1.
öykü türünde öykünün oluşturulması iki ana teknikle olur. bunlardan biri olay örgülü hikaye/klasik hikaye/maupassant tarzı hikaye'dir. diğeri; durum/kesit hikayesi/çehov tarzı hikaye'dir.
durum/kesit hikayesi'nin merkezinde olay örgüsünden ziyade, hayatın bir kesitinin içinde insanlık durumları anlatılır.
(bunların her birini sırasıyla yazacağım.)
bizim konu başlığımıza gelince, ben merkezli hikayelerin çıkış noktası yine durum/kesit hikayeleridir. ama burada, kahramanın kendi ruh hali ve hayal dünyası çok daha önemlidir. yine batı çıkışlıdır. edebiyatta ilk örnekleri franz kafka ile görülür.
ben merkezli hikaye ben (/baş kahraman/birinci tekil kişi) bakış açısıyla yazılırlar.
hikaye kahramanı dış dünyayı içinde bulunduğu ruh haline göre algılar ve anlatır. hikaye kahramanı -genellikle- düş dünyasının içinde, kendi bunalımları, kaçışları, sanrılarıyla boğuşur/mücadele eder.
"ben merkezli hikayeler köyden kente göç olgusunun kanıksanmaya başladığı kentli ve köylü özelliklerinin çarpışmasından kaynaklanan 1970'li yıllardan sonra modern öykücülük adı altında yeniden boy göstermeye başlamıştı. şehirlerde yaşayan insanların kendilerine ve topluma yabancılaşmasının sonucu olarak, 1980'li yıllardan sonra yoğunlaşan bu hikayecilik tipi, yapısal olarak durum/kesit hikayeciliğinin devamı şeklinde belirginleşiyordu. fakat bu tarz hikayelerde, durum/kesit hikayeciliğinden farklı olarak; düşsel ögeler, düşsel sanrılar ve yanılsamalar, gerçeklikten koparak bunalımlar etrafında örgüleşen algılamalara yöneliş, durum hikayeciliğinden farklı bir yönelişi de ortaya koyuyordu. olay dediğimiz 'şeyler', olayların anlatıcısı “ben" olan bunalımlı kişilerin ruh hallerine yansıyan şekliyle ifade edilince, 'hikaye anlatımı', durum hikayeciliğinden farklı bir yöne kayıyordu."
bu hikaye türünün kaynağı olarak, 20 yy.la birlikte ortaya çıkan, sürrealizm, fütürizm, dadaizm ve egzistansiyalizm gibi sanat akımları gösterilebilir.
türk edebiyatı'nda, bu türün en iyi örneklerini; haldun taner, ferit edgü, erdal öz, oğuz atay, bilge karasu, nezihe meriç, tezer özlü, demir özlü......gibi isimler vermiştir.
durum/kesit hikayesi'nin merkezinde olay örgüsünden ziyade, hayatın bir kesitinin içinde insanlık durumları anlatılır.
(bunların her birini sırasıyla yazacağım.)
bizim konu başlığımıza gelince, ben merkezli hikayelerin çıkış noktası yine durum/kesit hikayeleridir. ama burada, kahramanın kendi ruh hali ve hayal dünyası çok daha önemlidir. yine batı çıkışlıdır. edebiyatta ilk örnekleri franz kafka ile görülür.
ben merkezli hikaye ben (/baş kahraman/birinci tekil kişi) bakış açısıyla yazılırlar.
hikaye kahramanı dış dünyayı içinde bulunduğu ruh haline göre algılar ve anlatır. hikaye kahramanı -genellikle- düş dünyasının içinde, kendi bunalımları, kaçışları, sanrılarıyla boğuşur/mücadele eder.
"ben merkezli hikayeler köyden kente göç olgusunun kanıksanmaya başladığı kentli ve köylü özelliklerinin çarpışmasından kaynaklanan 1970'li yıllardan sonra modern öykücülük adı altında yeniden boy göstermeye başlamıştı. şehirlerde yaşayan insanların kendilerine ve topluma yabancılaşmasının sonucu olarak, 1980'li yıllardan sonra yoğunlaşan bu hikayecilik tipi, yapısal olarak durum/kesit hikayeciliğinin devamı şeklinde belirginleşiyordu. fakat bu tarz hikayelerde, durum/kesit hikayeciliğinden farklı olarak; düşsel ögeler, düşsel sanrılar ve yanılsamalar, gerçeklikten koparak bunalımlar etrafında örgüleşen algılamalara yöneliş, durum hikayeciliğinden farklı bir yönelişi de ortaya koyuyordu. olay dediğimiz 'şeyler', olayların anlatıcısı “ben" olan bunalımlı kişilerin ruh hallerine yansıyan şekliyle ifade edilince, 'hikaye anlatımı', durum hikayeciliğinden farklı bir yöne kayıyordu."
bu hikaye türünün kaynağı olarak, 20 yy.la birlikte ortaya çıkan, sürrealizm, fütürizm, dadaizm ve egzistansiyalizm gibi sanat akımları gösterilebilir.
türk edebiyatı'nda, bu türün en iyi örneklerini; haldun taner, ferit edgü, erdal öz, oğuz atay, bilge karasu, nezihe meriç, tezer özlü, demir özlü......gibi isimler vermiştir.
devamını gör...
"ben merkezli hikaye" ile benzer başlıklar
hikaye
18