hearts of iron 4

güzel bir strateji oyunu. asıl oyun 2. dünya savaşında geçer . 1. dünya savaşı ve modern day modları ile birlikte oynanabilir.

dünyanın en iyi strateji oyunu. millenium dawn ile birleşince 2016 yılında başlıyorsunuz ve yapamayacağınız bir şey yok.

eğlenceli, güzel bir strateji oyunu fakat topluluğu(community) çok toxic.

hitler'in neden kaybettiğini gözler önüne seren oyundur.

üçüncü oyununu daha çok sevdiğim strateji oyunun dördüncüsü.

müptelası olduğum oyundur, en sevdiğim mod ise millennium dawn : modern day mod, orta doğu'da cihad ediyorum.

yakın zamanda barbarossa/no one step back adlı yeni dlc'nin ekleneceği strateji oyunu. ya da eklenmii de olabilir biraz geriden geliyorum.
tabii dlc'leri almak her ne kadar zor olsa da bu dlc'yi ve türkiye'nin düzenlendiği battle for the bosporus dlc'sini özellikle alacağım sanırım.

paradoxun yayınladığı görsellerden anladığım kadarıyla bu yeni çıkacak olan dlc'de oyundaki ikmal sistemi baştan aşağı değişiyor. oyundaki en köklü değişim bu dlc ile oluyor gibi duruyor.

şimdi paradox'un anladığım kadarıyla ekleyeceği yeni şeyler şunlar:

-tren yolları
-kamyonlar
-doğa şartlarının oyuna daha iyi yansıtılması
-tarih öncesinden kalan sovyet odak ağacı'nın yenilenmesi
-yeni sovyet ulusal ruhları (ki bu kısmen biraz eklenmişti. order 227 diye bir politik seçenek eklenmişti yakın zamanda ve onu aldığımızda defansa +5 veren bir ulusal ruh kazanıyorduk.)

şimdi tek tek açıklamak gerekirse

1. tren yolları:

tren ikmal için en uygun seçenektir her zaman için. çünkü mesela bataklıkta bulunan bir birliğiniz varsa kamyonlarla onlara ikmal göndermek o yeri fethetmekten daha zor olacaktır. bataklıkta/çamurlu bölgelerde tekerli araçların ilerleyişi çok yavaşlar. dolayısı ile oradaki askerler ikmalsiz kalır ve kolayca yenilirler. aynı şey uçaklarla ikmal için de geçerli. hoi4'ün normal halinde uçaklarla ikmal yine kolay gibi gözükse de yağmurlu, rüzgarlı, sisli havalarda karşı tarafta anti air vs. de varken ikmal yapmak çok zordur.

ama tren böyle değil. raylı sistem sayesinde en kolay yol kendisidir ve ayrıca petrol harcamıyor oluşu çok büyük bir artıdır. özellikle almanya olarak oynarken petrol sorunundan ötürü hava yolları ve kamyonlarla ikmal yerine trenlerle ikmal yapmak çok daha mantıklı olacaktır. ancak bunun için de ilerlerken sovyetlere pocket ata ata değil, demir yollarını alarak ilerlemeniz gerekecektir. ikisini aynı anda yapmanız zor olacağı için almanlar artık çat diye savaşı kazanamayacaktır.

ayrıca la resistance dlc'si ile eklenen isyancılar sizin demiryolu ağınızı sabote edecektir. almanlar için her şey çok daha gerçekçi ve zor olacaktır.

demir yollarının oyunda harita üzerine eklenmesi ile oyunun diğer araçlarında da köklü değişimler olacaktır.

mesela almansınız ve sovyete dalacaksınız, strategic bomberlarla arkadaki demiryolunu bombalayıp, öndeki sovyet birliklerini zor durumda bırakıp, çok rahat ezebilirsiniz. bu durumda hava kuvvetleri büyük bir önem kazanıyor ve daha gerçekçi hale geliyor.

veya oyunun bu haliyle hiçbir işe yaramayan paraşütçüler, demir yollarının eklenmesi durumunda demir yollarını sabote etmek için de kullanılabilecektir.

veya sovyetsiniz ve geri çekilmeniz gerekiyor, çekilirken almanların ikmalsiz kalması için demiryollarını patlatıp geri çekilebileceksiniz.

veya oyunda yine çok bir işe yaramayan isyancılar demir yollarını sabote ederek savaşın kaderini değiştirebileceklerdir.

ki gerçekte de durum böyledir. isyancılarının bu ufak dokunuşları savaşı çok büyük ölçüde etkilemiştir.
(bkz: stalingrad savaşı)

2. kamyonlar:

muhtemel konvoy üretir gibi üretebileceğimiz bir şey olacaktır. üretiim maliyeti düşük üretim hızı yüksek olacaktır diye düşünüyorum.

almanya olarak doğu cephesinde şimdiden kullanılmasını kesinlikle tavsiye etmiyorum çünkü doğa koşulları nedeni ile birlikleriniz ikmalsiz kalacaktır.

ancak batıda çok büyük iş görebilir. oyunun şu anki haliyle olduğu gibi pocket ata ata rahat rahat ilerlersiniz ve demiryolunu almak veya almamak derdi yüzünden birliklerinizin yönlerini değiştirmezsiniz.

3. doğa koşullarının oyuna daha iyi yansıtılması:

oyunun en büyük eksiği şu anda bence budur. ve düzeltileceğini düşünüyorum ve umuyorum. çünkü doğa koşulları o kadar az etkiliyor ki askerleri, almanya oynarken sovyete dalmak için yazı filan beklemiyorum ben. istediğim zaman dalabiliyorum. bu çok saçma.

bu yeni ikmal sisteminde de büyük önem arz edecektir doğa koşulları. bundan bahsetmiştim.

4. sovyet odak ağacı:

dlc'nin adının barbarossa olması ve sovyetlerin leş gibi bir odak ağacına sahip olması nedeni ile kesinlikle beklediğim şeydir.

düşünün bir ülkesiniz, 210 günlük anti fascist diplomacy diye bir odağı tamamlıyorsunuz karşılığında faşist ülkelerin size görüşü -40 değişiyor ve başka hiçbir şeye yaramıyor.

veya great purge'ü 210'de gün yapıyorsunuz, askeri danışmanlarınız gidiyor ve yerine yenileri gelmiyor. daha kötüleri bile olsa yerine yenileri gelmeli. o asılan danışmanlar koltuklarıyla birlikte mi asılıyor?

bunun dışında sovyet odaklarında hiçbir şey yok zaten. çok az odağı var. 3-4 tanesinin süreleri 210 gün filan ve işe yarayan pek bir şey de yok. anca politik puan filan veriyor. vanilla odak ağacı bile daha güzel olabilir. hatta daha güzel, evet.


5. yeni sovyet ulusal ruhları:

sovyetlerin az ulusal ruha sahip olması nedeni ile bekliyorum böyle şeyleri. mesela sovyetler her şeyi çok hızlı üreten bir ülkeydi, silah üretimine -20 üretim maliyeti veren, veya tanklara -x üretim maliyeti veren ulusal ruhlar eklenebilir. ama bu benim düşüncem tabii.

aslında bu kadar dlc yapılacağına keşke hoi5 çıksa. daha ucuz olurdu. ya da dlc'lerin bazılarındaki özellikler oyuna ücretsiz olarak eklense çok daha iyi olurdu. çünkü çok masraflı oluyor.

gerçi paradox böyle bir şey.

axis radio music diye dlc mi olur lan?

zaman süngeri bir oyun aşırı kanser olduğu noktalar var. ben japonya ile 5 saat donanma kasmışım,abd oyundan çıkıyor hoop oyun dursun yerine 2 saat adam ara.
ayrıca leş optimizasyonu var, ne kadar iyi bir bilgisayarınız olursa olsun 5x'e alırsanız fps yeri öper, 30 üzerine çıkmaz. ama güzel yanları var. savaş mekanikleri çok hoş, ama bana en çok keyif veren yönü kendi alternatif tarihimi yaratmak oluyor. ayrıca mod olarak "anime no sekai" modunu öneririm.

saatler gömebileceğiniz oyun. çok oynadım zamanında... çok detaylı oyun... türkiye özelinde konuşursak son bosphorus dlc'si muhtemelen lise ve üniversitede okutulan inkılap tarihi dersinden çok daha detaylı ve öğretici. oğlum çok komik lan nazilli basma fabrikasını falan inşa edebiliyorsunuz.

tabi türkiye'nin en büyük sorunu doğal olarak interwar arada ihtiyaç duyduğu sanayileşme... yapabildiğiniz kadar fabrika yapmalısınız. tüm bunları yaparken de ordunuzu olabildiğince modernize etmeniz gerekmekte.

mutlaka kıyı bölgelerinize tahkimat radar veya uçaksavar ekleyin. doğuda sovyetlere dalmayı planlarken arkanızdan gelebiliyorlar.

politika çok önemli oyunda. batıya yanlarsanız kafanız rahat oluyor. çünkü ingiltere amerika sovyetler üçlüsü çok güçlü. yunanistan olmasa bile aradan bulgaristanı dızzolayıp topraklarınıza katabilirsiniz.

ha ben ne oraya ne buraya modunda takılacam derseniz o iş işte biraz tehlikeli günün sonunda çünkü iki taraftan birisi mutlaka size kafayı takıp dalıyor. o yüzden aynı ismet paşanın yaptığı gibi batı tarafına girmenizde fayda var.

iç politikada da hepsini denedim. eğer demokrasiye geçerseniz işin boku çıkıyor (anladınız siz). ben yılanın başı küçükken ezilir mantığı ile ülkede demokrasiyi komple yasaklayıp basın sansürü çakıyorum içerde başınız ağrımıyor.

sovyetler ya da mihver grubundan birine meyil ederseniz. ne kadar engellerseniz engelleyin politik güç olarak karşınıza çıkıyorlar.

ordu doktrininde kara kuvvetlerinde ben daima sanayileşmeye de önem verdiğimden motorize saldırı ekolünü benimsiyorum. great rush gibi rus tarzı şeyler bizim orduya göre değil çünkü asla great rush yapabilecek kadar man powerınız yok.

oyunda tüm politik tarzları denedim arkadaşlar. oyundan maksimum verim ve keyif almanız için içerde yapabileceğiniz en mantıklı politik ilerleme sağ kemalizm oluyor. ultra tarafsız aman tadımız kaçmasın tarzı giderseniz bir yerden çok fena patlıyor. tabi bir de halkı ilk savaşın öcünü alacaz diye boostlayıp yunanistan ve bulgaristanın tepesine çökmek de çok tatmin edici ve yararlı. çünkü yunanistanda müthiş fabrika var.


haa son olarak sadabat paktına çok güvenmeyin. çünkü ırak iran afganistanın üçünü toplasan kedi osuruğu etmiyor oyunda... gerçi gerçek dünyada da öyle değiller mi ? dlkfgjdlşkfh yani paktı maktı boşverin ırak petrolüne çökün.

saatlerimi gömüp bana sinir krizleri geçirten, son zamanlarda dersleri astırtan, bırakamadığım oyun. 200 küsür saatimi gömmüş olsam da daha hâlâ oyuna dair çok bir şey bilmediğimi çok iyi biliyorum. bu oyunun gurusu olabilmek için bir 3000 saat rahat gömmeniz lazım.

battle for bosphorus dlc'si çok detaylı ve bir o kadar da zor bir dlc. türkiye gibi potansiyeli çok yüksek ama sürekli iç karışıklık yaşayan, hızla büyürken atatürk'ün ölümü ile pat diye duraksayan bir minor devleti oynamak gerçekten çok zor. gericiler bir yerden, kürt ayrılıkçılar bir yerden, ordu debuff'ları bir yerden sizi iyi uğraştırıyor. sağlam bir odak ağacı var, oyundaki en detaylı odak ağacı hatta. her detayı çok önemli.

eğer türkiye oynarsanız tercihiniz, komünist yoldan gidip hızla büyümeye odaklanmak. ayrılıkçıların olduğu doğu illerini faşist yola göre kolayca entegre edebiliyorsunuz bu da bir artı. ilk önce yunan'ı annexleyip bol bol çelik ve alüminyum'a konabilirsiniz. ayrıca hatrı sayılır sivil fabrika da ilaç gibi geliyor. yunan'ı annexledikten hemen sonra iran ve ırak'ı annexleyip petrol'e de konuyorsunuz ama burada bir dipnot vermem gerek, çünkü ırak petrollerinden faydalanabilmek için müttefikler yolundan giderken, ingilizden, ırak'a ambargo uygulamasını içeren focus'u gitmeniz lazımki petrole rahatça konabilelim. 39 yılına kadar bu işleri halletikten sonra fevzi çakmak'ın verdiği fort buff'larını olabildiğince kullanın, kıyılara fort basın.

hiçbir faction'a kendiniz gidip katılmayın, arada ingiliz ile aranızı iyi tutun yeter. çünkü yunanistan'ı annexlediğiniz için italya size war goal atacak. burada faşist de olsanız, komünist de olsanız ingiltere sizi allies'a davet ediyor. böylece dört ayak üstüne düşebilirsiniz. italya almanya düşman oldu diye korkmayın, zira italya gücünün çoğunu afrika'da ve yugoslavya'ya göndermiş olacak. olabildiğince submarine basarsanız zaten italya'nın eli kolu rahatça bağlanıyor. allies ile savaşa girip, romanya axis'e katılmadan bulgaristan'ı saf dışı bırakın. bulgaristan da hatrı sayılır fabrikalara sahip. ayrıca romanya sınırından nehir geçtiği için ve bol bol orman olduğu için 1. fallback line'ınızı romanya sınırına çekerseniz, alman medium tank dahi getirse sizi kolay kolay itemezler. bu arada bulgaristan'dan itilmeye başlarsanız, 2. fallback line'ınızı yunan bulgar sınırından, edirneye kadar çekerek düşmanı kilitleyebilirsiniz. buradan sonra itemiyorlar. biraz direnin, manpower'ınız çok az. en fazla 1.5 milyon civarına çıkıyorsunuz çünkü. sonra yunanistan uzerinden italyaya çıkartma atın ve ingilizler de destek gönderince alplere kadar itin. ıtalya kendi anakarasını tutamıyorz çünkü kuzeye kadar düzlük, mekanizelerle donanmış piyadeler çok hızlı itiyor.

ayrıca, allies'a girdikten sonra allies yolundan giderken, ingiltere'den katar, kuveyt ve bae'yi alabiliyorsunuz. buralarda da bol bol petrol var.

doktrin olarak mobile warfare'i seçin çünkü çok az manpower'ınız var. 20 width piyade ve mekanize ile götürmeniz gerek. türkiye olarak, kırılma noktanız, 150 fabrika civarına çıkabilmek. eğer bunu yaparsanız ve abd savaşa girene kadar ayakta durabilirseniz buradan sonra alman kesinlikle kaybediyor. italya zaten düşmüş, doğudan sovyet iterken, batısı bomboş kalmış almanya, normandiya çıkartması ile direk düşüyor. bu arada sovyetlerden önce romanya'yı da alırsanız sizin için çok iyi oluyor.

alman düşünce, iş en zor noktaya geliyor: misak-ı milli ve turan... hearts of iron oynayan her türk'ün tek hayali... axis kaybetmiş ve büyük ihtimalle sovyet avrupa'nın yarısını puppet almış oluyor bu çok sıkıntılı bir durum çünkü sovyet sizi bir nevi çevrelemiş oluyor... burada yapmanız gereken, ingiltere başka ideolojiden olduğunuz için sizi atmadan formaliteden abd-japon savaşına allies ile katılmak. çünkü misak-ı milli'den sonra ingiltere sizi ittifaktan atıyor ve sovyet de boğazları demand ediyor... tek kalırsanız, sovyet sizi yer. siz ittifaktan atılsaniz dahi, japon ile savaşta olduğunuz için ingiltere davet atıyor ve tekrar girebiliyorsunuz. böylece sovyet ile olan savaşınıza, muttefikler çatısı altında girebiliyorsunuz.

sovyet ile olan savaş gerçekten saatlerinizi alacak kanser bir savaş. çok manpower sorununuz olmayacağı için, olabildiğince dağcı basın, generallerinizi en etkili erzak kullananlardan seçin ve kesinlikle en az 4 5 bin uçak basın. ıçi boş birlikleriniz ile balkanlari tutun, ve sovyetlere tüm gücünüz ile doğu anadolu sınırından saldırın. ayrıca yalancı bir saldırı hattı da kuzey iran'dan çizin. sovyet gücünün çoğunu batıya müttefikler ile savaşmak için kaydırdığı için rahatça stalingrad'a kadar gidin zaten önünüze içi boş piyadeler be süvarileri ile çıkacak. dağcılarınız ve meknize birlikler ile hızlıca pocket ata ata da iterek de stalingrad'a kadar çıkarsınız. buradan sonra biraz durun. olabildiğince altyapı bastıktan sonra moskovaya kadar sizi kimse tutamaz. oradan da kanser ola ola urallara kadar gidersiniz ve kazanırsınız. sonra sovyetlerden olabildiğince toprak alın, ermenistan, gürcistan ve azerbaycan topraklarını kesinlikle kendinize katın hem petrol var hem oldukça fazla slot var
buralara kolayca fabrika dikebilirsiniz. ayrıca turan yolundan giderken, focus ile buraları core yapabilirsiniz. bu arada diğer türk ülkelerini bağımsız bir şekilde sovyetlerden bağımsız bırakın. sonra tek tek annexlersiniz.

sonrasına gelince, zaten çok güçlüsünüz... tüm allies, bütün gücünü asya'da eritirken siz ölümüne military fabrika ve tank basın. çünkü buradan sonra yolunuz direk turan' gidiyor olacak. komutanlarınız çok güçlü olacak ve hayalimiz oyunda da olsa gerçek olacak...

ikinci dünya savaşı tabanlı bir oyunu neden türkiye ile oynar insan hiç anlamam. yunanistan, bulgaristan, türkiye bunlar pasif ülkelerdir. yapılması imkansız focusları dayayıp salmışlar piyasaya. ne sanayi var ne insan gücü ne için var olduğu bilinmeyen ülkeler.. ağzımı bozacağım susayım en iyisi.

strateji oyunlarına yeni soluk getiren bir oyun bir sürü dlc ve mod ile mükemmelleşiyor.önereceğim modlar cold war ve millenium dawn modu paralı yani ekonomi bölümü de olan mod.bu mod daha gerçekçi ve savaşların ekonomik yükü de oluyor.

oyun da olsa mustafa kemal atatürk vefat edene kadar bekler, sonra milliyetçi partiyi başa geçirip askeri olarak güçlenerek 2. dünya savaşı arefesinde yunanistan'ı ele geçirip bir süre tarafsız takılır, sovyetlerde milliyetçi partiyi destekleyerek oralarda karışıklık yarattıktan sonra almanya safına geçerek 1. dünya savaşının öcünü alırım. eğer kemal paşayı vefatını beklemeden milliyetçi partiyi başa geçirirseniz işler daha da kolay. ilk oynadığınız zamanlar çok acemilik çekseniz de oyunu çözdükten sonra hamlelerinizi tek tek yaparsınız. ulan canım çekti bak yine. yalnız sovyetler çok büyük risk. ne yapıp edip ya aranızı iyi tutarak bir süre size saldırmalarını engelleyin ya da sovyetler içinde faşist faaliyetlere destek çıkarak onları siyasi olarak yıpratın. zaten diğer devletler almanlarla uğraşmaktan askeri güçlerini size kaydıramıyorlar.

bu oyunda gidişatı değiştiren gerçekte olduğu gibi sovyetler. eğer siz oyuncu olarak en baştan sovyetlere önlem almazsanız önünde sonunda karşınıza çıkıp savaşın seyrini değiştirirler.

bu arada tam tersi komunist partiyi başa geçirip, sovyetlerle anlaşma imzalayıp doğuyu güvene aldıktan sonra faşizm ile savaşarak da oynamayı denedim. diğeri kadar sarmadı.

eu4 tamam da hoi 4 sıkıntı.

2016'da başlayıp 500 küsür saati devirdiğim oyun.

hala beceremiyorum. sadece bir kere balına turan'ı kurmayı başarmıştım.* yıl 2017, hey gidi...

bunu offline oynamak marifet değildir. online olarak min. 2k saatiniz varsa giremeyeceğiniz oyun yok.

1936-1950 arası seçtiğiniz herhangi bir ülkeyi her anlamda yönettiğiniz güzel bir, oyun demeye utanıyor olsam da, oyun.

dinamikleri ve mekanikleri hiçbir oyun gibi değil. taktikler, askerin postalı, bürokrasi, iç siyaset, dış siyaset, ekonomi, her türlü ordu birimini, milli stratejileri, üretim, lojistik ve altyapı gibi dinamikleri kontrol etmeniz gereken bir simülasyon. askeri siyaseti, doktrinleri, bilimsel gelişimi vs. yazmayı unutmuşum.

tarihle ilgili olsa da, olmasa da bir çok insana hayata dair farklı bakış açısı katabilecek bir oyun. bir çok konuda fikir sahibi olabileceğiniz dinamik bir yapısı var. ayrıca, community tarafı da aşırı güçlü. o kadar güzel dlc'ler çıkarmışlar ki... üstelik bedava.

ilk defa bir youtuber'da görmüştüm. bundan 5-6 yıl önce, bunaltıcı bir şubat gecesiydi. indirmek istedim. bilgisayarım baz model bir air'di. kasa kasa olsa da çalıştırdım. hileyle 100 saate yakın oynadıktan sonra bir şeyleri kavradım, sonrasında daha az hileli ve en son hilesiz oynamaya başladım. bir kaç bin saatim vardır herhalde.

şimdilerde kafa dağıtmak için ziyaret ettiğim bir arkadaş. gerçi benimki de takıntı gibi bir şey oldu artık.

ne zaman başka bir ülkeyi deneyeyim desem, içim eziliyor. türkiye'yi alıyorum. "ya, bu sefer farklı bir ulusal odak seçeyim" diyorum, bir bakmışım atamın ülküsünden gitmişim. zaten misak-ı milli'yi ilan ettikten sonra bende film kopuyor.

gözümü açtığımda da hep aynı senaryoya uyanıyorum. muhafazakarları ezmiş, balkanlar türkiyesini vatan topraklarına katmış, moskova'ya rektal yollardan yolculuk etmişim. tanklarım st.petersburg sokaklarında drift atıyor. askerlerim sevinçli, altay dağlarında ve tuna kenarında zeybek oynuyorlar. almanlar "bunda bir yanlışlık oldu galiba" derken cemil cahit toydemir komutasındaki 1. ordu dünyanın korktuğu wehrmacht'ı paramparça etmiş, berlin'e giriyor. manş denizinde türk jetleri alçak uçuş yapıyor. ingilizler şok.

company of heroes gibi olsa çok iyi olur hoi serisi.

multiplayer oynamak isteyen varsa turunculasın*.

t: en mükemmel, en bayıldığım strateji oyunudur.

birgün öğreneceğim muhteşem ordu yönetme simülasyonu.