hâle getirilebilir.

hakkında bilgi sahibi olundukça karşınızdakini şu şekilde dinlemeye başladığınız kuramdır:

transaksiyonel analiz, psikoterapi ve iletişim becerilerini geliştirmeye yönelik bir yaklaşım olarak öne çıkar. eric berne tarafından geliştirilmiş bir teorik model olan bu yöntem, insanların içsel düşünce, duygu ve davranışlarını anlama çabasında bize rehberlik eder.

ana fikir, insanların üç "ego durumu" arasında sürekli olarak geçiş yaptıklarıdır. işte bu ego durumları:

ebeveyn durumu: bu durum, kişinin ailesinden veya otorite figürlerinden aldığı içsel ses ve inançları temsil eder. sık sık kısıtlayıcı veya koruyucu bir role sahiptir.

yetişkin durumu: burada mantıklı düşünme, analiz yapma ve nesnel bilgi işleme devreye girer. bu ego durumu genellikle problem çözme ve karar verme süreçlerinde kullanılır.

çocuk durumu: bu durum, kişinin çocukluk döneminden getirdiği duygusal tepkileri temsil eder. içsel çocuğumuzun neşesi, korkuları ve hayal kırıklıkları bu durumda yaşar.

başıma bir şey gelmeyecekse ciddiye alınacak bir şey değil. birincisi insan stabil bir varlık değil, sabahı akşamı birbirini tutmadığından bir testle onun hakkında bir sonuca varamazsınız. aynı testte sabah bambaşka biri çıkar, akşam bambaşka. ikincisi var olan bilinç adedince kişilik var, üstelik farklı koşullar altında farklı kişilik eğilimleri ortaya çıkarabilen bir canlıyı 5 başlık altında toplanan yeti ile değerlendirmek doğru gelmiyor bana. hepsinden önemlisi hepimiz biliyoruz ki bu tip testlerde/anketlerde hiçbirimiz kendini tanıyan ve bunu itiraf edebilecek bir yaklaşım içinde olmuyoruz. genelde olduğumuz değil idealize ettiğimiz kişilik özellikleri üzerinden cevaplıyoruz soruları. örneğin daha ben; "çevrenizdeki insanlar söylediklerinizi dikkate alır" sorusuna kesinlikle katılmıyorum diyen biri görmedim. kolay kolay hiç kimse ben kimsenin sallamadığı silik bir tipim diye tanımlamaz kendini. ya da böyle bir analizde siz kendinizi açık sözlü ve iletişimi güçlü biri tanımlıyorsanız, muhtemelen sosyal çevreniz aynı test sorusunda çevrenizle iletişiminiz hakkında, agresif, sivri dilli hatta patavatsız olarak tanımlayacaktır sizi.

pazarlamada müşteri deneyimleri üzerine yapılan çalışmalarla da kanıtlanmış şeyler. örneğin sadece yüksek gelir grubu bir kitleye hitap eden fiyatı çok yüksek ve satışı çok az olan bir markanın müşteri deneyim anketinde o bölgede sadece 1247 adet satış yapmış bir ürünle ilgili 10000 kişi üzerinde yapılan bir ankette katılanların %78'i bu ürünü düzenli kullanıyorum seçeneğini işaretliyor. bölge belli satış rakamı belli. kimse statü ikonu haline gelmiş o ürünü hiç kullanmadığını itiraf edemiyor yani. ürünü kullanmıyorum seçeneği işaretleyenlerin de %94'ü ürün bana hitap etmiyor v.b gibi nedenleri işaretlerken, o ürün için yeterli bütçem yok seçeneğini 10000 kişiden sadece 133'ü işaretliyor. aslında gerçek neden çoğu insan parası yetmediği için o ürünü almıyor ama 2200 kişiden sadece 133'ü tanımadığı bir anketörün gözünde fakir görünüp, görünmemeyi umursamıyor ve bunu itiraf edebiliyor.

insan kendi hakkında ben şöyleyim, ben böyleyim dediği anketler/testler yerine sosyal çevresi ile ilişkisinde bilincinde olmadığı bir gözlem ile daha iyi analiz edilebilir gibi geliyor bana.