1.
m.ö. 5. yüzyılın ortalarında roma'da oluşturulmuş yazılı kanunlar.
o dönemde roma'da var olan patricii (lat. çoğul gen. babaların -çocukları-, soylular) ve pleb (roma soylusu olmayan, olasılıkla fetihlerden sonra ele geçirilmiş halklardan olanlar) sınıfları arasında m.ö. 5. yüzyıldan itibaren süregelen problemler vardı.
yazılı olmayan kanunlar; yargıda, sınıflar üzerinde eşitsizliğe açık kapı bıraktığından, plebler kanunların yazılı hâle gelmesini talep ettiler.
m.ö. 452-1 yılında kanunları yazmakla görevli on kişilik bir komisyon kuruldu (decemvirler). komisyon üyeleri başta yalnızca patriciilerden oluşurken daha sonra 5 patricii 5 pleb şeklinde düzenlendi. çalışmalar sonunda kanunlar levhalar üzerine yazılı hâle getirilerek forum'a asıldı.
bu levhalar günümüze kadar ulaşmamıştır. fakat bazı maddeleri antik kaynaklar aracılığıyla öğrenebilmekteyiz.
örneğin; davacının davalıyı zorla mahkemeye getirme hakkı vardı, hasadı büyüleyene-uğursuz büyüler okuyana ölüm cezası veriliyordu, borcunu ödeyemeyeceğini bildiren borçluya otuz gün süre tanınıyordu; hapse atılacak olursa alacaklının ona açlık cezası verme hakkı yoktu, isteyenlerin kurtulmalık ödeyerek kurtarılabilmeleri için pazar günleri forum'a götürülmeleri zorunluydu...
o dönemde roma'da var olan patricii (lat. çoğul gen. babaların -çocukları-, soylular) ve pleb (roma soylusu olmayan, olasılıkla fetihlerden sonra ele geçirilmiş halklardan olanlar) sınıfları arasında m.ö. 5. yüzyıldan itibaren süregelen problemler vardı.
yazılı olmayan kanunlar; yargıda, sınıflar üzerinde eşitsizliğe açık kapı bıraktığından, plebler kanunların yazılı hâle gelmesini talep ettiler.
m.ö. 452-1 yılında kanunları yazmakla görevli on kişilik bir komisyon kuruldu (decemvirler). komisyon üyeleri başta yalnızca patriciilerden oluşurken daha sonra 5 patricii 5 pleb şeklinde düzenlendi. çalışmalar sonunda kanunlar levhalar üzerine yazılı hâle getirilerek forum'a asıldı.
bu levhalar günümüze kadar ulaşmamıştır. fakat bazı maddeleri antik kaynaklar aracılığıyla öğrenebilmekteyiz.
örneğin; davacının davalıyı zorla mahkemeye getirme hakkı vardı, hasadı büyüleyene-uğursuz büyüler okuyana ölüm cezası veriliyordu, borcunu ödeyemeyeceğini bildiren borçluya otuz gün süre tanınıyordu; hapse atılacak olursa alacaklının ona açlık cezası verme hakkı yoktu, isteyenlerin kurtulmalık ödeyerek kurtarılabilmeleri için pazar günleri forum'a götürülmeleri zorunluydu...
devamını gör...