şark meselesi

ilk defa 1815 yılındaki viyana kongresi'nde ; rus çarı alexander tarafından kullanılmış olan bir söz öbeğidir.

birinci dünya savaşı'na kadar osmanlı devleti'nin topraklarına sahip olmak isteyen tüm büyük devletlerin politikası olmuştur.

ilk aşaması 1071 malazgirit savaşı ile başlamış ve batı'daki türk ilerleyişinin sona erdiği ikinci viyana kuşatması ile sona ermiştir.

ikinci aşamada osmanlı topraklarına karşı saldırıya geçen avrupa devletleri, gayrimüslim halkların bağımsızlarını sağlamak ve sevr antlaşması ile türkleri anadolu topraklarından atmak istemişlerdir.

avrupa'nın 1815 viyana konferansı veya viyana denklemi diye bilinen toplatısından sonra osmanlı yani şark sorunu adı altında ürettiği bir strateji. aslında doğu hristiyanlarını osmanlı hakimiyetinden kurtarma projesi. bu tarihten önce zaten bir doğu sorununun milattan sonra 4. yüzyılda doğu romanın kurulması ile ortaya çıktığı söylenebilir. daha sonra islamın doğuşu ikinci bir doğu sorunu haline gelmiştir. doğu roma için bir başka doğu sorunu; selçukluların anadolu'ya girmesidir. avrupa için istanbul'un fethi başka bir şark sorununu gündeme getirmiştir. en son 1815 te başlayan şark sorununun çözümü 1914-1918 birinci dünya savaşı ile uygulama imkanı bulmuştur. şimdi büyük ortadoğu projesi 1815 viyana denkleminin bu yüzyılda ki adıdır. ırak ve afganistanın işgali, sonra arap baharı sonra suriye iç savaşı, ışid, türkiye'nin suriye harekatları bu çerçevede değerlendirilebilir...

şarkiyatçılık genel anlamda oryantalizm olarak bilinir. islam, hristiyan ve yahudi uzmanlığı şeklinde kendini gösterir. daha geniş anlamda çin, hint ve japonya hakkında ki araştırmalar da oryantalizm kapsamına girer. fakat daha çok ortadoğu ağırlıklıdır...