1.
türkçesi hayırlı olay demek olup, 16 haziran 1826 tarihinde, istanbul'da osmanlı padişahı 2. mahmud tarafından yeniçeri ocağının kaldırılması olayıdır.
2. mahmud, amcası 3. selim' in başaramadığı yeniçeri ocağının kaldırılmasını bu olay ile sağlamıştır. 3. selim padişahken nizam-ı cedit ordusunu kurmuş, ancak kabakçı mustafa ayaklanması neticesinde önce kurduğu yeni orduyu dağıtmak, daha sonrada 1807 de tahttan çekilmek zorunda kalmış, 1808 yılında da isyan sonunda tahta çıkan 4. mustafa tarafından yeniçerilere idam ettirtilmiştir. bu esnada tahtta olan 4. mustafa kardeşi 2. mahmud' un da öldürülmesini emretmiş ancak 2. mahmud son anda haremde bir cariye tarafından damdan kaçırılmış, daha sonrada tahta çıkmıştır.
2. mahmud tahta çıktığı 1808 senesinden, yeniçeri ocağını kaldırdığı 16 haziran 1826 ya kadar amcasını öldüren, yüzyıldan fazla devletin başına bela olan yeniçeri ocağının sonu için fırsat kollamış, şartlar oluşuncada son darbeyi vurmuştur.
1821 de yunanlıların osmanlıya karşı ayaklanmasında yeniçeriler gene başarılı olamayınca aradığı fırsatı bulup halkında desteğini zamanla alarak yeniçeri ocağını kaldırmıştır. intikam soğuk yenen bir yemekmiş,
2. mahmud, amcası 3. selim' in başaramadığı yeniçeri ocağının kaldırılmasını bu olay ile sağlamıştır. 3. selim padişahken nizam-ı cedit ordusunu kurmuş, ancak kabakçı mustafa ayaklanması neticesinde önce kurduğu yeni orduyu dağıtmak, daha sonrada 1807 de tahttan çekilmek zorunda kalmış, 1808 yılında da isyan sonunda tahta çıkan 4. mustafa tarafından yeniçerilere idam ettirtilmiştir. bu esnada tahtta olan 4. mustafa kardeşi 2. mahmud' un da öldürülmesini emretmiş ancak 2. mahmud son anda haremde bir cariye tarafından damdan kaçırılmış, daha sonrada tahta çıkmıştır.
2. mahmud tahta çıktığı 1808 senesinden, yeniçeri ocağını kaldırdığı 16 haziran 1826 ya kadar amcasını öldüren, yüzyıldan fazla devletin başına bela olan yeniçeri ocağının sonu için fırsat kollamış, şartlar oluşuncada son darbeyi vurmuştur.
1821 de yunanlıların osmanlıya karşı ayaklanmasında yeniçeriler gene başarılı olamayınca aradığı fırsatı bulup halkında desteğini zamanla alarak yeniçeri ocağını kaldırmıştır. intikam soğuk yenen bir yemekmiş,
devamını gör...
2.
dönemin devlet tarihçileri kendisinden "vaka-i hayriye" olarak bahsederken, "vaka-i şerriye" olarak nitelendirenler de olmuştur. günümüzün objektif tarihçiliği ise "hem hayırlı hem hayırsız olay" diye bahsetmeli kendisinden. nitekim hala daha ordunun en güvenilir birimlerinden birinin tamamıyla lağvedilmesinden bahsediyoruz.
evet, 19. yüzyıl avrupa için bir durulma dönemidir; kuşkusuz bu osmanlı'ya da sirayet etmiş, bir nebze rahatlatmıştır. fakat kuzeyin yaramaz çocuğu** rusya boş durmamış, eline geçen fırsatı değerlendirmiş, 1828-1829 osmanlı rus savaşı meydana gelmiş; neticesinde de yunanistan bağımsız olmuş, sırbistan başta olmak üzere eflak ve boğdan'a da özerklik tanınmıştır. bu savaşın ardından da osmanlı millet sisteminin resmen yıkıldığı görülür. azınlıklar birer birer ayaklanmaya başlar. 1853-56'daki kırım savaşı müttefiklerin yardımıyla güç bela atlatılabilir. fakat nihayetinde ruslar 93 harbi'nde (1877-1878 osmanlı-rus savaşı) muhteşem bir başarıyla osmanlı aleyhine yüzyılı noktalar.
kabul, yeniçeriler osmanlı'ya çok büyük bir yüktü. yeniçeriler osmanlı modernleşmesinin önündeki en büyük engeldi belki de. fakat bir durup düşünmek gerek; ocak lağvedilmeseydi, ruslar bir yandan yeşilköy'e, diğer yandan da erzurum'a kadar girebilecekler miydi? görüyoruz ki, bütün bu savaşlar silsilesinin orta yerinde ordusunun o zamanki en seçkin birimini kendi elleriyle yok eden osmanlı, bunun bedelini çok ağır ödeyecektir. her ne kadar olayın ardından orduda girişilen modernleşme denemesi ve yeni ordunun inşası oldukça başarılı olacaksa da, bunun için belli bir zamana ihtiyaç olduğu aşikar. işte 19. yüzyılın osmanlı adına hareketliliği, osmanlı'ya bu zamanı tanımayacaktır.
tam da bu sebepten, hem hayırlı hem hayırsız olay.
evet, 19. yüzyıl avrupa için bir durulma dönemidir; kuşkusuz bu osmanlı'ya da sirayet etmiş, bir nebze rahatlatmıştır. fakat kuzeyin yaramaz çocuğu** rusya boş durmamış, eline geçen fırsatı değerlendirmiş, 1828-1829 osmanlı rus savaşı meydana gelmiş; neticesinde de yunanistan bağımsız olmuş, sırbistan başta olmak üzere eflak ve boğdan'a da özerklik tanınmıştır. bu savaşın ardından da osmanlı millet sisteminin resmen yıkıldığı görülür. azınlıklar birer birer ayaklanmaya başlar. 1853-56'daki kırım savaşı müttefiklerin yardımıyla güç bela atlatılabilir. fakat nihayetinde ruslar 93 harbi'nde (1877-1878 osmanlı-rus savaşı) muhteşem bir başarıyla osmanlı aleyhine yüzyılı noktalar.
kabul, yeniçeriler osmanlı'ya çok büyük bir yüktü. yeniçeriler osmanlı modernleşmesinin önündeki en büyük engeldi belki de. fakat bir durup düşünmek gerek; ocak lağvedilmeseydi, ruslar bir yandan yeşilköy'e, diğer yandan da erzurum'a kadar girebilecekler miydi? görüyoruz ki, bütün bu savaşlar silsilesinin orta yerinde ordusunun o zamanki en seçkin birimini kendi elleriyle yok eden osmanlı, bunun bedelini çok ağır ödeyecektir. her ne kadar olayın ardından orduda girişilen modernleşme denemesi ve yeni ordunun inşası oldukça başarılı olacaksa da, bunun için belli bir zamana ihtiyaç olduğu aşikar. işte 19. yüzyılın osmanlı adına hareketliliği, osmanlı'ya bu zamanı tanımayacaktır.
tam da bu sebepten, hem hayırlı hem hayırsız olay.
devamını gör...
3.
oevladı yeniçeriler ota boka isyan çıkarınca 2. mahmud yeniçeri ocağını kapatmış. buna da "vaka-i hayriye" demişler. hayırlı olay anlamına geliyor.
devamını gör...