iyi ve kötü kavramlarının varlığı dine mi bağlıdır sorusu

dini bakış açısı ile hayatı yorumlamaktan kaynaklı olarak ilk insanın özünde bilginin varlığı olmasından dolayı kişinin bu şekilde iyi ve kötüyü öğrendiği fikrini savunanlar var.

buna karşı argüman olarak ise ilkel toplulukların ve binlerce yıldır yazısız belki dilsiz bir şekilde bir yaşam inşaa eden insan topluluklarının, hayat var ederken iyi ve kötü kavramları ile belli insanlarla bir araya gelmiş yahut aralarından dışladıkları ile kendilerini korumuşlardır fikri üzerinedir.

illaki günümüzdeki gibi hırsızlığın yahut yalanın kötü olarak görülmesine gerek olmaksızın, insanların iyi ve kötü kavramlarını oluşturmalarında etkili olan nedir ? illaki dinlerin mi olması gereklidir iyi ve kötü kavramlarının oluşması için ?

evet.

simdi evrimsel surecte, atalarimiza gore de belki bazi seyler kotuydu gunumuzde kotu addedildigi gibi evet ama bu iyilik ve kotulugun belirlenmesinde kistas mi.

soyle anlatiyim meramimi:
100bin yil onceki atamiza gore, kisinin, sevdigini aldatmasi kotu olsun, bugunki gibi.

peki, atalarimiz oyle evrimlesmis degil mi? peki bunun evrimsel ve tarihsel surecte de boyle olmasi, aldatmayi kotu nitelendirmek icin yeterli mi? degil bence.

yani cunku cok daha oncesine gidersek, gunumuzden tamamen farkli 1 ahlaki ortam var, ki 1000 sene once de oyleydi.

atalarimizin kotu kabul ettigi seyin kotu olduguna dair delil, evrimsel acidan atalarimizin da boyle dusunmesiyse, atalarimizin bizden ayristigi noktalarda neden onlar gibi dusunmuyoruz?

veya, evrimsel acidan homo sapiens'in, 1 seyi kotu addetmesi, bizim, onu, biyolojik ve realist acidan kabul etmedigimizi gosterir degil mi?

peki bu onu mutlak "kotu" yapar mi? yapmaz.

mutlak kotuluk ve mutlak iyilik kavramlarinin varligi, elbette genel gecer ahlak yasalarina baglidir.

genel gecer ahlak yasalari dinsiz 1 cemiyette olmaz. ahlak degisir. demek ki tam olarak kotuluk ve iyilik kavramlarindan da pek 1 soz edilemez.

iyi ve kötü kavramlarını “varlığı” dine bağlı veya bağımlı değildir ama ne oldukları, sınırlarının tanımlanması referans veya referanslara muhtaçtır. öznel tanımlamaların değişkenliğiyle bir sonuca varılamaz. kişilerin keyfine kalırsa herkes kendi çıkarları doğrultusunda bu kavramları anlamdırabilir. bu kavramların ve diğer pek çok kavramın mahiyeti ancak referansın dogmatikliğiyle anlaşılabilir. burada dogmatiklikten kastım; beşeri etkenlerle değişmeyen ve beşer üstülüktür. bu beşer üstülüğü de doğru bir şekilde ancak din sağlayabilir.

hayır değildir.

biz bahçe hortumuna bağladık; böylece ortak kullanılan sudan gidiyor. maksat evdeki fatura kabarmasın.

hayır vicdani bir olaydır tamamen kişinin iç dünyasıyla alakalı bir çok faktör etkilidir bu konuda ,
etiklik anlayışı ya da empati kavramının her insanda tezahürü farklıdır. o yüzden inançlı kimseler iyi olur kavramı doğru bir tespit değildir.

aklın yolu birdir diye bir söz vardır, bence insan akıl yoluyla ve biraz da deneme-yanılma yoluyla iyiyi ve kötüyü bulabilir.

din burada iyiyi ödüllerle teşvik etme ve kötüyü de cezalarla caydırma yoluna gider.

ıyi veya kötü kavramları temelde ahlaka dayanır ve ahlak da inanç üzerinden kurulur. ahlakın olmadığı bi toplumda bunlardan söz edilemez.

iyi ve kötü, insanlık var olalı beri var, bilinen dinlerin öngördükleri süreden çok daha eski. örn. göbeklitepedeki insanlar islam, hırıstiyan ve musevi dinlerce öngörülemiyorlar bile. ki belki yarın daha da eski kalıtlar, bulgular ortaya çıkacak.

dinler yokken yada tam tanımlı, kitaplasmis veya yazılı metni olmayan dinlerden önce iyi ve kötü yokmuydu..
kriterleri neye göre belirleyeceginiz en önemli detay dir.

insanlar için bir hesap verme günü yoksa! iyinin, kötünün anlamı ne? canın ne istiyorsa onu yap.