natüralizmin temsilcilerinden olan danimarkalı yazar, şair ve bilim insanı jens peter jacobsen'ın 1880 yılında yayımlanan novellası. hermann hesse ve gerçekçiliğin babası adledilen henrik ibsen'i dahi etkisi altında bırakmış olan jacobsen; niels lyhne ile rainer maria rilke'nın da edebi yönünü epey beslemiştir. briefe an einen jungen dichter*'da rilke bundan açıkça söz eder. tanımın sonuna çevirisi ile beraber not düşeceğim.

iskandinav edebiyatında natüralizmin en önemli temsilcilerinden biri olan eser; sonu belirsizce biten, kendi benliğini bulamamış ve yolculuğunda başarısız olmuş bir karakterin kasvetli ve huzursuz edici öyküsüdür esasında. bu 'çöküş' romanında esere ismini vermiş olan ana karakter niels; yaşamı, gelişimi, yasak ilişkisi -yakın dostu erik'in eşi ile olan- ve iç karmaşaları ile açıkça bir anti-kahraman olarak okuyucuya sunuluyor. belirtmek gerekir ki niels, açıkça jacobsen'ın darwinci görüşünden beslenmiş bir karakter bu yüzden jacobsen eserin pek çok yerinde bu idealist genç şairi sürekli darwin'in teorileri ile karşı karşıya bırakıyor ve bu çatışmanın altında aynı zamanda teolojik sorular yer alıyor.

ayrıca not düşmek gerekir ki; niels lyhne, danimarkalı yazar henrik pontoppidan'ın 8 ciltlik lucky per'i ile tam olarak benzerlik göstermese de aynı düşüncenin ürünü olarak ortaya çıkar esasında fakat jacobsen'in bu kadar kısa bir novellada 8 ciltlik bir eserin şiddetini hissettirmesi tartışmasız büyük bir başarıdır bence ki; pesten i bergamo'da yalnızca 'çarmıha ger' gibi tekrarlanan basit bir cümleyle bile dehşetvari bir etki bıraktığını düşünürsek bu şaşılacak bir durum sayılmaz.

briefe an einen jungen dichter, rainer maria rilke:
"size anlatmak istediğim ikinci şey ise: tüm kitaplarım arasında yalnızca birkaç tanesi benim için vazgeçilmezdir ve gittiğim her yere içlerinden iki tanesini mutlaka götürürüm. burada da yanımdalar: incil ve büyük danimarkalı şair jens peter jacobsen'in kitapları. eserlerini biliyor musunuz? bazıları reclam'in evrensel kitap serisinden çıktığı için temin etmesi kolay. çevirileri de gayet iyi. j. p. jacobsen'in alu öykü'sünün küçük cildini ve romanı niels lyhne'yi alın. bütün bir dünya, bir dünyanın mutluluğu, bolluğu, tasavvur edilemez enginliği saracak sizi. bir süre bu kitapların içinde yaşayın, öğrenmeye değer bulduklarınızı öğrenin onlardan ama en önemlisi onları sevin."

"bu sevgi size binlerce ve binlerce kez geri dönecek, yaşamınızda ne olursa olsun -geri dönecek, bundan eminim. varlığınızın tüm dokularına, tıpkı tüm deneyimlerinizin, hayal kırıklıklarınızın ve sevinçlerinizin en önemli parçaları gibi işleyecek. yaratıcılığın özüne ait en büyük deneyimi, derinlikleri ve sonsuzluğu bana kimin verdiğini söylemem gerekirse, sözünü edecegim salt iki isim olurdu: o harika, yüce ozan jacobsen ve günümüzde hayatta olan tüm sanatçılar arasında eşi olmayan, heykeltıraş auguste rodin. yolunuzda başarılar!"
saygılarımla, rainer maria rilke

"paskalya mektubunuzla beni çok memnun ettiniz sevgili bayım, zira iyi haberlerinizle doluydu. jacobsen'in görkemli ve kıymetli sanatından konuşma şekliniz, sanatınızı ve sorularınızı bu bereketli alana yönlendirmekle hata etmediğimi gösterdi bana. niels lyhne, ihtişamın ve derinliklerin kitabı. size açılacak; ne kadar sık okunursa o ölçüde her şeyi barındırdığını görürsünüz, yaşamın en algılanamaz kokularından en ağır meyvelerinin muazzam tatlarına varan dek. belleğin titreyen yankısında anlaşılmayan, kavranmayan, deneyimlenmeyen ve bilinmeyen hiçbir şey yoktur; hiçbir deneyim çok az değildir ve en küçük olay bir kader gibi açılır ve kaderin kendisi harika, geniş bir ağ gibidir; sonsuz hassas bir el tarafından yönlendirilir ve diğerinin yanına yerleştirilir ve yüzlerce kişi tarafından tutulur ve taşınır."

edit: imla.

>öğretmenden tuvalet izni almanın püf noktaları,

>nasıl ödev yapabilirim,

>okumaya geçmeden buraya nasıl yazıyorum?

>annem zorla okula gönderiyor,

>baba beni okuldan al.

günün anlam ve önemine binaen.



görsel kaynağı

eğer görmeyen biriyseniz sizin gözünüzdür bu ses. şairin "tıpırtı" dediği, gözünüzün görmediği tanelerin yapraklar üzerine düşerken çıkardığı sestir bu.

çoğumuz yağmuru görürüz, hissederiz ama bazılarımız önce işte bu tıpırtıyı duyarız. benim için "yaşam" demektir bir nevi. çünkü yağmur, değdiği ağaç, duyan insan...

eğer rüya içinde boşluğa düşerken çarptığını görürsen uyandığında felç kalırsın diye bir mit vardı.*

bulaşık yıkamak. tüm sorunlarımın üstüne bir sünger çekmişim gibi hissediyorum.

gereksiz tartışmalardan uzak kalabilen,
daha az stres yaşayan,
bir takım yerine, bir çok kaliteli takım maçını izleyerek daha çok mutlu olabilen,
kız arkadaşı/eşi ile muhtemelen daha az sorun yaşayan,
kendine yatırım yapma ihtimali daha yüksek olan insandır.

aklıma şahsiyet dizisindeki kambura kasabası geldi. savcı vardı ama yoktu..

kimseyi sevgilisi gibi sevmemekten kaynaklanır.* herkesin sevgi gösterisine kimse karışamaz sonuçta.*

imparator caesar augustus'tan dolayı, romalılar tarafından ilk kez caesaraugusta olarak belirlenmiş, daha sonra endülüs emevileri tarafından saraqusta olarak değiştirilmiş olan ve günümüzde ingilizcede saragossa olarak da geçen ismiyle, aragon özerk bölgesinin başkenti olan şehir.

aljaferia sarayı hakkında küçük birkaç bilgi için;
(bkz: aljaferia sarayı)

en başından beri olmaması gereken bir opsiyondu. kaldırılması yerinde bir karar olmuş. sözlük burası belli bir formatı varken o opsiyon sadece yazara özel gözükse de formata aykırılık içeriyordu. ayarlar kısımında görmediğim için memnun oldum. opsiyonun kaldırılması sözlüğün bir tarafa yönelik olmadığının da göstergesidir. işte buna herkese eşit yaklaşım deniyor. bu kaldırılma durumu bir tarafı memnun etmeyebilir ama her düşünceden insanların bir araya geldiği böyle platformlar da olmaması gereken bir opsiyondur. şuana kadar gördüğüm en güzel ve en dikkat çekici gelişmedir.

herkesin görüşüne saygı duyuyorum. herkesin düşüncesini dinlerim. 6 yaşındaki bir çocuğu saatlerce keyifle dinlerim. ama bazıları düşünmüyor. onları görüp sinirlenmektense direkt engelliyorum. niye dert olsun ki o kişiler bana. fikri olsaydı evet dinlerdim. ama gerek yo işte.

migrenden çok çekmiştir.

özge: bilinen en yaygın anlamı yabancı veya bir başka kimsedir. iyilik, güzellik anlamlarını da taşımaktadır. iki dağın birleşim noktası ve aynı zamanda bu isim, özellikle divan şiirinde sıklıkla kullanılan bir kavramdır. şiirlerde özge, sevdiğinden ayrı kalmak anlamında kullanılmaktadır.
"benim senden özge sevdiğim mi var?"

yahudi halkı almanya'dan kaçıp filistin bölgesine geldiğinde işte böyle yalvarıyodu, umutlarımızı mahvetmeyin diye. böylesine sümsük, korkak insan sürüsüne bu kadar zaman sessiz kalmış olmak kendi rezilliğimizin büyüklüğünü ifşa ediyo.

başlamadan önce robnaja adlı yazara çok teşekkür ederim bu yazıyı okuyabilmenizi sağladığı için.

30 kasım 1939 ile 13 mart 1940 arasındaki 3 aylık süre içinde finlandiya ve sovyetler arasında gerçekleşen oldukça kanlı bir savaştır. polonya'nın almanlar ve sovyetler arasında pay edilmesi ve sovyet baskısına dayanamayan baltık ülkelerinin ilhakından sonra sovyetler gözünü finlandiyaya dikmiş ve leningrad için ön savunma yapılabilecek alan oluşturmaya hemde finlandiya körfezindeki üstleri talep ederek finlandiya için ağır bir talepte bulunmuştur.

finlerin stalin'in talebini reddetmesi üzerine sınır çatışması olarak başlayan bu savaş mannerheim hattı üzerinde en şiddetli haline ulaşmıştır. bu hat zamanın en destansı hatlarından biridir her ne kadar uzun vadede sayıca tükenmek bilmeyen sovyetler karşısında çöksede dönemin eni olarak kabul edilen maginot hattı'na kıyasla çok daha başarılı olmuştur. ayrıca ileri safhalarda devam savaşı almanlar tarafından barbarossa harekatı sırasında leningrad kuşatmasında kullanılmıştır.

finler hava ve tank anlamında sovyetler ile aralarında uçurum olmasına rağmen tarihin şanlı direnişlerinden birine imza atarak tam anlamıyla sovyetler için kabus olmuşlardır. kendilerinden 4 kat daha fazla olan ve ekipman açısından üstün sovyetlere karşı gerilla taktikleri ile sürekli yıpratma operasyonları düzenliyen finler oldukça başarılı olmuş özellikle sovyet tanklarını ele geçirerek onlara kendi silahlarını tattırmışlardır lakin uzun vadede savunma hatlarının çökmesiyle iki taraf arasında antlaşma yapılmıştır. her ne kadar finler antlaşma ile karelia'yı kaybetseler de sovyetler için bedeli hesapladıklarından çok daha ağır olmuştur. farklı rakamlar söylense de ortalama 450 bin sovyet askerinin hayatını kaybettiği veya kaybolduğunu söyleyene bilir öte yandan finlerde 60 bin civarında kayıp vermiştir. savaş başı 40 tankı ve 100 avcı uçağı olan finlandiya ise yaklaşık 2000 tank ve 200 uçak ele geçirmeyi başarmıştır.

bu savaşın ön ünlü ismi ise fin hatlarından çıkan simo häyhä'dır, kendisi sovyet askerleri tarafından beyaz ölüm olarak adlandırılmış vatan sevdalısı bir finlandiyalıdır. mevzu bahis vatan olduğunda bir insanın neler yapabileceğini tüm dünyaya göstermiştir. yerini belli ettiği için silahına dürbün takmayan ve atış öncesi nefesi gözükmesin diye ağzına bir avuç kar dolduran bu adam resmi olarak 260 sovyet askerini öldürmeyi başarmıştır, kendi kişisel günlüğünde ise yaklaşık 500 kişiyi vurduğunu belirtmiştir.

öte yandan kış savaşından sonra hitler sovyetlerin askeri açıdan o kadar da korktuğu kadar güçlü olmadığını izlenimine kapılmıştır ki sonra olanlar malum tabi bunda stalin'in kendi kendine acaba bu ülkenin deneyimli komutanları nereye kayboldu diye sorarak aklını başına almasının etkisi olduğu da kaçınılmaz bir gerçek.

yaşamayı seviyorum. gezmeyi eğlenmeyi nefes almayı seviyorum. birazda gamsız bir yapım var. hayatımı devam ettirmek için ekstra bir motivasyona gerek duymuyorum.

bir zamanlar çok sevdiğim kişi bir alkolikti. gündüz gecele fark etmezdi onun için yani her an kafası dumanlıydı...

veya ayık olduğu günlerse sadece kendi duyguları varmışcasına herkesi suçlayıp dururdu..
aslında şimdi anlıyorum ne kadar güçsüz bir adam olduğunu, tüm dertlerini unutmak için elindeki şişe ona yeterdi..
gerçi bunu başından beri biliyordum ama onu iyileştireceğimi düşünmek benim cahiliğimin isabet ettiği zamana denk gelmişti.
ben de yaralar bırakmaya yeminli olanlara güvenip bana en çok güvenenleri yaraladım bir dönemler.

tolunoğulları mısır’da kurulan ilk türk devletlerinden birisidir. abbasilerin türk kökenli mısır valisi tolunoğlu ahmet, halifenin güçsüzlüğünden
yararlanarak bağımsızlığını ilan etmiştir. ve mısır’da başkenti fustat olan türk - islam devletini 868 yılında kurmuştur.

tolunoğulları zamanla filistin, suriye ve lübnan’a kadar genişleyerek bölgede güçlü bir hâkimiyet kurmuşlardır. tolunoğlu ahmet, ordusunu türklerden oluşturmuştur. devletin yöneticileri türk olmasına rağmen halkı araplardan oluşmuştur. velhasıl iç karışıklıklar ve taht kavgalarından yararlanan abbasiler ellerindeki bu fırsatı kullanarak fustat’a girmişler ve 905 yılında tolunoğulları devletine son vermişlerdir.


tolunoğlu ahmet cami.


kullandığım görsel’in kaynağı: okuryazarim.com/tolunoglu-a...

kaynak: tarih dersinden öğrendiğim bilgileri ve notları kullandım.