1.
varoluşsal sancılarınızı bir kenara bırakıpta okursanız daha etkili olacaktır.
--- alıntı ---
1924 yılının gerçeküstücü paris’inden andré breton, gerçeküstücülük manifestosu’nda çağdaşlarına şöyle seslenir: “yalnızca özgürlük sözcüğüdür beni hâlâ coşturan biricik şey”. gerçeküstücülere göre batı düşünce tarihi boyunca elde edilen tüm özgürlükler, “benim” düşüncesinden kopmadıkları için yitip gitmişlerdir. öyleyse “özgürlük” kavramı ile “ben” birbirinden radikal olarak koparılmalı; yeni ve farklı bir insani varoluşun ilk adımı atılmalıdır. bu nedenle “ben düşünüyorum” demek yanlıştır. “beni düşünüyorum” denmelidir. rimbaud’nun önermesini gerçeküstücüler amentü gibi benimsemişlerdir: je est un autre (ben bir başkasıdır/ötekidir). ve ekleyecektir rimbaud: “hakiki yaşam bu değil.”
modern iletişim, krizdedir. çünkü ben'in başkasıyla iletişim kurarken yaptığı yalnızca monologdur; sadece kendi kendisiyle konuşmakta ve yalnızca kendisini dinlemektedir. bu sebeple modern şiir, “rasyonelleşen ve tılsımı bozulan” dünyadaki ben’in iktidarına karşı “öteki ben”in tılsımını aramalıdır. şairlerin “bütün insanlık” olma yolunda harcadıkları çaba, paz’ın ifadesiyle “ben’in sistematik olarak yıkılması”yla zorunlu olarak ilintilidir. “şiir herkes tarafından yaratılmalıdır, tek bir kişi tarafından değil,” diyecektir lautreamont. gerçeküstücüler, eşzamanlı olarak var olan nesneler yaratarak ben ile dünya arasındaki karşıtlığı ortadan kaldırıp “sanatçının sesini artık yalnız onun sesi olmaktan çıkarıp herkesin sesi” yapmaya çalışırlar.temel amaç, yeni bir sanat yaratmaktan çok yeni bir insan yaratmaktır.
hakiki yaşam bu değil. rimbaud’nun bu dizesi adorno’nun “hayat yaşamıyor” önermesiyle yöndeşlik içermektedir. bu izleği sürdüren gerçeküstücü modernizm, öncelikle aklın egemenliğine indirgenen modernitenin birinci dünya savaşı sonrası içinde bulunduğu kültürel ve akılsal buhrana bir tepki olarak ortaya çıkmıştır. belirtmek gerekir: gerçeküstücü hareketin merkezinde yer alan sanatsal iletişim biçimi yazın ve şiir’dir. ilk gerçeküstücü yazınsal metin olan manyetik alanlar, gerçeği ve mantığı dışlayıp düşselliği, rastlantıyı ve imgelemi kutsamaktadır. gerçeküstücüler, sanatın ve sanatçıların kendilerini “bilinçaltına “ gönüllü olarak teslim etmeleri gerektiğine inanırlar. amaçları, gerçeğe karşı bir haçlı seferi düzenlemekten çok algılanan gerçeğin dışında gerçeğin henüz keşfedilmemiş boyutlarına (bilinçaltı, düşler, çılgınlık vb.) dikkat çekmektir. tüm sanat dalları (ve yaşam biçimleri) bu nedenle düşsel ve şiirsel olmalı; şiire yaklaşmalıdır. çünkü gerçeküstücülük, öncelikle edebiyattır, şiirdir, kelamdır. eski ahit’ten bu yana kutsal metinlerin çoğu şöyle başlar: önce kelam vardı. bu anlamda şiir, insanın tarihsel serüveni içerisinde “öteki yarısını” aradığı en arkaik sanatsal iletişim biçimidir.
aydınlanma projesinin söylemleri ve büyük anlatıları büyük savaşla (birinci dünya savaşı) birlikte radikal anlamda sorgulanabilir hale gelmişti. savaş, herkesi geçmişten ani ve geri dönülmez bir biçimde kopardığı için, dört yıl içinde evrime, ilerlemeye ve tarihin kendisine olan inanç bütünüyle yok olmuştu. modernliğin bu dönemi insanın zihninde kıyametin başlangıcına denk düşen bir sonuç yaratmıştı. eskiye dair her şeyin yıkıldığı, parçalandığı, bir tarafa fırlatıldığı kaotik bir devinimin sürekli gerçekleştiği yeni bir döneme girilmişti. 20. yüzyılın ilk çeyreğindeki bu dönüşümlerle birlikte modern insan her sabah mahşer gününe uyanıyor ve kıyameti her gün yeniden yaşıyordu. modern insan yaşanan büyük şok karşısında çırılçıplaktı. katıksız bir yalnızlık içerisinde bırakılan insan, iletişim yetilerinden yoksun bırakılmış, imgelemi neredeye körleştirilmişti. uygarlığın tarihî buhranı, modern mitosların can çekişmesiyle birlikte ortaya çıkmıştı.
--- alıntı ---
--- alıntı ---
1924 yılının gerçeküstücü paris’inden andré breton, gerçeküstücülük manifestosu’nda çağdaşlarına şöyle seslenir: “yalnızca özgürlük sözcüğüdür beni hâlâ coşturan biricik şey”. gerçeküstücülere göre batı düşünce tarihi boyunca elde edilen tüm özgürlükler, “benim” düşüncesinden kopmadıkları için yitip gitmişlerdir. öyleyse “özgürlük” kavramı ile “ben” birbirinden radikal olarak koparılmalı; yeni ve farklı bir insani varoluşun ilk adımı atılmalıdır. bu nedenle “ben düşünüyorum” demek yanlıştır. “beni düşünüyorum” denmelidir. rimbaud’nun önermesini gerçeküstücüler amentü gibi benimsemişlerdir: je est un autre (ben bir başkasıdır/ötekidir). ve ekleyecektir rimbaud: “hakiki yaşam bu değil.”
modern iletişim, krizdedir. çünkü ben'in başkasıyla iletişim kurarken yaptığı yalnızca monologdur; sadece kendi kendisiyle konuşmakta ve yalnızca kendisini dinlemektedir. bu sebeple modern şiir, “rasyonelleşen ve tılsımı bozulan” dünyadaki ben’in iktidarına karşı “öteki ben”in tılsımını aramalıdır. şairlerin “bütün insanlık” olma yolunda harcadıkları çaba, paz’ın ifadesiyle “ben’in sistematik olarak yıkılması”yla zorunlu olarak ilintilidir. “şiir herkes tarafından yaratılmalıdır, tek bir kişi tarafından değil,” diyecektir lautreamont. gerçeküstücüler, eşzamanlı olarak var olan nesneler yaratarak ben ile dünya arasındaki karşıtlığı ortadan kaldırıp “sanatçının sesini artık yalnız onun sesi olmaktan çıkarıp herkesin sesi” yapmaya çalışırlar.temel amaç, yeni bir sanat yaratmaktan çok yeni bir insan yaratmaktır.
hakiki yaşam bu değil. rimbaud’nun bu dizesi adorno’nun “hayat yaşamıyor” önermesiyle yöndeşlik içermektedir. bu izleği sürdüren gerçeküstücü modernizm, öncelikle aklın egemenliğine indirgenen modernitenin birinci dünya savaşı sonrası içinde bulunduğu kültürel ve akılsal buhrana bir tepki olarak ortaya çıkmıştır. belirtmek gerekir: gerçeküstücü hareketin merkezinde yer alan sanatsal iletişim biçimi yazın ve şiir’dir. ilk gerçeküstücü yazınsal metin olan manyetik alanlar, gerçeği ve mantığı dışlayıp düşselliği, rastlantıyı ve imgelemi kutsamaktadır. gerçeküstücüler, sanatın ve sanatçıların kendilerini “bilinçaltına “ gönüllü olarak teslim etmeleri gerektiğine inanırlar. amaçları, gerçeğe karşı bir haçlı seferi düzenlemekten çok algılanan gerçeğin dışında gerçeğin henüz keşfedilmemiş boyutlarına (bilinçaltı, düşler, çılgınlık vb.) dikkat çekmektir. tüm sanat dalları (ve yaşam biçimleri) bu nedenle düşsel ve şiirsel olmalı; şiire yaklaşmalıdır. çünkü gerçeküstücülük, öncelikle edebiyattır, şiirdir, kelamdır. eski ahit’ten bu yana kutsal metinlerin çoğu şöyle başlar: önce kelam vardı. bu anlamda şiir, insanın tarihsel serüveni içerisinde “öteki yarısını” aradığı en arkaik sanatsal iletişim biçimidir.
aydınlanma projesinin söylemleri ve büyük anlatıları büyük savaşla (birinci dünya savaşı) birlikte radikal anlamda sorgulanabilir hale gelmişti. savaş, herkesi geçmişten ani ve geri dönülmez bir biçimde kopardığı için, dört yıl içinde evrime, ilerlemeye ve tarihin kendisine olan inanç bütünüyle yok olmuştu. modernliğin bu dönemi insanın zihninde kıyametin başlangıcına denk düşen bir sonuç yaratmıştı. eskiye dair her şeyin yıkıldığı, parçalandığı, bir tarafa fırlatıldığı kaotik bir devinimin sürekli gerçekleştiği yeni bir döneme girilmişti. 20. yüzyılın ilk çeyreğindeki bu dönüşümlerle birlikte modern insan her sabah mahşer gününe uyanıyor ve kıyameti her gün yeniden yaşıyordu. modern insan yaşanan büyük şok karşısında çırılçıplaktı. katıksız bir yalnızlık içerisinde bırakılan insan, iletişim yetilerinden yoksun bırakılmış, imgelemi neredeye körleştirilmişti. uygarlığın tarihî buhranı, modern mitosların can çekişmesiyle birlikte ortaya çıkmıştı.
--- alıntı ---
devamını gör...