1.
80’li yılların sonlarından itibaren birbiri ardınca yayına başlayan özel televizyon kanalları ile birlikte hayatımıza giren kavramlardan biri de reytingdir. reyting, ortalama izlenme oranı demektir ve bir program diliminde veya zaman diliminde her dakikaya düşen ortalama izleyici yüzdesini gösterir. izlenme payı ise, bir kanalın belli bir zaman diliminde toplam izleyiciden almış olduğu payı gösterir. kısaca reyting ölçümü, bir programın ülkede ne kadar izlendiğini gösteren bir ölçümdür.
türkiye’ de reyting ölçümü, avrupa’ da birçok ülkede de bu türden verileri üreten agb nielsen tarafından 1989 yılından bu yana gerçekleştirilmekteydi. 2005 yılından itibaren izleme ölçümleri, 21 il merkezinde ve bu il merkezlerinin 20.000 nüfus üstü kent-ilçelerinde, unitam teknolojisi ile çalışan “peoplemeeter” cihazlarının takılı olduğu 2500 hanede yapılmaktaydı. agb nielsen’ e göre söz konusu hane sayısı bu bölgelerdeki 5 yaş üzeri yaklaşık 39 milyon kişiyi temsil etmekteydi. ancak reyting ölçümlerinin tek bir firma tarafından yapılıyor ve kolayca denetlenemiyor olması, kamuoyunda bir çok soru işaretini de beraberinde getirmişti. milyarlarca dolarlık reklam pastasını doğrudan ilgilendiren böyle bir süreç, tabii olarak, kamuoyu tarafından yakından takip ediliyordu ve türk insanı içine şaibenin karışmadığı, doğru ve yeterli bilimsel yöntemlerle sağlıklı reyting ölçümlerinin yapıldığı bir medya sahnesi istiyordu.
kamuoyuna da yansıyan birçok şaibenin ardından, 2011 yılı temmuz ayında tiak (televizyon izleme araştırma komitesi) yeni bir reyting ölçme ihalesi açtı. bu ihaleyi kazanan tns adlı şirket, türkiye için reyting ölçüm işlemleri yetkisini nielsen’den devralmış oldu. reklamcılık derneği (iaa) şemsiyesi altında reklam verenler, reklamcılar derneği ve tv yayın kuruluşları temsilciliklerinden oluşturulmuş sivil 16 kişilik sektör komitesi olarak bu işin en yetkili mercii olan tiak’ ın yetkiyi devrettiği tns’ de göreve gelir gelmez, 34 ilde kurulmuş olan panel sayısını 40 ile yükseltmekle birlikte, 2500 hane üzerinden gerçekleşen ölçümü de 3500 haneye yükseltti.
televizyon günümüzün en önemli iletişim araçlarından biri olmakla birlikte, hiç şüphesiz, aynı zamanda da en “ayartıcı” iletişim araçlarından biri. çünkü televizyonun gerçekten etkili görsel simülasyonu, ekran başındaki insanları ciddi biçimde etkilemektedir. öyleki televizyon, insanların tüketim alışkanlıklarından tarihi algılama biçimlerine, sosyolojik okumalarından aile içi iletişimlerine kadar hemen her alanda etkin bir rol oynuyor. durum böyle olunca da bu kadar etkili bir aracın reyting ölçümleri bununla ilintili, başta milyarlarca dolarlık reklam pastası dağlımı olmak üzere birçok bağlantılı konu da devreye giriyor.
televizyonda yayınlanan her programın reyting kaygısıyla yapıldığını söylemek nasıl mümkün değilse, retingin önemsiz olduğu da elbette söylenemez. ancak, prime time, ya da tdk’nın “altın saatler” dediği bütün ailenin evde olduğu akşam saatleri, diziler arası reyting savaşlarıyla geçtiği için, çekilen dizilerde eğiticiliğin, öğreticiliğin, etik değerlerin, toplumun değer yargılarının değil, reklam miktarının önemsendiği de bir gerçek. türk kamuoyu da bu duruma olan tepkisini “reyting canavarı” tabirini kullanarak dile getirmektedir.
her programın bir amacı var ve bu amaçlardan biri de izlenmek. ancak eğer tek amacı izlenmek (daha doğrusu reyting almak) ise o zaman yapımcılar insanların dikkatini çekebileceğini düşündükleri bir yığın zorlamalara girebiliyorlar. bu zorlamalar bazen evlilik programları, bazen tarihi bir dizide açık saçık sahneler, bazen moda ve giyim yarışması adı altında teşhircilik, bazen de kazanmak uğruna kendini küçük düşüren, karşısındakini aşağılamayı öğreten yarışma programları şeklinde karşımıza çıkabiliyor. ve gerekçe ise her zaman aynı: toplum bunu izliyor.
türkiye’ de reyting ölçümü, avrupa’ da birçok ülkede de bu türden verileri üreten agb nielsen tarafından 1989 yılından bu yana gerçekleştirilmekteydi. 2005 yılından itibaren izleme ölçümleri, 21 il merkezinde ve bu il merkezlerinin 20.000 nüfus üstü kent-ilçelerinde, unitam teknolojisi ile çalışan “peoplemeeter” cihazlarının takılı olduğu 2500 hanede yapılmaktaydı. agb nielsen’ e göre söz konusu hane sayısı bu bölgelerdeki 5 yaş üzeri yaklaşık 39 milyon kişiyi temsil etmekteydi. ancak reyting ölçümlerinin tek bir firma tarafından yapılıyor ve kolayca denetlenemiyor olması, kamuoyunda bir çok soru işaretini de beraberinde getirmişti. milyarlarca dolarlık reklam pastasını doğrudan ilgilendiren böyle bir süreç, tabii olarak, kamuoyu tarafından yakından takip ediliyordu ve türk insanı içine şaibenin karışmadığı, doğru ve yeterli bilimsel yöntemlerle sağlıklı reyting ölçümlerinin yapıldığı bir medya sahnesi istiyordu.
kamuoyuna da yansıyan birçok şaibenin ardından, 2011 yılı temmuz ayında tiak (televizyon izleme araştırma komitesi) yeni bir reyting ölçme ihalesi açtı. bu ihaleyi kazanan tns adlı şirket, türkiye için reyting ölçüm işlemleri yetkisini nielsen’den devralmış oldu. reklamcılık derneği (iaa) şemsiyesi altında reklam verenler, reklamcılar derneği ve tv yayın kuruluşları temsilciliklerinden oluşturulmuş sivil 16 kişilik sektör komitesi olarak bu işin en yetkili mercii olan tiak’ ın yetkiyi devrettiği tns’ de göreve gelir gelmez, 34 ilde kurulmuş olan panel sayısını 40 ile yükseltmekle birlikte, 2500 hane üzerinden gerçekleşen ölçümü de 3500 haneye yükseltti.
televizyon günümüzün en önemli iletişim araçlarından biri olmakla birlikte, hiç şüphesiz, aynı zamanda da en “ayartıcı” iletişim araçlarından biri. çünkü televizyonun gerçekten etkili görsel simülasyonu, ekran başındaki insanları ciddi biçimde etkilemektedir. öyleki televizyon, insanların tüketim alışkanlıklarından tarihi algılama biçimlerine, sosyolojik okumalarından aile içi iletişimlerine kadar hemen her alanda etkin bir rol oynuyor. durum böyle olunca da bu kadar etkili bir aracın reyting ölçümleri bununla ilintili, başta milyarlarca dolarlık reklam pastası dağlımı olmak üzere birçok bağlantılı konu da devreye giriyor.
televizyonda yayınlanan her programın reyting kaygısıyla yapıldığını söylemek nasıl mümkün değilse, retingin önemsiz olduğu da elbette söylenemez. ancak, prime time, ya da tdk’nın “altın saatler” dediği bütün ailenin evde olduğu akşam saatleri, diziler arası reyting savaşlarıyla geçtiği için, çekilen dizilerde eğiticiliğin, öğreticiliğin, etik değerlerin, toplumun değer yargılarının değil, reklam miktarının önemsendiği de bir gerçek. türk kamuoyu da bu duruma olan tepkisini “reyting canavarı” tabirini kullanarak dile getirmektedir.
her programın bir amacı var ve bu amaçlardan biri de izlenmek. ancak eğer tek amacı izlenmek (daha doğrusu reyting almak) ise o zaman yapımcılar insanların dikkatini çekebileceğini düşündükleri bir yığın zorlamalara girebiliyorlar. bu zorlamalar bazen evlilik programları, bazen tarihi bir dizide açık saçık sahneler, bazen moda ve giyim yarışması adı altında teşhircilik, bazen de kazanmak uğruna kendini küçük düşüren, karşısındakini aşağılamayı öğreten yarışma programları şeklinde karşımıza çıkabiliyor. ve gerekçe ise her zaman aynı: toplum bunu izliyor.
devamını gör...